نماید تعبیر به ادب در دعا می شود . قرآن و عترت به ما آموخته اند كه چگونه دعا كنیم و چه چیزهایی را جهت سعادت دنیا و آخرت خویش از حضرت حق مسألت نماییم.

در قرآن اغلب آیاتی كه به عبارت ربّنا مزین شده بیانگر این واقعیت است كه اهل ایمان را ارشاد فرماید تا چه چیزهایی را با چه جملاتی از خداوند تبارك و تعالی طلب كنند.

«$oY­/u‘ Ÿw ùø̓è? $oYt/qè=è% y‰÷èt/ øŒÎ) $oYoK÷ƒy‰yd ó=ydur $uZs9 `ÏB y7Rà$©! ºpyJômu‘ 4» (آل عمران/8).

(خدایا قلب ما را بعد از هدایت آلوده نكن و برنگردان و رحمتت را بر ما هدیه كن).

« $uZ­/u‘ $uZù=yèô_$#ur Èû÷üyJÎ=ó¡ãB y7s9 `ÏBur !$uZÏF­ƒÍh‘茠Zp¨Bé& ZpyJÎ=ó¡•B y7©9 » (بقره/128)

(خدایا ما را از مسلمین قرار ده و نسل ما را از ایمان آورندگان برتو قرار ده).

«!$oY­/u‘ $oYÏ?#u䠒Îû $u‹÷R‘‰9$# ZpuZ|¡ym ’Îûur ÍotÅzFy$# ZpuZ|¡ym $oYÏ%ur z>#x‹tã Í‘$¨Z9$# » (بقره/201)

(خدایا در دنیا و آخرت بر ما نیكی عطا كن و ما را از آتش نگه دار).

و دهها آیات دیگر كه همانند آیات فوق ، ادب در دعا را به ما می آموزند .

آنچه را كه ما در این رساله پیرامون آن بحث می كنیم ، این است كه علاوه بر اینكه باید در ظاهر در

فهم درست قرآن بر هر مسلمانی که حقیقت آیین خویش را می‌جوید و معارف بلند آن را می‏کاود و وظایف الهی خویش را می طلبد و فضایل اخلاقی را از سرچشمه آن می-خواهد فرض است. اولین گام در این عرصه آشنایی با معارف قرآن، قرائت و سپس تدبر در معانی ژرف قرآن کریم است؛ اما معارف قرآن عمیق تر و پیچیدگی هایش بیشتر از آن است که تنها بتوان به تدبر و فهم شخصی اتکا کرد؛ به همین جهت برای دست‌یابی به تفسیر صحیح و واقعی قرآن باید حقیقت آن را در منابع اصلی جستجو کرد و از مراجعه به منابع پراکنده و فرعی خودداری کرد در این راستا باید به مفسران حقیقی قرآن و تالیان به‌حق کتاب خدا و ترجمان وحی الهی مراجعه کرد.

از دیگر سو آشنایی بادانش مفردات و توجه به مفردات آیات و داشتن معنای صریح و صحیحی از آن‌ ها از مقدّمات مهم در فهم قرآن هست؛ بنابراین قرآن‌پژوهان می‌بایست با بهره گرفتن از کتب لغت و کتبی که به‌طور تخصصی به بحث پیرامون مفردات قرآن پرداخته‌اند، به کاوش در معانی مفردات قرآن بپردازند.

در این تحقیق نویسنده به بررسی مفردات سور کهف و اسرا پرداخته است. به‌این‌ترتیب که ابتدا به آیه‌ی مدّ نظر اشاره داشته و بعدازآن اقوال لغویان را  از کتب، «العین»، «لسان العرب»، «مفردات الفاظ قرآن»، «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم» و «قاموس قرآن» متذکرشده است. البته در برخی موارد به کتب لغت دیگر مانند «المحیط فی اللغۀ»، «المحکم و المحیط الأعظم»، «تاج العروس»، «تهذیب اللغۀ»، «معجم مقاییس اللغه»، «مصباح المنیر»، «مجمع البحرین»، «النهایۀ فی غریب الحدیث و الأثر» و «الصحاح» نیز مراجعه شده است. در گام بعد با مراجعه به کتب تفسیر روایی ازجمله «البرهان فی تفسیر القرآن»، «نورالثقلین»، «تفسیر عیاشی»، «تفسیر قمی»، «تفسیر صافی» و «کنزالدقائق و بحرالغرائب» به ذکر روایات معصومین (ع) در مورد مفردات سور کهف و اسرا همّت گماشته شده است.

علاوه بر کتب تفسیری از کتب روایی نظیر «اصول کافی» کلینی و «علل الشرایع»، «التوحید»، «الخصال»، «معانی الأخبار»، «الامالی»و «من لا یحضره الفقیه» شیخ صدوق  و «الامالی» و «تهذیب الاحکام» شیخ الطائفه و «اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات»، « هدایة الأمة إلى أحكام الأئمة علیهم السلام»و «وسایل الشیعه» شیخ حر عاملی و «کشف الغمه» اربلی ، «مکارم الاخلاق» طبرسی، « دعائم الإسلام و ذكر الحلال و الحرام و القضایا و الأحكام» ابن حیون،  « إستقصاء الاعتبار فی شرح الإستبصار» شهید ثانی، « بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّى الله علیهم» صفار ، « مناهج الاخیار فی شرح الاستبصار» علوی عاملی  و «روضه الواعظین و بصیره المتعظین» فتال نیشابوری در تایید و تکمیل روایات تفسیری ماخوذ از کتب تفسیری استفاده شده است.

پس از گردآوری مطالب از منابع مذکور به بررسی تطبیقی میان روایات معصومین (ع) و اقوال لغویون در مورد مفردات مدّ نظر پرداخته ‌شده است. درنهایت نتیجه‌گیری ارائه‌شده است. در قسمت نتیجه‌گیری به بر بررسی مقایسه‌ای میان روایات و گفته‌های اهل لغت، ارائه‌ رابطه‌ی منطقی میان معانی روایی و لغوی و

بر اساس آمار موجود، جمعیت دنیا تا سال 2025 به 8 میلیارد نفر و تا سال 2050 به 9/8 میلیارد نفر خواهد رسید. هر سال حدود 80 میلیون نفر به جمعیت دنیا افزوده می­ شود و 97 درصد افزایش جمعیت در کشورهای در حال توسعه رخ می­دهد. بنابراین تا سال 2025 نیاز به تولید غذا دو برابر خواهد شد (کافی و همکاران، 1388). در حالی که هم اکنون بیش از 30 درصد مردم جهان از نظر تهیه مواد غذایی با مشکل روبرو هستند (دانشور، 1387) و امنیت غذایی کشورهای در حال توسعه از جمله ایران بیش از سایر کشورها تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. زیرا زمین­های حاصلخیز و منابع آب شیرین موجود در سطح جهان و بخصوص ایران محدود می­باشد (کافی و همکاران، 1388).

بشر برای بهره ­برداری بیشتر از اراضی و حفظ حاصلخیزی خاک، به ناچار از کودهای شیمیایی استفاده می­ کند. کودهای شیمیایی به عنوان یک منبع اصلی عناصر غذایی برای گیاهان به شمار می­روند (Naeem و همکاران، 2006). به عنوان مثال، نیتروژن یکی از عناصر ضروری تشکیل دهنده ترکیبات آلی (آمینو اسیدها، پروتئین و اسیدهای نوکلئیک) می­باشد. فسفر نیز عنصر ضروری مورد نیاز برای مکانیزمهای فیزیولوژیکی رشد گیاه شناخته شده است (Aisha و همکاران، 2007) و پتاسیم یک عنصر ضروری است که نقش مهمی در پروسه­های متابولیک از قبیل سنتز پروتئین و تنظیم اسمزی دارد (Abdullahil Baque و همکاران، 2006). اما کاربرد بیش از حد آنها باعث عدم تعادل عناصر غذایی و تخریب خاک می­ شود و روی ترکیب شیمیایی خاک و محصولات گیاهی تاثیرات منفی می­گذارد. از طرفی باعث افزایش اسیدیته خاک و تخریب فیزیکی خاک می­گردد و بنابراین کاهش تولید محصول را به دنبال دارد (Ojeniyi و همکاران، 2007). یکی دیگر از مهمترین عوارض نامطلوب مصرف دراز مدت و بی­رویه این کودها، کاهش باروری خاک به­دنبال از بین رفتن هوموس می­باشد (ملکوتی و همایی، 1373). از طرف دیگر این کودها بسرعت از طریق تبخیر یا شستشو با آب زهکشی از بین می­روند که باعث افزایش آلودگیهای محیطی می­ شود. بنابراین نیاز به تولید محصولات سبزی با کودهای آلی یا طبیعی جهت تولید عملکرد بیشتر و اصلاح کیفیت آنها بسیار ضروری می­باشد (Aisha و همکاران، 2007).

قبل از استفاده گسترده از کودهای شیمیایی، کودهای آلی به عنوان منبع اولیه عناصر غذایی در تولید محصولات به کار برده می­شدند. کودهای آلی، با افزایش ماده آلی و میکروارگانیسم­های مفید، سلامت خاک را بهبود می­بخشند (Ojeniyi و همکاران، 2007). وجود ماده آلی در خاک موجب اصلاح ساختمان آن می­گردد، بدین معنی که مواد آلی به صورت یک عامل چسباننده، ذرات خاک را به هم پیوند داده، زمین را نرم و متخلخل نموده و قابلیت نگهداری آب در زمینهای شنی و حالت فیزیکی خاکهای رسی را اصلاح می­نماید (ملکوتی و همایی، 1373). افزودن این کودها به خاک با اصلاح ساختمان خاک، فرسایش آبی و بادی را نیز کاهش می­دهد (Ojeniyi و همکاران، 2007). ماده آلی خصوصیات فیزیکی مثل خاکدانه­سازی، ظرفیت نگهداری آب، هدایت هیدرولیکی، وزن مخصوص ظاهری، درجه تراکم، مقاومت به فرسایش آبی و بادی و حاصلخیزی خاک را اصلاح می­ کند (Franzluebbers، 2002). با بهبود حاصلخیزی، عملکرد نیز افزایش می­یابد.

دلیل افزایش محصول در اثر افزودن کود آلی، این است که بر اثر معدنی شدن این ماده، مواد غذایی محتوی آن آزاد شده و در دسترس گیاهان قرار می­گیرند و تاثیر کودهای شیمیایی را نیز مساعدتر می­نمایند (ملکوتی و همایی، 1373). ماده آلی از طریق گروه­های عاملی­اش (اسیدهای فلاوونیک و اسید هیومیک) نقش مهمی در رفتار شیمیایی بیشتر عناصر بازی می­ کند که قادر است این فلزات را به فرمهای کمپلکس و کلات درآورد. همچنین نقش مستقیمی در رشد گیاه، به عنوان یک منبع عناصر غذایی به فرمهای قابل دسترس در طول معدنی شدن دارد. کودهای آلی عناصر غذایی را در طول فصل رشد گیاه به­آرامی آزاد می­ کنند (Abou El-Magd و همکاران، 2006). کاربرد این کودها به ­تنهایی یا به ­همراه کود معدنی، روشی موفقیت­آمیز جهت اصلاح خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و حاصلخیزی خاک می­باشد (Poudel و همکاران، 2002). استفاده از کودهای آلی برای تولید سبزیجات، از طریق محدود کردن استفاده کودهای شیمیایی، عملکرد محصول را افزایش می­دهد.

اخیرا مصرف کنندگان خواستار غذای با کیفیت، سالم و محصولات ارگانیک هستند. البته کشاورزی ارگانیک هنوز برای محصولات کمی بکار میرود (Ouda و Mahadeen، 2008). کشاورزی شیمیایی باعث تخریب اراضی قابل کشت و افزایش آلودگی و نهایتا به خطر افتادن سلامتی می­ شود. بنابراین به منظور ایجاد تعادل، کشاورزی ارگانیک باید جایگزین کشاورزی شیمیایی، از طریق استفاده از منابع طبیعی مثل مواد آلی شود. کشاورزی ارگانیک به کاربرد درجه­بندی شده فضولات حیوانی، کود محوطه مزرعه (FYM)، کود مرغی، کمپوست، بقایای گیاهی، کود سبز و غیره، که بهترین جایگزین برای کودهای شیمیایی مضر می­باشند تاکید دارد. سیستم­های کشاورزی ارگانیک از سیستم­های غیرارگانیک مفیدتر می­باشند و استفاده طولانی مدت از کودهای آلی باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود عملکرد دانه نیز می­گردد (Ahmad و همکاران، 2007).

یکی دیگر از عوامل موثر بر افزایش محصول، تامین آب کافی می­باشد. در بین تمامی منابع لازم برای رشد و فعالیت گیاه، آب به عنوان فراوانترین (کافی و همکاران، 1388) و در عین حال محدودترین منابع برای کشاورزی محسوب می­ شود (Mesbah، 2009). بیشتر نقاط ایران در ناحیه خشک و نیمه خشک قرار گرفته­اند طوریکه تبخیر سالانه در مقایسه با بارندگی بیشتر است. این امر مصرف بهینه و صرفه­جویی در مصرف آب را ایجاب می­نماید بنابراین برای توسعه کشاورزی، باید در الگوی مصرف آب از طریق اعمال شیوه ­های کم آبیاری تجدید نظر کرد (صدرزاده و معلمی، 1385). کم آبیاری یک تکنیک فنی برای بهینه­سازی میزان آب مصرفی و عملکرد محصول است که برای اغلب محصولات و در اکثر شرایط محیطی، به خصوص در مواردی که محدودیت منابع آب و زمین وجود دارد، قابل اجرا است. آبیاری کامل زمانی موجه و منطقی است که همراه با آن سایر عوامل تولید نیز در حد کمال باشد وگرنه آبیاری کامل، فقط هدر دادن آب است. بنابراین می­توان با اعمال تنش خشکی، در مصرف آب صرفه­جویی کرد (Valadabadi و Aliabadi Farahani، 2010).

برای کاهش تاثیرات منفی تنش خشکی، پتاسیم نقش بسزایی دارد. زیرا در شرایط خشکی، پتاسیم فراوانی در بافتهای گیاهی تجمع می­یابد و نقش مهمی در جذب آب بازی می­ کند (Fanaei و همکاران، 2009) به این صورت که، علاوه بر تنظیم حرکت روزنه­ها، با افزایش رطوبت نسبی برگ­ها باعث افزایش مقاومت گیاه به تنش می­ شود (صدرزاده و معلمی، 1385). از طرفی، کاربرد پتاسیم، تاثیرات منفی تنش خشکی را از طریق افزایش عمق نفوذ ریشه کاهش می­دهد (Valadabadi و Aliabadi Farahani، 2010).

1-2- اهمیت و دلایل توجیهی انجام تحقیق

به دلیل محدودیت منابع آب و مصرف بسیار بالای آن در بخش کشاورزی، باید با استفاده صحیح از آب، در مصرف آن صرفه­جویی کرد. در این تحقیق سعی شده تا با حذف چند آبیاری آخر، در مصرف آب صرفه جویی شود. از طرفی حفظ خاک، به عنوان بستر مواد غذایی برای بشر و موجودات زنده یکی از وظایف ما می­باشد. رشد روز افزون جمعیت باعث کشت بی رویه خاک شده است. همین امر موجب کاهش حاصلخیزی خاک شد که برای جبران آن مصرف کودهای شیمیایی افزایش یافت و در نتیجه آن ماده آلی خاک کاهش و ساختمان خاک تضعیف شده است. بنابراین برای حفظ حاصلخیزی خاک و اصلاح خصوصیات فیزیکی آن، مصرف کودهای آلی از الزامات برنامه ­های کشاورزی است. جهت رسیدن به اهداف ذکر شده، که همان دستیابی به کشاورزی پایدار است، باید تحقیقات وسیعی روی گیاهان مختلف صورت پذیرد. در این آزمایش اهداف مذکور روی پیاز بررسی شده است، زیرا پیاز ارزش غذایی بالایی دارد. غده پیاز مملو از فسفر، کلسیم و کربوهیدراتها است. طوریکه 50 گرم پیاز، حاوی 16 گرم کربوهیدرات، 3 گرم فیبر، یک گرم پروتئین، 60 کالری انرژی، 200 میلی­گرم پتاسیم و 5 میلی­گرم سدیم (Hassan Khan و همکاران،b 2005) و87 درصد آب می­باشد. همچنین دارای ویتامینهای گروه ب و ویتامین ث می­باشد. عناصری مثل کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم و آهن به وفور در آن یافت می­شوند (دانشور، 1387).

پیاز خوراکی با نام علمیAlliumCepa L.، از خانواده Alliaceae، گیاهی است چند ساله که عمدتا به عنوان گیاهی دو ساله مورد کشت قرار می­گیرد (امین­پور و موسوی، 1385) که در سال اول تولید پیاز متورم می­ کند. این جنس دارای گونه­ های فراوانی می­باشد که اغلب تولید غده و پیاز نموده و همه آنها دو ساله یا چند ساله هستند. دارای یک ساقه پهن، نازک، مدور و سفید رنگ زیر زمینی است که از قسمت زیرین آن ریشه­ها و از قسمت فوقانی آن برگهای ضخیم، متورم و فلس مانند سفید یا قرمز رنگی خارج می­شوند که کلروفیل خود را از دست داده و مواد غذایی را ذخیره می­ کنند (دانشور، 1387). پیاز در بیش از 135 کشور دنیا کشت می­ شود که هر ساله 3/29 میلیون تن از آن تولید می­گردد و حدود 8 تا 9 درصد آن وارد بازار جهانی می­ شود. یکی از مهمترین چاشنی­هایی است که به شکل تازه یا به عنوان سالاد و یا در تهیه غذا مورد استفاده قرار می­گیرد.

پیاز سیستم ریشه­ای کم­عمقی دارد و به آبیاری با فاصله کوتاه نیاز دارد (Hassan Khan و همکاران،b 2005). البته همان طور که عنوان شد، کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی به شمار می­رود (امین­پور و موسوی، 1385). کشور ما در ناحیه خشک و نیمه خشک واقع شده و بارندگی محدودی دارد یا اینکه در طول فصل رشد، کمبود آب جهت آبیاری پیش می ­آید و عملکرد با کمبود عمده­ای همراه است (Soleimanzadeh و همکاران، 2010). بنابراین نیاز است تا تکنولوژی تولید با اقلیم محلی و شرایط خاک همگون شود طوری که کشاورزان بیشترین سود را از منابع آبی محدود به دست آورند (Hassan Khan و همکاران،a 2005).

1-3- اهداف

1. بررسی تاثیر مواد آلی بر کیفیت و کمیت محصول پیاز

1. بررسی تاثیر مواد آلی بر خصوصیات فیزیکی خاک

1. بررسی تاثیر تنش رطوبتی بر کمیت و کیفیت محصول پیاز

1. بررسی تاثیر پتاسیم بر کمیت و کیفیت محصول

1. بررسی تاثیر پتاسیم بر خصوصیات خاک

1. بررسی تاثیر پتاسیم بر کاهش اثرات منفی ناشی از تنش خشکی در پیاز

3-4-2– معرفی الگو برنامه ریزی ریاضی مثبت…. 4

3-5- تبیین الگوی نظری تحقیق.. 4

3-5-1 تابع هدف…. 4

3-5-2 محدودیتهای الگو. 4

3-5-2-1 محدودیت زمین زراعی.. 4

3-5-2-2 محدودیت آب… 4

3-5-2-3- محدودیت نیروی کار. 4

3-5-2-4- محدودیت ماشین آلات… 4

3-5-2-5- محدودیت تناوب زراعی.. 4

3-5-2-6- محدودیتهای کالیبراسیون.. 4

3-6- روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه. 4

3-6-1- روش و ابزار گردآوری اطلاعات؛ 4

3-6-2  جامعه و نمونه آماری؛ 4

3-6-3 روش نمونه گیری؛ 4

فصل چهارم……………  4

4-1- ویژگیهای جامعه آماری در هر دو گروه از بهره­برداران.. 4

4-2  برنامه ریزی خطی در بهره­بردار نماینده گروه 1. 4

4-3- برنامه ریزی خطی در بهره­بردار نماینده گروه 2. 4

4-4   برنامه ریزی ریاضی مثبت ( کالیبراسیون تابع هزینه درجه دو) در بهره­بردار نماینده گروه 1. 4

4-5    برنامه ریزی ریاضی مثبت ( کالیبراسیون تابع هزینه درجه دو) در بهره­بردار نماینده گروه 2. 4

4-6   برنامه ریزی ریاضی مثبت ( کالیبراسیون تابع تولید C.E.S) در بهره­بردار نماینده گروه 1. 4

4-7   برنامه ریزی ریاضی مثبت ( کالیبراسیون تابع تولید C.E.S) در بهره­بردار نماینده گروه2. 4

4- 8- سناریوهای افزایش راندمان آبیاری(کاهش مصرف منابع آب) در بهره­بردار نماینده گروه 1 (کالیبراسیون تابع هزینه)  4

4-9- سناریوهای افزایش راندمان آبیاری( کاهش مصرف منابع آب) در بهره­بردار نماینده گروه2 ( کالیبراسیون تابع هزینه)  4

4-10- سناریوهای افزایش در قیمت آب در بهره­بردار نماینده گروه1 (کالیبراسیون تابع هزینه). 4

4-11- سناریوهای افزایش در قیمت آب در بهره­بردار نماینده گروه2 (کالیبراسیون تابع هزینه). 4

4-12  سناریوهای افزایش راندمان آبیاری( کاهش مصرف منابع آب) در بهره­بردار نماینده گروه1 ( کالیبراسیون تابع C.E.S)  4

4- 13  سناریوهای افزایش راندمان آبیاری( کاهش مصرف منابع آب )در بهره­بردار نماینده گروه2 ( کالیبراسیون تابع C.E.S)  4

4-14 سناریوهای افزایش در قیمت آب در بهره­بردار نماینده گروه1 (کالیبراسیون تابع C.E.S). 4

4-15- سناریوهای افزایش در قیمت آب در بهره­بردار نماینده گروه2 (کالیبراسیون تابع C.E.S). 4

فصل پنجم………………….. 4

نتیجه گیری و پیشنهادات.. 4

منابع……..4

ضرورت و اهمیت مطالعه

بحران آب از چالش­های مهم زیست محیطی منطقه خاورمیانه و از جمله ایران است.بخش کشاورزی در ایران مانند بیشتر کشورها بزرگترین مصرف کننده آب است. با گسترش کشاورزی آبی در بسیاری از مناطق و بروز خشکسالی در سال­های اخیر،اقتصاد بخش کشاورزی با محدودیت­های جدی روبه شده است.راه کار سال­های گذشته برای چیره شدن بر این محدودیت­ها،بیشتر تمرکز بر افزایش عرضه آب بوده که خود سبب تخلیه آبخوان­ها و سفره ­های آب­های زیر زمینی شده است (جوان و فال سلیمان 1387).

کشور ایران به لحاظ بارش­های جوی در رتبه 84 دنیا قرار دارد و میزان كل بارندگی سالانه آن حدود 427 میلیارد مترمكعب است كه تنها 130 میلیارد مترمكعب آب تجدید می­ شود. این در حالی است كه 74 درصد مساحت ایران خشك و نیمه خشك می­باشد كه متوسط بارندگی این مناطق كمتر از 250 میلی­متر است و 13 درصد مساحت دیگر كشور كمتر از 100 میلی­متر بارندگی دارند. همچنین در ایران 59 درصد از اراضی نیاز به آبیاری دارند كه این رقم در مقایسه با متوسط جهانی (حدود 16 درصد)، رقم بسیار بالایی می­باشد (کهنسال و همکاران، 1388).

اکنون نیازهای آبی حدود 70 میلیون نفر جمعیت ایران با 93 تا 95 میلیارد متر مکعب آب قابل استحصال تأمین می­ شود.اما در 20 سال آینده با رشد جمعیت و تقاضا،ارتقاء سطح بهداشت و بالا رفتن استانداردهای سطح زندگی از این میزان بسیار فراتر خواهد رفت.به طوری که با نسبت حجم آب مورد استفاده و نرخ بهر ه­وری و رشد فعلی جمعیت، نیاز آبی آشور در سال ١٣٩٠ به ١٢٦ و در سال ١٤٠٠ به ١٥٠ میلیارد مترمكعب خواهد رسید که رقم اخیر حدود ١٥ درصد بیشتر از پتانسیل بالقوة منابع آب تجدیدشوندة کشور است (گزارش وزارت نیرو به هیئت دولت، ١٣٧٧ ). در مقابل به دلایل مختلف راندمان مصرف آب در ایران پایین و بین 30 تا 40 درصد تخمین زده می شود.این در حالی است که راندمان آبیاری در کشورهای پیشرفته بیشتر از 60 درصد می­باشد.میزان مصرف آب برای آبیاری محصولات مهم کشاورزی نیز در مقایسه با مصرف متوسط جهانی بسیار بالاست (وزارت جهاد کشاورزی).این رقم در جنوب آسیا 44 درصد،در شمال آفریقا حدود 55 درصد و در کشورهای توسعه یافته 65 تا 70 درصد است (سینگ 2007).

امروزه اکثر مناطق خشک و نیمه خشک جهان مانند اغلب نقاط ایران از یک طرف مواجه با عرضه ناکافی آب و از طرف دیگر، مواجه با تقاضای زیاد آب کشاورزی در این مناطق هستند که علت اصلی آن اختلاف زیاد میان قیمت پرداختی آب و ارزش تولید به دست آمده از آن است (شمس الدینی و همکاران، 1389). مسئله اصلی در مدیریت اقتصادی منابع آبی در هر كشور و منطقه­ای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آب می­باشد كه در برقراری این تعادل قیمت یا ارزش اقتصادی آب مانند قیمت هر كالا و نهاده دیگر نقش  تعیین­كننده­ای بر عهده دارد و اگر این قیمت به درستی تعیین گردد، انتظار می­رود كه بسیاری از مسایل موجود در مدیریت منابع آب برطرف گردد (احسانی و همکاران، 1390).

ایران در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد ومنبع اصلی تأمین آب بارش­های جوی است که 429 میلیارد متر مکعب برآورد شده است.از این مقدار 305 میلیارد متر مکعب (71 درصد) به سبب تبخیر و تعرق از دسترس خارج می­گردد. 86 میلیارد متر مکعب (21 درصد) به صورت آب­های سطحی جریان پیدا می کند و 38 میلیارد متر مکعب به آب­های زیر زمینی نفوذ می­ کند.از75 میلیارد متر مکعب آب در دسترس و زیر زمینی، 72.5 میلیارد متر مکعب متر مکعب در بخش کشاورزی، 2 میلیاردمتر مکعب در بخش خانوارها و 0.5 میلیارد متر مکعب در بخش صنعت مورد استفاده قرار می­گیرد.آب مصرفی در بخش کشاورزی صرف آبیاری 7.6 میلیون هکتار زمین در سال می­­شود که آبیاری 6 میلیون هکتار آن به طور سنتی و 0.5 میلیون هکتار آن از راه آبیاری تحت فشار انجام می­گیرد و 1.1 میلیون هکتار به صورت آیش نگهداری می­ شود (Pazira & Sadeghzadeh,1999). متوسط بارندگی سالانه کشور حدود 250 میلی­متر است که 40 درصد کمتر از متوسط بارندگی سالانه آسیا و و تقریبأ 33 درصد متوسط بارندگی سالانه جهان می­باشد.افزون بر آن،توزیع بارندگی،توزیع منابع آب سطحی و زیر زمینی و توزیع جمعیت با توجه به سطح کشور به شدت نابرابر می­باشد.به طور مثال منابع بالقوه آب تهران کمتر از 2 درصد کل منابع آب کشور است در حالی که 20 درصد جمعیت کشور را در بر دارد (Vojdani, 2003).

برای رفع کمبود آب در ایران،در گذشته از سیستم قنات و احداث بندهای انحرافی بر روی رودخانه­ها استفاده می­شد که کم و بیش در بسیاری از نقاط کشور هنوز هم از این سیستم­ها استفاده می­ شود،بدون آنکه موجب نقصان و آب­کشی زیاد از آب­های زیرزمینی شود (عبدالهی و سلطانی، 1378). در سال­های اخیر توجه بیشتر به سیاست­های مدیریت منابع آب یعنی مدیریت عرضه مانند ساخت سد،شبکه­ های آبیاری و برداشت بیشتر از آب­های زیر زمینی و مانند آن بوده است.اما متأسفانه بر میزان آب­های سطحی مهار شده افزوده نشده است. آب­های زیر زمینی از منابع طبیعی تجدید شونده محسوب می­ شود که بهره ­برداری معقولانه و متعادل از آن­ها منجر به استفاده پایدار و رعایت نکردن بهره ­برداری متعادل،منجر به نابودی این منابع می­ شود.بنابراین برای بهره ­برداری پایدار از منابع آب­های زیرزمینی باید حجم بهره ­برداری برابر حجم آبی باشد که در اثر نزولات جوی به این منابع اضافه می­ شود (دومینیکو و همکاران،1968؛گایارتی و باربیر،2000 و 2002) .

محدودیت منابع آب و افزایش نیاز به آب که خود ناشی از افزایش جمعیت،توسعه شهرها و سیاست­های جدید مدیریت جوامع بشری است و نیز استفاده بی­رویه و غیر اصولی از این منابع،سبب بروز مشکلات و اختلافات روزافزونی در این خصوص گردیده و در نتیجه مسأله توسعه پایدار و شناخت و کنترل سیاست­های بهره ­برداری و مدیریت منابع آبی بیش از پیش مطرح شده است (کارآموز،2005) .

با افزایش جمعیت نیاز به آب سالم و قابل شرب افزایش می­یابد. از سوی دیگر منابع آب­های سطحی به دلیل آلودگی­ها و تغییرات آب و هوایی در حال کاهش است.در نتیجه نگاه­­ها به سوی منابع آب­های زیرزمینی سوق یافته است که در  مناطق خشک و نیمه خشکی مانند ایران (بنا به آمارهای داده شده در فوق)،منابع حیاتی محسوب می­ شود.در طول دهه آخر قرن بیستم افزایش استحصال آب­های زیر زمینی باعث افزایش بحران آب در مقیاس محلی،منطقه­ای و جهانی شده است.استفاده از آب برای آبیاری مزارع،منابع آب را تحت تنش قرار داده و سرانجام منجر به کاهش منابع آبی در منطقه می­ شود.این رویداد مدیریت بهره ­برداری از منابع آب را روز به روز پر اهمیت­تر می­ کند (پایگاه ملی داده ­های علوم زمین،1387) .

       استان خراسان جنوبی به لحاظ قرار گرفتن در اقلیم خشك و نیمه خشك و مواجهه با كاهش بارندگی در سال­های اخیر، در وضعیت بسیار نامطلوبی قرار گرفته است. در استان خراسان جنوبی به لحاظ وضعیت آن تنها 10 درصد میزان بارندگی قابل برنامه ریزی و استفاده است و 90 درصد میزان بارندگی این استان به لحاظ تبخیر بالای آن بلافاصله از بین می رود. حجم نزولات جوی استان خراسان جنوبی را به طور متوسط می توان 23/12 میلیارد متر مکعب دانست  که از این مقدار حدود 96/10 آن از دسترس خارج و تنها حدود 468 میلیون متر مکعب آب سطحی و 968 میلیون مترمکعب در قالب آبهای زیر زمینی قابل استفاده است. میزان برداشت از آب زیر زمینی استان در حال حاضر 11/1 میلیارد متر مکعب می­باشد و نیز برداشت آب در سطح استان از 3001 حلقه چاه ، 6006 قنات و 2052 چشمه انجام می شود. میزان مصرف آب استان در بخش های شرب 13/59 متر مکعب، کشاورزی 13/59 متر مکعب، صنعت 29/22 متر مکعب و مصارف غیره را 09/22 متر مکعب دانست و بنابراین 91 درصد آب های زیر زمینی استان در بخش کشاورزی، 5/5 درصد در بخش آب شرب و 5/3 درصد آن در بخش های صعنت و خدمات مصرف می شود. طبیعت خشک استان، اضافه برداشت چاه ها، توسعه شهری و صنعتی و چاه های غیر مجاز را می­توان از عوامل بروز بحران آب های زیر زمینی خراسان جنوبی عنوان کرد.

شهرستان قاین دارای تنوع آب و هوایی بسیاری بوده و این تنوع آب و هوایی زمینه کاشت 37 محصول را در این شهرستان فراهم کرده است. محصولات آبی شهرستان شامل سبزی، صیفی­جات ،سیب­زمینی،پیاز،گوجه، هندوانه، خربزه ،چغندر، خیار، لوبیا، پیاز، آفتابگردان ،گندم ­و­ جو است.سطح زیر کشت سبزی و صیفی­جات در این شهرستان 760 هکتار و تولید سالانه آن 6835 تن و نیز سطح زیر کشت گندم و جو آبی منطقه معادل 13 هزار هکتار می­باشد.در سال 1389 میزان تولید گندم از این مقدار سطح زیر کشت 26880 تن و میزان تولید جو10850 تن بوده است.سطح زیر کشت گندم دیم در این شهرستان حدود یک چهارم گندم آبی و جو دیم حدود یک پنجم جو آبی می­باشد که در سال­های اخیر به دلیل کاهش چشمگیر نزولات جوی،در مورد این محصولات دیم تولیدی وجود نداشته است. منابع آبی شهرستان شامل 16 رودخانه (دائمی و فصلی)،832 رشته قنات،381 چشمه،362 چاه عمیق و 300 حلقه چاه نیمه عمیق است.آب و هوای قاین نیمه بیابانی ملایم بوده و این شهر اغلب جزء سرترین شهرهای استان خراسان می­باشد.میانگین دمای سالانه این شهرستان 14.9 درجه سانتی ­گراد می­باشد. متوسط بارندگی این شهر 185 میلی­متر است. مقدار بارندگی در تابستان در این شهر به صفر می­رسد. با توجه به خشک بودن این منطقه،کمی ریزش­های جوی و بنابراین برداشت­های بی­رویه از منابع زیرزمینی مانند قنات،این منطقه به عنوان مطالعه موردی این پژوهش انتخاب شده است.

با توجه به محدودیت آب در منطقه و در نظر گرفتن اهداف متعدد برای منابع آبی از جمله اهداف زیست محیطی،افزایش راندمان آبیاری[1]،کاهش هزینه پمپاژ،افزایش درآمد،حداکثر کردن سود کشاورزان ، کاهش بهره ­برداری از منابع و سفره ­های آب زیرزمینی و در نهایت حداکثر سازی منافع اجتماعی بایستی از روشی استفاده کرد که بتواند ما را به تمام اهداف مدنظر برساند. در واقع به علت اینکه سیاست­های کشاورزی را نمی­توان در محیط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار داد،آثار بالقوه سیاست­ها بایستی قبل،حین یا بعد از اعمال سیاست مورد تحلیل قرار بگیرد.روش مطرح در این پژوهش این امکان سیاست­گذاری و دستیابی به اهداف فوق را برای ما میسر می­ کند. در این مطالعه تلاش شده است تا به بررسی مدیریت بهره ­برداری از منابع آب­های سطحی و زیرزمینی در چارچوب اقتصادی پرداخته شود.

1-2- اهداف پژوهش

1- حداکثر کردن درآمدخالص کشاورزان مورد مطالعه

2-  تخمین ارزش اقتصادی آب

3- مقایسه سطح زیر کشت موجود در منطقه با میزان به دست آمده از الگو

4- نشان دادن نقش افزایش راندمان آبیاری و افزایش قیمت در ایجاد تغییرات احتمالی در سطح زیر کشت

1-3- فرضیات پژوهش

فرضیه 1- ارائه سطح زیرکشت بهینه بر اساس منابع آبی محدود موجود می‌تواند سود کشاورزان را افزایش دهد.

فرضیه 2- سطح زیر کشت بهینه برای محصولات منتخب با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه کمتر از سطح زیرکشت فعلی است.

فرضیه 3- اتخاذ سیاست افزایش قیمت آب در الگوی کشت محصولات منتخب در منطقه،تفاوت محسوسی ایجاد نمی­ کند.

فرضیه 4- افزایش راندمان آبیاری سبب افزایش سطح زیر کشت محصولات منتخب می­ شود.

[1] : هر یک درصد افزایش راندمان آب در کشور  به اندازه ذخیره آب ‌دو سد کرج صرفه جویی می شود.

قرآن کریم، برترین و آخرین پیام خداوند، ارزشمندترین گوهر گران بهای به جای مانده از پیامبر اکرم 9، سرچشمه و مدار محوری فکری تمام مسلمانان جهان است. این اقیانوس بی کران که به ژرفای حقایق آن نمی توان رسید، و شگفتی هایش را پایانی نیست؛ کتابی است که کلامش زیباترین سخن، ظاهرش در اوج لطافت و زیبایی و مفاهیم بلند و مضامین عالی اش پا به ‌پای زمان، همانند خورشید و ماه بر همه ملت ها در طول زمان می تابد و همگان را از معارف نابش سیراب می کند.

نخستین گام برای غور در دریای بی انتهای قرآن و نوشیدن معارف حیات بخش آن، شناخت دقیق این کتاب گران سنگ است، زیرا آنان که قرآن را آن گونه که هست نشناخته اند، آن گونه که باید، به آن ارج نمی نهند و آن چنان که بایسته است، از آن بهره نمی برند و از انس و ارتباط با آن لذتی نصیبشان نمی گردد. درنتیجه از درس های سازنده و مواعظ دل نشین و معارف گران سنگ آن محروم می گردند.

اما معارف قرآن، عمیق تر و پیچیدگی هایش بیشتر از آن است که به تنهایی بتوان به تفسیر صحیح و واقعی قرآن رسید. نابخردی است که کسی برای رسیدن به مقصدی، راه را رها نموده و از بیراهه‌ها بخواهد به مقصد برسد و در را رها نموده و بخواهد از روزنه های دیوار وارد خانه شود، اهل بیت پیامبر:، به مثابه در ورود به معارف الهی قرآن و اسلام ناب می باشند، همان گونه که حضرت امیر7 می فرمایند: «ما خاصگان‏، یاران و گنجوران نبوّت، و درهاى‏ رسالتیم‏. در خانه‏ها جز از درهاى آن نتوان در شد، و آن كه جز از در، به خانه در آمد به دزدى سمر(مشهور) شد.»[1]

پس عاقلانه ترین راه برای دریافت معانی و مفاهیم قرآن، پناه بردن به خاندان و اهل بیت پیامبر است که در طول عمر پربهای خویش پیوسته به تبیین معارف و احکام الهی پرداخته‌اند.

حال که اهمیت و جایگاه منابع روایی در تبیین حقایق ناب قرآنی اندکی روشن شد نوبت آن است که بدانیم گام نخست در فهم و تفسیر معانی آیات، به دست آوردن معانی الفاظ و تک واژه های آیات است. به عبارت دیگر اگر معنای الفاظ به خوبی روشن نباشد، کشف مراد حقیقی از آن ها امکان پذیر نخواهد بود. پس ابتدا باید این واژگان در لغت‌نامه ها مورد واکاوی و ریشه یابی قرار گیرد یا معنای لغوی آن‌ ها مشخص شود، در این مرحله وجود برخی تفاوت ها در تفسیر و توضیح مفردات قرآنی در منابع روایی و لغت نامه های عربی، انگیزه ارزیابی تطبیقی این دو را به منظور فهم عمیق آیات قرآن، تقویت می‌کند.

نکته دیگری که باید در بحث چرایی این ارزیابی تطبیقی مورد توجه قرار گیرد، این است که اساساً این مقایسه و تطبیق می‌تواند با انگیزه پاسخ به این سؤال باشد که آیا مفاهیم و الفاظ قرآنی به همان معنایی به کار رفته است که در عصر نزول قرآن کاربرد داشته و یا قابل توسعه به معانی تطور یافته آن تا به امروز می باشد؟ برای پاسخ به این سؤال باید دقت داشت که ما در فرایند ارزیابی تطبیقی، اصل را در فهم متون قرآن و مفاهیم آن، بیانات و تعالیم رسیده از جانب معصومین: قرار داده و کتاب های لغوی معتبر را به عنوان منبعی برای دست یابی به مفهوم واژگان مورداستفاده در عصر نزول و به عنوان شاهدی برای کاربرد کلمات در آن دوره، مورد مطالعه قرار می دهیم، هرچند که تمامی لغت نامه های مورداستفاده بعد از عصر نزول نگاشته شده است.

این رساله در چهار فصل تنظیم گردیده است. فصل اول که در آن به کلیات بحث پرداخته شده است شامل تبیین موضوع، اهمیت و ضرورت آن، پیشینه تحقیق، روش تحقیق می باشد. در فصل دوم به ارزیابی تطبیقی روایات با اقوال لغویان در مفردات سوره نبأ و در فصل سوم سوره‌ی نازعات و در فصل چهارم سوره‌ی مبارکه‌ی عبس پرداخته شده است.