1-1- پیشگفتار:

ایجاد خشکسالی­های پی در پی به دلیل تغییر اقلیم و گرمایش جهانی، عدم یکنواختی بارش را به دنبال داشته و منابع آب را تحت تاثیر قرار می دهد (علیزاده و همکاران،1389). خشکسالی مهمترین عامل تنش­ زای محیطی بوده که تولید محصولات کشاورزی را محدود می سازد (خدابنده و جلیلیان، 1376). یک سوم ازکل زمین­های دنیا در مناطق خشک و نیمه خشک واقع اند و ما بقی با تغیرات فصلی و محلی آب مواجه می باشند (باتیس وهمکاران، 1973). کشور ایران با متوسط بارندگی 240 میلی متر در سال، جز مناطق خشک و نیمه خشک طبقه بندی شده و نصف زمین­های زراعی آن در این مناطق واقع است (چاسمی و همکاران، 1995).

در ایران و در برنامه­ی پنج ساله ی دوم و سوم توسعه، بخش کشاورزی در اولویت قرار گرفته است اما با این وجود به نظر می رسد تا کنون سیاست­های دولت در بخش کشاورزی و در ارتباط با افزایش محصولات با موفقیت چندانی رو به رو نبوده است (قوشچی، 1379).

در میان گیاهان زراعی، غلات از اهمیت خاصی برخوردار بوده و دارای بیشترین میزان تولید و سطح زیر کشت در دنیا می باشند خصوصیاتی مانند سازگاری به شرایط آب و هوایی، عملکرد نسبتا مطلوب ، سهولت نگهداری و حمل و نقل آسان، غلات را به یک منبع مهم و عمده ی غذا برای انسان تبدیل کرده است (امام، 1383).کشور ایران در آینده با کاهش تولید محصولات کشاورزی و به دنبال آن افزایش واردات غلات رو به رو خواهد بود (دین و همکاران، 1992). در نتیجه دستیابی به ارقامی با توانایی رشد و نمو و تولید محصول بالا در شرایط خشک از اهمیت بالایی برخوردار است (رستگار، 1371).

تریتیکاله به عنوان یک غله­ی ساخته­ دست بشر می تواند جایگزین مناسبی برای غلات در شرایط نامناسب محیطی و در سیستم­های کم نهاده باشد (کامپوزانو، 2006 و ارکول و کوهن، 2003). این گیاه دارای خصوصیات مطلوبی مانند تحمل به سرما و خشکی، تحمل به بسیاری از بیماری­ها، تحمل به شرایط دارای سمیت و یا کمبود عناصر مغذی و کارآیی بهتر جذب فسفر می باشد از طرفی با توجه به کیفیت مطلوب تریتیکاله نسبت به جو و گندم این گیاه بصورت

می باشد از طرفی با توجه به کیفیت مطلوب تریتیکاله نسبت به جو و گندم این گیاه بصورت عمده در تغذیه دام و طیور مورد استفاده است و این مزیت به دلیل میزان بالای اسید آمینه لایسین (اسید آمینه گوشت ساز)، نسبت به چاودار و گندم و قابلیت گوارش بالای آن می باشد (واروگیز و همکاران، 1996). در این تحقیق برآنیم به این سوالات پاسخ دهیم که:

1- آیا تنش خشکی می تواند بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های تریتیکاله تاثیرگذار باشد؟

2- آیا ژنوتیپ­های مختلف تریتیکاله به سطوح مختلف خشکی واکنش متفاوتی از لحاظ دمای سایه انداز نشان می دهند؟

1- 2- هدف تحقیق:

تریتیکاله در مقایسه با گندم از قابلیت رشد بیشتر در شرایط دشوار برخوردار بوده و از دید توقع نسبت به شرایط آب و هوایی و خاک برای پهنه­های نا مناسب توصیه می شود. از تریتیکاله به صورت دانه یا علوفه و یا استفاده­ی دو منظوره و به عنوان رژیم غذایی جایگزین ذرت و سویا در تغذیه دام و طیوراستفاده می شود. این گیاه از نظر خوش خوراکی برتر یا برابر جو بوده و دارای رشد سریعتر نسبت به جو می باشد با وجود مزایای مختلف این گیاه ارزشمند (بخصوص وسعت دامنه­ سازگاری به شرایط مختلف آب و هوایی و خاک)، تحقیقاتی زیادی در این زمینه صورت نگرفته است. از طرفی به نظر می رسد که این گیاه می تواند در مناطق جنوبی کشور که در حال حاضر با خشکسالی و بحران آب مواجه است به عنوان جایگزینی مناسب برای ذرت علوفه ای در الگوهای کاشت مطرح شود. با توجه به مطالب گفته شده نیاز به انجام پژوهش های بیشتر در مورد این گیاه احساس می شود تا اطلاعاتی هر چند ناچیز از تریتیکاله به دست آید و مقدمات تحقیقات آینده را فراهم کند. اهداف کلی در این پژوهش عبارتند از:

1- تعیین روابط حاکم بر اعمال سطوح مختلف تنش خشکی و تغییرات عملکردی دانه در ژنوتیپ­های مختلف.

2- تشخیص صفاتی که با اعمال تنش خشکی بیشترین سهم را در افزایش عملکرد دارا می باشد.

3- مشخص کردن بهترین سطح آبیاری و بهترین ژنوتیپ با عملکرد بالاتر در منطقه مورد نظر.

1-3- گیاهشناسی:

تریتیکاله گیاهی زراعی از خانواده غلات، تک لپه، با ارتفاع 5/1-1 متر، و دارای ظرفیت بالای تولید بوده که می تواند نقش مهمی را در تامین بخشی از نیاز علوفه ای کشور ایفا کند ( امام،1383). بر اساس زاویه انشعابات ریشه وتوزیع آن­ها در خاک، تریتیکاله دارای سیستم ریشه ­های افشان می باشد (احمد و همکاران، 2006). این گیاه خود بارور بوده ولی 10 تا 40 درصد دگر باروری نیز دارد این درصد دگر باروری، استفاده از خاصیت هتروزیس را بدون دو رگ گیری به خودی خود امکان پذیر می سازد گل آذین تریتیکاله سنبله و تا حد زیادی شبیه به سنبله چاودار است و قسمت بالای سنبله­ی آن مانند سنبله­ی چاودار کرک دار است طول سنبله و تعداد سنبلچه در آن بیشتر از گندم بوده و به 25 تا 40 سنبلچه می رسد در هر سنبلچه 3 تا 5 گلچه و در هرگلچه به طور متوسط 3 دانه تشکیل می شود تولید تجاری تریتیکاله بعنوان اولین غله­ی ساخته شده به دست بشر، از سی سال گذشته در دنیا آغاز شده است (کیس وترفاس، 1978).

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

 با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

گیاهان زراعی برای رشد و تولید محصول به عناصر غذایی نیاز دارند. این عناصر عمدتا از طریق خاک و هم چنین کودهای شیمیایی در اختیار گیاهان قرار می گیرند. از بین گیاهان زراعی انواع علوفه ای عاملی مهم در توسعه کشاورزی محسوب می شوند چرا که با توجه به روند رو به افزایش جمعیت و نیاز مردم به گوشت و شیر و سایرفراورده های لبنی حاصل از آن، تامین علوفه مورد نیاز جمعیت دامی ضروری بوده و استفاده بهینه از منابع پایه آب، خاک و گیاه را امری اجتناب ناپذیر نموده است. از خصوصیات برتر گیاهان علوفه ای در رسیدن به کشاورزی پایدار می توان به مقاومت برخی از آنها به شرایط بد محیطی، طول دوره رویش کوتاه و در نتیجه استفاده بهینه از منابع کم آبی، به حداقل رساندن فرسایش و افزایش حاصلخیزی خاک، تثبیت بیولوژیک ازت هوا و به تبع آن کاهش مصرف کود و سموم شیمیایی، کشت مخلوط آنها ومدیریت تلفیقی آفات، بیماری ها وعلف های هرز و کشاورزی حفاظتی و جلوگیری از آب شویی ازت اشاره نمود.

به منظور افزایش تولید این دسته از گیاهان (گیاهان علوفه ای) مانند سایر گیاهان یا باید سطح زیر کشت و یامیزان تولید در واحد سطح را افزایش داد. راهکار اول به دلیل محدودیت در منابع آب و خاک به ویژه در قرن اخیر چندان مقرون به صرفه نیست. اما راهکار دوم باید به گونه ای در جهت کاهش آلودگی خاک با کودهای شیمیایی و سموم اجرایی شود، زیرا آلودگی منابع خاک وآب زنجیره وار به چرخه غذایی انسان راه یافته و سلامت جوامع انسانی را مورد تهدید قرار می دهد. در این راستا استفاده از کودهای بیولوژیک و دامی نه تنها باعث افزایش عملکرد در واحد سطح می شوند بلکه باعث کاهش آلودگی خاک در اثر استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی می گردند، زیرا کود های شیمیایی نمک هایی مخرب و قوی هستند که در دراز مدت خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک ها را تخریب می کنند، در حالی که کود های بیولوژیک شامل انواع مختلف ریز موجودات آزادزی هستند که توانایی تبدیل عناصر غذایی اصلی را از فرم قابل دسترس طی فرایند های بیولوژیک را داشته و منجر به توسعه سیستم ریشه ای و جوانه زنی بهتر بذور می گردند.

با توجه به مطالب بیان شده و این که در بین کشاورزان منطقه مصرف کودهای شیمیایی آن قدر گسترده شده است که زارعان گمان می کنند که هر چه کود بیشتری مصرف کنند، عملکرد بهتری خواهند داشت، بررسی اثر تلقیح بذور با کود های بیولوژیک و استفاده از کود دامی و هم چنین انتخاب مدیریت مناسب تغذیه گیاهی که با اعمال آن کمترین آسیب به خاک وارد شود در این منطقه ضرورت دارد.

اهداف این مطالعه به شرح زیر می باشد :

1) بررسی اثر تلقیح بذور با کود بیولوژیک نیتروکسین بر عملکرد ذرت علوفه ای

2) بررسی تغییرات برخی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی خاک در اثر استفاده از کود های بیولوژیک، دامی و شیمیایی

3) انتخاب بهترین مدیریت تغذیه ای جهت نیل به عملکرد مناسب

در کل این پژوهش با هدف افزایش عملکرد در واحد سطح ذرت علوفه ای و هم چنین کاهش مصرف کودهای شیمیایی و حفظ محیط زیست در منطقه امیران شهرستان دامغان صورت گرفته است.

فصل دوم :

بررسی منابع

2-1-تاریخچه و اهمیت اقتصادی ذرت

ذرت از پر محصول ترین غلات به شمار می رود به طوری که آن را سلطان غلات نامیده اند و از لحاظ مقدار کل تولید بعد از گندم و برنج سومین گیاه زراعی مهم در دنیا است (33و 99).

ذرت یکی از گیاهان بومی آمریکای مرکزی و جنوبی است. سابقه کاشت آن در کشور های دیگر جهان که شرایط برای رشد و نمو مساعد بوده، بویژه در برخی از کشورهای اروپا، آسیا، آفریقا و اقیانوسیه چندان طولانی نیست (14).

ذرت از خانواده گرامینه[1] و جنس زئا [2] است. در این جنس گونه ای به نام مایز[3] وجود دارد که همان ذرت زراعی است (8).

دو جنس در خانواده گرامینه وجود دارد که به جنس زئا خیلی نزدیک می باشند، یکی تریپساکوم[4] که به طور خودرو در نواحی شرقی و جنوب شرقی ایالات متحده امریکا و در امریکای مرکزی و جنوبی رشد می کند. گونه هایی از این جنس با 18 و36 جفت کروموزوم دیده شده اند. دیگری یوکلانا[5] است که گونه ای از آن مکزیکانا[6] نام دارد که در زبان انگلیسی به آن تئوسینت ^[7] گفته می شود. گونه مزبور بومی مکزیک و گواتمالا بوده و نزدیکترین گیاه به گونه ذرت زراعی است. این گونه مانند ذرت 10 جفت کروموزوم دارد (183).

چندین فرضیه درباره طرز پیدایش ذرت وجود دارد، بر طبق یکی از این فرضیه ها که قدیمی تر است، ذرت ازتئوسینت یا اجداد آن مشتق شده است ولی بنابر تئوری جدید تر، این گیاه از نوعی ذرت به نام پادکورن[8] بدست آمده است (62). تا قبل از سال 1492میلادی (سال کشف آمریکا) ذرت در اروپا، آفریقا و اسپانیا ناشناخته بود . کریستوف کلمب در اولین مسافرت تاریخی خود به امریکا در نوامبر سال 1492 میلادی ذرت را در حوالی کوبا مشاهده کرد و دریافت که ذرت، رایج ترین گیاه آن قاره است. او انواعی از ذرت را مشاهده کرد که بوسیله سرخپوستان ماهیز[9] کشت می شده و از دانه های آن تغذیه می کردند. نام این گیاه در حقیقت از نام این قبیله اقتباس شده است (9 و15). در سال 1937 میلادی لینه نام علمی Zea mays را به آن داد (102).

در حال حاضر ( zea mays L.) به عنوان یکی از مهمترین گیاهان زراعی، در بسیاری از نقاط دنیا مورد کشت و کار قرار می گیرد. استفاده از اندامهای مختلف ذرت (دانه، برگ و ساقه) در تغذیه دام و طیور نقش مهمی در تولید فراورده های پروتئینی مورد نیاز انسان دارد (57).

[1] Graminae

[2] Zea

[3]Maize

[4] Tripsacum

[5] Eucleana

[6]Mexicana

[7] Teosint

[8] Padcorn

[9] mahize

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

 با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

ذرت گیاهی از خانواده ی با دوره ی رشد نسبتا کوتاه و عملکرد بالا است که در سطح جهانی از نظر میزان تولید در واحد سطح بعد از گندم و برنج مقام سوم را به خود اختصاص داده است. طبق آمار سال 1386 در ایران سطح زیر کشت ذرت دانه ای بالغ بر 354 هزار هکتار و تولید 9/2 میلیون تن با میانگین عملکرد 5/7 تن در هکتار و ذرت علوفه ای با سطح زیر کشت 142 هزار هکتار و میانگین عملکرد 50 تن علوفه در هکتار جایگاه خوبی را در بین محصولات کشاورزی به خود اختصاص داده است (خاوری- خراسانی، 1387). مقادیر آب آبیاری و کود نیتروژنه در رشد گیاه ذرت و عملکرد آن موثر هستند و تحقیقات گسترده ای در این موارد انجام شده است. آب یک پارامتر اساسی در کشاورزی و رشد ذرت محسوب می گردد. نیاز آبی این گیاه در مراحل مختلف رشد متفاوت است و معمولاً نسبت به کمبود آب خاک خیلی حساس می باشد.

نیتروژن جزء عناصر غذایی پر مصرف ذرت و به عبارت دیگر گلوگاه رشد است و در ساختمان پروتئین و کلروفیل نقش عمده دارد. کمبود نیتروژن به خصوص در خاک هایی که از نظر مواد آلی فقیر هستند سبب زردی برگهای پائین و عدم تشکیل کلروفیل و در نهایت کاهش محصول ذرت می گردد.

مدل AquaCrop یک مدل گیاهی است که اخیرا توسط FAO برای شبیه سازی واکنش مراحل رشد گیاه و عملکرد آن ارائه گردیده است. این مدل برای شبیه سازی رشد گیاهان مختلف، نیاز به وارد نمودن داده های آب و هوایی، خاک و نوع محصول داشته و در سراسر جهان استفاده می شود. پارامترهای آن غالبا صریح و مشاهده ای هستند و مدل شرایط مناسبی از نظر دقت، سادگی و توانمندی دارد.

مدل AquaCrop نماینده ی یک کوشش برای وارد کردن دانش معاصر واکنش های فیزیولوژیک گیاه در یک ابزار است که می تواند محصول قابل دستیابی یک گیاه را بر اساس شرایط هواشناسی، خاک، سیستم آبیاری و مدیریت مزرعه پیش بینی کند. با مقایسه ی محصول شبیه سازی شده توسط مدل و اندازه گیری شده در مزرعه می توان مدل را واسنجی کرده و اعتبار آن را برای یک محصول و شرایط آب و هوایی و خاک سنجید. همچنین مدل می تواند برای استفاده توسط اقتصاددان ها، مدیران و کارفرمایان بخش آب کشاورزی با اهداف و کاربردهای متنوع مناسب می باشد. کارایی این مدل با چندین گیاه مورد آزمایش قرار گرفته و نتایج بسیار رضایت بخشی حاصل گردیده است. مشخصات خاصی که AquaCrop را از سایر مدل های گیاهی متمایز می کند، تمرکز آن روی آب، استفاده از نسبت پوشش گیاهی به جای شاخص سطح برگ، استفاده از مقادیر کارایی آب بر اساس قدرت تبخیر کنندگی اتمسفر و غلظت دی اکسید کربن است که به مدل ظرفیت گسترده ای برای کاربرد در مکان ها و فصول گوناگون می بخشد. علاوه بر این با وجود ساده بودن مدل، توجه خاصی به روندهای اساسی فیزیولوژیکی و زراعی دارد که در تولیدات گیاه و واکنش های آب مؤثر هستند (Raes et al., 2009).

اهداف

هدف از انجام این پژوهش شامل موارد زیر می باشد:

• واسنجی مدل AquaCrop با بهره گرفتن از داده های اندازه گیری شده توسط زند پارسا (1380) و سال اول مجنونی هریس (1384) برای کشت گیاه ذرت در مقادیر مختلف آب و کود نیتروژنه در اراضی دانشکده کشاورزی

• سنجش اعتبار مدل با بهره گرفتن از داده های مستقل سال دوم مجنونی هریس (1384) در شرایط سطوح مختلف کود نیتروژنه

• مقایسه ی نتایج به دست آمده از مدل واسنجی و اعتبارسنجی شده ی AquaCrop با مدل MSM
  

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

 با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

1-1-كلیات

آب به عنوان یكی از با ارزش‌ترین مواد حیات همواره ذهن بشر را مشغول و معطوف خود داشته است. با توسعه تمدن‌ها و تكنولوژی، بشر مبادرت به ساخت انواع سدها نمود تا بتواند آب را برای مواقع ضروری ذخیره نماید. انرژی پتانسیل ذخیره شده بالادست سدها در هنگام عبورآب از روی سرریز سدها به انرژی جنبشی تبدیل می‌گردد و نیروی هیدرودینامیكی زیادی را ایجاد می کند. چنانچه این جریان با همان شدت وارد رودخانه یا كانال شود موجب فرسایش پایین دست در تاسیسات مربوطه می‌گردد و نهایتا” انهدام و خرابی سازه پایین دست را ایجاد خواهد نمود. لذا می‌بایست انرژی اضافی آب قبل از ورود به رودخانه مستهلك گردد. راه‌های متعددی از جمله ایجاد پرش هیدرولیكی برای مقابله با این انرژی وجود دارد. در واقع پرش هیدرولیكی از پدیده‌های مورد توجه در حیطه مهندسی هیدرولیک است كه بصورت یک جریان متغیر سریع ایجاد می‌گردد كه از تبدیل جریان فوق بحرانی به زیر بحرانی پدید می‌آید كه بعنوان یک پدیده اتلاف كننده انرژی نیز كاربرد دارد. تاكنون انواع حوضچه‌های آرامش توسط اداره عمران اراضی آمریكا طراحی و آزمایش شده كه عبارتند از حوضچه های تیپ I تا تیپ IV، لازم به ذكر است كه حوضچه‌های تیپ ارائه شده دارای كف افقی و یا شیب خیلی كم می‌باشند. از آنجایی‌که موضوع پرش در مسیر كانالها و یا حوضچه‌های با شیب منفی هنوز در سطح وسیع مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است. این موضوع می‌تواند در کاهش هزینه‌های اجرایی موثر باشد. از جمله محققینی كه روی اینگونه شیب‌ها آزمایش‌هایی انجام دادند رویز(1938)[1] و استیونز(1944)[2] بودند كه رویز معتقد بود فقط بر روی شیب‌های معكوس نزدیک به صفر تنها امكان تشكیل پرش پایدار وجود دارد در حالی كه استیونز با روابط و تحلیل تئوری نشان داد كه این امكان روی تمامی شیب‌ها وجود دارد(ابریشمی و حسینی، 1385).بدلیل اینكه شیب منفی خود در مسیر به عنوان یک مانع عمل كرده و كاهش نسبت اعماق مزدوج و كاهش طول پرش و نیز افزایش راندمان اتلاف انرژی نسبت به حالت افقی گشته و نهایتا با توجه به نتایج حاصل امكان ساخت حوضچه‌ای كوتاه‌تر و با ارتفاع دیواره‌های كمتر را ممكن می‌سازد. مهم‌ترین مسئله این است كه مولفه نیروی وزن همواره در خلاف جهت جریان بوده و موجب ناپایداری پرش روی شیب می‌شود. تثبیت پرش روی شیب‌های منفی كارایی اینگونه كانال‌ها یا حوضچه‌ها را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. لذا روش‌های متعددی برای این منظور به نظر می‌رسد یک روش مناسب ایجاد زبری در مسیر جریان می‌باشد. این گونه زبری علاوه بر اینكه پرش را در موقعیت مورد نظر تثبیت می کند باعث كاهش طول پرش نیز می‌گردد. در واقع كاهش طول پرش موجب افت انرژی در طول كوتاه‌تری شده، لذا راندمان افت انرژی را تا حد قابل محسوسی افزایش می‌دهد.

1-2- جریان متغیر سریع

اگر انحنا خطوط جریان در یک جریان متغیر زیاد و تغییرات عمق جریان در فواصل كم قابل ملاحظه باشد چنین جریانی را جریان متغیر سریع می‌نامند. در چنین جریانی مقاومت اصطكاكی نسبتاً ناچیز و تغییرات معمولاً موضعی خواهد بود، همچنین در این حالت مولفه شتاب در جهت عمود بر عمود بر خطوط جریان قابل صرف نظر كردن نمی‌باشد(فرهودی،1372).

1-3- پرش هیدرولیكی

پرش هیدرولیكی عبارت است از تغییر سریع جریان از حالت فوق بحرانی به زیر بحرانی ضمناً پرش هیدرولیكی از انواع جریان‌های متغیر سریع است(ابریشمی و حسینی،1385).

1-4- طول پرش

طول پرش هیدرولیكی را محققین به گونه‌های مختلف تجزیه و تحلیل می‌نمایند. بسیاری از محققین معتقدند كه در حوضچه‌های آرامش افقی كه در آنها هیچگونه موانع پیش بینی نشده باشد، طول پرش بصورت زیر قابل محاسبه است(ابریشمی و حسینی، 1385):

(1-1)

چنانچه در انتهای حوضچه آرامش فقط یک دیوار سرتاسری قرار دهند، طول حوضچه كوتاهتر شده و به صورت زیر محاسبه می شود(ابریشمی و حسینی، 1385):

(1-2)

چنانچه پرش هیدرولیک روی سطح شیب‌دار اتفاق بیفتد طول پرش هیدرولیكی را می‌توان از رابطه زیر بدست آورد:

(1-3)

در این رابطه و زاویه كف حوضچه با افق می‌باشد. چنانچه باشد و خواهد بود.

[1]- Roys

[2]-Stevens

[3]-Rapidly Varied Flow

[4]- Hydraulic Jump

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

 با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

بشر از ابتدای آشنایی با امر آبیاری و کاربرد آن به مسئله ارزیابی و بهبود آن پرداخته است. بدون شک در تمدنهای کهن ایران، مصر، بین النهرین، هند و چین که فن آبیاری نقش تعیین کننده‌ای در استقرار تمدن‌ها داشته است، ارزیابی طرح‌های مختلف آبیاری صورت می‌گرفته است. ابداع فن‌آوری‌های قابل توجه در تمامی مراحل عمر طرح‌های آبیاری از طراحی تا احداث تا مدیریت بهره برداری در دوران‌های گذشته، گواه بر این مدعاست. تدوین برنامه‌های دقیق توزیع آب، ساخت سازه‌ها و ابداع روش‌های مناسب برای اندازه‌گیری آب آبیاری در اقصی نقاط کشور، در زمان‌های گذشته نتیجه ارزیابی طرح‌های آبیاری و ارائه راه‌کارهایی برای بهبود آن‌ ها بوده است.

مسئله ارزیابی و بهبود عملکرد به‌صورت امروزی پس از انقلاب صنعتی در واحدهای تولیدی صنعتی شروع شد و در این بخش رشد چشمگیری داشت. اما در بخش کشاورزی و خدمات مربوطه تنها در دهه‌ های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. یکی از دلایل تأخیر در پرداختن به مسئله ارزیابی و بهبود عملکرد در طرح‌های آبیاری این است که تنها در ‌دهه‌ های اخیر است که محدودیت‌های منابع در احداث و بهره‌برداری طرح‌های آبیاری و توسعه روش‌های آبیاری و حساسیت تبعات اجتماعی-اقتصادی و زیست محیطی آنها احساس شده است.

ارزیابی مقوله‌ای است که اکثر سازمان‌ها مبتلا به آن هستند. بخصوص تشکیلات بهره‌بردار از سیستم‌های آبیاری با توجه به سرمایه‌گذاری‌های عظیمی که انجام شده است، باید به آن بیشتر توجه شود. بنابراین بکارگیری آن در عملکرد سیستم‌های آبیاری نیز لازم است بر اساس چارچوب‌های تئوریک، ارزیابی انجام شود.

سیستم سنترپیوت با اتوماسیون بالا، و قابلیت کار در توپوگرافی­های نسبتاً ناهموار در حال جایگزین­ شدن سیستم­های آبیاری سطحی، متحرک دستی و متحرک چرخدار هستند. سطح آبیاری سنترپیوت به صورت قابل توجهی با افزایش طول دستگاه افزایش می یابد.

1-2- تاریخچه دستگاه آبفشان دوار (سنترپیوت)

اولین دستگاه آبیاری بارانی آبفشان دوار در سال 1949 میلادی در ایالات متحده آمریکا (ایالت نبراسکا) ساخته شد. سیستم مذکور برای آبیاری دایره‌‌هایی با شعاع خیلی زیاد، بدون استفاده از نیروی انسانی و با بکارگیری تنها قسمت ناچیزی از نیروی هیدرولیکی تأمین شده توسط مکانیزم پمپاژ جهت جابجایی آن طراحی شده بود. دستگاه آبیاری آبفشان دوار از آن هنگام تا کنون در حال پیشرفت بوده و نیروی محرکه آن از هیدرولیکی به الکتریکی تغییر نموده است. در حال حاضر 20 درصد از اراضی زراعی و نیمی از زمین‌های تحت آبیاری بارانی ایالات متحده با این دستگاه آبیاری می‌شود. همچنین تا سال 1980 میلادی در جمهوری اوکراین 2000 دستگاه برای آبیاری حدود 100000 هکتار نصب گردیده است (وفایی، 1372).

دستگاه های سنترپیوت ابتدا در در ایالات غربی آمریکا که کمبود کارگر محسوس بود ابداع گردید. هزینه این سیستم‌ها در واحد سطح آبیاری نسبت به سایر سیستم‌ها زیاد است. بنابراین هرچه دستگاه بزرگتر و سطح پاشش افزایش یابد این سیستم‌ها کاراتر خواهند بود به طوری که در بعضی سیستم‌ها سطح آبیاری شده بالغ بر500 تا600 هکتار است. ولی بالا رفتن سطح آبیاری سطح راهبری سیستم را با مشکل مواجه می‌سازد و اگر خللی در دستگاه پدید آید زیان حاصله از آن بسیار زیاد است. تجربه نشان داده است که سیستم‌هایی که سطح آبیاری در آنها 50 تا 65 هکتار است موثرترین نوع سیستم سنتر پیوت هستند (علیزاده، 1386).

در عربستان سعودی که دارای آب و هوای خشک صحرایی می‌باشد، بدلیل اینکه این سیستم آبیاری دارای انعطاف کافی بوده و مقدار آب کاربردی بخوبی قابل کنترل می‌باشد. استفاده از آن توسعه زیادی داشته است. حدوداً بیشتر از 80 درصد از اراضی قابل کشت آن با این سیستم آبیاری می‌گردد و تا سال 1991 بیشتر از 20000 دستگاه در حال بهره‌برداری بوده است. بسیاری از کشور‌ها نظیر مصر، لیبی، مکزیک، اسپانیا، فرانسه، برزیل و کانادا از این سیستم جهت آبیاری انواع محصولات زراعی در سطح وسیع بهره جسته‌اند. ولی در کشور‌های اروپای غربی به دلیل محدود بودن اراضی و نداشتن شکل منظم اینگونه سیستم‌ها توسعه چندانی نیافته است. فرانسه و اسپانیا که خود از سازندگان این دستگاه می باشند در ده‌ها هزار هکتار از اراضی خود از آن استفاده می‌کنند (وفایی، 1372).

با توجه به مطالب فوق الذکر، در کشور ما این سیستم کمتر مورد استفاده قرار گرفته و نظر به اینکه ساخت این دستگاه در داخل کشور آغاز شده است، امید می‌رود که در آینده از آن بیشتر استفاده گردد. اهمیت این موضوع از یک طرف و کمبود اطلاعات از طرف دیگر، ضرورت انجام تحقیقات در این زمینه را روشن می‌سازد.

1-3- هدف

هدف از ارزیابی بهبود بخشیدن یک سیستم در حال کار و مدیریت آن و ارائه پتانسیل واقعی سیستم برای رسیدن به بازدهی بیشتر می‌باشد. ارزیابی می‌تواند با فراهم آوردن داده‌های پیوسته، مدیریت را در اقدام اصلاحی به­موقع در مراحل مختلف طرح‌های در دست اجرا و در حال بهره برداری یاری دهد و همچنین قادر می‌سازد تا در برابر تحولات اوضاع در محل واکنش مناسب نشان داده و سیستم را در راستای اهداف مورد نظر نگه دارد و مدیریت را در بهبود عملکرد و آینده خود یاری رساند. ارزیابی دقیق سیستم می‌تواند اشاره به این نکته نماید که می‌توان سیستم را بهبود بخشید و همچنین ارائه دلایل منطقی در انتخاب اصلاحاتی که می‌تواند عملی و اقتصادی باشد. مسأله افزایش جمعیت در جهان و ضرورت تأمین غذا برای این جمعیت از بحث‌هایی است که همواره مطرح بوده است و در این ارتباط علاوه بر تمهیدات لازم در جهت کاهش نرخ رشد جمعیت، بر صرفه‌جویی در مصرف غذا، آب و افزایش تولیدات در بخش کشاورزی تأکید می‌گردد. این امر مستلزم پیدا کردن چاره‌ای برای این بحران می‌باشد. در چهار دهه اخیر سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در زمینه توسعه آبیاری به منظور افزایش تولیدات مواد غذایی صورت پذیرفته است و در دنیای امروز تأمین غذا بدون اجرای این پروژه‌ها قابل تصور نمی‌باشد و یکی از راه‌های توصیه شده تغییر در نظام مدیریت آبیاری و نهایتاً افزایش راندمان آبیاری است. با توجه به موقعیت کشورمان که بین مدار‌های 30 و 60 درجه شمالی و واقع گردیده، با متوسط بارندگی 240 میلیمتر در سال، یکی از مناطق نسبتأ کم باران جهان محسوب می‌گردد. ضمناً این بارندگی نیز تحت

تأثیر رشته کوه‌های متعدد در دامنه تغییرات زیاد (کمتر از 100 میلیمتر تا بیش از 1000 میلیمتر در سال) ریزش می کند (امیدوار، 1378). لازم به یاد‌آوری است که این بارندگی ناچیز که معمولاً از اواخر پاییز تا اوایل بهار اتفاق می‌افتد، با توجه به نوع کشت معمول در ایران در فصول مناسب کشاورزی ریزش نمی‌‌نماید.

سازمان ملل متحد در برنامه جمعیت و محیط زیست خود، ایران را در ردیف 100 کشوری قرار داده است که پیش ­بینی می­گردد در سال 2015 سرانه آب شیرین آن نزدیک به 816 مترمکعب برسد که حدود 20 درصد کم­تر از سرانه آب در خط فقر (1000 مترمکعب) می­باشد. لذا با این وضعیت دیری نخواهد پایید که ایران به مرحله کم ­آبی رسیده و در زمره کشورهای درگیر بحران آب قرار گیرد. باتوجه به آمار وارقام موجودومطالعات انجام گرفته درایران به جرات می توان گفت که آب کمیاب ترین عامل تولید محصول کشاورزی است (خلیلیان و موسوی، 1384).

منابع آبی کشور که عمدتاً حاصل بارندگی می‌باشد به میزان 130 میلیارد متر مکعب، شامل 85 میلیارد متر مکعب آبهای سطحی، 10میلیارد متر مکعب آب چشمه‌های پراکنده و 35 میلیارد متر مکعب آب‌های زیرزمینی است. از 164 میلیون هکتار اراضی کشور 5/18 میلیون هکتار اراضی زیر کشت آبی، دیم و آیش، 5/32 میلیون هکتار اراضی قابل کشت و مابقی (13 میلیون هکتار) اراضی جنگلی و سایر اراضی را شامل می‌گردد (امیدوار، 1378).

با بررسی منابع عوامل و امکانات بالقوه آب و خاک، ناچیز بودن بارش باران و محدودیت منابع آب در اغلب نقاط کشور ملاحظه می‌گردد، لذا ضرورت استفاده بهینه از آب در طرح‌های توسعه منابع آب، توسعه سیستم‌های آبیاری با راندمان بالا، امری محرز و بهره‌گیری از راه‌کارهای عملی و علمی در این خصوص از جمله ارزیابی مداوم از عملکرد سیستم‌های آبیاری مورد توصیه و تأکید می‌باشد.

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

 با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است