…………….. 10

1-5-5- فعالیت ورزشی بی­هوازی ………………………………………………………………………………… 10

1-6- تعاریف مفهومی متغیر­ها………………………………………………………………………………………… 10

1-6-1- شناگرنخبه…………………………………………………………………………………………………………. 10

1-6-2- برگشت به حالت اولیه در آب………………………………………………………………………….. 11

1-6-3- برگشت به حالت اولیه در خشکی……………………………………………………………………. 11

فصل دوم:

2-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 13

2-2- مفاهیم بنیادی……………………………………………………………………………………………………………… 13

2-2-1- ضربان قلب………………………………………………………………………………………………………… 13

2-2-2- دستگاه های مختلف تولید کننده انرژی در بدن……………………………………………. 14

عنوان صفحه

2-2-3- چگونگی تولید و انتقال انرژی در بدن…………………………………………………………….. 15

2-2-4- فعالیت بی­هوازی وگلیکولیز……………………………………………………………………………… 15

2-2-5- اسیدلاكتیك …………………………………………………………………………………………………….. 17

2-2-6- کنترل متابولیسم اسید لاکتیک هنگام فعالیت ورزشی…………………………………. 19

2-2-7- لاکتات و انتقال آن……………………………………………………………………………………………. 19

2-2-8- آستانه لاکتات (OBLA) ………………………………………………………………………………… 20

2-2-9- عوامل تاثیرگذار بر لاكتات و اثرات لاکتات …………………………………………………… 20

2-2-10- غلظت لاكتات خون: تولید در مقابل دفع…………………………………………………….. 21

2-2-11- لاکتات و ورزش …………………………………………………………………………………………….. 22

2-2-12- دفع و اکسیداسیون اسید لاکتیک و لاکتات……………………………………………….. 23

2-2-13- سرنوشتهای اسید پیرویک ……………………………………………………………………………. 23

2-2-14- خستگی و علل آن…………………………………………………………………………………………. 24

2-2-15- خستگی مرکزی، محیطی و خستگی موضعی عضلانی………………………………. 26

2-2-16- خستگی و ساز و كار انقباضی……………………………………………………………………….. 27

2-2-17- برگشت به حالت اولیه و مراحل آن……………………………………………………………… 28

2-2-18- قرارداد­های رشته ورزشی شنا برای تعیین سطح پاسخ لاکتات خون ……… 29

2-3- مروری بر مطالعات انجام شده دربارة تغییرات لاکتات در اثر

فعالیت­های ورزشی…………………………………………………………………………………………………………………. 30

2-3-1- مطالعات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………………. 31

2-3-2-مطالعات انجام شده در خارج از کشور……………………………………………………………….. 35

2-4- جمع­بندی و نتیجه­گیری…………………………………………………………………………………………….. 41

فصل سوم:

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 43

3-2- طرح تحقیق، بیان متغیر­ها و نحوه تغییر یا كنترل آنها……………………………………………. 43

3-2-1- طرح تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 43

3-2-2- متغیر­های تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 44

3-2-2-1- متغیر مستقل………………………………………………………………………………………….. 44

3-2-2-2- متغیر­های وابسته……………………………………………………………………………………. 44

3-2-2-3- متغیر مداخله­گر……………………………………………………………………………………… 44

عنوان صفحه

3-3- جامعه آماری، نمونه و روش نمونه­گیری……………………………………………………………………. 44

3-4- ابزار و وسایل اندازه­گیری……………………………………………………………………………………………. 45

3-4-1- روش سنجش میزان لاکتات …………………………………………………………………………… 45

3-5- روش اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 45

3-6- برنامه تمرین…………………………………………………………………………………………………………………. 46

3-7- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ………………………………………………………………………………….. 47

فصل چهارم

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 49

4-2- مشخصات توصیفی آزمودنی­ها……………………………………………………………………………………. 50

4-3- تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق………………………………………………………………………………………. 51

4-3-1- آزمون فرضیه اول……………………………………………………………………………………………… 51

4-3-2- آزمون فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………….. 54

فصل پنجم

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 57

5-2- خلاصه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 57

5-3- بحث و نتیجه­گیری……………………………………………………………………………………………………… 58

5-3-1- تاثیر نوع برگشت به حالت اولیه بر میزان لاكتات خون………………………………… 58

5-3-2- تاثیر نوع برگشت به حالت اولیه بر میزان ضربان قلب…………………………………… 60

5-3-3- نتیجه­گیری کلی………………………………………………………………………………………………… 62

5-4- محدودیت­های تحقیق………………………………………………………………………………………………….. 63

5-5- پیشنهادات تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 63

5-5-1- پیشنهادات حاصل از نتایج تحقیق…………………………………………………………………… 63

5-5-2- پیشنهاداتی جهت تحقیقات آینده……………………………………………………………………. 64

فهرستمنابع و مآخذ

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 65

منابع انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………… 70

فهرست جدول ها

عنوان صفحه

جدول . 4-1 توصیف ویژگی­های فردی آزمودنی­ها(تعداد 16 نفر)…………………………………………… 50

جدول 4-2 آماره­های توصیفی میزان لاکتات اندازه­گیری شده……………………………………………… 50

جدول 4-3 آماره­های توصیفی مربوط به تغییرات ضربان قلب………………………………………………… 51

جدول 4-4 آزمون آماری اندازه­گیری مکرر (لاکتات خون)……………………………………………………… 51

جدول 4-5 آزمون تعقیبی بونفرونی برای تعیین اختلاف بین تکرارها ………………………………….. 52

جدول 4-6 آزمون آماری اندازه­گیری مکرر (ضربان قلب)………………………………………………………… 54

جدول 4-7 آزمون تعقیبی بونفرونی برای تعیین اختلاف بین تکرارها ………………………………….. 54

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار 4-2 مقایسه میانگین­های شاخص لاکتات خون (میلی مول در لیتر)…………………………. 53

نمودار 4-4 مقایسه میانگین­های شاخص ضربان قلب (تعداد در دقیقه)…………………………………. 55

مقدمه

برای رسیدن ورزشکار به اوج توانمندی در اجرا عوامل گوناگون فیزیولوژیکی، بیومکانیکی، تغذیه­ای و روانی اثر­گذارهستند. در هر سال صد­ها پژوهش در زمینه سازه­هایی که برساختار و اعمال سیستم­های تولید انرژی ورزشکاران مؤثر هستند، صورت می­گیرد. یکی از رشته­های ورزشی که دارای خصوصیات ویژه ای است و تحقیقات زیادی روی ورزشکاران، اجرای روش­ها و فنون مختلف آن به عمل می­آید، ورزش شنا است. تفاوت این ورزش با سایر ورزش­ها، در این است که ورزشکار از حالت قائم و معمولی به حالت افقی درمی­آید. ورزشکار هر روز ساعت­ها، با استفاده ازعضلات، اهرم­های استخوانی و محور­های چرخشی که مفاصل باشند، بر سیالی به نام آب، نیرو وارد می­آورد و مسافت­های طولانی را با روش­های مختلف می­پیماید. آب همواره شناگر را در حالتی ویژه و متمایز از سایر شرایط عادی قرار می­دهد، که مطالعه این ویژگی­ها، جالب توجه و از اهمیت زیادی برخوردار است (رمضانی، نیکبخت، امیر تاش، 1382).

دوره برگشت به حالت اولیه[1] پس از تمرین یا مسابقه یکی از مسائلی است که همواره ورزشکاران با آن درگیر بوده­ اند. این دوره به زمانی گفته می ­شود، که از لحظه پایان یافتن فعالیت تا رسیدن به حد فعالیت متابولیکی اولیه طول می ­کشد. در این دوره حوادث متابولیکی گوناگونی در بدن رخ می ­دهد که همه آنها در جهت بازسازی انرژی از دست رفته و ذخیره­سازی آن کار می ­کنند. روند­های این دوره به اندازه روند­ های دوره فعالیت اهمیت دارد (سندگل، 1372).

لاکتات[2] یکی از عوامل مرتبط با خستگی می­باشد، که طی فرایند گلیکولیز بی­هوازی تولید می­شود و چون انباشت آن با اسیدی شدن همراه است و اسیدی شدن با ایجاد خستگی همراه می­باشد، به عنوان شاخص همراه با اسیدی شدن اندازه گیری می­شود ( جیمز[3] و همكاران، 2008).

درسال­های اخیر، برخی از مربیان و فیزیولوژیست­های ورزشی با توجه به اهمیت تغییرات لاکتات خون هنگام فعالیت­های ورزشی، ازآن برای تعیین شدت و حجم تمرین مورد نیاز، برای ایجاد تحریکات تمرینی بهینه استفاده کرده­اند (گائینی، ظفری، 1384).