3-2-1-2-3- کار و نوشتن- 31

3-2-1-2-4-نداشتن خانه و سرپناهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 33

3-2-1-2-5- تنهایی—– 34

3-2-1-3- زنان و خانوادهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 34

3-2-1-4- فرزند و وابستگی به فرزندبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 36

3-2-1-5- انتظار——– 39

3-2-1-6- ازدواج——– 42

3-2-1-6-1- ازدواج نامتناسب و اجباری- بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 42

3-2-1-6-2- ازدواج پاک و متناسببلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 43

3-2-1-6-3- ازدواج آزاد- 45

3-2-1-7- زنان و پیری— 46

3-2-1-8-آموزش و یادگیریبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 46

3-2-1-9- اندیشه فمینیستیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 47

3-2-2- اندیشه ناتورالیستیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 53

3-2-3- فقر———— 55

3-2-4- فساد———— 57

3-2-5- کشف نفت——— 58

3-2-6-کمبود امکانات آموزشیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———— 58

3-2-7- قاچاق———– 59

3-2-8- مهاجرت———- 59

3-2-9- تقابل سنت و مدرنیتهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———— 59

3-2-9- 1- طبیعت گرایی(عشق به طبیعت)بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 60

3-2-10- عشق———— 62

3-2-10-1-عشق زمینی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——–62

3-2-10-1-1- عشق و عصمتبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 63

3-2-10-1-2 -عشق و عقل– 64

3-2-10-1-3- عشق یک نیازبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 65

3-2-10-2- عشق آسمانی— 67

3-2-10-3- عشق به وطن(نوستالژی وطن)بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 70

3-2-11- جبرگرایی——- 72

3-2-11-1-جبر تقدیر(تقدیرگرایی)بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 72

3-2-11-2- جبر محیط—– 73

3-2-11-3- جبر سنت­ها—- 74

3-2-12- زندگی———- 75

3-2-13- مرگ-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 76

3-2-13-1- مرگ پذیری— 77

3-2-13-2- مرگ گریزی— 78

3-2-13-3- تناقض­های زندگی و زلالی مرگبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 81

3-2-13-4- اندیشه پس از مرگبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———– 82

3-2-14- انسان شناسی — 82

3-3- اندیشه سیاسی—— 84

3-3-1- یاغی(مبارزان با استعمارگران)بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 84

3-3-2- حزب توده——– 89

3-3-3- درگیری­های سیاسی- 94

3-3-4- مسائل سیاسی دهه 70بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 97

3-3-5- سیاست و فرهنگ-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——99

3-3-6- اندیشه جنگ-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——–101

3-4- اندیشه فرهنگی و اعتقادیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——— 108

3-4-1-پیشگویی و طالع بینیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———— 108

3-4-2- اعتقاد به موجودات وهمی و خیالیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 110

3-4-2-1- یال———- 110

3-4-2-2- اجنه——— 110

3-4-2-3- بچه برو—– 111

3-4-2-4-غولک———- 112

3-4-2-5- آبی——— 112

3-4-2-6-اهل غرق—— 113

3-4-2-7-بوسلمه——– 113

3-4-2-8- دی زنگرو—- 114

3-4-3- آداب و رسوم—- 115

3-4-3-1- مراسم باران خواهی بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———- 115

3-4-3-2- عزاداری—— 116

3-4-3-3- کِل زدن——- 116

3-4-4- باورهای خرافی– 118

3-4-5- اندیشه مذهبی— 121

3-5- زبان————- 126

3-5-1-کاربرد زبان بومیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 126

3-5-1-1- واژگان —– 127

3-5-1-2- فعل های بومیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 129

3-5-1-3- مکان های بومیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 131

3-5-1-4-تشبیه بومی— 131

3-5-2- لحن ———- 132

3-5-3- سبک———– 132

3-5-4-تاثیر پذیری از بینش زنانهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 133

3-5-5-کاربرد صفت—– 133

3-5-5-1-دادن صفت انسانی به اشیاءبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 133

3-5-5-2- بسامد بالای برخی صفاتبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 134

3-5-6- نثر شاعرانه—- 134

3-5-6-1- ایجاز——– 135

3-5-6-2- تقدیم صفت بر موصوف————— 135

3-5-6-3- درهم ریختگی اجزای جملهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 135

3-5-6-4- حذف فعل—— 135

3-5-7- فاعل قرار دادن اشیاءبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———- 136

3-5-8- توصیف———- 136

3-5-8-1- فضا سازی برای بیان اندیشهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 136

3-5-8-2- توصیف طبیعت- 138

3-5-8-3- توصیف شخصیت- 139

3-5-9- ویژگی زبان زنانهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 139

فصل چهارم

4-1-زندگی و آثار بیژن نجدی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 141

4-2-اندیشه های سیاسی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 143

4-2- 1- قیام جنگل—- 144

4-2-2- حزب توده——- 147

4-2-3- حادثه پاسگاه سیاهکلبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———– 151

4-2-4-آشوب های اوایل انقلاببلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———– 151

4-2-4-1- کودتای 28 مردادبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 152

4-2-4-2- ناامنی فضای سیاسیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———– 152

4-2-4-3- زندان و زندانیان سیاسیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 154

4-2-4-4- ترور سیاسی– 157

4-2-4-5- سرخوردگی سیاسیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 158

4-2-5- نفت———— 159

4-2-6- جنگ———— 159

4-3- اندیشه اجتماعی و روانشناختیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 162

4-3-1- تقابل سنت و مدرنیتهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———– 162

4-3-2- از خود بیگانگی و تنهایی انسان معاصر———– 163

4-3-3- نگرش ناتورالیستیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 165

4-3-4- انسان———- 166

4-3-4-1- جبرگرایی—– 166

4-3-4-2- تنهایی و انتظاربلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 167

4-3-4-3- یأس و اندوه- 168

4-3-5-آزادی———– 169

4-3-6- مرگ———— 170

4-3-7-زن————– 174

4-3-7-1-زن معمولی—– 174

4-3-7-2-مادر——— 177

4-3-8- عشق———– 180

4-3-9- آنیما——— 181

4-3-9-1- آنیما و مادربلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 181

4-3-9-2- آنیما و آب– 182

4-3-9-3- آنیما و تجلی در اندامبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 183

4-3-10- پیری——— 183

4-3-11- بلوغ———- 184

4-3-12- فقر و ناتوانی- 185

4-3-13- زندگی——— 187

4-3-14- طبیعت گرایی— 188

4-4- اندیشه فرهنگی و اعتقادیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——— 188

4-4-1- مذهب———– 188

4-4-1-1- زنان و مذهب– 189

4-4-2- آداب و رسوم و باورهای بومیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 189

4-5- زبان ———– 191

4-5-1- واژگان——– 191

4-5-2- آشنایی زدایی– 191

4-5-2-1- آشنایی زدایی موصوف و صفت——— 192

4-5-2-2- آشنایی زدایی با استفاده از تصویرسازی—192

4-5-3- تصاویر——— 193

4-5-4-فاعل قرار دادن اشیاءبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———– 193

4-5-5- نثر شاعرانه— 194

4-5-5-1- جان بخشی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——–194

4-5-5-2- حس آمیزی—– 194

4-5-5-3- تشبیه-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————194

4-5-5- 4- حذف مضاف—- 195

4-5-5-5- آوردن صفت برای مضافبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——— 195

4-5-5-6- ترکیب وصفی مقلوببلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———– 195

4-5-6- شکستن روایت—- 196

4-5-7- ترکیب سازی—– 196

4-5-8- ایجاز———- 197

4-5-9-جابجایی ارکان جملهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 198

4-5-10- تكرار——– 198

4-5-10-1- تکرار فعل– 198

4-5-10-2-تکرار كلمه – 198

داستان و واقعیت

9

2-2-2

واقعیّت چیست؟

10

2-3

رمان و انواع آن

11

2-3-1

رمان تاریخی و زندگینامۀ داستانی

14

2-3-2

شخصیّت های واقعی و شخصیّت های داستانی و تفاوت آن ها

16

2-4

روایت

17

2-4-1

روایت شناسی

18

2-4-2

تفاوت روایت تاریخی و روایت داستانی از حیث (زاویه دید، کانون و دیگر عناصر داستانی)

 

18

فصل سوّم:

نکاتی دربارۀ کرامت و علل پیدایش آن

21

3-1

کرامت

21

3-1-1

اثبات کرامت اولیا و جواز آن ها

22

3-1-2

عوامل مؤثر در شکل گیری کرامت

23

3-2

علل توسل صوفیّه به حکایت پردازی

23

فصل چهارم:

کلیاتی درباب تعالیم شمس و سیمای او در مقالات

25

4-1

شمس و علل ابهام شخصیّت وی

25

4-2

شمس در غزلیات شمس

26

4-3

ویژگی تعالیم بنیادین شمس

30

4-4

استادان شمس

30

4-5

روایات کهن درباره چگونگی آشنای مولانا و شمس

31

فصل پنجم:

شمس و خانواده مولانا از منظر تاریخ

33

5-1

دلایل عدم استناد به منابع روایی کهن

33

5-1-1

رساله سپهسالار

34

5-1-2

مثنوی ولدی

36

5-1-3

مناقب العارفین

39

5-2

مقالات شمس

44

5-3

آثارمولوی (غزلیات شمس، فیه ما فیه و مثنوی)

46

5-4

آثار تحقیقی:

47

5-4-1

«شمس تبریزی» از محمد علی موحد

48

5-4-2

«عشق نوازی های مولانا» از جلال ستاری

50

5-4-3

«خط سوم» ناصر الدین صاحب الزمانی

52

5-4-4

«تجلّی زن در آثار مولانا» از زلیخا ثقفی

52

5-4-5

«سرّنی» از عبدالحسین زرین کوب

53

5-4-6

«مکتب شمس» از ابولقاسم انجوی شیرازی

54

5-4-7

«شکوه شمس» از آن ماری شیمل

54

5-5

زندگینامه داستانی:

55

5-5-1

«پلّه پلّه تا ملاقات خدا» از زرین کوب

55

5-6

نقاط مبهم در روابط میان شمس و خانواده مولانا در منابع تاریخی، تحقیقی و معاصر

57

5-6-1

در باب کیمیا خاتون و نسبتش با مولانا و شمس.

57

5-6-2

نسب کراخاتون و نسبتش با مولانا و کیمیا خاتون.

60

5-6-3

محّل دیدار شمس و مولانا.

62

5-6-4

مرگ شمس و شایعات موجود در این باره.

63

5-6-5

علّت مرگ کیمیا خاتون.

66

فصل ششم:

خلاصۀ داستان و شخصیّت های داستان «دختر مولانا»

69

6-1

معرفی شخصیّت ها

70

6-2

چگونگی شخصیّت پردازی

71

6-3

نگاه موفروی

72

6-4

ویژگی روایی(زاویه دید، کانون و …)

73

فصل هفتم:

خلاصۀ داستان و شخصیّت های داستان «کیمیا خاتون »

74

7-1

معرفی شخصیّت ها

75

7-2

چگونگی شخصیّت پردازی

76

7-3

نگاه سعیده قدس

77

7-4

ویژگی روایی(زاویه دید، کانون و…)

77

7-5

مباحث روانی که خانم قدس در پرداخت شخصیّت ها از آن ها بهره جسته است

79

فصل هشتم:

بررسی نوسان روایت و مضمون در دو رمان تاریخی «دختر مولانا» و«کیمیا خاتون»

81

8-1

نوسان روایت های داستانی دربارۀ شمس در «کیمیا خاتون»

81

8-2

نکات به دست آمده از «کیمیا خاتون» از منظر روانکاوی و با توجّه به محور واقعیّت و خیال

94

8-3

نشانه هایی در «دختر مولانا » که دال بر هژمونی معنوی شمس بر کیمیا است

95

8-4

نشانه های ضعف جسمی شمس از نگاه موفروی

96

8-5

بررسی روایت شمس و کیمیا خاتون در دختر مولانا از حیث مضمون و بیان تفاوت ها:

97

3-1-2-1 قافیه بدیعی …………………………………………………………………………………………………………………………49

3-1-2-2 قافیه متوازی ………………………………………………………………………………………………………………………..51

3-1-2-3 قافیه میانی …………………………………………………………………………………………………………………………..51

3-1-2-4 همسانی قافیه و ردیف ………………………………………………………………………………………………………….52

3-1-2-5 تکرار قافیه ………………………………………………………………………………………………………………………….54

3-1-2-5-1 ردالقافیه …………………………………………………………………………………………………………………….55

3-1-3 عیوب قافیه …………………………………………………………………………………………………………………………………..57

3-1-4 ردیف …………………………………………………………………………………………………………………………………………..61

3-1-4-1 ردیف در دیوان اوحدی…………………………………………………………………………………………………………63

3-1-4-2 کاربرد ردیف در اشعار اوحدی …………………………………………………………………………………………….63

3-1-4-3 انواع ردیف در اشعار اوحدی ………………………………………………………………………………………………..65

3-1-4-4 ردیف آغازی ………………………………………………………………………………………………………………………70

3-1-4-5 ردیف میانی ………………………………………………………………………………………………………………………..72

3-1-4-6 ردیف از نظر کوتاهی و بلندی………………………………………………………………………………………………..72

3-1-4-7 ردیف از نظر موسیقایی و بلاغی …………………………………………………………………………………………….74

3-1-4-7-1تکرار در ردیف …………………………………………………………………………………………………………..74

3-1-4-7-2 ردیف و واج آرایی ……………………………………………………………………………………………………..75

3-1-4-7-3 تناسب در ردیف…………………………………………………………………………………………………………76

3-1-4-7-4 ردیف و تضاد ……………………………………………………………………………………………………………76

3-1-5 هنجارگریزی ردیف ……………………………………………………………………………………………………………………….77

فصل چهارم: موسیقی درونی اشعار اوحدی

4-1 موسیقی درونی ………………………………………………………………………………………………………………………………………..81

4-2 موسیقی درونی در اشعار اوحدی ……………………………………………………………………………………………………………….81

4-2-1 تکرار…………………………………………………………………………………………………………………………………………….81

4-2-1-1 تکرار کلمه…………………………………………………………………………………………………………………………..81

4-2-1-1-1 رد العجز علی الصدر ……………………………………………………………………………………………………82

4-2-1-2تکرار حروف یا آهنگ کلام……………………………………………………………………………………………………..83

4-2-1-3 تکرار واج یا واج واج آرایی ………………………………………………………………………………………………….84

4-2-2جناس …………………………………………………………………………………………………………………………………………..84

4-2-2-1 جناس اشتقاق……………………………………………………………………………………………………………………….85

4-2-2-2 جناس شبه اشتقاق ………­……………………………………………………………………………………………………….85

4-2-2-3 جناس تام ……………………………………………………………………………………………………………………………86

4-2-2-4 جناس خط یا مصحف …………………………………………………………………………………………………………87

4-2-2-5 جناس زاید یا افزایشی…………………………………………………………………………………………………………..87

4-2-2-6 جناس قلب …………………………………………………………………………………………………………………………88

4-2-2-7 جناس لاحق ……………………………………………………………………………………………………………………….89

4-2-2-8 جناس مضارع …………………………………………………………………………………………………………………….89

4-2-2-9 جناس مرکب ………………………………………………………………………………………………………………………90

4-2-2-10جناس ناقص یا محرّف ………………………………………………………………………………………………………..90

فصل پنجم: موسیقی معنوی اشعار اوحدی

5-1 موسیقی معنوی………………………………………………………………………………………………………………………………………..93

5-2 موسیقی معنوی در اشعار اوحدی ………………………………………………………………………………………………………………93

5-2-1 ارسال المثل (تمثیل) ………………………………………………………………………………………………………………………93

5-2-2 استخدام ……………………………………………………………………………………………………………………………………….95

5-2-3 ایهام (توریه) …………………………………………………………………………………………………………………………………96

5-2-3-1 ایهام تناسب ………………………………………………………………………………………………………………………..97

5-2-3-2 ایهام تضاد …………………………………………………………………………………………………………………………..98

5-2-4 تجاهل العارف ………………………………………………………………………………………………………………………………98

5-2-5 تجرید ………………………………………………………………………………………………………………………………………….99

5-2-6 تضاد (طباق) ……………………………………………………………………………………………………………………………….100

5-2-7 تلمیح ………………………………………………………………………………………………………………………………………..101

5-2-8 تنسیق الصفات ……………………………………………………………………………………………………………………………114

5-2-9 جمع ………………………………………………………………………………………………………………………………………….115

5-2-9-1 جمع با تفریق …………………………………………………………………………………………………………………..115

5-2-9-2 جمع با تقسیم ……………………………………………………………………………………………………………………116

5-2-10 حسن تعلیل ……………………………………………………………………………………………………………………………..117

5-2-11 حسن مطلع ………………………………………………………………………………………………………………………………117

5-2-12 حسن مقطع ………………………………………………………………………………………………………………………………118

5-2-13 سیاقة الاعداد (اعداد) ………………………………………………………………………………………………………………….118

5-2-14 سوال و جواب ………………………………………………………………………………………………………………………….119

5-2-15 لف و نشر ………………………………………………………………………………………………………………………………..120

5-2-16 مراعات النظیر …………………………………………………………………………………………………………………………..121

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………..123

فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………………………………………………124

فهرست جداول

2-2-4) گلدمن و نقد جامعه شناختی رمان ……………………………………………………………………………………………………. 25

2-2-5) نظریة بازتاب واقعیت …………………………………………………………………………………………………………………….. 29

2-2-6) جایگاه تیپ و شخصیت در رمان ……………………………………………………………………………………………………… 30

2-3) جمع بندی ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 34

فصل سوم: تلخیص داستان ها…………………………………………………………………………………………….. 36

3-1) بخش اول: مجموعة خانة فلزی ………………………………………………………………………………………………………….. 37

3-1-1) دفتر اول ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

3-1-1-1) در پای درخت نارنج …………………………………………………………………………………………………………………… 37

3-1-1-2) چل منبر …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 39

3-1-1-3) نقش …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 40

3-1-1-4) شمع های مومی ………………………………………………………………………………………………………………………… 41

3-1-1-5) از هیچ شروع شد ……………………………………………………………………………………………………………………….. 42

3-1-2) دفتر دوم ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

3-1-2-1) نیاز ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 43

3-1-2-2) آدم زیادی …………………………………………………………………………………………………………………………………. 44

3-1-2-3) تصویر ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 45

3-1-2-4) خانة فلزی …………………………………………………………………………………………………………………………………. 45

3-1-2-5) شاخه های كور ………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

3-1-2-6) تهوع …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 47

3-1-2-7) ف نفی می كند ………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

3-1-2-8) چپاول ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 49

3-1-2-9) سقوط ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 49

3-1-2-10) شبانه ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 51

3-2) بخش دوم: مجموعة طرح ها و كلاغ ها …………………………………………………………………………………………………. 51

3-3) بخش سوم: مجموعة كاكا ……………………………………………………………………………………………………………………. 53

3-3-1) كاسبكار ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 54

3-3-2) كاكا ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 54

3-3-3) كار به خانة ما آمد ………………………………………………………………………………………………………………………….. 55

3-3-4) نگاه به خوشحالی بود ……………………………………………………………………………………………………………………… 56

3-3-5) شب برفی زمستان چهل و دو …………………………………………………………………………………………………………… 57

3-3-6) یك جیپ دولتی در كوه های الموت ………………………………………………………………………………………………… 58

3-3-7) اقرار ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 59

3-4) بخش چهارم: مجموعة صدای شیر ……………………………………………………………………………………………………….. 60

3-5) بخش پنجم: مجموعة آن سال برفی ………………………………………………………………………………………………………. 62

3-5-1) زغال پزان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 64

3-4-2) هشت و نیم ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 65

3-5-3) پروانه …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 66

3-5-5) مینا ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 67

3-5-6) آن سال برفی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 67

3-5-7) پالتو ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 67

3-5-8) كج كلاه خان ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 68

3-5-9) رزماری ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 69

3-5-10) باقالی به چند من ………………………………………………………………………………………………………………………….. 69

3-5-11) تخت روان ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 70

3-5-12) شمعدانی ها …………………………………………………………………………………………………………………………………. 70

3-5-13) درختزاران برگ خاطره ریخته ………………………………………………………………………………………………………… 72

3-5-14) باد با ما نیست ……………………………………………………………………………………………………………………………… 72

3-5-15) كلت …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 73

3-5-16) شیروانی در باد ……………………………………………………………………………………………………………………………… 73

3-5-17) پنگوئن ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 74

3-6) بخش ششم: رمان سینما ……………………………………………………………………………………………………………………….. 76

3-7) جمع بندی …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 82

فصل چهارم: نقد جامعه شناختی داستان ها………………………………………………………………………….. 84

4-1) مروری بر نظریات مهم در نقد جتمعه شناختی ادبیات ……………………………………………………………………………… 85

4-1-1 )بخش اول: نقد مجموعة خانة فلزی ………………………………………………………………………………………………… .88

4-1-1-1) نقد داستان چل منبر …………………………………………………………………………………………………………………….. 89

4-1-1-2) نقد داستان شمع های مومی ………………………………………………………………………………………………………….. 91

4-1-1-3) نقد داستان نیاز ……………………………………………………………………………………………………………………………. 93

4-1-1-4) نقد داستان آدم زیادی ………………………………………………………………………………………………………………….. 93

4-1-1-5) نقد داستان خانة فلزی ………………………………………………………………………………………………………………….. 95

4-1-1-6) نقد داستان تهوع ………………………………………………………………………………………………………………………… 95

4-1-1-7) نقد داستان سقوط …………………………………………………………………………………………………………………………96

4-1-2) بخش دوم: نقد مجموعة طرح ها و كلاغ ها ………………………………………………………………………………………… 97

4-1-3) بخش سوم: نقد مجموعة كاكا …………………………………………………………………………………………………………. 104

4-1-3-1) نقد داستان كاسبكار ……………………………………………………………………………………………………………………105

4-1-3-2) نقد داستان كاكا …………………………………………………………………………………………………………………………. 106

4-1-3-3) نقد داستان كار به خانة ما آمد …………………………………………………………………………………………………….. 107

4-1-3-4) نقد داستان نگاه به خوشحالی بود ………………………………………………………………………………………………… 109

4-1-3-5) نقد داستان یك جیپ دولتی در كوه های الموت …………………………………………………………………………… 110

4-1-4) بخش چهارم: نقد مجموعة آن سال برفی ………………………………………………………………………………………….. 111

4-1-4-1) نقد داستان زغال پزان ………………………………………………………………………………………………………………… 111

4-1-4-2) نقد داستان آن سال برفی …………………………………………………………………………………………………………… 113

4-1-4-3) نقد داستان كج كلاه خان ……………………………………………………………………………………………………………. 114

4-1-4-4) نقد داستان رزماری ……………………………………………………………………………………………………………………. 116

4-1-4-5) نقد داستان باد با ما نیست …………………………………………………………………………………………………………… 117

4-1-4-6) نقد داستان كلت ……………………………………………………………………………………………………………………….. 118

4-1-4-7) نقد داستان پنگوئن ها ………………………………………………………………………………………………………………… 119

4-1-5) بخش پنجم: نقد رمانِ رمان سینما ……………………………………………………………………………………………………. 120

2-1-1-6- تاریخ بردگی اسیران.. 23

2-1-2- رفتار با بردگان درجاهلیت… 26

2-1-2-1- جایگاه اجتماعى بردگان.. 26

2-1-2-2- نقش بردگان در اقتصاد.. 28

2-1-2-3- استفاده نظامى از بردگان.. 30

2-1-2-4- سوءاستفاده جنسى از بردگان.. 31

2-1-2-5- تنبیه و شكنجه بردگان.. 32

2-1-2-6- آزاد كردن بردگان در عصر جاهلى.. 33

2-1-2-7- «ولاء» و گونه هاى آن در عصر جاهلى.. 34

2-2- بردگى از نظر اسلام… 36

2-2-1- موانع لغو دفعى بردگى… 36

2-2-2- اقدامات رسول خدا(ص) در حذف نظام برده دارى… 38

2-2-2-1- مبارزه ی بنیادین با برده دارى.. 38

2-2-2-2- محدود كردن اسباب و عوامل بردگى.. 39

2-2-2-3- گشودن درهاى آزادى به روى بردگان (عتق).. 41

2-2-2-4- شیوه ی اسلامى بهترین راه كار در امر بردگى.. 45

2-2-2-5- مقابله به مثل و مجازات كفار حربى.. 52

2-3- جمع بندی… 53

فصل سوم: بردگی در حقوق بین الملل

3- بردگی در حقوق بین الملل 56

2-1- پیشینه بردگی… 56

2-1-1- اکتشافات دریایی و آغاز بردگی… 56

2-1-2- اصل آزادی دریانوردی و داخل شدن دیگر کشورهای اروپایی در امر تجارت برده 60

2-1-3- برده و تجارت مثلث… 61

2-1-4- داغ کردن برده… 62

2-1-5- بارگیری… 63

2-1-6- بسته بندی محموله… 63

2-1-7- پایان سفر دریایی و ورود بردگان به آمریکا و چگونگی رفتار با آنان 64

2-1-8- فروش در آمریکا… 65

2-1-9- بردگی پلانتاسی (کشتزارهای روستایی)… 67

2-2- پاره ای از نظرات حقوق دانان غربی راجع به بردگی… 67

2-3- علل و موجبات الغای و امحای بردگی… 68

2-3-1- اقدامات و استناد به حقوق طبیعی جهت لغو بردگی… 71

2-3-2- جنبش ضد بردگی در صحنه بین المللی… 73

2-4- قیام ها و شورش های بردگان آفریقایی بین قرن های شانزدهم و نوزدهم 75

2-5- بردگی در متون حقوق بین الملل… 80

2-5-1- اعلامیه ی جهانی حقوق بشر… 80

2-5-2- کنوانسیون بین المللی حقوق مدنی و سیاسیسازمان ملل متحد 81

2-5-3- جنایات علیه بشریت درمنشور نورنبرگ… 83

2-5-4- اساسنامه ی دیوان بین‏المللی کیفری… 86

2-5-5- بردگی در تعهدات بین المللی… 89

2-6- جمع بندی… 90

بحث و نتیجه گیری 92

نتیجه گیری… 92

پیشنهادات… 96

فهرست منابع 101

چكیده

اسلام در محیطى ظهور یافت كه در آن برده دارى با سابقه اى طولانى رایج بود. نظام برده دارى از اركان اجتماعى قبایل عرب به حساب مى آمد و بردگى از عوامل مهم تقسیم طبقاتى بود. عواملى، نظیر اسارت در جنگ ها و غارت ها، فقر و ندارى، بدهكارى، آدم ربایى و تجارت از اسباب عمده ی بردگى در جاهلیت بود و اساساً هر فرد به هر طریقى كه بر فرد دیگر تسلط و غلبه مى یافت او را به بردگى مى كشاند. بردگان پست ترین و پایین ترین طبقه ی اجتماعى عرب را تشكیل مى دادند. آن ها در ردیف حیوانات به شمار مى رفتند و از همه ی حقوق انسانى و مزایاى اجتماعى محروم بودند. اسلام بردگى اسیران جنگى و افرادى را كه در بازارها خرید و فروش مى شدند، به افراد كافر منحصر كرد و درباره ی اسیران جنگى كافر در مواردى كه رهبر و حاكم اسلامى صلاح بداند، برده گیرى آن ها را مجاز دانست. تجارت برده شامل تمام اقدامات مربوط به اسیر كردن انسان، تملك یا فروش او با قصد كشاندن او به بردگی است؛ و شامل تمام اقدامات مربوط به تملك یك برده با هدف فروش یا مبادله اوست؛ هم چنین شامل تمامی اقدامات اعمال اختیارات مالكانه ی فروش یا مبادله بر برده داری است كه با هدف فروش یا مبادله به دست آمده و به طور كلی شامل هر گونه اقدام به تجارت یا انتقال بردگان است. پس از جنگ جهانی دوم اسناد مهم حمایت از حقوق بشر ممنوعیت بردگی و برده داری را به عنوان تعهدی برای دولت ها مشخص كردند: اعلامیه ی جهانی حقوق بشر (ماده 4) میثاق بین الملی حقوق مدنی و سیاسی ( ماده 8) كنوانسیون اروپایی حقوق بشر ( ماده 4) كنوانسیون آمریكایی حقوق بشر ( ماده 6) منشور آفریقایی حقوق بشر و ملت ها ( ماده 5) و اخیراً اساسنامه دیوان كیفری بین الملل ( ماده 7 بند c ).

واژه های كلیدی: فقه امامیه، بردگی، حقوق بین الملل.

مقدمه

انسان مملوک و سنّت مالکیت انسانی بر انسانی دیگر. رسم برده داری که مطابق آن یک انسان موضوع مالکیت انسان دیگر قرار می گرفته، با سابقه ای دیرین در تمدن بشری، در فرهنگ و تمدن اسلامی نیز مطرح بوده است.

لفظ رایج برای «برده» در زبان عربی، «عَبد» است، (شایعترین صیغه ی جمع آن در این معنی «عَبید» است؛ با این همه، در قرآن کریم، نور: 32، «عِباد» آمده است. )، و به تعبیر دقیق تر، برای «برده ی مرد» بوده است، و به «برده ی زن»، «اَمَة» (جمع آن: اِماء) می گفته اند. هر دو لفظ از واژگان سامی باستان اند و در زبان عبریِ تورات نیز در همین معنی به کار رفته اند. در زبان ادبی عربی، اسم جنس «رقیق»، بر «برده»، در مفرد و مذکّر و مرجوع کنید به نث و در اسم جمع، اطلاق می شود. این لفظ، در قرآن کریم نیامده است، اما به جای آن لفظ «رَقَبَه» (به معنای «گردن، قفا») به کار رفته است (از جمله در سورة مائده: 89) و قرآن عبارت کنایی «ما مَلَکَت اَیمانُکُم» (مثلاً در سوره ی نساء: 36) را به کار می برد؛ «عَبداً مَملوکاً» (نحل: 75) به معنای برده، ناظر به همین عبارت کنایی است. بی گمان، صورت اسمی یافتن «مملوک» به معنای «برده» (بعداً به معنای «برده ی خانه زاد») از همین تعبیر ناشی شده است.

پیش از اسلام، بردگی در عربستان، مانند دیگر سرزمین های جهان باستان و پیش از عصر میانه، رایج بوده است. اما با معلومات پراکنده ای که درباره ی این دوره در دست است، نمی توان با اطمینان به بیش تر مسایل این نهاد اجتماعی پاسخ داد.

در آستانه ی هجرت، اکثریت بردگان عربستان غربی، یعنی کالایی بازرگانی که در مکّه فراوان بود و سوداگرانی چون عبدالله جُدعان از فروش آن ثروت می اندوختند، زنگیان حبشی بودند که عده ای از آنان بعداً هسته ی پاسداران مکّه به نام «احابیش» را تشکیل دادند. بلال، نخستین اذان گوی اسلام، از همین بردگان بود. بی گمان کاروانیان عرب، بردگان سفیدپوستِ عرب نژاد را، که شمارشان بسی کم تر بود، باخود می آوردند یا بادیه نشینان عرب این گونه بردگان را به اسیری می گرفتند. برای نفی وجود بردگان عرب نژاد هیچ دلیلی در دست نیست، هر چند بازخرید اسیران در میان قبایل بادیه نشین کاملاً رواج داشته است. شاهد مثال موثّق آن، زید بن حارثه ی کَلبی است که بعدها پسرخوانده ی حضرت محمد (ص) شد. اما درباره ی برده گرفتن افراد در ازای دَین یا فروش کودکان به دست اولیای آنان شاهدی در دست نیست؛ روایات متأخّر و نادری که این قبیل حوادث در آن ها نقل شده. در رسم و عادت عامّه ی عرب پیش از اسلام، احتمالاً میان دو طایفه از بردگان تمایزی وجود داشته که دارای ریشه ای سامی و بسیار کهنسال است و چه بسا هیچ گاه در قانونی مدوّن انعکاس نیافته باشد، و قرآن به دفعات، آزاد کردن برده را کاری پُر ارج (بِرّ) می خواند (بقره: 177؛ بلد: 13)، مصرف زکات را در این راه روا می شمارد (توبه: 60) یا کفّاره ی برخی از گناهان مانند قتل غیرعمد (نساء: 92) و سوگند دروغ را آزاد کردن بردگان قرار می دهد (مائده: 89). به مکاتبه (آزاد کردن برده با قرارداد) باید به آسانی رضا داد (نور: 33). با برده ای که آزاده نشده باشد باید با احسان رفتار کرد (نساء: 36). علاوه بر این ها، شرف انسانی برده در احکامی که با مناسبات اجتماعی از نوع روابط جنسی پیوند دارند جلوه گر است. پیش از این به حرمت واداشتن زنان برده به خودفروشی (نور: 33) اشاره کردیم؛ زن یا شوهر دادن بردگانِ «صالح» تکلیف اخلاقی صاحبان آنان است (نور: 32)؛ حتی ازدواج مرد یا زن مسلمان آزاد با برده ی مسلمان، اگر لازم باشد، جایز است (بقره: 221؛ نساء: 25)؛ برده ی زن که با مرد آزاد، البته با اجازه ی صاحبش، ازدواج کند حق «صداق مناسب» دارد.

آزادسازی برده در بسیاری از حالات ستوده شده است و به عنوان کفّاره ی برخی از گناهان، به برده دار پیشنهاد گردیده و به هنگام وقوع خسوف و کسوف به عنوان صدقه سفارش شده است.

اجر اخروی مضاعف به کسی وعده داده شده است که کنیز خود را سواد آموزد، وی را آزاد سازد و او را به زنی بگیرد. در حدیثی مشهور چنین آمده است: «آن که برده ی «مسلمان» خود را آزاد سازد، خداوند او را، عضو در اِزای عضو، از دوزخ می رهاند.» در مقابل، برده مکلّف است که صادقانه خدمت کند. وی «نگهبان دارایی خواجه ی خویش» است و باید در عقبی حساب آن را پس بدهد.

بیان مسأله

یکی از شبهاتی که دشمنان اسلام در ذهن جوانان پدید آورده اند موضوع برده داری است.

می گویند اگر اسلام یک دین جهانی است و برای تمام اعصار شایستگی دارد چرا بردگی را مباح شمرده است؟

گر چه پیامبر(ص) و امامان(ع) برده داری را ظاهرا پذیرفته اند و به طور صریح تحریم نفرموده اند، ولی اسلام به طور تدریجی طرح خاصی برای آزادی بردگان ارایه داده است. آن چه غالبا مورد توجه مردم قرار نمی گیرد این است که، اگر نظام غلطی در بافت جامعه ای وارد گردد، ریشه کن کردن آن نیاز به زمان بندی دارد، و هر حرکت حساب نشده ای نتیجه ی معکوس خواهد داشت، درست مانند انسانی که به یک بیماری خطرناک مبتلا شده و بیماریش کاملا رشد نموده است، و یا مانند شخص معتادی که ده ها سال به اعتیاد خو گرفته، در این گونه موارد، برای نجات آنان، باید از برنامه های زمان بندی شده استفاده کرد.

حال اگر اسلام طی یک فرمان عمومی دستور می داد همه ی بردگان آن زمان را آزاد کنند، چه بسا بیش تر آنان تلف و نابود می شدند در حالی که بخش مهمی از جامعه آن روز را بردگان تشکیل می دادند، آن ها نه کسب و کار مستقلی داشتند و نه خانه و کاشانه ای و نه وسیله ای برای ادامه ی زندگی. اگر در یک زمان همه آزاد می شدند یک جمعیت عظیم بیکار در جامعه ظاهر می گشت که هم زندگی خودش به خطر می افتاد و هم ممکن بود نظم جامعه مختل گردد و نیز به هنگام احتیاج و محرومیت، به همه جا حمله ور می شدند و کشت و کشتار راه می افتاد. (تفسیر نمونه، ج 21، ص 416 ).

طرح اسلام برای آزادی بردگان:

این طرح در چند ماده به طور خلاصه عرضه می گردد:

اصل اول: بستن سرچشمه های بردگی.

زیرا در طول تاریخ از راه های متعددی مردم را به بردگی می کشاندند:

1- اسرای جنگی

2- بدهکارانی که قدرت پرداخت ندارند

3- زور و غلبه مجوز برده گیری بوده است

4- کشورهای قدرتمند افراد خود را به همراه سلاح به کشورهای عقب مانده می فروختند.

اسلام جلو تمام این راه ها را جز اسیران جنگی که آن هم جنبه ی الزامی ندارد گرفته است، و اسیران را هم بی قید و شرط و یا با پرداخت فدیه و با سواد کردن چند نفر آزاد می کرده است.

اصل دوم: گشودن دریچه های آزادی.

یکی از مصارف زکات را آزادی بردگان قرار داده است.

مکاتبه ی بین مولا و برده (قرار داد کتبی) جهت آزادی راه دیگر آزادی می باشد.

اسلام آزادی بردگان را یک عبادت الهی شمرده است، و پیشوایان اسلام مانند حضرت علی(ع) که هزار برده را با دست رنج خود آزاد کرده است، در این راه پیش قدم بوده اند.

پیشوایان اسلام برده خود را با کم ترین بهانه ای آزاد می کرده اند تا سرمشقی برای دیگران باشند تا آن جا که حضرت امام باقر(ع) به جهت تشویق از انجام کار نیکی، برده اش را آزاد کرده و فرموده است: “انت حر” تو آزادی.

در برخی روایات آمده است که برده پس از هفت سال خود به خود آزاد است.

اگر مالک برده ای، بخشی از او را آزاد کرده بقیه ی او هم آزاد است.

مالک از کنیز خود صاحب فرزند گردد، فروختن آن کنیز جایز نیست و از سهم الارث فرزند آزاد می گردد.

کفاره ی بسیاری از تخلفات آزادی بردگان است.

پاره ای از مجازات های سخت را اگر مالک نسبت به برده اش اعمال کند برده آزاد می گردد.

اصل سوم: احیای شخصیت بردگان است.