2-4-3-2- سیستم های پشتیبان تصمیم…………… 19

2-4-4- سطح استراتژیک…………..19

2-4-4-1-سیستم های اطلاعات اجرایی……………. 19

2-5- معماریERP……………

2-5-1- کاربر………….. 21

2-5-2-گر وب………….. 21

2-5-3- سرویس دهنده …………..21

2-5-4- لایه پرس و جو / گزارشگیری………….. 22

2-5-5- لایه برنامه های کاربردی………….. 22

2-5-6- لایه دسترسی به پایگاه داده………….. 22

2-6- چارچوب چرخه حیات سیستم ERP……………

2-6-1- مراحل چرخه حیات سیستم ERP…………..

2-6-1-1- مرحله اول- تصمیم گیری……………. 23

2-6-1-2- مرحله دوم- انتخاب (فراگیری)………….. 23

2-6-1-3- مرحله سوم -پیاده سازی……………. 24

2-6-1-4- مرحله چهارم – كاربرد و نگهداری……………. 24

2-6-1-5- مرحله پنجم- تكامل……………. 24

2-6-1-6- مرحله ششم – بازنشستگی……………. 24

2-6-2- ابعاد چرخه حیات سیستم ERP…………..

2-6-2-1- بعد محصول…………… 25

2-6-2-2- بعد فرآیند…………… 25

2-6-2-3- بعد افراد…………… 25

2-6-2-4- بعد مدیریت تغییر…………… 25

2-7- مرحله پیاده سازی ERP……………

2-8- رویکردهای پیاده سازی ERP……………

2-8-1- رویکردهای پیاده سازی ERP از منظر وسعت عملیات………….. 26

2-8-1-1- رویکرد انفجاری……………. 26

2-8-1-2- رویکرد پایلوت…………….. 27

2-8-1-3-رویکرد فازی(مرحله ای)………….. 27

2-8-2- رویکردهای پیاده سازی ERP از منظر حجم منابع و ماژول ها….. 28

2-8-2-1- رویکرد جامع……………. 28

2-8-2-2- رویکرد میانه…………… 28

2-8-2-3- رویکرد وانیلا……………. 28

2-9- مزایای پیاده سازی ERP……………

2-10- معایب سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان…………… 29

2-11- چالش های پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان………….. 30

2-12- مطالعات خارجی و داخلی……………. 34

فصل سوم: روش تحقیق……………. 48

3-1- مقدمه…………… 49

3-2- روش تحقیق……………. 49

3-3- الگوریتم اجرای تحقیق……………. 49

گام اول: شناسایی معیارها و شاخص های مدل………….. 50

گام دوم: پالایش و غربال شاخص ها باتکنیک دلفی فازی………….. 51

گام سوم: دسته بندی و تعیین الگوی ارجحیت و اولویت متغیرها………….. 53

گام چهارم: شناسایی الگوی روابط درونی متغیرها با تکنیک DEMATEL فازی ….. 54

گام پنجم: رتبه بندی نهایی متغیرها با تکنیک ANP فازی………….. 58

3-4- جامعه و نمونه مورد بررسی……………. 59

3-5- روش و ابزار گردآوری اطلاعات…………….. 59

3-6- روایی و پایایی ابزار گردآوری داده ها………….. 60

3-7- محاسبه نرخ ناسازگاری……………. 60

3-8- نرم افزارهای تجزیه و تحلیل داده ها………….. 62

فصل چهارم: محاسبات و یافته های تحقیق……………. 63

4-1- مقدمه…………… 64

4-2- معرفی شرکت پلیمر آریاساسول…………… 64

4-3- شناسایی، پالایش و غربال شاخص ها با تکنیک دلفی فازی…………… 65

4-4- دسته بندی و تعیین الگوی ارجحیت و اولویت معیارها و شاخص ها……. 70

4-4-1- تعیین ارجحیت و اولویت معیارهای اصلی موفقیت پیاده سازی ERP براساس هدف….. 72

4-4-2- تعیین ارجحیت و اولویت شاخصهای موفقیت پیاده سازی ERP براساس معیار مربوطه…. 75

4-5- شناسایی و تعیین الگوی روابط درونی معیارهای اصلی موفقیت پیاده سازی ERP……………

گام اول: محاسبه ماتریس ارتباط مستقیم………….. 79

گام دوم: قطعی سازی ماتریس ارتباط مستقیم………….. 81

گام سوم: محاسبه ماتریس ارتباط مستقیم نرمال………….. 81

گام چهارم: محاسبه ماتریس ارتباط کامل………….. 82

گام پنجم: رسم نقشه روابط شبکه………….. 82

4-6- رتبه بندی نهایی شاخص های موفقیت ERP با تکنیک ANP فازی……. 85

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات…………….. 90

5-1- مقدمه………….. 91

5-2- تحلیل یافته های تحقیق و پیشنهادات…………….. 91

5-3- پاسخ سوالات تحقیق……………. 102

5-4- محدودیت های تحقیق……………. 103

5-5- اقدامات آتی……………. 104

پیوست…………….. 105

پرسشنامه 1…………… 106

پرسشنامه 2…………… 107

پرسشنامه 3…………… 111

منابع و مآخذ…………… 112

چکیده:

در سال­های اخیر با توجه به پیاده­سازی نمونه­های موفق و ناموفق از پروژه­های سیستم­های برنامه­ریزی منابع سازمان در شرکت­های پتروشیمی ایرانی، مسأله شناخت عوامل موفقیت این پروژه­ها مورد توجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر با ارائه مدلی جامع از کلیه معیارها و شاخص­های موفقیت پیاده­سازی سیستم­های برنامه­ریزی سازمان از بعد استراتژیک-عملیاتی و فنی- انسانی و لحاظ روابط ارجحیت و علی و معلولی بین آن­ها، اقدام به رتبه­بندی نهایی شاخص­های موفقیت پیاده­سازی سیستم­های برنامه­ریزی منابع سازمان در شرکت پلیمر آریاساسول نموده­ایم. بدین منظور در گام نخست به شناسایی و غربال شاخص­ها از دیدگاه خبرگان حوزه برنامه­ریزی منابع سازمان در شرکت پلیمر آریاساسول با استفاده از تکنیک دلفی فازی پرداخته­ایم. در گام بعدی الگوی روابط ارجحیت متغیرها و روابط علّی و معلولی میان متغیرهای اصلی با استفاده از تکنیک دیمتل فازی بررسی شده است. در نهایت اولویت بندی نهایی شاخص های موفقیت پیاده­سازی سیستم برنامه­ریزی منابع سازمان با لحاظ نتایج گام­های اولیه و با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه فازی صورت گرفته است. نتایج نشان می­دهد که وجود چشم­انداز، اهداف روشن، طرح و مدل کسب­وکار در سازمان، آموزش فرآیندهای جدید، عملکرد و نحوه بکارگیری سیستم ERP به اعضای سازمان، حداقل سفارشی­سازی سیستم ERP، تیم پروژه مرکب از کارشناسان فرآیندهای کسب­وکار، کارشناسان فناوری اطلاعات، فروشنده ERP و مشاوران، حمایت و تعهد مدیریت سازمان در تخصیص منابع به پروژه، تعریف چشم­انداز، ماموریت، اهداف و محدوده پروژه ERP، وضعیت سیستم­های موجود کسب و کار و فناوری اطلاعات سازمان و انتخاب دقیق و سیستماتیک بسته نرم­افزاری ERP از بالاترین اولویت برخوردارند.

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

بخش صنعت نفت و گاز و پتروشیمی کشور به عنوان بخشی كه بالاترین نرخ مشاركت را در تحقق رشد تولید و صادرات را داشته و نیز بیشترین سهم در نرخ رشد اقتصادی را بر عهده خواهد داشت، كانون مهمی برای توجه و برنامه ریزی در برنامه های توسعه ای، تلقی می شود. گستره فعالیت بنگاههای مرتبط با صنعت ذکر شده در پهنه سرزمین، درهم تنیدگی فعالیت­های این حوزه با فعالیت­های بازرگانی و اقتصاد مناطق، سهم فزاینده و مسلم در صادرات كشور، نقش كلیدی در بخش اشتغال­زایی برای جمعیت جویای كار بطور اعم و همچنین دانش آموختگان دانشگاهی بطور اخص و ده ها عامل مهم دیگر، موید نقش كلیدی صنعت نفت و صنایع وابسته به آن می باشد.

تمامی کشورها به دنبال بهره­وری و کارایی حداکثری از منابع و امکانات مالی، فنی و نیروی انسانی خود می باشند. بی­شک سرمایه­گذاری سرمایه­های ملی و سازمانی در حوزه­های مناسب صنعت، تاثیرات بسزایی در رشد و آبادانی یک کشور، ایفا خواهد نمود. با توجه به تغییر فضای کسب­و­کار در جهان و رقابتی شدن روز افزون توجه و تمرکز بر روش­های مبتنی بر دانش در عرصه مدیریت افزایش یافته است و بر همین اساس توجه به این مقوله در صنایع راهبردی نیز بیشتر شده است .یکی از این حوزه های راهبردی استفاده دقیق و به موقع از اطلاعات در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و به خصوص صنعت پتروشیمی به عنوان یکی از حلقه های مهم ارزش افزوده صنعت نفت و حلقه اصلی جلوگیری از خام فروشی منابع کشور است. صنایع پتروشیمی ایران به عنوان یکی از صنایع راهبردی ایران همواره در صدر توجه برای بکارگیری فناوری­های نوین بوده­اند. در سال­های اخیر با توجه به پیاده­سازی نمونه­های موفق و ناموفق از پروژه­های برنامه­ریزی منابع سازمان[1] در شرکت­های پتروشیمی ایرانی مسأله شناخت عوامل موفقیت این پروژه ها در کانون توجه قرار گرفته است. نظر به اهمیت سیستم یکپارچه سازمانی برای موفقیت، بقا و رشد سازمان ها، هدف این پژوهش شناسایی و بررسیعوامل بحرانیموفقیت پروژه پیاده سازی برنامه ریزی منابع سازمان در شرکت­ پلیمر آریاساسول است. در فصل حاضر، ابتدا به شرح و بیان مسأله پژوهشی پرداخته خواهد شد. سپس ضرورت و اهمیت تحقیق بیان می شود و اهداف پژوهش ارائه می گردد. براساس اهداف طرح شده، سوالات پژوهش بیان می گردد. در انتها نیز روش تحقیق، قلمرو تحقیق و ساختار تحقیق بیان می گردد.

1-2- بیان مسأله

سیستم­های اطلاعاتی کارا و یکپارچه که بتوانند همه فعالیت­ها و وظایف موجود در یک سازمان را تحت پوشش قرار داده و اطلاعات لازم و ضروری را به­موقع در اختیار استفاده­کنندگان آن قرار دهند، از ابزارهای مفیدی هستند که سازمان­ها برای افزایش قابلیت­های خود، بهبود عملکرد، تصمیم­گیری بهتر و دستیابی به مزیت رقابتی از آن استفاده می­کنند. شاید یکی از جامع­ترین سیستم­های اطلاعاتی[2] موجود که در سال­های اخیر به طور گسترده­ای مورد استفاده قرار گرفته، سیستم برنامه­ریزی منابع سازمان باشد. ظرفیت ERP در یکپارچه­سازی فرآیندهای سازمان و اطلاعات حوزه­های عملکردی مختلف از طریق یک پایگاه­داده متمرکز، باعث گردیده است که صاحب­نظران، این سیستم­ها را به عنوان پیش نیاز موفقیت در قرن بیست و یکم معرفی کنند [33].