2-2-2- کارکردهای رسانه ها……………………………………………………………………………………….21

1-2-2-2- اجتماعی شدن…………………………………………………………………………………………..21

2-2-2-2- اطلاع رسانی به افکار عمومی………………………………………………………………………….22

3-2-2-2- پر کردن اوقات فراغت افراد……………………………………………………………………………….23

4-2-2-2- سایر کارکردهای رسانه…………………………………………………………………………………..24

3-2-2- تأثیرات رسانه ها……………………………………………………………………………………………..24

1-3-2-2- به لحاظ ابزار انتقال پیام…………………………………………………………………………………..24

2-3-2-2- به لحاظ حوزه تأثیر جغرافیایی…………………………………………………………………………….24

3-3-2-2- به لحاظ تأثیر بر مخاطبین………………………………………………………………………………….25

4-3-2-2- به لحاظنوع مالکیتو نحوه اداره آنها…………………………………………………………………….26

4-2-2- مصادیق رسانه ها…………………………………………………………………………………………….26

1-4-2-2- رسانه های نوشتاری………………………………………………………………………………………26

1-1-4-2-2- مطبوعات و مجلات………………………………………………………………………………………26

2-1-4-2-2- کتب و مقالات……………………………………………………………………………………………27

2-4-2-2- رسانه های مبتنی بر داده های دیجیتالی………………………………………………………………27

3-4-2-2- رسانه های صوتی………………………………………………………………………………………….27

4-4-2-2- رسانه های دیداری…………………………………………………………………………………………28

1-4-4-2-2- تلویزیون……………………………………………………………………………………………………28

2-4-4-2-2- سینما……………………………………………………………………………………………………..28

3-4-4-2-2- بازی های رایانه ای………………………………………………………………………………………29

4-4-4-2-2- ماهواره…………………………………………………………………………………………………….29

5-2-2- تاریخچه مسئولیت کیفری اطفال (بزهکاری اطفال) در ادوار مختلف……………………………………..30

1-5-2-2- شرایط مسئولیت کیفری کودکان بزهکار در ایام باستان………………………………………………..30

2-5-2-2- شرایط مسئولیت کیفری کودکان بزهکار در مذاهب گوناگون…………………………………………..32

3-5-2-2- شرایط مسئولیت کیفری کودکان بزهکار در مکتب کلاسیک……………………………………………33

4-5-2-2- شرایط مسئولیت کیفری کودکان بزهکار در مکتب نئوکلاسیک………………………………………..35

5-5-2-2- شرایط مسئولیت کیفری کودکان بزهکار در مکتب تحققی…………………………………………….36

6-2-2- تاریخچه بزهدیدگی به همراه انواع آن………………………………………………………………………38

1-6-2-2- انواع بزهدیدگان…………………………………………………………………………………………….38

1-1-6-2-2- زنان و دختران بزهدیده………………………………………………………………………………….39

2-1-6-2-2- کودکان بزهدیده………………………………………………………………………………………….39

3-1-6-2-2- ناتوانان بزهدیده………………………………………………………………………………………….39

4-1-6-2-2- اشخاص حقوقی بزهدیده………………………………………………………………………………40

5-1-6-2-2- بزهدیدگان جرائم رایانه ای……………………………………………………………………………..40

فصل سوم: رسانه های دیداری و تحریک و تسهیل بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان

1-3- رسانه های دیداری و تحریک بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان……………………………………………42

1-1-3- تفسیر لغوی و اصطلاحی تحریک…………………………………………………………………………..42

2-1-3- مصادیق تحریکات رسانه ای متضمن تحریک بر بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان…………………….44

1-2-1-3- اشاعه الگوهای تبلیغاتی انحراف آمیز…………………………………………………………………..44

1-1-2-1-3- تبلیغات تجاری و تأثیر آن بر کودکان……………………………………………………………………45

2-1-2-1-3- تبلیغات مذهبی و تأثیر آن بر کودکان………………………………………………………………….46

2-2-1-3- عدم امکان تطبیق مضامین رسانه ای با وضعیت کودکان……………………………………………..46

1-2-2-1-3- ایجاد ترس و اضطراب و تأثیر آن بر کودکان……………………………………………………………48

2-2-2-1-3- عارضه بلوغ زودرس در کودکان………………………………………………………………………..49

3-2-2-1-3- اختلالات پنداری…………………………………………………………………………………………51

4-2-2-1-3- انحراف در فرهنگ پذیری کودکان……………………………………………………………………..53

5-2-2-1-3- ایجاد حس بزرگ بینی در کودکان و ملاک ارزیابی آن………………………………………………55

3-2-1-3- قهرمان طلبی و ایجاد حس شهرت طلبی در کودکان………………………………………………..57

4-2-1-3- ایجاد زمینه خشونت رسانه ای و تأثیر آن بر کودکان…………………………………………………58

2-3- رسانه های دیداری و تسهیل بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان…………………………………………59

1-2-3- عادی نشان دادن بزهکاری و بزهدیدگی کودکان……………………………………………………….60

1-1-2-3- نظریه مشارکت هدایت شده و تأثیر آن بر کودکان……………………………………………………60

2-1-2-3- همسان سازی انحراف آمیز رسانه ای و تأثیر آن بر کودکان…………………………………………60

فصل چهارم: نقش انواع رسانه های دیداری در ایجاد زمینه بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان

1-4- نقش انواع رسانه های دیداری در ایجاد زمینه های بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان………………..63

1-1-4- رابطه تلویزیون با کودکان……………………………………………………………………………………63

1-1-1-4- کارکردهای تلویزیون و تأثیر آن بر کودکان……………………………………………………………….64

1-1-1-1-4- ایدئولوژی حاکم بر تلویزیون و تأثیر آن بر کودکان……………………………………………………64

2-1-1-1-4- قابلیت های تلویزیون بر کودکان………………………………………………………………………64

3-1-1-1-3- آگهی های تلویزیونی و تأثیر آن بر کودکان………………………………………………………….65

2-1-1-4- تلویزیون و تأثیر آن بر روابط بین کودکان با خانواده و همسالان………………………………………66

3-1-1-4- خشونت در تلویزیون و تأثیر آن بر ایجاد زمینه بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان…………………..66

4-1-1-4- راه های مقابله با کارکردهای منفی تلویزیون…………………………………………………………69

2-1-4- نقش سینما و تأثیر آن بر کودکان…………………………………………………………………………70

1-2-1-4- مقایسه بین سینما و تئاتر……………………………………………………………………………..70

2-2-1-4- مقایسه بین سینما و تلویزیون………………………………………………………………………..71

3-2-1-4- تأثیر فیلم سینمایی بر کودکان………………………………………………………………………..73

4-2-1-4- نقش سینما و فیلم های سینمایی بر ایجاد زمینه بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان………….74

3-1-4- نقش بازی های رایانه ای بر کودکان……………………………………………………………………76

1-3-1-4-چالش طلبیموجود در بازی های رایانه ای و تأثیر آن بر کودکان…………………………………76

2-3-1-4- مشکلات اجتماعی عمده بازی های رایانه ای بر کودکان…………………………………………78

3-3-1-4- تأثیرات خوب و بد بازی های رایانه ای بر کودکان…………………………………………………..79

4-3-1-4- نقش بازی های رایانه ای در ایجاد زمینه بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان…………………….80

4-1-4- تأثیر ماهواره بر خانواده و کودکان……………………………………………………………………….82

1-4-1-4- آسیب شناسی استفاده از ماهواره………………………………………………………………..83

1-1-4-1-4- به عنوان چشم اندازهای شیطانی………………………………………………………………83

2-1-4-1-4- بحران گذار در خانواده ایرانی و تأثیر آن بر کودکان………………………………………………84

2-4-1-4- تأثیر ماهواره بر بزهکاری و بزهدیدگی خانواده و کودکان…………………………………………86

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

1-5- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………90

2-5- پیشنهادات………………………………………………………………………………………………….93

منابع و مأخذ………………………………………………………………………………………………………95

فهرست منابع فارسی…………………………………………………………………………………………..95

فهرست منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………..99

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………..100

چکیده:

امروزه رسانه ­های دیداری به عنوان یکی از ابزارهای اصلی انتقال و گسترش ارزش­های فرهنگی و اجتماعی، در رفتار کودکان و تغییر روابط اجتماعی آنان دارای نقش مهمی هستند. رسانه ­ها به تأسیسات و سیستم­های فنی­ای اطلاق می­شوند که ارسال، نقل و انتقال، ارتباط و دریافت اطلاعات را میسر می­سازند و مهم­ترین ویژگی آنها عظمت نفوذ، گستردگی حوزه ی عمل و ماندگاری طولانی مدت اثرات آنها می­باشد. رسانه ­ها می توانند با توجه به کارکردها و اوصاف شایان به ذکر خود در تبیین قانون و مقررات، اجتماعی کردن افراد، اطلاع­رسانی به آنها و پرکردن اوقات فراغتشان نقش بسیار مهمی را ایفاء کنند. عصری که در آن قرار داریم، عصر ارتباطات و عصر سلطه پدیده رسانه بر زندگی انسان­هاست. بی­گمان رسانه­ ها موفق گشته ­اند افکار و عقاید انسان­های بی­شماری را دستخوش تغییر سازند. تمدن منحط غرب برای ترویج سکولاریسم اقدام به تأسیس هزاران شبکه رادیویی و تلویزیونی کرده است که به صورت شبانه روزی برنامه­ های گوناگونی را با این هدف پخش می­کنند. متأسفانه دست­یابی به این شبکه­ ها در کشور ما به سادگی امکان­پذیر است؛ زیرا امکان تهیه و دریافت وسایل ماهواره ­ای با سهولت و قیمت نازل فراهم آمده است. البته باید توجه داشت که وقتی سخن از ماهواره به میان می ­آید، ابتدا مسائل ضد فرهنگی آن جلب توجه می­کند، سپس مسائل سیاسی، علمی و ورزشی ایفای نقش می­کنند. در این تحقیق نقش انواع رسانه­ های دیداری در ایجاد زمینه­ های بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان مورد بررسی قرار گرفته است.

فصل اول: کلیات تأثیررسانه ­های دیداری بر بزهکاری و بزهدیدگی کودکان

1-1- مقدمه

بسیاری از دانش پژوهان، متفکران و مصلحان اجتماعی، عصر حاضر را با نام­های متفاوتی چون عصرتکنیک، عصر ارتباطات، دهکده جهانی و رهبری از راه دور نامیده ­اند. البته رهبری از راه دور نه تنها در مورد ماهواره­ ها و فضاپیماها صادق است، بلکه هدایت از مسافت دور به وسیله رسانه های دیداری در مورد انسان نیزصدق می­کند. تا قرن بیستم رهبری و ارشاد انسان رویارو و براساس ارتباط بود، درصورتی که در حال حاضر ارتباطات یکطرفه و از راه دور صورت می­گیرد به طوری که بین شنونده و گوینده یا بهتر بگوییم بین مؤثر و متأثر به طور نسبی فاصله زیادی وجود دارد. برخی معتقدند رسانه ­های دیداری دارای چنان قدرتی هستند که می توانند نسلی تازه را در تاریخ بشر به وجود آورند، نسلی که با نسل­های پیشین متفاوت است. تحقیقات انجام شده در شهر تهران حاکی از آن است که بیشتر تماشاگران این رسانه­ ها کودکان زیر 15سال و بعد از آن بانوان خانه دار و سپس جوانان بالای 15 سال هستند. امروزه بررسی اثرات این وسایل از پیچیده­ترین مباحث انحرافات اجتماعی است. به همین دلیل جامعه شناسان در صحت نتایج و پژوهش­هایی از این قبیل تردید نشان می­دهند. البته به خاطر تأثیر انکارناپذیر رسانه­ های دیداری در آموزش فرهنگ­سازی، القاء عقیده و غیره در زمینه اثر این وسایل در رفتار انسان تحقیقاتی به عمل آمده است، هر چند تحقیقاتی که بتواند اثرات تلویزیون، سینما، بازی­های رایانه­ ای و ماهواره را در انحراف و بزهکاری و بزهدیدگی کودکان در کشور ثابت کند بسیار اندک است.

كودكان ما امروزه در خانهای پا به دنیا می­گذارند كه رسانه­ های دیداری در آن به طور میانگین هفت تا هشت ساعت در روز روشن است و کودکان دیگر بیش از آنكه از مادربزرگ­ها داستان و از پدربزرگ­ها خاطره بشنوند این رسانه ­ها هستند كه داستان­های مربوط به انسان­ها، زندگی و ارزش­های آن را برای ایشان بیان می كنند.

رسانه­ های دیداری، امروزه به عنوان عمومی­ترین و پرمخاطب­ترین رسانه جمعی، سهم عمده­ای در آموزش و تأثیرگذاری مستقیم و غیر مستقیم بر فرهنگ و روح و روان جمعی دارند. تأثیر پذیری اكثریت خاموش جامعه از تلویزیون، ماهواره و دیگر رسانه­ های دیداری بسیاری از اوقات فراغت كشورهای جهان سوم را با بحران فرهنگی روبرو كرده است به طوری که رسانه ­های دیداری هر روز تسلط بیشتری می­یابند و باید نگران آثار مخرب این برنامه­­ها بر كودكان و خانواده های خود باشیم. این حق ماست و می بایستی عكس ­العمل نشان دهیم، اگر چه این رسانه ­ها فی نفسه مطرود نیستند؛ اما برنامه های آنها در مجموع زیانبار بوده ­اند. در غرب به نوعی و در شرق به شكلی دیگر خطر اینگونه برنامه ­های مخرب و منحط احساس می شود­.

متأسفانه ما فرزندانمان را با این رسانه ­ها تربیت می كنیم، وقتی می خواهیم آنان را ساكت كنیم برای آنان تلویزیون روشن میكنیم و یا آنان را به تماشای برنامه ­هایی كه خودمان هم نمی­دانیم چه هستند دعوت می كنیم. خودمان هم عادت كرده ­ایم به آنچه پخش می شود فقط خیره شویم و نگاه كنیم. بشر با تولید، نیازمند به شناخت دنیای اطراف خود است و انتقال فرهنگ و روحیه مدنی می­تواند به صورتی سالم و سازنده انجام گیرد، اما به نظر می رسد رسانه­ های دیداری یك مانع اصلی بر سر راه رسیدن به دنیای بهتر است. بنابراین ما بایستی از آثار سوء این جعبه­ های جادویی آگاه شویم و در ارتباط با آنها مسؤلیت خود را بپذیریم.

رسانه­های دیداری می توانند دارای اثرات كاملاً مخرب باشند یا به صورت ابزار مفیدی در خدمت تعلیم و تربیت در آیند، ولی برای رسیدن به این هدف مفید باید هزینه و نظارت بسیار جدی انجام گیرد. البته ساخت برنامه های با ارزش وقت بیشتر و تخصص بالاتری لازم دارد. البته نمی­توان كودكان را برای زمانی كه در مقابل این رسانه­ ها صرف می­كنند سرزنش كرد و اینكه آنها تقصیری ندارند كه اطلاعات را به صورت دگرگون شده دریافت کنند.

جان كندری می گوید: قرار نیست كه تلویزیون از بین برود. از سویی خیلی كم احتمال دارد كه تلویزیون فضای مناسبی را برای اجتماعی كردن كودكان ایجاد كند.

در گذشته كودكان ناظر فعالیت بزرگترها بودند و آنچه را خانواده طی یك نسل به آنان آموخته بود الگویی برای نسل آینده می­شد. اما اكنون باید دریابیم كه كودكان از محیط اطراف خود چه چیزهایی را فرا می گیرند؟ عواملی كه محیط اطراف آنان را می سازد چه نام دارد؟ و رسانه دیداری به عنوان یكی از این عوامل چه نقشی ایفاء می كند و چه باید بكند؟

انگیزه كودكان از نشستن در پای رسانه های دیداری با خواست بزرگترها فرق دارد. بزرگترها به اقرار خودشان برای سرگرمی به تماشای این رسانه ها می پردازند، ولی كودكان ضمن اینكه طالب سرگرمی هستند غالباً برای فهمیدن دنیای اطراف به رسانه های دیداری می­نگرند. بزرگترها معمولاً اهمیت كمتری برای رسانه ­ها قایل هستند و به آن با یك ساده باوری آگاهانه نگاه می كنند. تبلیغات این رسانه ­ها روی شخصیت كودكان، باورهای كودكان و اعمال كودكان به شدت مؤثر می­افتد. معمولاً كودكان از دو سالگی تماشای فیلمهای كارتونی را شروع و تقریباً در 6 سالگی به تماشای تلویزیون و برنامه های کارتونی ماهواره که سرشار از انحرافات است عادت می كنند. یعنی قبل از اینكه به مدرسه بروند با این نوع رسانه­ ها دوست می شوند.

به نظر می­رسد ورود رسانه ­ها به عنوان معلم به اعتبار معلم و معلمی پایان بخشیده است یا دارای این چنین قدرتی است؛ زیرا امروزه دانش ­آموزان در حالی قدم به مدرسه می گذارند كه به شدت از تكنیك و اثرات روانی آنها متأثر شده اند و در حالی كه مكانیسم تصویری و بصری این نوع رسانه­ ها ریشه در اعماق آنان دوانده است، با سیستم كتاب و حروف چاپی وارد یك نزاع درونی و روانی می­شوند که این درگیری قربانیان زیادی را می طلبد. كودكان و دانش آموزان كه نمی توانند و یا نمی خواهند از طریق قرائت آموزش ببینند و یا اصولاً توانایی خواندن را ندارند، نوآموزانی كه قادر به درك تسلسل منطقی حتی یك پاراگراف نیستند و نمی­توانند افكار خود را برروی چند جمله مكتوب متمركز كنند دیگر قادر نیستند بیش از چند دقیقه به بیان شفاهی معلم و یا یك سخنرانی توجه كنند و ارتباط منطقی جملات و مطالب را به خاطر بسپارند و یا فراگیرند.