2-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………….. 10

2-2- عاطفه……………………………………………………………………………………………. 11

2-3- هوش…………………………………………………………………………………………….. 12

2-3-2- نظریه سه وجهی استرنبرگ…………………………………………………………………. 12

2-3-3-نظریه هوش چندگانه………………………………………………………………………….. 13

2-4- انواع هوش……………………………………………………………………………………… 14

2-4-1- هوش مصنوعی ……………………………………………………………………………. 14

2-4-2- هوش طبیعی………………………………………………………………………………….. 15

2-4-3-هوش اجتماعی………………………………………………………………………………. 16

2-5- هوش عاطفی و بهره هوشی…………………………………………………………………… 16

2-5-1- مقایسه هوش عاطفی و عقلی………………………………………………………………… 17

2-5-2- رابطه هوش عاطفی و اثربخشی مدیران…………………………………………………… 18

2-5-3- مفاهیم اساسی هوش عاطفی ازدیدگاه مایر و سالووی…………………………………….. 18

2-5-4- مفاهیم اساسی هوش عاطفی ازنظر بار – آن……………………………………………… 20

2-6-هوش فرهنگی…………………………………………………………………………………… 24

2-6-1- تعریف هوش فرهنگی………………………………………………………………………. 24

2-6-2- ابعاد هوش فرهنگی…………………………………………………………………………. 25

2-6-3- اجزای هوش فرهنگی………………………………………………………………………. 25

2-7- هوش عاطفی……………………………………………………………………………………. 26

2-7-1- تعریف هیجان……………………………………………………………………………….. 29

2-7-2- تعریف هوش هیجانی دانیل گولمن…………………………………………………………. 29

2-7-3- ابعاد هوش هیجانی………………………………………………………………………….. 29

2-7-4- رابطه هوش عاطفی و شخصیت……………………………………………………………. 30

2-7-5- جذابیت هوش هیجانی……………………………………………………………………….. 30

2-7-6- هوش عاطفی و بهره هوشی………………………………………………………………… 31

2-7-7- اندازه گیری هوش هیجانی………………………………………………………………….. 31

2-7-8- اهمیت هوش هیجانی………………………………………………………………………… 32

2-7-9- گسترش هوش هیجانی………………………………………………………………………. 33

2-7-10- رابطه هوش هیجانی با هوش فرهنگی……………………………………………………. 33

2-7-11- آموزش هوش هیجانی……………………………………………………………………… 34

2-7-12- مبانی هوش هیجانی ……………………………………………………………………….. 34

بخش دوم: فرهنگ سازمانی یادگیرنده

2-2-1-مقدمه …………………………………………………………………………………………. 35

2-2-2- تعریف فرهنگ………………………………………………………………………………. 35

2-2-3- تعریف فرهنگ سازمانی …………………………………………………………………… 36

2-2-4- مدل های رایج فرهنگ ……………………………………………………………………. 36

2-2-5- ویژگی های فرهنگ سازمانی ……………………………………………………………… 37

2-2-6- نقش و كاركرد های فرهنگ در سازمان …………………………………………………… 38

2-2-7- شكل گیری فرهنگ سازمانی …………………………………………………………….. 38

2-2-8- انواع فرهنگ سازمانی …………………………………………………………………… 39

2-2-9- سطوح فرهنگ سازمانی شاین…………………………………………………………….. 40

2-2-10- مفهوم سازمان یادگیرنده …………………………………………………………………. 42

2-2-10-1- تعریف سازمان…………………………………………………………………………. 42

2-2-10-2- تعریف یادگیری…………………………………………………………………………. 42

2-2-10-3- تعریف سازمان یادگیرنده………………………………………………………………. 42

2-2-11- ابعاد سازمان یادگیرنده…………………………………………………………………….. 43

2-2-12- ساختار سازمان یادگیرنده………………………………………………………………….. 43

2-2-13- تاثیر ارزش بر فرهنگ سازمانی………………………………………………………….. 44

2-2-14- مدیریت ساز مان های یادگیرنده…………………………………………………………… 44

2-2-15- تاریخچه سازمان یادگیرنده………………………………………………………………… 44

2-2-16- قواعد كلی در سازمان های یادگیرنده……………………………………………………… 45

بخش سوم: هوش هیجانی و فرهنگ سازمانی یادگیرنده

2-3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………. 47

2-3-2- خودآگاهی و فرهنگ سازمانی یادگیرنده…………………………………………………… 47

2-3-3- فرهنگ سازمانی یادگیرنده…………………………………………………………………. 47

2-3-3-1- ویژگی های فرهنگ سازمانی یادگیرنده………………………………………………… 48

2-3-4- تاریخچه پست…………………………………………………………………………………. 50

2-3-4-1- اداره كل پست استان آذربایجان شرقی……………………………………………………. 50

بخش چهارم:پیشینه تحقیق

2-4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………… 51

2-4-2- تحقیقات انجام شده در داخل وخارج………………………………………………………….. 51

2-4-2-1- تحقیقات انجام شده در داخل كشور………………………………………………………… 51

2-4-2-2- تحقیقات انجام شده در خارج كشور………………………………………………………. 51

2-4-3- انواع مدل های هوش عاطفی ………………………………………………………………… 52

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………. 53

3-2- روش تحقیق……………………………………………………………………………………….. 54

3-3- جامعه و نمونه آماری……………………………………………………………………………. 54

3-4- ابزار جمع آوری اطلاعات……………………………………………………………………… 54

3-5- پایایی و روایی ابزار سنجش……………………………………………………………………. 55

3-6- روش تجزیه و تحلیل داده های آماری………………………………………………………….. 56

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات

4-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………. 57

4-2- بخش اول: آمار توصیفی…………………………………………………………………………. 58

4-3- بخش دوم: آمار توصیفی………………………………………………………………………… 60

4-4- بخش سوم: آزمون فرضیه ها …………………………………………………………………… 64

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………… 68

5-2- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………….. 68

5-3- پیشنهاد ها………………………………………………………………………………………… 69

5-4- محدودیت های تحقیق……………………………………………………………………………. 69

منابع و ماخذ ……………………………………………………………………………………………. 71

پیوست ها………………………………………………………………………………………………… 76

چکیده:

مدیران اثربخش و موفق به قابلیت های عاطفی افراد توجه دارند و در ارتباطات خود به خوبی می توانند عواطف و احساسات دیگران را درك كنند و متناسب با آن عكس العمل نشان دهند و در یك كلام از هوش عاطفی بالایی برخوردارند و همین توانایی باعث می شود تا یكجو سازمانیمناسب برای پرورش بیشتر استعداد كاركنان ایجاد شود و در نهایت منجر به فراهم شدن شرایطی به منظور پیاده سازی فرهنگ سازمانی یادگیرنده در سازمان هایی گردد كه به عنوان مزیت رقابتی در دنیای رقابتی امروز مطرح می باشد.

هدف از این تحقیق بررسی تاثیر هوش عاطفی مدیران بر فرهنگ سازمانی یادگیرنده در اداره كل پست استان آذربایجان شرقی است. چهار چوب نظری مورد استناد در تحقیق حاضر تركیبی از نظریه آكادمی هوش عاطفی و نظریه میخائیل ماركوارت می باشد كه در آن برای بررسی هوش عاطفی از چار مولفه، خودآگاهی، خود مدیریتی، آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط استفاده شده است.

برای دست یابی به این هدف یك فرضیه اصلی و چها فرضیه فرعی تنظیم و برای آزمون این فرضیه ها، پرسشنامه ای شامل 54سوال طراحی گردید. پس از سنجش روایی و پایایی، پرسشنامه در اختیار نمونه آماری كه تعداد آن 125نفر بود قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات حاصله تلخیص و طبقه بندی شد و سپس برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از روشهای آماری توصیفی و استنباطی استفاده گردید . نتایج حاصل ا ز تحقیق نشان می دهد كه از بین مولفه های چهار گانه هوش عاطفی فقط مولفه خود مدیریتی با فرهنگ سازمانی یادگیرنده در اداره كل پست استان آذر بایجان شرقی رابطه ندارد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

مدتهاست مردم درباره هوش هیجانی حرف می زنند اما قادر نبوده اند آن را كنترل و از آن استفاده كنند. ما بیشترین قسمت از انرژی خود برا ی خود – بهبودی 1 را به كسب معلومات تجربه، هوش شناختی2 و تحصیلات اختصاصی می دهیم. این كار زمانی عالی می شود كه بتوانیم هیجان های خود، هیجان های دیگران و تاثیر عمیقی را كه بر زندگی روزمره ما دارند به طور كامل درك كنیم. فكر می كنیم كه فاصله زیاد بین محبوبیت هوش هیجانی به عنوان یك مفهوم و كاربرد آن در جامعه، دو علت دارد:

علت اصلی این است كه مردم آن را متوجه نمی شوند و نمی فهمند. آنها هوش هیجانی را اغلب با كاریزما و اجتماعی بودن اشتباه می گیرند. علت دوم این است كه آنها فكر می كنند انسان ها هوش هیجانی را یا به طور كامل دارند یا اصلا ندارند (برادبری ، 1384).

با توجه به موارد مذكور و اهمیت هوش عاطفی به عنوان یكی از فاكتورهای حیاتی موفقیت مدیران جهانی، در این تحقیق سعی شده است تا میزان این رابطه در مدیران ایرانی (اداره كل پست استان آذر بایجان شرقی) سنجیده شود تا آن را در جهت رسیدن به اهداف سازمان به كار برد.در این فصل ما به بیان مساله، سوال آغازین، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق، چارچوب نظری، مدل تحلیلی تحقیق، مدل عملیاتی تحقیق فرضیه های تحقیق، متغیرهای تحقیق، قلمرو تحقیق، محدودیت های تحقیق، تعریف مفهومی متغیرها و تعریف عملیاتی متغیرها اشاره می كنیم.

2-1- بیان مسئله

سالها قبل ، صحبت از هوش شناختی (IQ) و چگونگی سنجش آن مورد توجه اكثر متخصصین در جهان محسوب می گردید. اما در دهه ی کنونی در تمامی محیط های کاری علی الخصوص سازمان های آموزشی، هوش عاطفی بعنوان پارادایم فکری اکثر متخصصین منابع انسانی گردیده است؛ بطوریكه اظهار می دارند80 درصد موفقیت های افراد در سرکار به هوش عاطفی آنها وابسته است و تنها 20 درصد آن به بهره هوشی مربوط می شود. با این حساب ، هوش عاطفی، اصطلاح فراگیری است که مجموعه گسترده ای از مهارت ها و خصوصیات فردی را در برگرفته و معمولا ً به آن دسته مهارت های درون فردی و بین فردی اطلاق می گردد که فراتر از حوزه مشخصی از دانش های پیشین ، چون هوشبهر و مهارت های فنی یا حرفه ای است(سبحانی نژاد،2009).

در برخی از تحقیقات نیز نشان داده شده كه توانایی هوش عاطفی باعث می شود تا یک جو سازمانی مناسب بر ای پرورش بیشتر استعداد کارکنان ایجاد شود و در نهایت منجر به فراهم شدن شرایطی به منظور پیاده سازی فرهنگ سازمانی یادگیری در سازمان ها می گردد، که به عنوان یک مزیت رقابتی در دنیای رقابتی مطرح می باشد. پس می توان گفت که با وجود اینکه نیروی محرک تحولات در قرن بیستم هوش عقلی یا منطقی بوده است، اما طبق شواهد موجود در آغاز قرن بیست و یکم هوش عاطفی موجب تحولات روزافزون خواهد بود(دیربرن،2003 ).

امروزه اصلاح قانونگذاری ، تجدید ساختار سازمان ها، کاربردهای متنوع و روزافززون فن آوری ، ادارات پست را از بنگاههای دولتی به کسب و کارهای تجاری با اهداف تجاری و عملیاتی تبدیل کرده است . پیشرفتهای چشمگیر و پی در پی در عرصه فناوری اطلاعاتی، برخی ناظران را به این نتیجه رسانده که بخش پستی در حال افول بوده و روزهای خوش آن گذشته است. اما باید به این نکته توجه داشت که در حال حاضر در کشورهای توسعه یافته مثل آمریکا، آلمان، سوئد، هلند، ژاپن و …. پست ازجایگاه تجاری و ارائه دهنده خدمات خوبی برخوردار می باشد بطوریکه پست کره جنوبی پنجمین شرکت بزرگ تجاری، بعد از شرکت های سامسونگ، هیوندای، ال.جی و کره تله کوم می باشد.(پورتال شركت پست جمهوری اسلامی ایران). از سوی دیگر روند رو به رشد جهانی شدن و از بین رفتن موانع تجاری باعث تحریک رقابتی فراتر از بازارهای پستی ملی شده است. مرزهای سنتی و جغرافیایی محو شده و روش های پذیرفته شده تعامل با ادارات پست هر روز با چالش شدید روبروست و این امر بی شك بی ارتباط باهوش مدیرانو فرهنگ سازمانی نیست.