2-4صندوق سرمایه گذاری ………………………………………………………………………. 31

2-4-1 مزایای صندوق های سرمایه گذاری مشترک ………………………………….. 33

2-4-2 معایب صندوق های سرمایه گذاری مشترک …………………………………… 33

2-5 انواع صندوق های سرمایه گذاری مشترک ………………………………………………………. 34

2-6 ارزشخالص دارایی………………………………………………………………………………. 35

2-7 تفاوت شرکت های سرمایه گذاری با صندوق های سرمایه گذاری مشترک ……………. 35

2-8ی بر پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………….. 36

2-9 نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………… 39

فصل سوم : روش تحقیق …………………………………………………………………………………. 40

3-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………. 41

3-2 روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………… 41

3-2-1 روش تحقیق بر اساس هدف …………………………………………………………. 41

3-2-2 روش تحقیق بر اساس نحوه گرد آوری داده ها ………………………………….. 42

3-3 قلمرو تحقیق …………………………………………………………………………………………… 42

3-4 مدل مورد استفاده …………………………………………………………………………………….. 42

3-4-1 مدل مفهومی ………………………………………………………………………….. 43

3-5 روش جمع آوری داده ها ……………………………………………………………………………. 44

3-6 نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………. 44

فصل چهارم : یافته های تحقیق ……………………………………………………………………….. 45

4-1مقدمه ……………………………………………………………………………………………………… 46

4-2 بررسی گویه های پرسشنامه …………………………………………………………………………. 47

4-3 پایایی پرسشنامه ………………………………………………………………………………………… 47

4-4 تجزیه و تحلیل گویه ها ……………………………………………………………………………….. 49

4-5 بررسی حقوقی ………………………………………………………………………………………….. 63

4- 6 دیدگاه فقهی ……………………………………………………………………………………………. 67

4-6-1 مقدمه …………………………………………………………………………………….. 67

4-6-2 اصل صحت قرارداد ها ………………………………………………………………… 67

4-6-3 اصل لزوم قرارداد ها …………………………………………………………………… 67

4-6-4 ضوابط عمومی قرارداد ها ……………………………………………………………. 68

4-6-5 شرایط طرفین معامله …………………………………………………………………. 69

4-6-6 شرایط مال مورد مبادله ……………………………………………………………….69

4-6-7 دیدگاه فقهی در مورد صندوق سرمایه گذاری مشترک کالا ………………… 69

4-6-8 معاملات رایج در بورس کالا …………………………………………………………. 71

4-6-9معاملات بورسکالا و فقه اسلامی …………………………………………………. 74

4-7 اساسنامه و امید نامه پیشنهادی ……………………………………………………………………. 75

4-7-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………. 75

4-7-2 اساسنامه پیشنهادی ………………………………………………………………….. 75

4-7-3 امیدنامه پیشنهادی …………………………………………………………………… 119

4-8اعتبار سنجیاساسنامه و امید نامه ……………………………………………………………….. 123

4-9 نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………….. 124

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات آتی ……………………………………………………. 126

5-1 نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………. 127

5-2 پاسخ به سوالات تحقیق …………………………………………………………………………….. 128

5-3 پیشنهادات تحقیقات آتی …………………………………………………………………………… 128

منابع و مواخذ …………………………………………………………………………………………. 129

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………. 131

چکیده:

امروزه در جوامع پیشرفته ی مالی یکی از مهمترین نهادهای مالی صندوق های سرمایه گذاری مشترک هستند. صندوق های مشترک سرمایه گذاری به جمع آوری وجوه سرمایه گذاران خرد پرداخته و آنها را در رشته تخصصی خود سرمایه گذاری می کنند. یکی از مهمترین انواع صندوق های سرمایه گذاری مشترک نوع کالایی آن است که در بورس های کالایی فعالیت می کنند. در ایران با توجه به نوپا بودن بورس کالا لزوم توسعه و پویاتر شدن بورس کالا حس می شود و با در نظر گرفتن نقش صندوق های سرمایه گذاری مشترک کالا در توسعه ی بورس کالا لزوم ایجاد چنین صندوق هایی مشخص می شود. تحقیق حاضر به امکانسنجی طراحی صندوق سرمایه گذاری مشترک کالا برای بازار سرمایه ایران پرداخته است. برای این منظور 4 مرحله کار صورت گرفته است. چهارچوب حقوقی و ارکان صندوق به روش مطالعات کتابخانه ای و چهارچوب عملیاتی و معاملاتی توسط پرسشنامه مشخص شد. در مرحله ی بعد به بررسی حقوقی و پس از آن بررسی فقهی پرداخته شد. با توجه به 4 مرحله ی فوق امکان ایجاد چنین صندوقی در بازار سرمایه ایران وجود دارد هرچند برای کارایی بهتر نیاز به رشد و توسعه ی ابزارهای نوین مالی در بورس کالا محسوس است. در انتها اساسنامه و امیدنامه با توجه به فرمت مشخص سازمان بورس و اوراق بهادار پیشنهاد شده است.

فصل اول: کلیات موضوع

1-1- مقدمه

صندوق های سرمایه گذاری مشترک گونه ای نهاد مالی است که وجوه دریافتی از سرمایه گذاران را در یک مجموعهاوراق بهادارسرمایه گذاری می کنند و هر سرمایه گذار به نسبت سهم خود در مجموعه، از سود و یا ضررهای حاصل از این سرمایه گذاری سهم می برد. صندوق سرمایه گذاری مشترک وجوه را از دست عامه مردم جمع آوری می کند وسبدیاوراق بهادار تشکیل داده و از طریق نیروهای متخصص خود به مدیریت اوراق بهادار موجود در سبد سرمایه گذاری می پردازد. عمده عملکرد صندوق هایسرمایه گذاریبستگی به عملکرد اوراق بهادار و سایر دارایی هایی دارد که صندوق در آن ها سرمایه گذاری کرده است. صندوق های سرمایه گذاری مشترک ابزاری برای سرمایه گذاران ریسک گریز و بدون تخصص است و این صندوق ها معمولاً مدیرانی کارآزموده دارند که تنوع بخشی صحیح سبد اوراق بهادار را برای سرمایه گذاران خود انجام می دهند. با توجه به امکان و اجباربازخریدسهام توسط صندوق، سهامداران در هر لحظه قادرند سهام خود را به فروش برسانند. در این تحقیق تلاش می شود به بررسی صندوق های مشترک از ابعاد مختلف پرداخته شود.

در این فصل به بررسی کلیات تحقیق می پردازیم. بیان مسئله، هدف تحقیق، سوالات تحقیق و جنبه های نوآوری این تحقیق در ادامه فصل بیان می شود.

2-1- بیان مسئله

در تمام جوامع، از سویی برخی از افراد با مازاد منابع روبرو می شوند و از سوی دیگر، بسیاری از فعالان اقتصادی دارای دانش فنی و تجربه عملی قابل قبول، فاقد منابع لازم برای سرمایه گذاری هستند. در این میان بازارهای مالی کارا، بازارهایی هستند که با ارائه ابزارها و نهادهای مالی متنوع و با کارکردهای متفاوت به شایستگی از عهده تبادل وجوه مازاد میان خانوارها، بنگاه ها و دولت برآیند. صندوق های مشترک سرمایه گذاری از جمله نهادهای مالی بازار سرمایه شمرده می شوند که طی سالهای اخیر به جایگاه ویژه ای در این بازار دست یافته اند. رشد روز افزون این صندوق ها نمایانگر اقبال عمومی به آنها در عرصه اقتصاد ملی است. قابلیت باز خرید سهام به وسیله صندوق یا به عبارت دیگر نقدینگی بالای واحد های سرمایه گذاری صندوق ها و همچنین تنوع فعالیت بر اساس اهداف سرمایه گذاران، استفاده از مدیریت تخصصی در اداره سبد، کاهش هزینه های کارگزینی و عملیاتی در مقایسه با معامله های کوچک سرمایه گذاران، کاهش خطر سرمایه گذاری از راه مالکیت در سبد مالی متنوع، از جمله مزیت هایی است که باعث جلب مردم به سوی سرمایه گذاری در این صندوق ها می باشد. بدیهی است هر چهابزارهای مالیمورد استفاده در این نهاد که به صورت الگوهای سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می گیرند، تنوع بیشتری داشته باشند و بتوانند به هدف ها، سلیقه ها و روحیه های متنوع صاحبان پس انداز پاسخ مثبت دهند، زمینه مشارکت افراد بیشتری را فراهم کرده و باعث رونق بیشتر اقتصاد خواهند شد.

دو عامل بزرگ، موفقیتسرمایه گذاریدر بازارهای مختلف را به 100% نزدیک می کند.

1. سرمایه کلان

1. دانش و تخصص

همین دو عامل فلسفه به وجود آمدن موسسات مالی و اعتباری به نام صندوق سرمایه گذاری مشترک در سراسر دنیا شدند. این موسسات عملکردی شبیه بهبانکهادارند. سرمایه های خرد را از سراسر دنیا جمع آوری می کنند و در رشته های تخصصی خودسرمایه گذاریمی کنند، که این سرمایه گذاری معمولاً منجر بهسودمی شود، که بخشی از این سود به شرکت و بخش دیگری به سرمایه گذار تعلق می گیرد.

صندوق سرمایه گذاری مشترک در اواسط دهه ۱۹۲۰ در کشور آمریکا رواج پیدا کرد و از آن جا در بقیه جهان رایج شد.در ایران صندوقهای سرمایه گذاری از سال ۱۳۸۷ تاسیس شده اند. سازمان صادر کننده مجوز تاسیس صندوق سرمایه گذاری مشترک، سازمان بورس می باشد. سه رکن اصلی هر صندوق سرمایه گذاری در ایران عبارت است از: مدیر صندوق، متولی و ضامن. با توجه به اعتبار بالای این شرکتها و همچنین نظارت دقیق سازمان بورس بر این شرکتها، ریسک نکول پول سرمایه گذاران در صندوق های سرمایه گذاری مشترک تقریباً به صفر رسیده است. با توجه به اهمیت صندوق های سرمایه گذاری مشترک و همچنین جدید بودن آنها در کشور در این تحقیق تلاش می شود به بررسی این صندوق های سرمایه گذاری از ابعاد مختلف پرداخته شود.

3-1- هدف تحقیق

هدف اصلی تحقیق امکانسنجی طراحی و تشکیل یک نهاد مالی برای توسعه بازار سرمایه با توجه ویژه به بورس کالا است که این هدف در دل خود هم اهداف تشکیل صندوق مشترک سرمایه گذاری و هم اهداف بورس کالای ایران را دارد.

1-3-1 اهداف صندوق سرمایه گذاری مشترک

هدف از تشکیل صندوق سرمایه گذاری مشترک یک پارچه کردن منابع سرمایه گذاران جزء و افراد غیر حرفه ای، و در نهایت تشکیل سبدی از دارایی ها و مدیریت این سبد است.

1-3-2 اهداف بورس کالا

– ایجاد بازاری قانون مند و سازمان یافته جهت تسهیل داد و ستد کالاها

– سامان دهی بازار کالا از طریق مکانیزم اجرایی ناظر بر تعهدات و تضمین منابع طرفین معامله