2 – 1 – مقدمه. 15

2- 2- زبانشناسی و دیدگاه ها 15

2 – 2- 1- زبان. 17

2- 2- 2- تحلیل متن و گفتمان. 19

2 – 2- 3- نظریۀ سیستمی- نقشی هلیدی.. 20

2-2-4- آواشناسی و واجشناسی.. 24

2 – 3- قرآن و دیدگاه ها 27

2- 3 – 1- ترجمه و تفسیر قرآن. 28

2- 4- قرآن و زبانشناسی.. 32

2- 4- 1- زبان قرآن و ساختار آن. 32

2 – 4- 2- اشارات زبانشناختی قرآن. 33

2 – 4 -3- قرآن : آواشناسی، تجوید و موسیقی کلام. 34

2 -4 – 4- تحلیل متنی و گفتمانی قرآن. 37

فصل سوم: روش پژوهش… 43

3- 1- مقدمه. 44

3- 2- داده های پژوهش… 44

3 – 3- چارچوب نظری پژوهش… 45

3 – 3 – 1- جایگاه معنا و دستور در رویکرد هلیدی.. 46

ی بر فرا نقش های معنایی در نظریۀ هلیدی.. 48

3 – 4- شیوۀ تجزیه و تحلیل سوره ها 51

3 – 4 – 1- تعیین بسامد آوایی و هجایی هر سوره. 52

3 – 4- 2- تعیین فرا نقش های اندیشگانی، بینا فردی و متنی در متن سوره ها 53

3 – 5- شیوۀ ارائۀ نتایج. 54

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 57

4 – 1 – مقدمه. 58

4 – 2- تین(95) 58

4 – 2- 1- کلیات سوره. 58

4 – 2 – 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 59

4 – 2- 3- بافت فرهنگی.. 60

4- 2- 4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 61

4- 2- 5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 66

4- 2- 6- نتیجه گیری.. 72

4 -3- علق(96) 73

4 -3 -1- کلیات سوره. 73

4 – 3- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 73

4 -3 – 3 – بافت فرهنگی.. 77

4 -3 -4 – تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 78

4 -2 -5 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 84

4 -3 -6 – نتیجه گیری.. 99

4 -4 – قدر(97) 99

4 -4 – 1 – کلیات سوره. 99

4 – 4- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 100

4 – 4 – 3- بافت فرهنگی.. 101

4 – 4- 4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 101

4 – 4 – 5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 108

4 -4 – 6- نتیجه گیری.. 112

4 -5 – بینه (98) 113

4 -5- 1- کلیات سوره. 113

4 – 5- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 114

4 – 5- 3- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 116

4 -5 -4 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 120

4 -5 -5 – نتیجه گیری.. 126

4 – 6 – زلزال(99) 126

4 -6- 1- کلیات سوره. 126

4 -6- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 127

4 -6 -3 – تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 129

4 – 6 -4- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 134

4 – 6 -5- نتیجه گیری.. 138

4 – 7 – والعادیات(99) 139

4 -7 – 1- کلیات سوره. 139

4 – 7- 2- نمایش آوایی،هجایی،نوشتاری و ترجمۀ سوره. 140

4 -7 -3 – بافت فرهنگی.. 142

4 – 7 -4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 142

4 -7 – 5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 148

4 – 7 -6- نتیجه گیری.. 152

4 -8- القارعه(101) 153

4 – 8 -1 -کلیات سوره. 153

4 – 8- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 154

4 -8 – 3- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 155

4 -8 -4- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 160

4 -8 -5- نتیجه گیری.. 165

4 -9 – تکاثر(102) 166

4 – 9 – 1- کلیات سوره. 166

4 – 9- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 167

4 – 9 -3- بافت فرهنگی.. 168

4 -9 – 4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 169

4 – 9 – 5 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 175

4 -9 – 6- نتیجه گیری.. 182

4 -10 – عصر(103) 182

4 -10- 1 – کلیات سوره. 182

4 – 10- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 183

4 -10 -3- بافت فرهنگی.. 184

4 -10 -4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 184

4 -10 -5 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 187

4 -10 -6 – نتیجه گیری.. 190

4 -11 – همزه(104) 190

4 -11 -1 – کلیات سوره. 190

4 – 11- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 191

4 -11 – 3- بافت فرهنگی.. 192

4 -11 – 4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 193

4 -11- 5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 198

4 -11 -6 – نتیجه گیری.. 202

4 -12- فیل(105) 203

4 -12 -1- کلیات سوره. 203

4 – 12 – 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و هجایی.. 203

4 -12 – 3- بافت فرهنگی.. 204

4 -12 – 4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 205

4 -12 -5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 209

4 -12 -6- نتیجه گیری.. 213

4 -13- قریش(106) 213

4 -13 -1 – کلیات سوره. 213

4 – 13- 2- نمایش آوایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 214

4 -13 -3- بافت فرهنگی.. 215

4 -13 -4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 216

4 -13 -5 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 219

4 -13 -6 – نتیجه گیری.. 222

4 -14 – ماعون(107) 223

4 -14 -1- کلیات سوره. 223

4 – 14- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 224

4 -14 – 3- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 225

4 -14 -4- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 228

4 -14 -5 – نتیجه گیری.. 232

14 -15 – کوثر(108) 233

14 -15 – 1- کلیات سوره. 233

4 – 15- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 234

4 – 15 -3- بافت فرهنگی.. 234

4 -15 -4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 235

4 -15 -5 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 238

4 -15 -6 – نتیجه گیری.. 241

4 -16 – کافرون(109) 241

4 -16 -1- کلیات سوره. 241

4 – 16- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 242

4 -16 – 3- بافت فرهنگی.. 243

4 -16 -4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 243

4 -16 -5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 247

4 -16 -6 – نتیجه گیری.. 251

4 -17- نصر(110) 251

4 -17- 1- کلیات سوره. 251

4 – 17- 2- نمایش آوایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 252

4 -17 – 3- بافت فرهنگی.. 253

4 -17 -4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 253

4 -17 – 5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 257

4 -17 -6 – نتیجه گیری.. 260

4 -18 – تبت(مسد) (111) 261

4 -18 -1 – کلیات سوره. 261

4 – 18 – 2- نمایش آوایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 261

4 -18 -3 – بافت فرهنگی.. 262

4 -18 -4 – تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 263

4 -18 -5 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 267

4 -18 -6 – نتیجه گیری.. 271

4 -19 – اخلاص(112) 271

4 -19 – 1- کلیات سوره. 271

4 – 19 – 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 272

4 -19 – 3 – بافت فرهنگی.. 273

4 – 19 -4 – تجزیه و تحلیل و آوایی سوره. 273

4 -19 – 5 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 276

4 – 19 – 6- نتیجه گیری.. 279

4 -20 – فلق(113) 280

4 -20 -1 – کلیات سوره. 280

4 – 20- 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 281

4 -20 – 3- بافت فرهنگی.. 282

4 -20 – 4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 283

4 -20 – 5 – تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 286

4 -20 – 6 – نتیجه گیری.. 290

4 -21 – ناس(114) 291

4 -21 – 1 – کلیات سوره. 291

4 – 21 – 2- نمایش آوایی، هجایی، نوشتاری و ترجمۀ سوره. 292

4 -21 – 3 – بافت فرهنگی.. 293

4 -21 – 4- تجزیه و تحلیل آوایی سوره. 293

4 -21 – 5- تجزیه و تحلیل معنایی سوره. 296

4 -21 – 6- نتیجه گیری.. 299

فصل پنجم: نتیجه گیری.. 300

5 – 1 – مقدمه. 301

5 -2- خلاصه. 301

5- 3- پیوند میان صوت و معنا 302

5- 4- تحلیل معنا بر اساس نظریۀ سیستمی- نقشی شیوه ای مناسب برای تفسیر قرآن. 305

5 – 5- محدودیتهای پژوهش… 306

5 – 6 – پیشنهادات.. 307

فهرست منابع. 308

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 4- 2- 3- 1- بسامد همخوان ها 65

جدول 4 – 2- 3- 2- بسامد واکه ها 65

جدول 4 – 2- 3- 3- بسامد ساخت هجا 65

جدول 4- 2- 5 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ تین.. 71

جدول 4- 2- 5 – 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ تین.. 72

جدول 4 – 3 – 4- 1- بسامد همخوان ها 83

جدول 4 – 3- 4- 2- بسامد واکه ها 83

جدول 4- 3- 4- 3- بسامد ساخت هجا 83

جدول4 – 3 – 5- 1- فرآیند های ساخت تعدی سورۀ علق.. 97

جدول 4 – 3 -5 – 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ علق.. 98

جدول 4 – 4 – 4 – 1- بسامد همخوان ها 107

جدول 4 – 4- 4- 2- بسامد واکه ها 107

جدول 4 – 4 -4 – 3- بسامد ساخت هجا 107

جدول 4 – 4 – 5- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ قدر. 112

جدول 4 – 4 – 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ قدر. 112

جدول 4 – 5 -3 -1- بسامد همخوان ها 119

جدول 4- 5- 3- 2- بسامد واکه ها 119

جدول 4 – 5- 3- 3- بسامد ساخت هجا 119

جدول 4 – 5 -4 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورهی بینه. 123

جدول 4 – 5- 4- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سوره بینه. 125

جدول 4 – 6 -3- 1- بسامد همخوان ها 133

جدول 4 – 6- 3- 2- بسامد واکه ها 133

جدول 4 – 6- 3- 3- بسامد ساخت هجا 133

جدول 4 – 6- 4- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ زلزله. 137

جدول 4 -6- 4- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ زلزله. 138

جدول 4 – 7 – 4 – 1- بسامد همخوان ها 147

جدول 4- 7 – 4- 2- بسامد واکه ها 147

جدول 4 – 7- 4- 3- جدول ساخت هجایی.. 147

جدول4- 7 – 5- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ والعادیات.. 151

جدول 4- 7- 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ والعادیات.. 152

جدول 4 – 8- 3- 1- بسامد همخوان ها 159

جدول 4 – 8- 3- 2- بسامد واکه ها 159

جدول 4 – 8- 3- 3- ساخت هجایی.. 159

جدول 4 – 8 – 4 -1- فرآیند های ساخت تعدی سورۀ القارعه. 164

جدول 4 -8- 4- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ القارعه. 165

جدول 4 – 9 – 4- 1- بسامد همخوان ها 174

جدول 4 – 9- 4- 2- بسامد واکه 174

جدول 4 – 9 – 4- 3- بسامد ساخت هجا 174

جدول 4- 9 – 5 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سوره تکاثر. 181

جدول 4 – 9- 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ تکاثر. 181

جدول 4 – 10 – 4 – 1- بسامد همخوان ها 186

جدول 4 – 10- 4- 2- بسامد واکه ها 186

جدول 4 – 10- 4 – 3- بسامد ساخت هجا 186

جدول 4 – 10- 5- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ عصر. 189

جدول4 – 10- 5- 2- ساخت و جهی و زمان افعال سورۀ عصر. 189

جدول 4 – 11 -4- 1- بسامد همخوان ها 197

جدول 4 – 11- 4- 2- بسامد واکه ها 197

جدول 4 – 11 – 4- 3- بسامد ساخت هجا 197

جدول4 – 11 – 5- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سوره هُمَزَه. 201

جدول 4 – 11 – 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سوره هُمَزَه. 202

جدول 4- 12- 4- 1- بسامد همخوان ها 208

جدول 4- 12- 4- 2- بسامد واکه ها 208

جدول 4 – 12- 4- 3- بسامد ساخت هجا 208

جدول 4 -12- 5- 1-.فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ فیل.. 212

جدول 4 – 12- 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سوره فیل.. 212

جدول 4 – 13- 4- 1- بسامد همخوان ها 218

جدول 4- 13- 4 – 2- بسامد واکه ها 218

جدول 4- 13 – 4 -3- بسامد ساخت هجا 218

جدول 4 – 13 – 5- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ قریش… 222

جدول 4 – 13 – 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ قریش… 222

جدول 4 -14- 3- 1- بسامد همخوان ها 227

جدول 4 – 14- 3- 2- بسامد واکه ها 227

جدول4 – 14 -3- 3- بسامد ساخت هجا 227

جدول 4 – 14 -4- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ ماعون. 231

جدول 4 – 14- 4- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ ماعون. 231

جدول 4 – 15 – 4- 1- بسامد همخوان ها 237

جدول 4 – 15 – 4- 2- بسامد واکه ها 237

جدول 4 – 15- 4- 3- بسامد ساخت هجا 237

جدول 4 – 15 – 5 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سوره کوثر. 240

جدول 4 – 15- 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سوره کوثر. 240

جدول4 – 16 – 4 – 1- بسامد همخوان ها 246

جدول 4 – 16- 4- 2- بسامد واکه ها 246

جدول4 – 16- 4- 3- بسامد ساخت هجای.. 246

جدول 4 – 16- 5- 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ کافرون. 250

جدول 4 -16- 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سوره کافرون. 250

جدول 4 – 17 -4- 1- بسامد همخوان ها 256

جدول 4 – 17- 4- 2- بسامد واکه ها 256

جدول4 – 17 -4 – 3- بسامد ساخت هجایی.. 256

جدول 4 -17 -5 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ نصر. 260

جدول 4 – 17- 5- 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ نصر. 260

جدول 4 – 18 – 4- 1- بسامد همخوان ها 266

جدول 4- 18- 4- 2- بسامد واکه ها 266

جدول 4 – 18 -4- 3- بسا مد ساخت هجا 266

جدول 4 – 18- 5 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ تبت.. 270

جدول 4 – 18 – 5 – 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ تبت.. 270

جدول 4 – 19 – 4 – 1- بسامد همخوان ها 275

جدول 4 – 19- 4- 2- بسامد واکه ها 275

جدول4 – 19- 4 – 3- بسامد ساخت هجا 275

جدول 4 – 19- 5 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ اخلاص… 279

جدول 4 – 19- 5 – 2- ساخت وجهی و زمان افعال سورۀ اخلاص… 279

جدول 4 – 20- 4 – 1- بسامد همخوان ها 285

جدول 4 – 20- 4- 2- بسامد واکه ها 285

جدول 4 – 20 – 4 – 3- تعداد و نوع هجا 285

جدول 4 – 20 – 5 – 1- فرآیندهای ساخت تعدی سورۀ فلق.. 289

……………………

19

مطالعه فرهنگ های دیگر………………………………………………………………………………………………………..

19

طرح هنر برای هنر ……………………………………………………………………………………………………………….

20

آثار مدرنیستی ابتدایی ……………………………………………………………………………………………….

20

ریشه­های ادبیات مدرن ……………………………………………………………………………………………….

23

انتشار اولین اثر مدرنیستی ………………………………………………………………………………………….

28

ویژگی­های ادبیات مدرن ……………………………………………………………………………………………

29

فرم در ادبیات مدرنیستی ……………………………………………………………………………………………

30

پیچیدگی زبان …………………………………………………………………………………………………………………….

30

به­هم­ریختگی جریان طولی زمان ……………………………………………………………………………………………

30

بی­مکانی و عدم وجود پیرنگ ………………………………………………………………………………………………

31

گسیختگی در روایت…………………………………………………………………………………………………………….

31

چشم انداز باوری …………………………………………………………………………………………………………………

32

انتخاب اسم­های غیر متعارف یا شخصیت­های بی­نام ………………………………………………………………….

32

در هم آمیختگی خواب و رؤیا ………………………………………………………………………………………………

33

محتوا در ادبیات مدرنیستی…………………………………………………………………………………………………….

33

رویارویی با مدرنیته و پبامدهای زندگی شهری………………………………………………………………………….

33

نمادپردازی ………………………………………………………………………………………………………………………..

34

توجه به اسطوره­ها………………………………………………………………………………………………………………..

34

نگاه معرفت شناسی مدرنیسم…………………………………………………………………………………………………..

34

ضد قهرمان…………………………………………………………………………………………………………………………

35

بحران واقع­نمایی………………………………………………………………………………………………………………….

35

انزوا، ترس، پارانویا……………………………………………………………………………………………………………..

36

فراداستان و تصنع………………………………………………………………………………………………………………

36

آشنایی­زدایی……………………………………………………………………………………………………………………..

36

ابهام معنایی………………………………………………………………………………………………………………………

37

پیدایش مفهوم هنر برای هنر و فردگرایی………………………………………………………………………………..

37

بررسی اولین اثر مدرنیستی………………………………………………………………………………………..

39

خلاصۀ داستان دخمه­های واتیکان…………………………………………………………………………………………

39

نشانه های آثار مدرنیستی در رمان دخمه­های واتیکان………………………………………………………………..

40

فراداستان………………………………………………………………………………………………………………………….

40

انزجار از تمدن و زندگی شهرنشینی……………………………………………………………………………………..

40

نمادپردازی……………………………………………………………………………………………………………………….

41

به­هم­آمیختگی رؤیا و واقعیت……………………………………………………………………………………………….

41

روان رنجوری و ضد قهرمان………………………………………………………………………………………………..

42

به چالش کشیدن کلیسا……………………………………………………………………………………………………….

43

اسطوره­گرایی……………………………………………………………………………………………………………………

43

مدرنیته در ایران……………………………………………………………………………………………………….

45

تفاوت مدرنیته در غرب و ایران…………………………………………………………………………………

46

رمان­های ایرانی……………………………………………………………………………………………………….

50

بیوگرافی نویسنده…………………………………………………………………………………………………….

52

شریک جرم…………………………………………………………………………………………………………….

54

خلاصۀ داستان…………………………………………………………………………………………………………………..

54

ویژگی­های مدرنیستی در رمان شریک جرم…………………………………………………………………………….

54

روان­رنجوری کسری…………………………………………………………………………………………………………..

55

ریشه های روان­شناختی رفتار کسری………………………………………………………………………………………

57

پارانوئید…………………………………………………………………………………………………………………………..

61

اسکیزوئید………………………………………………………………………………………………………………………..

62

فروپاشی فراروایت ها………………………………………………………………………………………………………….

63

 

تغییر زاویۀ دید…………………………………………………………………………………………………………………….	69
در هم آمیختن واقعیت با خیال و خواب و جریان سیّال ذهن……………………………………………………….	71
نمادپردازی………………………………………………………………………………………………………………………….	73
محدودیت زمان……………………………………………………………………………………………………………………	76
سفر کسری……………………………………………………………………………………………………………….	77
خلاصۀ داستان…………………………………………………………………………………………………………………….	77
ویژگی­­های مدرنیستی رمان سفر کسری……………………………………………………………………………………	77
ضد قهرمان………………………………………………………………………………………………………………………….	77
در هم آمیختن واقعیت و رؤیا…………………………………………………………………………………………………	79
تغییر زاویۀ دید…………………………………………………………………………………………………………………….	80
تعلیق زمانی…………………………………………………………………………………………………………………………	81
پایان گنگ و مبهم………………………………………………………………………………………………………………..	82
بیژن و منیژه……………………………………………………………………………………………………………….	83
خلاصۀ داستان…………………………………………………………………………………………………………………….	83
ویژگی های مدرنیستی این رمان………………………………………………………………………………………………	83
روان پریشی راوی…………………………………………………………………………………………………………………	83
ساختن جهان منسجم در ذهن…………………………………………………………………………………………………	84
محتوای معرفت شناسانه………………………………………………………………………………………………………….	87
گذار از جامعۀ سنتی به جامعه مدرن………………………………………………………………………………………..	88
ضد قهرمان………………………………………………………………………………………………………………………….	89
به­هم­ریختگی زمان………………………………………………………………………………………………………………..	90
دیدار در حلب…………………………………………………………………………………………………………..	91
خلاصۀ داستان…………………………………………………………………………………………………………………….	91
ویژگی­های مدرنیستی این رمان………………………………………………………………………………………………	91
اسطوره و فروپاشی فرروایت­ها……………………………………………………………………………………………….	92
بی­توجهی به زمان و مکان……………………………………………………………………………………………………..	94

 

توپ شبانه……………………………………………………………………………………………………………..	97
ویژگی­های مدرنیستی رمان توپ شبانه…………………………………………………………………………………….	98
اختلال شخصیت، پارانویا………………………………………………………………………………………………………	98
گریز از مدرنیته……………………………………………………………………………………………………………………	100
خیال بافی و رؤیاپردازی…………………………………………………………………………………………………………	101
محتوای وجودشناسی …………………………………………………………………………………………………………..	103
ناکجاآباد………………………………………………………………………………………………………………..	104
خلاصۀ داستان…………………………………………………………………………………………………………………….	104
ویژگی­های مدرنیستی رمان ناکجاآباد……………………………………………………………………………………….	107
فراتاربخ……………………………………………………………………………………………………………………………..	108
بینامتنیت……………………………………………………………………………………………………………………………..	111
به­هم ریختن جریان خطی زمان و جریان سیّال ذهن …………………………………………………………………..	112
تعلیق مکانی………………………………………………………………………………………………………………………..	116
ابهام و پریشانی……………………………………………………………………………………………………………………	117
در هم آمیختن واقعیت و رؤیا…………………………………………………………………………………………………	118
عرض حال……………………………………………………………………………………………………………..	120
خلاصۀ داستان…………………………………………………………………………………………………………………….	120
ویژگی­های مدرنیستی در رمان عرض حال……………………………………………………………………………….	121
کاربرد اسطوره…………………………………………………………………………………………………………………….	121
ضد قهرمان…………………………………………………………………………………………………………………………	123
نمادپردازی………………………………………………………………………………………………………………………….	129
تعارض سنّت و مدرنیته…………………………………………………………………………………………………………	131
تصنّع………………………………………………………………………………………………………………………………….	132
کلّۀ اسب…………………………………………………………………………………………………………………	133
خلاصه داستان…………………………………………………………………………………………………………………….	133
نشانه های مدرنیستی در رمان کلّۀ اسب…………………………………………………………………………………….	134
در هم پیچیدگی رؤیا و واقعیت………………………………………………………………………………………………	135

 

ی نوشته‌ها

2-1-3- آثار مولوی. 13

2-1-3-1- آثار نظم. 14

2-1-3-1-1- غزلیات.. 14

2-1-3-1-2- رباعیات.. 14

2-1-3-1-3- مثنوی. 14

2-1-3-2- آثار نثر. 16

2-1-3-2-1- فیه مافیه 16

2-1-3-2-2- مکاتیب.. 16

2-1-3-2-3- مجالس سبعه 16

2-1-4- مثنوی معنوی. 16

2-2- شهرت ، القاب ، نام و تخلص حافظ شیرازی. 21

2-2-1-شهرت حافظ.. 21

2-2-1-1- مورد استعمال خواجه 21

2-2-1-2- وجه اشتهار حافظ به خواجه 22

2-2-2- القاب.. 22

2-2-3-نام : 25

2-2-4-تخلص… 25

2-2-4-1- مورد استعمال. 25

2-2-4-2-وجه تسمیه 26

2-2-5-مولد. 26

2-2-5-1- شهر. 26

2-2-5-2-کوی. 26

2-2-6-تاریخ تولد. 27

2-2-7- مشخصات و خصائص اصلی شعر حافظ.. 28

2-2-8- تصوف عاشقانه و عابدانه 28

2-2-9- اصول عرفانی و فلسفه و اصول اخلاقی مكتب حافظ.. 29

2-2-10- تأثر حافظ از داستان شیخ صنعان. 31

2-2-10-1- جلوه های تأثر حافظ از داستان شیخ صنعان. 33

2-2-11- شیوه ی سخن حافظ.. 33

2-2-11-1- مفردات.. 33

2-2-11-2- باده به وجوه مختلف.. 34

2-2-11-3- رند و قلندر 34

2-2-11-4- نقش… 35

2-2-11-5- تركیبات خاص… 35

2-2-11-6- تلفیق جمله 35

2-2-11-7- پیشوای یك سبك.. 36

2-2-11-8- غزل ناب.. 36

2-2-12-نسخ اشعار حافظ.. 36

فصل سوم: مقام توکل و حال رضا در عرفان و تصوّف ایران

3-1-مقدمه 39

3-2- مقام توکل و حال رضا در عرفان و تصوّف ایران. 42

3-2-1- معنای لغوی توکّل. 42

3-2-2- معانی اصطلاحی توکل. 42

3-2-3-معنای لغوی و اصطلاحی رضا 46

3-2-2-1- توکل و رضا در منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری. 47

3-2-2-1-1- التوکل. 47

3-2-2-1-2- الرضا 49

3-2-2-2- مقام توکل و رضا در رسالة قشیریه 51

3-2-2-2-1-توکل. 51

3-2-2-3-2- رضا 54

3-2-2-4- توکل و رضا در الاصول العشره ی نجم کبری. 56

3-2-2-4-1-توکّل. 56

3-2-2-4-2-رضا 58

3-2-2-5- توکّل و رضا در عوارف المعارف سهروردی. 59

3-2-2-5-1- توکّل در عوارف المعارف سهروردی. 59

3-2-2-5-2- رضا در عوارف المعارف سهروردی. 59

فصل چهارم: بررسی تطبیقی توکل و رضا در مثنوی معنوی و دیوان حافظ

4-1- مقام توکل در مثنوی معنوی. 61

4-1-1- ترجیح توکل بر جهد. 62

4-1-2- ترجیح جهد بر توکّل. 66

4-1-3- اقتران توکل و تسلیم. 74

4-2- مقام رضا در مثنوی معنوی. 75

4-2-1- رضا در معنی ثبات احوال عرفانی. 75

4-2-2-استقبال مکروهات و مصائب.. 76

4-3-رضا و توکل در دیوان حافظ شیرازی. 76

4-3-1- اقسامِ معانی رضا در دیوان حافظ شیرازی. 76

4-3-1-1- دشنام دوستی= رضای معشوق. 76

4-3-1-2- رضای تؤام با شکوة عاشق (=حافظ) 77

4-3-1-3- رضا به انعامِ معشوق. 77

4-3-1-4- رضا به قسمت ازلی(=رضای جبرگونه) 77

4-3-1-5- ارتباط لازم و ملزومی ارادت و رضا 80

4-3-1-6- رضا به قضای الهی. 80

4-3-1-7-ترک اعتراض و شکوه 88

4-3-1-9-اطاعت مطلق لازمة مقام رضا 92

4-3-1-12-تفویض امور به حق تعالی. 97

4-3-1-13-ارتباط لازم و ملزومی رضا و سوگند ازلی. 99

4-3-1-14-رضا و خشنودی حق تعالی. 99

4-3-1-15-نظر عاطفت و محبّت.. 100

4-3-1-16-عدم التفات به احوال و مقامات.. 100

4-3-2- توکل در دیوان حافظ شیرازی. 100

4-3-2-1-رابطة لازم و ملزومی توکّل و کفایت رزق دنیوی. 100

4-3-2-2-خَرقِ حجبِ نورانی. 102

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1- نتیجه گیری. 108

5-2- پیشنهادها 112

منابع و مآخذ. 113

1-قرآن کریم. 113

چکیده

این پژوهش با عنوان «بررسی و مقایسة توکل و رضا در دیوان حافظ و مثنوی مولوی(ج2-1)» به بررسی تطبیقی تحلیلی مقام توکل و رضا در مثنوی معنوی و دیوان حافظ می پردازد. پژوهشگر در آغاز به جایگاه توکل و رضا در عرفان و تصوف ایران پرداخته و معنای لغوی و اصطلاحی توکل و رضا را بازگو نموده و سپس به شرح این دو مقام از چهارکتب معتبر تصوّف پرداخته که عبارت اند از : منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری، رسالة قشیریه ، الاصول العشرة نجم کبری و عوارف المعارف سهروردی. در ادامه پژوهشگر به استخراج معانی متعدد توکل و رضا در مثنوی و دیوان حافظ پرداخته که مقام توکّل در مثنوی شامل سه مبحث ترجیح توکل بر جهد، ترجیح جهد بر توکّل و اقتران توکل و تسلیم می باشد. مقام رضا در مثنوی معنوی هم به دو معنی ثبات احوال عرفانی و استقبال مکروهات استعمال شده است.امّا رضا در دیوان حافظ دارای 16 معنی بوده که به ترتیب عبارت اند از : دشنام دوستی، رضای معشوق رضای تؤام با شکوة عاشق ، رضا به انعامِ معشوق ، رضا به قسمت ازل، ارتباط لازم و ملزومی ارادت و رضا، رضا به قضای الهی ، ترک اعتراض و شکوه ،ارتباط لازم و ملزومی درد عشق و رضا ،اطاعت مطلق لازمة مقام رضا ،تحمّل جور و جفای معشوق ، ارتباط لازم و ملزومی تسلیم و رضا ،تفویض امور به حق تعالی ،ارتباط لازم و ملزومی رضا و سوگند ازلی،رضا و خشنودی حق تعالی ،نظر عاطفت و محبّت،عدم التفات به احوال و مقامات. توکل در دیوان حافظ دو مورد استعمال شده که یکی نشان دهندة رابطة لازم و ملزومی توکّل و کفایت رزق دنیوی است و دیگری کاشف از خرقِ حجبِ نورانی.

کلیدواژه ها: مولوی ، حافظ ، توکل ، رضا ، بررسی تطبیقی.

 

مقدمه

1-4-4 ازدواج…………………………………………………………………………………………………………………………. .. 13

1-4-5 كسب جایزه ی ادبی فروغ……………………………………………………………… ……………………………. 13

1-4-6 داستان گویی شفاهی……………………………………………………………………. ……………………………. 15

1-4-7 بدرور مادر و خاموشی بهرام………………………………………………………………………………………….. . 16

1-4-8اندوهیاد بهرام صادقی…………………………………………………………………………………………………… . 17

1-4-9 سال شمار زندگی و آثار بهرام صادقی………………………………………………………………………….. 20

فصل دوم : ساختار داستان های كوتاه صادقی

2-1 پیرنگ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………. 29

2-1-1 شروع داستان………………………………………………………………………………… ……………………………. 31

2-1-1-1 شیوه های شروع داستان……………………………………………………………. ……………………………. 31

2-1-1-2شروع داستان های صادقی………………………………………………………….. ……………………………. 32

2-1-2 گره افكنی…………………………………………………………………………………….. ……………………………. 35

2-1-2-1 گره افكنی در داستان های صادقی……………………………………………………………………………. 36

2-1-3 كشمكش……………………………………………………………………………………… …………………………….. 38

2-1-3-1 انواع كشمكش………………………………………………………………………….. ……………………………… 38

2-1-3-2 كشمكش در داستان های صادقی………………………………………………. ……………………………… 39

2-1-3-2-1كشمكش انسان با انسان………………………………………………………………………………………… 39

2-1-3-2-2 كشمكش انسان با خود…………………………………………………………………………………………. 40

2-1-3-2-3 كشمكش انسان با جامعه………………………………………………………………………………………. 41

2-1-3-2-4 كشمكش دو گروه از انسان ها با هم……………………………………………………………………….. 42

2-1-3-2-5 كشمكش انسان با طبیعت…………………………………………………………………………………….. 42

2-1-3-2-6 كشمكش انسان با حیوان……………………………………………………………………………………….. 42

عنوان صفحه

2-1-3-2-7 كشمكش حیوان با حیوان………………………………………………………………………………………. 42

2-1-3-2-8 كشمكش انسان با عوامل موهوم و فراطبیعی……………………………………………………………. 42

2-1-3-2-9 كشمكش انسان با دستاوردهای بشری……………………………………………………………………. 43

2-1-3-2-10 كشمكش های جسمانی……………………………………………………………………………………… 43

2-1-3-2-11 كشمكش های اخلاقی…………………………………………………………………………………………….. 44

2-1-3-2-12 كشمكش عاطفی…………………………………………………………………………………………………. 44

2-1-3-2-13 كشمكش ذهنی…………………………………………………………………………………………………… 45

2-1-4 حالت تعلیق یا هول و ولا………………………………………………………………………………………………… 46

2-1-4-1 راه های ایجاد تعلیق در داستان……………………………………………………………………………………. 47

2-1-4-2 تعلیق و انتظار در داستان های صادقی…………………………………………………………………………… 47

2-1-4-2-1 حالت تعلیق در داستان با مطرح كردن یك راز سر به مهر…………………………………………. 47

2-1-4-2-2حالت تعلیق در داستان با قرار دادن شخصیت ها در

موقعیت های دشوار…………………………………………………………………………………………………………………….. 49

2-1-4-2-3 حالت تعلیق در داستان با پیروزی ظاهری شخصیت منفی

و غافلگیری مخاطب با پیروزی نهایی شخصیت مثبت…………………………………………………………………… 50

2-1-5 بحران……………………………………………………………………………………………………………………………… 51

2-1-5-1 بحران در داستان های صادقی………………………………………………………………………………………. 51

2-1-6 نقطه ی اوج……………………………………………………………………………………………………………………… 56

2-1-6-1 نقطه ی اوج داستان های صادقی…………………………………………………………………………………… 57

2-1-7 گره گشایی………………………………………………………………………………………………………………………. 59

2-1-7-1 گره گشایی در داستان های صادقی……………………………………………………………………………….. 59

2-1-8 پایان……………………………………………………………………………………………………………………………….. 62

2-1-8-1 روش های پایان بندی…………………………………………………………………………………………………… 62

2-1-8-2 پایان بندی در داستان های صادقی………………………………………………………………………………. 63

2-1-9 روایت……………………………………………………………………………………………… ………………………………… 68

2-1-9-1روایت شناسی………………………………………………………………………………………………………………. 69

2-1-9-2 نظریه ی روایت لباو…………………………………………………………………………………………………………. 70

2-1-9-3 تطبیق دو داستان از داستان های صادقی با نظریه ی روایت لباو………………………………….. 71

2-1-9-3-1 تطبیق داستان زنجیر بر اساس نظریه ی لباو…………………………………………………………….. 71

2-1-9-3-2تطبیق داستان كلاف سردرگم بر اساس نظریه ی لباو………………………………………………….. 75

2-2 شخصیت……………………………………………………………………………………………………………………………… 77

2-2-1 تعریف……………………………………………………………………………………………………………………………… 77

2-2-2 اقسام شخصیت………………………………………………………………………………………………………………… 77

عنوان صفحه

2-2-3 شخصیت پردازی…………………………………………………………………………………………………………….. 80

2-2-4 شخصیت در داستان های كوتاه صادقی……………………………………………………………………………. 81

2-2-4-1 تحلیل شخصیت های داستان های صادقی براساس الگوی

اول “شخصیت ایستا و پویا”……………………………………………………………………………………………………….. 81

2-2-4-1-1شخصیت های ایستا در داستان های صادقی…………………………………………………………….. 81

2-2-4-1-2شخصیت های پویا در داستان های صادقی………………………………………………………………. 82

2-2-4-2 تحلیل شخصیت های داستان های صادقی براساس

الگوی دوم”شخصیت اصلی و فرعی”……………………………………………………………………………………………… 87

2-2-4-2-1 شخصیت های اصلی در داستان های صادقی………………………………………………………….. 87

2-2-4-2-2 شخصیت های فرعی در داستان های صادقی………………………………………………………….. 88

2-2-4-2-3 شخصیت های پس زمینه در داستان های صادقی…………………………………………………… 90

2-2-4-3 تحلیل شخصیت های داستان های صادقی براساس

الگوی سوم”شخصیت های قراردادی،نوعی و…”………………………………………………………………………….. 94

2-2-4-3-1 شخصیت های نوعی در داستان های صادقی………………………………………………………….. 94

2-2-4-3-2 شخصیت های قراردادی در داستان های صادقی……………………………………………………… 100

2-2-4-3-3 شخصیت های تمثیلی در داستان های صادقی……………………………………………………….. 101

2-2-4-3-4 شخصیت های همه جانبه در داستان های صادقی………………………………………………….. 103

2-2-5 شگردهای شخصیت پردازی در داستان های كوتاه صادقی……………………………………………….. 104

2-2-5-1 معرفی شخصیت ها به صورت غیر مستقیم…………………………………………………………………. 104

2-2-5-1-1 معرفی شخصیت ها به نحو غیرمستقیم از طریق عمل داستانی آن ها………………………. 104

2-2-5-1-2 معرفی شخصیت ها به نحو غیرمستقیم از طریق گفتگو…………………………………………… 107

2-2-5-2 معرفی شخصیت ها به صورت مستقیم………………………………………………………………………. 110

2-2-5-2-1 معرفی شخصیت ها به صورت مستقیم از طریق توضیح نویسنده…………………………. 111

2-2-5-2-2 معرفی شخصیت ها به صورت مستقیم از طریق گفتگو………………………………………….. 111

2-2-5-2-3 معرفی شخصیت ها به صورت مستقیم از طریق نامگذاری……………………………………… 112

2-2-5-3 معرفی شخصیت ها از طریق درون پردازی آن ها

(شگرد جریان سیال ذهن)……………………………………………………………………………………………………….. 113

2-2-6 الگوی شخصیت براساس نظریه ی گراماس………………………………………………………………………. 128

2-2-6-1بررسی سه داستان صادقی براساس الگوی پیشنهادی گراماس………………………………………. 130

2-2-6-1-1بررسی طرح شخصیتی داستان هفت گیسوی خونین……………………………………………….. 130

2-2-6-1-2بررسی طرح شخصیتی داستان مهمان ناخوانده در شهر بزرگ…………………………………. 131

2-2-6-1-3بررسی طرح شخصیتی داستان اذان غروب………………………………………………………………… 132

2-3 درونمایه……………………………………………………………………………………………………………………………………. 134

عنوانصفحه

2-3-1 انواع درونمایه………………………………………………………………………………………………………………… 135

2-3-2 نحوه ی ارائه ی درونمایه……………………………………………………………………………………………….. 135

2-3-3 درونمایه ی داستان های صادقی…………………………………………………………………………………….. 135

2-4 زاویه ی دید…………………………………………………………………………………………………………………………….. 138

2-4-1 انواع زاویه ی دید…………………………………………………………………………….. ………………………………. 138

2-4-2 زاویه ی دید در داستان های صادقی………………………………………………………………………………… 141

2-4-3 آشنایی زدایی های صادقی در مبحث راوی………………………………………………………………………. 147

2-5 سبك………………………………………………………………………………………………………………………………………… 148

2-5-1 سبك داستان های صادقی……………………………………………………………… ……………………………….. 149

2-5-1-1 ویژگی های زبانی………………………………………………………………………… …………………………………. 149

2-5-1-1-1 حصیصه های لغوی در سبك صادقی…………………………………….. …………………………………. 149

2-5-1-1-2خصیصه های نحوی در سبك صادقی……………………………………………………………….. ………. 157

2-5-1-2 ویژگی های ادبی………………………………………………………………………. ………………………………… 159

2-5-1-2-1 ظرافت های بیانی…………………………………………………………………. ………………………………… 159

2-5-1-2-2 ظرافت های بدیعی……………………………………………………………….. …………………………………. 160

2-5-1-2-3 طنز……………………………………………………………………………………………………………………….. …….. 162

2-5-1-2-4 توصیفات داستانی…………………………………………………………………………………………………. …….. 166

2-5-1-3 ویژگی های فكری…………………………………………………………………………………………………………….. 169

2-6 نثر…………………………………………………………………………………………………………. …………………………………… 172

2-6-1 نثر داستان های صادقی…………………………………………………………………. ………………………………… 172

2-7 لحن………………………………………………………………………………………………………. ………………………………….. 174

2-7-1 لحن داستان های صادقی………………………………………………………………………………………………… 174

2-7-1-1 لحن راوی………………………………………………………………………………… ……………………………….. 174

2-7-1-2 لحن شخصیت ها……………………………………………………………………………………………………….. 175

2-8 فضا و رنگ………………………………………………………………………………………………………………………….. …… 178

2-8-1 فضا و رنگ در داستان های صادقی……………………………………………………………………………………. 178

2-9 زمان……………………………………………………………………………………………………………………………………. ….. 180

2-9-1 زمان در آثار صادقی……………………………………………………………………………………………………….. 181

2-10 مكان…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 186

2-10-1 شیوه های ارائه ی مكان داستان…………………………………………………………………………………… 187

2-10-2 مكان در داستان های صادقی………………………………………………………………………………………. 187

2-10-3 شیوه ی ارائه ی مكان در داستان های صادقی……………………………………………………………… 190

 

عنوان صفحه

فصل سوم : محتوای داستان های كوتاه صادقی

3-1 محتوا در آثار صادقی………………………………………………………………………….. ……………………………. 192

منابع و مآخذ …………………………………………………………………………………………….. ……………………………. 206

 

فهرست شكل ها

عنوان صفحه

شكل 1-1 بهرام صادقی در آزمایشگاه زیست گیاهی در حال پژوهش …………………………………………. 13

شكل1-2تصویر لوح اهدایی مراسم فروغ فرخزاد به بهرام صادقی………………………………………………….. 14

شكل1-3تصویر پشت لوح اهدایی مراسم فروغ فرخزاد به بهرام صادقی…………………………………………. 15

شكل2-1 نحوه ی شكل گیری كشمكش در داستان…………………………………………………………………….. 38

شكل2-2 كشمكش های داستان های صادقی بر اساس دیدگاه اول………………………………………………. 44

شكل2-3 كشمكش های داستان های صادقی بر اساس دیدگاه دوم……………………………………………… 45

شكل2-4 طرق مختلف شخصیت پردازی…………………………………………………………………………………….. 70

جدول2-1 شیوه های شخصیت پردازی در داستان های صادقی……………………………………………………. 108

شكل2-5 شخصیت پردازی در داستان فردا در راه است………………………………………………………………… 110

شكل 2-6 شخصیت پردازی در داستان وسواس…………………………………………………………………………….. 110

شكل 2-7 شخصیت پردازی در داستان كلاف سردرگم…………………………………………………………………. 110

شكل 2-8 شخصیت پردازی در داستان گردهم……………………………………………………………………………… 111

شكل 2-9شخصیت پردازی در داستان داستان برای كودكان…………………………………………………………. 111

شكل 2-10شخصیت پردازی در داستان نمایش در دو پرده………………………………………………………….. 111

شكل 2-11شخصیت پردازی در داستان باكمال تأسف…………………………………………………………………. 112

شكل 2-12شخصیت پردازی در داستان سنگر و قمقمه های خالی…………………………………………….. 112

شكل 2-13شخصیت پردازی در داستان غیرمنتظر………………………………………………………………………. 112

شكل 2-14شخصیت پردازی در داستان آقای نویسنده تازه كار است…………………………………………. 113

شكل 2-15شخصیت پردازی در داستان سراسرحادثه………………………………………………………………….. 113

شكل 2-16شخصیت پردازی در داستان دراین شماره…………………………………………………………………. 113

شكل 2-17شخصیت پردازی در داستان تدریس در بهار دل انگیز……………………………………………… 114

شكل 2-18شخصیت پردازی در داستان زنجیر……………………………………………………………………………. 114

شكل 2-19شخصیت پردازی در داستان قریب الوقوع…………………………………………………………………. 114

شكل 2-20 شخصیت پردازی در داستان هفت گیسوی خونین…………………………………………………. 115

شكل 2-21 شخصیت پردازی در داستان اذان غروب…………………………………………………………………. 115

شكل 2-22 شخصیت پردازی در داستان تأثیرات متقابل………………………………………………………….. 115

شكل 2-23 شخصیت پردازی در داستان یك روز صبح اتفاق افتاد …………………………………………. 116

شكل 2-24 شخصیت پردازی در داستان صراحت و قاطعیت……………………………………………………. 116

شكل 2-25 شخصیت پردازی در داستان آوازی غمناك برای یك شب بی مهتاب………………….. 116

شكل 2-26 شخصیت پردازی در داستان خواب خون……………………………………………………………….. 117

شكل 2-27 شخصیت پردازی در داستان عافیت……………………………………………………………………….. 117

 

عنوان صفحه

شكل 2-28 شخصیت پردازی در داستان مهمان ناخوانده در شهر بزرگ…………………………………. 117

شكل2-29 شگردهای شخصیت پردازی در داستان های بهرام صادقی…………………………………….. 118

شكل2-30 الگوی شخصیتی گراماس…………………………………………………………………………………………. 119

شكل2-31 طرح شخصیتی داستان فردا در راه است بر اساس نظریه ی گراماس……………………. 120

شكل2-32 طرح شخصیتی داستان مهمان ناخوانده… بر اساس نظریه ی گراماس…………………… 121

شكل2-33 طرح شخصیتی داستان اذان غروب بر اساس نظریه ی گراماس………………………………… 122

شكل2-34 گونه های روایت……………………………………………………………………………………………………. 139

شكل2-35 ساختار روایت در نظریه ی لباو…………………………………………………………………………………. 141

شكل2- 36سبك داستان های صادقی………………………………………………………………………………………… 170

شكل2-37 انواع زمان در داستان………………………………………………………………………………………………… 180

شكل2-38 انواع مكان در داستان……………………………………………………………………………………………….. 186

پیشگفتار

تبیین مسئله ی پژوهشی و اهمیت آن

امروزه در ارتباط با كلیات داستان كوتاه و اصول نقد این نوع ادبی،مقالات و آثار متعددی به رشته ی تحریر درآمده است. اما بررسی ساختار و محتوای داستان های كوتاه همواره مورد كم لطفی پژوهشگران واقع شده است و یا در صورت وجود آثاری معدود در این زمینه،عمده ی توجه محققان به شاهكارها و آثار بزرگ و زبانزد ادبیات فارسی بوده منحصر گشته و آثار نویسندگان گمنامی چونبهرام صادقیكمتر در مركز توجه قرار گرفته است.

به هر صورت،نگاه عمیق به عناصر درونی داستان و كشف الگوی پیوند آن ها دركی همه جانبه تر از ماهیت این نوع هنر ایجاد می كند و این منجر به ایجاد توسعه،خلاقیت و تحول در مسیرِ رو به ركودِ داستان نویسی خواهدشد.

این مسئله در كنار اهمیت غیرقابل انكار داستان كوتاه در طرح درام زندگی انسان و تحقق آمان های عظیم،نگارنده را برآن داشت تا به جای پرداختن به آثار سنتی و شاهكارهای ادبی به ادبیات معاصر و آثار گمنام این عرصه بپردازد تا افقی ناشناخته را در این زمینه در مقابل چشمان علاقمندان آن ترسیم نماید.درجهت تحقق این هدف آثار كوتاه بهرام صادقی انتخاب گردید.

بهرام صادقی نویسنده ی توانای دهه ی سی و چهل است كه داستان های كوتاه طنزآمیز وی به عنوان نقطه ی عطف هنر نویسندگی اش با تسلط فراوان بر فرم نوشته شده اند به نحو حیرت انگیزی سال های پس ازكودتا را نشان می دهند و بیش از هر چیز هنر داستان هستند نه گزارش اجتماعی یا روانی.

مهمترین مضمون داستان هایش جست و جو در عمیق ترین لایه های ذهنی بازماندگان نسل شكست است.این جستجوی خلاقه باعث می شود كه داستان هایش از لحاظ تنوع و تازگی در شكل و شیوه داستان گویی از بهترین های داستان نویسی فارسی گردند.

نوگرایی صادقی یا بهتر بگوییم پسانوگرایی او چه در درونمایه ی داستان ها و چه در شكل و ساختار آنها مسئله ای است كه در نویسندگان هم عصر و نیز نویسندگان نسل بعد از او به ندرت دیده می شود.

از ویژگی های اخلاقی صادقی پرهیز از مطرح شدن و دوری از هرگونه سر و صدا و مصاحبه با روزنامه ها و جراید و عدم نقد كارهای دیگران بود و این یكی از دلایل ناشناخته ماندن او در جهان داستان نویسی است.

در پژوهش حاضر سعی بر این است كه پرده از هنر و توانایی های گمنام و ناشناخته ی او در زمینه ی كوتاه نویسی برداشته شود.

اهداف پژوهش

• بررسی و تحلیل محتوایی و ساختاری داستان های كوتاه بهرام صادقی.

• پرداختن به كنش ها و نقش های داستانی از طریق شكستن متن و تجزیه ی آن به عناصر سازنده.

• پرداختن به ارتباط موجود میان عناصر تجزیه شده ی داستان و شناخت سبك خاص صادقی از این طریق.

• ارائه ی الگویی مشخص و كلی از سبك نویسندگی بهرام.