15-2. سیستم های اطلاعاتی……………………………………………………………………………………………. .36

16-2. اجزای سیستم اطلاعات سازمانی…………………………………………………………………………… 37

1-16-2. منابع ورودی……………………………………………………………………………………………………….. 37

2-16-2. عملیات………………………………………………………………………………………………………………… 38

3-16-2. منابع خروجی……………………………………………………………………………………………………… 38

17-2. نقش سیستم اطلاعات مدیریت در سازمان………………………………………………………….. 39

18-2. سیستم اطلاعات و مدیریت اطلاعات……………………………………………………………………. 41

19-2. سیستم های اطلاعاتی و رایانه ها………………………………………………………………………….. 42

20-2. نقش افراد در سیستم ها (متخصصان اطلاعات)…………………………………………………… 44

1-20-2. تحلیل گر سیستم………………………………………………………………………………………………. 45

2-20-2. مدیر پایگاه داده………………………………………………………………………………………………….. 45

3-20-2. متخصص شبکه………………………………………………………………………………………………….. 47

4-20-2. برنامه نویس………………………………………………………………………………………………………… 48

5-20-2. اپراتور(کاربر)……………………………………………………………………………………………………….. 48

21-2. سیستم اطلاعات مدیریت(MIS)…………………………………………………………………………. 49

22-2. ضرورت سیستم اطلاعات مدیریت(MIS)…………………………………………………………… 50

23-2. مشخصات و مزایای سیستم اطلاعات مدیریت(MIS)………………………………………… 51

24-2. زیر مجموعه های سیستم اطلاعات مدیریت(MIS)……………………………………………. 53

25-2. عناصر سیستم های اطلاعاتی مدیریت…………………………………………………………………. 55

1-25-2. سیستم پردازش داده ها…………………………………………………………………………………….. 55

2-25-2. سیستم پشتیبانی………………………………………………………………………………………………. 56

3-25-2. سیستم پشتیبانی تصمیم(DDS)…………………………………………………………………… 58

4-25-2. سیستم اطلاعات مدیریت ارشد………………………………………………………………………… 59

5-25-2. سیستم خبره……………………………………………………………………………………………………… 60

1-5-25-2. مدل سیستم خبره………………………………………………………………………………………… 61

2-5-25-2. محدودیت سیستم خبره………………………………………………………………………………. 62

26-2. ادارة مجازی……………………………………………………………………………………………………………… 62

عنوان مطلبشماره صفحه

1-26-2. ملزومات ادارة مجازی…………………………………………………………………………………………. 63

2-26-2. بسته های نرم افزاری…………………………………………………………………………………………. 64

3-26-2. جزایر اطلاعاتی…………………………………………………………………………………………………… 64

4-26-2. پروژه های خاص…………………………………………………………………………………………………. 64

27-2. ملزومات اجرایی سیستم مدیریت اطلاعات………………………………………………………….. 65

1-27-2. نرم افزار متناسب و کارآمد……………………………………………………………………………….. 65

2-27-2. حمایت مدیران ارشد ………………………………………………………………………………………… 65

3-27-2. سازماندهی مناسب…………………………………………………………………………………………….. 66

4-27-2. بسته های سخت افزاری و نرم افزاری……………………………………………………………… 66

5-27-2. ارجاعات سیستم ها به یکدیگر…………………………………………………………………………. 66

6-27-2. موتور پایگاه داده…………………………………………………………………………………………………. 66

7-27-2. پرهیز از بلند پروازی………………………………………………………………………………………….. 67

8-27-2. امنیت سیستم……………………………………………………………………………………………………. .67-28-2. مطالعه امکانسنجی 68

29-2. موارد تبیینی توسط امکانسنجی……………………………………………………………………………. 70

30-2. ساختار امکانسنجی…………………………………………………………………………………………………. 71

31-2. آمادگی برای امکانسنجی………………………………………………………………………………………… 72

32-2. تعیین مشکلات امکانسنجی…………………………………………………………………………………… 73

33-2. انتخاب گزینه امکانسنجی………………………………………………………………………………………. 73

34-2. جمع بندی و گزارش امکانسنجی………………………………………………………………………….. 73

35-2. تکنیک TELOS………………………………………………………………………………………………….. 74

36-2. ابعاد امکانسنجی پیشنهادی پروژه………………………………………………………………………….. 77

1-36-2. امکانسنجی اقتصادی………………………………………………………………………………………….. 77

1-1-36-2. بررسی متغییر اقتصادی در استقرار سیستم……………………………………………….. 77

2-1-36-2. تجزیه وتحلیل منفعت……………………………………………………………………………………. 78

3-1-36-2. هزینه های مستقیم……………………………………………………………………………………….. 77

4-1-36-2. انواع منافع سیستم……………………………………………………………………………………….. 79

عنوان مطالب شماره صفحه

5-1-36-2. هزینه آنالیز و طراحی سیستم……………………………………………………………………… 79

6-1-36-2. امکانپذیری کاهش هزینه ها………………………………………………………………………….. 80

7-1-36-2. صرفه پذیر بودن دستیابی به نرم افزار و سخت افزار…………………………………. 81

8-1-36-2. هزینه های آموزش…………………………………………………………………………………………. 82

9-1-36-2. هزینه های نصب…………………………………………………………………………………………….. 82

10-1-36-2. هزینه های تبدیل و تغییرات……………………………………………………………………… 82

11-1-36-2. هزینه های مازاد………………………………………………………………………………………….. 82

12-1-36-2. هزینه های عملیاتی…………………………………………………………………………………….. 82

13-1-36-2. مزایای اقتصادی…………………………………………………………………………………………… 83

14-1-36-2. مقایسه هزینه ها و منافع……………………………………………………………………………. 84

15-1-36-2. کاهش فساد اداری و مالی………………………………………………………………………….. 86

2-36-2. امکانسنجی عملیاتی…………………………………………………………………………………………… 86

1-2-36-2. ابعاد امکانسنجی عملیاتی……………………………………………………………………………… 88

3-36-2. امکانسنجی فنی………………………………………………………………………………………………….. 89

1-3-36-2. ابعاد امکانسنجی فنی…………………………………………………………………………………….. 89

37-2. گزارش امکانسنجی…………………………………………………………………………………………………. 90

1-37-2. گزارش کلی………………………………………………………………………………………………………… 90

2-37-2. گزارش تفصیلی…………………………………………………………………………………………………… 91

3-37-2. اجزاء گزارش نمونه ای امکانسنجی…………………………………………………………………… 92

38-2. هدف تجهیز سازمان با سیستم MIS …………………………………………………………………. 93

39-2. تاریخچه آموزش و پرورش در ایران……………………………………………………………………….. 94

40-2. سیرتحول آموزش و پرورش در ایران…………………………………………………………………….. 95

41-2. مدارس و مراکز آموزشی در ایران………………………………………………………………………….. 96

42-2. تاریخچه مدارس جدید در ایران…………………………………………………………………………….. 96

43-2. وظایف آموزش و پرورش در ایران………………………………………………………………………….. 97

44-2. آموزش و پرورش منطقه 3 تهران………………………………………………………………………….. 98

45-2. پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………………………….. 99

عنوان مطلب شماره صفحه

1-45-2. تحقیقات داخلی………………………………………………………………………………………………….. ….99

2-45-2. تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………………………… .107-فصل سوم(روش تحقیق)…………………………………………………………………………………………………..110

1-3. مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………..111

2-3. روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………. 112

3-3. جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………. 113

4-3. نمونه آماری……………………………………………………………………………………………………………….. 113

5-3. روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………. 114

6-3. متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 114

7-3. ابزار گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………………… 114

8-3. ویژگی روانسنجی ابزار تحقیق………………………………………………………………………………….. 115

9-3. محدوده مکانی و زمانی پژوهش……………………………………………………………………………….. 116

10-3. روش جمع آوری داده ها………………………………………………………………………………………… 117

11-3. روشهای آماری………………………………………………………………………………………………………… 118

فصل چهارم(تجزیه تحلیل داده ها)………………………………………………………………………………… 121

1-4. مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………. 122

2-4. آمار(داده های) توصیفی…………………………………………………………………………………………….. 124

3-4. آمار استنباطی و آزمون فرضیه ها……………………………………………………………………………. 128

فصل پنجم(نتیجه گیری و پیشنهادات)…………………………………………………………………………. 134

1-5. مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………. 135

2-5. خلاصه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 135

3-5. یافته های تحقیق………………………………………………………………………………………………………. 138

4-5. بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………….. 138

5-5. جمع بندی نتایج تحقیق…………………………………………………………………………………………… 141

6-5. پیشنهادهای مبتنی بر یافته های تحقیق…………………………………………………………………. 143

7-5. محدودیتهای تحقیق………………………………………………………………………………………………….. 145

8-5. پیشنهاد برای تحقیقات بعدی…………………………………………………………………………………… 147

فهرست جدول ها

عنوانشماره صفحه

جدول 1–2. نگرش مدیران به فناوری اطلاعات……………………………………………………………………..33

جدول 2-2. تأثیر فناوری اطلاعات در ارتقاء نقش های یك مدیر موفق……………………………….34

جدول 1-4. مولفه های متغیر اقتصادی امکان سنجی…………………………………………………………..119

جدول 2-4. مولفه های متغیر فنی (تکنیکی) امکان سنجی…………………………………………………120

جدول 3-4. مولفه های متغیر عملیاتی امکانسنجی…………………………………………………….122و121

جدول 4-4. تست نرمال بودن نمونه های انتخاب شده از جامعه آماری……………………………..123

جدول 5-4. امکان سنجی استقرار سیستم اطلاعات مدیریت از بعد اقتصادی…………………….124

جدول 6-4. امکان سنجی استقرار سیستم اطلاعات مدیریت از بعد فنی…………………………….125

جدول 7-4. امکان سنجی استقرار سیستم اطلاعات مدیریت از بعد عملیاتی……………………..125

جدول 8-4. رتبه بندی متغیرها ی امکان سنجی و مولفه ها (آزمون فرید من)………..127و126

جدول 9-4. آزمون فریدمن برای متغیرهای اقتصادی، تکنیکی، عملیاتی…………………………..127

فهرست شکل ها و نمودارها

عنوانشماره صفحه

شكل 1-2. جریان كامل یك سیستم اطلاعات مدیریت…………………………………………………………..22

شكل 2–2. نیاز های اطلاعاتی مدیران در سه ردة مدیریتی……………………………………………………31

شكل 3-2. گام های امكان سنجی……………………………………………………………………………………………71

شكل 4-2. مقایسه هزینه- مزایا……………………………………………………………………………………………….84

نمودار 1-4. رتبه بندی متغیرهای اقتصادی، فنی و عملیاتی امکان سنجی…………………………132

نمودار 2-4. رتبه بندی تحلیل پرسشنامة عمومی مکان سنجی………………………………………….133

چکیده

امروزه انفجار اطلاعات در بخش های مختلف مدیریت منجر به تحولات گستردة استفاده از فنآوری اطلاعات گردیده است. تخصصی شدن اطلاعات را می توان از دلایل استفاده این تکنولوژی در سازمان ها دانست. سیستم مدیریت اطلاعات با گذر از مراحل مختلف تغییرات تكنولوژیکی، تكیه گاه اصلی مدیریت اطلاعات در توسعة بخش های مختلف جوامع محسوب می شود، بطوریكه اطلاعات ضروری و بهنگام را برای تسهیل فرایند تصمیم گیری مدیران در سازمان ها فراهم می سازد.

تحقیق حاضر امکان سنجی استقرار سیستم مدیریت اطلاعات در مدارس راهنمایی آموزش و پرورش شهر تهران از دیدگاه مدیران و معلمان را مورد بررسی قرار داده است. در این بررسی، عوامل مختلف امکان سنجی در ابعاد مختلف اقتصادی، فنی و عملیاتی مورد مطالعه قرار گرفته است. این تحقیق از آن جا که به بررسی و امکان سنجی استقرار سیستم مدیریت اطلاعات می پردازد یک تحقیق توصیفی اکتشافی می باشد.

ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد و جامعه آماری مدیران و معلمان مقطع راهنمایی آموزش و پرورش منطقه سه شهر تهران بوده است که از مجموع 1541 نفر از معلمان و مدیران، بر اساس جدول دی مورگان 100 نفر از معلمان و 50 نفر از مدیران به صورت تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این تحقیق ضمن پاسخ دادن به سوالهای تحقیق، مشخص گردید که امکان استقرار سیستم اطلاعات مدیریت از بُعد اقتصادی و عملیاتی وجود دارد اما از بعد فنی وجود ندارد. همچنین از لحاظ رتبه بندی و اولویت نسبت به مؤلفه های امکانسنجی، رتبه اول به مولفه عملیاتی، رتبه دوم به مولفه اقتصادی و رتبه سوم به مولفه فنی (تکنیکی) اختصاص یافت.

کلید واژه ها:آموزش و پرورش، اطلاعات، امکانسنجی، سیستم، مدیریت

مقدمه

یكی از وظایف مهم مدیریت، تصمیم گیری است و همین لفظ تصمیم گیری، یك عنوان كلی بوده که شامل گستره بسیاری از وظایف مدیران می باشد و از برنامه ریزی و سازماندهی گرفته تا هدایت و كنترل و سرانجام ارزشیابی را در بر می گیرد و البته باید توجه داشت كه محتوای وظایف و عملكرد مدیریتی در سطوح مختلف سازمانی نیز مختلف می باشد یعنی با توجه به اینكه مدیریت در چه سطحی (ارشد، میانی، اجرائی) صورت می گیرد، محتوای گوناگونی برای آنها شامل می شود (کومار، 1374).

در عرصه سازمانها نیز فنآوری اطلاعات باعث بوجود آمدن تحولات عظیمی شده است و همه وجوه سازمانی و وظایف و كاركردهای مدیریتی را تحت تأثیرخود قرار داده است، به طوری كه امروزه بسیاری از وظایف سازمانی و مدیریتی با استفاده از تكنولوژی رایانه ای انجام می گیرد (فتح الهی، 1384).

یكی از وجوه بارز زندگی كنونی، پیشرفتی می باشد كه در عرصه تكنولوژی و فنآوری اطلاعات صورت گرفته است كه تأثیر بسیار شگرفی بر زندگی بشر در قرن بیست و یكم از خود بر جای گذارده است بطوریكه در قرن بیست و یكم چاره ای جز تعامل با چنین تكنولوژی پیچیده ای وجود ندارد (آنسف و مک دانل،1380). دیگر ویژگی بارز عصر حاضر، تغییر و تحول سریع در ابعاد گوناگون جوامع می باشد. این تغییرات از زمان رنسانس تا قرن حاضر در تمامی زمینه ها نمود علمی یافته و با توجه به پیشرفت های موجود در زمینه میكرو الكترونیك، جنبة انقلابی پیدا كرده است و در این میان تكنولوژی اطلاعات، موتور تغییرات جاری به شمار می رود (کتابی، 1384).

اولین تغییرات از زمان دستگاه تایپِ نسبتاً گران قیمت گوتنبرگ در قرن 16 شروع شده و با ابداعات و نوآوری های حاصله در محاسبه های مكانیكی در قرن 17 توسط پاسکال توسعه یافت. در قرن 18 میلادی جاكارت و در قرن 19 بابیج، كارت پانچ را به همراه برنامه ریزی خودكار پی ریزی نمودند. اختراع تلگراف توسط مورس و تلفن توسط گراهام بل، نیز از اولین گام های لازم جهت كاهش محدودیت های جغرافیایی در نقل و انتقال اطلاعات به شمار می روند.

سیستم كارت پانچ هولریس، برای اولین بار در سال 1890 در سرشماری ایالات متحده آمریكا بكار گرفته شد و زمینة پردازش داده ها در مقیاس وسیع را فراهم نمود و با توسعه تكنولوژی الكترومكانیكی جهت محاسبه های اتومكانیك توسط آیكن در دهه 1940 در دانشگاه پنسیلوانیای آمریكا، سرعت و حجم اطلاعات افزایش چشم گیری یافت و قابلیت دستكاری داده ها و اطلاعات نیز فراهم آمد (آنسف و مک دانل،1380).

سیستم مدیریت اطلاعات (MIS)[13] در دهه 1960 نسبتاً ناشناخته بود. در اوایل 1970 بنیان آن شكل گرفت و در سال 1980 اطلاعات اندكی دربارة MIS وجود داشت. تكنولوژی در این زمینه در سطح بسیار پائین قرار داشت. امروزه سیستم مدیریت اطلاعات با گذر از مراحل مختلف تغییرات تكنولوژی، تكیه گاه اصلی بخش های مختلف توسعة جوامع، صنعت و تجارت محسوب می شود، به طوری كه اطلاعات ضروری و به هنگام را برای تسهیل فرایند تصمیم گیری مدیران در سازمان ها فراهم می سازد (انواری و رستمی، 1375).

با حضور رایانه ها و نفوذ آنها به درون سازمان ها در قرن بیستم، سیستمی بنام “سیستم مدیریت اطلاعات” برای مدیران طراحی شد، كه اطلاعات درون سازمانی را معمولاً در قالب گزارش های منظم دوره ای و یا موردی به مدیران ارائه می كرد (واتسون، 1385).

مدیران سازمان های بزرگ و پیشرفته با وظایف گسترده و پیچیده مانند بانك ها، شركت های بیمه، مؤسسات صنعتی بزرگ، آموزش و پژوهش و دانشگاه ها و امثال آنها با داشتن مركزی اعم از مكانیزه و غیر مكانیزه در آن سازمان ها، جهت جمع آوری اطلاعات و منعكس كردن آخرین تغییرات مربوطه در آنها، از آخرین اخبار و تحولات در سازمان خود مطلع می شدند (انواری و رستمی، 1375). چنین مركز یا مغز اطلاعاتی[15]، مدیران كلیة واحدها را در جریان آخرین اطلاعات و اخبار در سازمان ها می گذارد، به بیان ساده چشم و گوش اداره كنندگان، تصمیم گیرندگان، متخصصان و كارشناسان در آن سازمان به شمار می رود و به آنها در فكر كردن و تصمیم گرفتن كمك می كند و امور برنامه ریزی و كنترل كلاً از طریق اطلاعات كسب شده از این واحد انجام می شود و به طور خلاصه، منبع كسب اطلاعات برای كلیه واحد های سازمان است (کاظمی، 1376).

[1] – J.Koomar

[2] – D.Ansef & M.Macdonel

[3] – Gutenberg

[4] – Pascale

[5] – Jacarte