رویکرد شایستگی و فرایند استعدادیابی

یکی از بهترین و مناسب­ترین رویکردها برای نایل شدن به این مهم، به کارگیری رویکرد شایستگی در مدیریت منابع انسانی است. درواقع همان­گونه که وی.ای.کامپرفرم (2002) مطرح می­ کند، مدلهای شایستگی می ­تواند به عنوان شیوه­ای برای یکپارچه کردن اقدام­های مختلف منابع­انسانی به کار رود. این بدین معناست که می­توان هریک از زیر سیستم­های مدیریت منابع انسانی را براساس شایستگی طراحی کرد و درواقع، شایستگی، هسته مرکزی تمامی فعالیت­های منابع انسانی سازمان است. این شایستگی موجب به وجود آمدن پارادایمی در ادبیات مدیریت منابع­انسانی شده است که به مدیریت منابع­انسانی مبتنی بر شایستگی معروف است (افضل آبادی و همکاران،1389، 3).

پذیرش و گسترش سریع رویکرد شایستگی محورو به کارگیرى آن دربرنامه هاى توسعه کارکنان بیش ازهر چیز، نتیجه مزایا وفوایدی است که دراین رویکرد نهفته اسـت. در عصر حاضر، اهمیت جایگاه و نقش سطوح مدیران به عنوان طراحان،هدایتگران واداره کنندگان اصلى سازمان بر کسى پوشیده نیست و به کارگیرى نظامهاى مؤثر انتصاب، جذب، نگهدارى، ارزیابى و توسـعه آنان طبیعتا  از جایگاه مهم و ویژه اى برخوردار اسـت. مدیران به عنوان اصلی ترین افراد در مواجهه با مسائل مختلف درون وبرون سازمانى،نقش بسـزا وتعیین کننده­اى درموفقیت یا حتى شکست سازمان ایفا می کنند. ازآن جایى که مدیریت درهر سازمانى ازاهمیت ویژه اى برخوردار است و ازمهمترین فعالیتهایى است که به مددآن مأموریتها واهداف سازمانى تحقق مییابد، یکی از راه های اصلى نظام <a href="https://www.noormags.ir/view/fa/keyword/%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C” title=”شایسته سالاری“>شایسته سالاری، گماردن مدیران شایسته است(غلام­زاده وهمکاران،1390، 3).

براى شایستگى عبارات متعددى ازقبیل لیاقت، قابلیت، توانمندى، توانایى، صلاحیت ومهارت استفاده می­ شود. یکی ازتعاریف مطرح از شایستگی عبارت است از: ترکیبى ازمهارت­ها، ویژگی­های شخصی و شخصیتى ورفتارهایى که مستقیما باعملکرد مؤثر در یک شغل خاص مرتبط هستند (درگاهى وهمکاران، 1389).

معمــولا چهارویژگى برای شایستگی مطرح شده است:

• مرتبط با شغل یا سازمان؛
• ارتباط مثبت باعملکرد بهتـرفرد یا اجراى موفقیت آمیزنقش؛
• قابل تعریف به صورت رفتارهاى قابل مشاهده در شغل؛
• قابل ارزیابی وآموزش (درگاهی وهمکاران،1389).

امروزه شایستگی­ها، عمدتا به ویژگیهاى مورد نیاز براى توفیق در شغل یا عملکرد برتر اطلاق می­ شود.

اسپنسر و اسپنسر، شایستگی را خصیصه بنیادی یک شخص می­دانند که با عملکرد عالی یا مؤثر مرجع رابطه علّی دارد. آنها اعتقاد دارند که شایستگى شامل ابعاد ذیل است:

انگیزه: محرک درونى و اشتیاق براى انجام کار؛

ویژگی: خصوصیات شخصیتى و نحوه واکنش به شرایط و افراد؛

خود مفهومی: ارزش­ها، برداشت از خود یا نگرش­های یک شخص؛

مهارت: یعنی توانایی انجام یک وظیفه معین فیزیکی یا ذهنی؛

دانش: معلومات شغلى، اطلاعات و تخصص مرتبط با شغل

نوع یا سطح یک شایستگی در طرح­ریزی منابع انسانی کاربردهایی دارد. شایستگی­های دانش ومهارت، قابل مشاهده و نسبتاً در سـطح می­باشند. شایستگی­های خود مفهومی، خصیصه­ها یا ویژگی­ها و انگیـزه، عمیق­تر و پنهان تربوده و محور شخصیت می باشند (غلام­زاده و همکاران، 1390، 6).

Spencer and Spencer, 1993

Motive

Trait

Self-Concept

Skill

Knowledge