بررسی جایگاه و نقش اصل اعتدال در تربیت اسلامی از منظر قرآن و روایات |
«مفهوم تربیت تنها و تنها در انسان و به سبب قابلیت عقلی و توانایی شناخت و گزینش او شایستگی کاربرد دارد. واژهی تربیت را نه به معنای عادت دادن و نه صرف آموختن و نصیحت کردن و افزودن، بلکه در معنایی مرتبط با واژه هایی چون رشد، هدایت، تادیب و تزکیه به کار میبریم که به مفهوم زمینهسازی و مهیا کردن شرایط برای سلامت و نشاط و بلوغ همهی قوای انسانی است. رسیدن به این بلوغ هم در مسیر افزودن و هم کاستن است؛ تا در مسیر کمال مطلوب خداوند، با دستیابی به تعقل، خود مدیریتی، خود کنترلی و خود شکوفایی بتواند، رسم بندگی را به جای آورد و ایمان و عمل صالح را با علم، مراقبت و توجه، به یقین و احسن عمل برساند.» (ادیب، 1390: 13 )توجه به تربیت توجه به حیاتیترین مقوله انسانی است؛ زیرا همهی سامانها و نابسامانیها و… به نوع تربیت باز میگردد. تربیت دارای چند خصوصیت اصلی است که از جمله آن ها مبتنی بودن تربیت بر اصول است. اصول در تربیت گزارههای تجویزی هستند که از معرفت به حقیقت و ابعاد وجودی انسان ناشی می شود؛ به بیان دیگر اصول عبارت است از بایدهای ناشی از هستهای ساختاری انسان که راهنمای ما در تدابیر تربیتی هستند. (فرهادیان، 1372) از جمله این اصول در تربیت اسلامی، اصل اعتدال است. این اصل در یک معنای کلی پرورش همهجانبه و متوازن تمام جنبه های وجود آدمی و اتخاذ تدابیر تربیتی بدون یکجانبه نگری و افراط و تفریط است. «با نگاهی گذار به متون دینی متوجه میشویم تاکید ویژهای بر رعایت این اصل در همهی شئون زندگی شده است. این ارزش و مقام تا به حدی است که رعایت آن، موفقیت انسانها را در زندگی دنیوی و اخروی تضمین می کند. اگر انسان در اخلاق و رفتار و کردار خود معتدل شد و از آنچه مخالف این روش بود پرهیز کرد، نفس او با نفوس فلکیه شریک و از آن ها کسب فیض خواهد کرد و به این وسیله به درجات عالی خواهد رسید.» (فرجی، 1380: 17 )
فرم در حال بارگذاری ...
[جمعه 1399-10-19] [ 12:50:00 ب.ظ ]
|