‌بنابرین‏ ضرورت دارد مکانیزم نظارت و راهنمایی، و کنترل استانداردهای خاص وجود داشته باشد تا فعالیت‌ها را در جهت هدفها و برنامه ها هدایت نماید و به موقع از وقوع انحرافاتی که ممکن است در حال تکوین باشد، جلوگیری به عمل آورد؛ در محیط های آموزشی هر فعالیتی که هدف اولیه اش پیشرفت و بهبود شرایط تدریس و یادگیری باشد، ماهیتاً جنبه نظارت و راهنمایی دارد (شکوه، ۱۳۸۶). در این راستا و با توجه به نقش مؤثر معلم راهنما پژوهش در زمینه نقش مؤثر این گروه آموزشی بر کارایی آموزشی معلمان ضرورت یافت.

 

۱-۳- اهداف پژوهش

 

۱-۳-۱- هدف کلی

 

هدف کلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر نقش معلمین راهنما بر افزایش کارایی آموزشی معلمان مقطع ابتدایی شهرستان لامرد ‌می‌باشد.

 

۱-۳-۲- اهداف فرعی

 

۱- بررسی تاثیر تقش معلمان راهنما در بهبود شیوه­ تدریس معلمان.

 

۲- بررسی تاثیر تقش معلمان راهنما در مرتفع شدن مشکلات خاص به وجود آمده برای معلمان.

 

۳- بررسی تاثیر نقش معلمان راهنما در بهبود روابط انسانی حاکم بر فضای آموزشی.

 

۴- بررسی نقش معلمـان راهنما در بهبود شیوه­ ارزشـیابی دانش ­آموزان مؤثر ‌می‌باشد؟

 

۱-۴ سؤالهای پژوهش

 

۱-۴-۱- سؤال اصلی پژوهش

 

آیا نقش معلمین راهنما بر افزایش کارایی آموزشی معلمان مقطع ابتدایی مؤثر است؟

 

۱-۴-۲- سؤالهای فرعی

 

۱- آیا نقش معلمان راهنما بر بهبود شیوه­ تدریس معلمان مؤثر ‌می‌باشد؟

 

۲- آیا نقش معلمان راهنما بر مرتفع شدن مشکلات خاص به وجود آمده برای معلمان مؤثر ‌می‌باشد؟

 

۳- آیا نقش معلمان راهنما بر بهبود روابط انسانی حاکم بر فضای آموزشی مؤثر ‌می‌باشد؟

 

۴- آیا نقش معلمـان راهنما بر بهبود شیوه­ ارزشـیابی دانش ­آموزان مؤثر ‌می‌باشد؟

 

۱-۵- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

 

۱-۵-۱- تعاریف مفهومی

 

معلم راهنما:

 

از نظر سازمانی معلمان برجسته و باتجربه­ای هستند که به همکاران خود کمک می‌کنند و آنان را از هنجارها و بایدهای کار و تدریس و یادگیری مطلع می­سازند و هیچ گاه نمی ­توانند نظرها و عقاید خود را به آن ها تحمیل کنند (نیکنامی، ۱۳۸۲، ص ۱۵۸). یک رهبری آموزشی است که باید می‌تواند امور آموزشی را در جهت یادگیری ترتیب داده و هماهنگ سازد (بهرنگی، ۱۳۷۲، ص ۱۷).

 

نظارت و راهنمایی:

 

کوشش­های مسئولان منتخب مدرسه برای راهنمایی و هدایت معلمان و دیگر کارکنان آموزشی در اصلاح وضع آموزش و روش های تدریس که مستلزم تحریک رشد و پیشرفت حرفه ای معلمان، انتخاب هدف های آموزشی، تجدید نظر در آن ها مواد آموزشی، روش های تدریس و ارزشیابی آن ها‌ است (نیکنامی، ۱۳۸۳، ص ۷).

 

نظارت و راهنمایی، یک فرایند آموزشی است که در آن فردی که دارای علم و مهارت بیشتری می‌باشد، مسئولیت تربیت و آموزش فرد دیگری را به عهده دارد که کمتر دارای این عناصر می‌باشد (رابینسون^[۱۷]، ۱۹۶۳؛ به نقل از بهرنگی، ۱۳۸۶)

 

کارایی:

 

کارایی: به انجام درست کارها اطلاق می­ شود. (علاقه­بند، ۱۳۸۶). دراکر^[۱۸] (۱۹۸۷) کارایی را اینگونه تعریف می‌کند: درست انجام دادن کارها و وظایف آن (نقل از حسن پور،۱۳۸۵).

 

همچنین کارایی‌ به ‌معنای‌ کمترین‌ زمان‌ یا انرژی‌ مصرفی‌ برای‌ بیشترین‌ کاری‌ که‌ انجام‌ شده‌ است (اپستین و هاندرت^[۱۹]، ۲۰۰۲).

 

کارایی آموزشی:

 

به مجموعه فعالیت های کیفی و کمی که معلمان، دبیران و اساتید در راستای اهداف آموزشی به منظور بهبود عملکرد نظام آموزشی می بایست انجام دهند تا اثربخشی و در نهایت سودبخشی آن عاید کلیه اجزا سازمانی و محیط بیرونی شود. این فعالیت ها می‌تواند شامل بهبود روند تدریس، بهبود روابط انسانی، بهبود روند ارزشیابی و هر آنچه در روند آموزشی حضور دارد شود (کارول و گیلبرت^[۲۰]، ۲۰۰۸).

 

کارایی آموزشی معلمان سطح وسیعی از فعالیت‌های آموزشی یک معلم را در بر می‌گیرد و برای سنجش کارایی معلمان باید به همه آن ها توجه کرد و سپس ‌در مورد موفقیت یا عدم موفقیت کارایی معلم قضاوت نمود (خدیوی، ۱۳۸۹).

 

روش تدریس:

 

روش تدریس مجموعه تدابیر و فعالیت­های منظمی است که معلمی، نه برای ارائه تدریس بهتر، بلکه برای یادگیری بهتر و رسیدن به هدف، با توجه به امکانات اتخاذ می­ کند (احمدیه،۱۳۸۵)، همچنین به کلیه فرآیندهایی که در کلاس درس به منظور بهبود یادگیری دانش ­آموزان صورت گیرد (پرینس و فلدر^[۲۱]، ۲۰۰۶) و یا به مجموعه فعالیت­هایی معلمان در کلاس به روش­هایی متفاوتی که به منظور گسترش و توسعه مفهومی ذهن فراگیران در دروسشان صورت ‌می‌گیرد روش تدریس می­گویند (اوزسویک^[۲۲]،۲۰۱۰). ‌بنابرین‏، به اعمال و فعالیت­هایی که معلم به منظور تغیییر در شیوه ­های یادگیری دانش آموزان ایجاد می‌کند نیز روش تدریس می­گویند (براوون^[۲۳]، ۲۰۰۱). در این راستا معلمان می­کوشند تا در امر تدریس از شیوه ­های گوناگونی استفاده کنند برای اینکه در فرایند آموزش به مطلوبیت لازم دست یابند. در جمع ­بندی کلی پژوهشگر معتقد است که روش تدریس در کل، تغییر در شیوه ­های یادگیری دانش آموزان است تا به آنان بیاموزد که چگونه بیاموزند.

 

مشکلات خاص معلمان:

 

به تعبیری مشکلات خاص معلمان می ­تواند اینگونه تعریف شود: به مسائلی نظیر وجود کلاس­های چندپایه و مدیریت در آن، کمبود وقت، فقدان تجهیزات آموزشی، کمبود اطلاعات و تجارب معلمان، ضعف بنیه علمی دانش ­آموزان، وجود منطق دوزبانه و سازمان دهی فیزیکی کلاس درس مشکلات خاص معلمان قلمداد می شود (دیویس، گایتون و آنیون^[۲۴]، ۲۰۰۸)

 

روابط انسانی:

 

برگر^[۲۵] (۱۹۳۴) می­گوید: در حال حاضر، روابط انسانی، توسعه دادن مهارت عملی تا شخص بیاموزد چگونه خویش را با محیط اجتماعی خود سازگار کند. مهارت انسانی یعنی قابلیت برقراری ارتباط با عقاید و احساسات دیگران، تا با دریافت پاسخ مطلوب و ایجاد ارتباط از سوی دیگران، خوی اجتماعی بودن در او پرورش یابد (روتلیز برگر به نقل از لین^[۲۶]، ۲۰۰۶).

 

بوی­کین^[۲۷] می­گوید: روابط انسانی عبارت است از شیوه رفتار کردن و احترام گذاردن به موقعیت های اجتماعی، افراد یا گروه­هایی که سبب خلق آن موقعیت­ها ‌شده‌اند. در روابط انسانی سازمان یافته، اختلاف نژادی، اخلاقی، طبقات اجتماعی یا اقتصادی، فرهنگی و آموزشی مطرح نیست، بلکه احترام گذاشتن بر شخصیت فرد و محترم شمردن ارزش­های انسانی افراد مهم است (مارشال^[۲۸]، ۲۰۰۷).

 

ارزشیابی