2-1-4-3-ذهن­آگاهی در روانشناسی بالینی:موج سوم رفتاردرمانی…………………….21

2-1-4-3-1-موج اول رفتاردرمانی……………………………………………………………………….21

2-1-4-3-2-موج دوم رفتاردرمانی……………………………………………………………………….22

2-1-4-3-3-موج سوم رفتاردرمانی……………………………………………………………………..23

2-1-4-3-3-1-مداخلات مبتنی بر آموزش ذهن­آگاهی……………………………………..24

2-1-4-3-3-2-مداخلاتی که ذهن­آگاهی مؤلفه کلیدی آنهاست………………………..26

2-1-4-4-تعاریف ذهن­آگاهی……………………………………………………………………………….29

2-1-4-5-مفهوم­سازی ذهن­آگاهی در روانشناسی بالینی…………………………………….31

2-1-4-6-رابطه ذهن­آگاهی با مراقبه……………………………………………………………………36

2-1-4-7-سازه­های مرتبط با ذهن­آگاهی…………………………………………………………….38

2-1-4-7-1-شیوه­های پردازشگری ذهنی……………………………………………………………38

2-1-4-7-2-اشکال هشیاری رفلکسی………………………………………………………………….40

2-1-4-8-رابطه بین ذهن­آگاهی، شناخت ضمنی و آشکار………………………………….43

2-1-5-مبانی نظری صبر………………………………………………………………………………………46

2-1-5-1-مفهوم صبر……………………………………………………………………………………………46

2-1-5-2-انواع صبر………………………………………………………………………………………………49

2-1-5-3-رابطه صبر با مفاهیم مشابه………………………………………………………………….50

2-1-5-4-صبر درعرفان اسلامی………………………………………………………………………….51

2-1-5-5-مفهوم صبر در قرآن……………………………………………………………………………..53

2-1-5-6-زمینه­های صبر در قرآن……………………………………………………………………….55

2-1-5-7-صبر و سایر مفاهیم در قرآن………………………………………………………………..59

2-1-5-8-نشانگان صبر…………………………………………………………………………………………60

2-1-5-9-پیامدهای صبر………………………………………………………………………………………63

2-1-5-10-صبر در روانشناسی…………………………………………………………………………….65

2-1-5-11-کارکردهای صبر…………………………………………………………………………………66

2-1-5-12-پایه­های روانشناختی صبر………………………………………………………………….69

2-2-پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………………..75

2-2-1-ذهن­آگاهی………………………………………………………………………………………………..75

2-2-2-صبر……………………………………………………………………………………………………………78

2-3-سؤالات پژوهش……………………………………………………………………………………………..79

فصل سوم: روش و ابزارهای پژوهش

3-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….81

3-2-جامعه آماری، نمونه و روش نمونه­گیری……………………………………………………….81

3-2-1-داده­های توصیفی نمونه…………………………………………………………………………….82

3-3-ابزارهای پژوهش……………………………………………………………………………………………84

3-3-1-آزمون افسردگیبک…………………………………………………………………………………84

3-3-2-آزمون اضطراب پنهان و آشکار اشپیلبرگر………………………………………………..84

3-3-3-پرسشنامه صبر………………………………………………………………………………………….85

3-3-3-1-روایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..85

3-3-3-2-پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..86

3-3-4-پرسشنامه پنج مؤلفه ذهن­آگاهی……………………………………………………………..87

3-3-4-1-روایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..87

3-3-4-2-پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………..91

3-4-روش اجرا……………………………………………………………………………………………………….92

3-5-روش آماری……………………………………………………………………………………………………92

فصل چهارم: یافته­ها

4-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….94

4-2-یافته­های توصیفی………………………………………………………………………………………….95

4-2-1-یافته­های توصیفی مربوط به مؤلفه­های ذهن­آگاهی…………………………………95

4-2-2-یافته­های توصیفی مربوط به مؤلفه­های صبر……………………………………………96

4-3-آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………….97

4-3-1-یافته­های مربوط به سؤال اول…………………………………………………………………..97

4-3-2-یافته­های مربوط به سؤال دوم……………………………………………………………….102

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری

5-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………….108

5-2-بحث و نتیجه­گیری در مورد سؤال اول پژوهش…………………………………………108

5-3-بحث و نتیجه­گیری در مورد سؤال دوم پژوهش………………………………………..112

5-4-محدودیت­ها………………………………………………………………………………………………..114

5-5-پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………..114

فهرست منابع

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………116

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………..121

پیوست­ها

پرسشنامه پنج مؤلفه ذهن­آگاهی…………………………………………………………………………135

پرسشنامه صبر……………………………………………………………………………………………………..137

پرسشنامه افسردگی بک………………………………………………………………………………………139

پرسشنامه اضطراب آشکار و پنهان اشپیلبرگر…………………………………………………….144

چکیده به زبان انگلیسی……………………………………………………………………………………….14

فهرست جدول­ها

جدول(3-1)توزیع گروه نمونه بر حسب سن…………………………………………………………82

جدول(3-2)توزیع گروه نمونه برحسب متغیر جنسیت…………………………………………83

جدول(3-3)توزیع گروه نمونه برحسب متغیر تحصیلات………………………………………83

جدول(3-4)ضرایب پایایی مؤلفه­های صبر…………………………………………………………….86

جدول(3-5)نتایج تحلیل عوامل پرسشنامه پنج مؤلفه ذهن­آگاهی به روش مؤلفه­های اصلی با چرخش واریماکس……………………………………………………………………………89

جدول(3-6)ضرایب پایایی مؤلفه­های ذهن­آگاهی………………………………………………….91

جدول(4-1)میانگین و انحراف معیار پنج مؤلفه ذهن­آگاهی در افراد افسرده، مضطرب و بهنجار……………………………………………………………………………………………………95

جدول(4-2)میانگین و انحراف معیار مؤلفه­های صبر در افراد افسرده، مضطرب و بهنجار……………………………………………………………………………………………………………………..96

جدول(4-3)نتایج آزمونMANOVA مربوط به مؤلفه­های ذهن­آگاهی……………97

جدول(4-4)نتایج مربوط به آزمون تحلیل واریانس تفاوت مؤلفه­های ذهن­آگاهی بین گروه­های افسرده، مضطرب و بهنجار………………………………………………………………98

جدول(4-5)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه مشاهده…………………………98

جدول(4-6)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه توصیف………………………….99

جدول(4-7)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه عمل توأم آگاهی………..100

جدول(4-8)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه عدم قضاوت………………..100

جدول(4-9)نتایج آزمون تعقیبی توکی مربوط به مؤلفه عدم واکنش………………..101

جدول(4-10)نتایج آزمونMANOVA مربوط به مؤلفه­های صبر…………………….102

جدول(4-11)نتایج آزمون تحلیل واریانس تفاوت مؤلفه­های صبر بین گروه­های افسرده، مضطرب و بهنجار…………………………………………………………………………………..103

جدول(4-12)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه شکیبایی……………………………….103

جدول(4-13)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه رضایت…………………………………..104

جدول(4-14)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه استقامت………………………………..104

جدول(4-15)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه درنگ…………………………………….105

جدول(4-16)نتایج آزمون توکی مربوط به مؤلفه متعالی شدن………………………….106

فهرست نمودارها

. 21

.. 22

.. 24

… 25

26

.. 28

29

.. 29

30

.. 31

.. 33

.. 33

… 35

.. 38

. 38

39

. 40

.. 44

.. 44

. 55

… 67

… 69

.. 71

فصل سوم: روش تحقیق

. 73

.. 73

.. 73

… 74

.. 74

74

… 75

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

. 76

.. 76

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

. 81

.. 83

.. 87

.. 87

88

منابع فارسی

منابع انگلیسی

پیوست

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول4-1: توزیع حجم نمونه آماری بر اساس افراد شرکت کننده 76

جدول4-2: مقایسه میانگین وزنی پاسخ ها با میانگین فرضی 3 به منظور بررسی تاثیر تعطیلات به روی عملکرد تحصیلی.. 77

جدول4-3: مقایسه میانگین وزنی پاسخ ها با میانگین فرضی 3 به منظور بررسی تاثیر تعطیلات به روی عملکرد رفتاری دانش آموزان. 78

جدول 4-4 : تفاوت بین نظرات دانش آموزان ، دبیران و مدیران نسبت به تاثیر تعطیلات بر عملکرد اموزشی دانش آموزان. 79

جدول 5-4 : تفاوت بین نظرات دانش آموزان ، دبیران و مدیران نسبت به تاثیر تعطیلات بر عملکرد رفتاری دانش آموزان. 80

چکیده

هدف از تحقیق حاضربررسی تأثیر آسیبهای تعطیلات بر عملکرد آموزشی و عملکرد رفتاری دانش آموزان از دیدگاه مدیران، دبیران و دانش آموزان شهر مرودشت بود.. جامعه آماری پژوهش حاضر عبارت بود از تمامی مدیران، دبیران و دانش آموزان مقطع متوسطه آموزش و پرورش شهرستان مرودشت در سال تحصیلی 89-88 شامل60 نفر مدیر ، 500 نفر دبیر و 8000 دانش آموز که از بین آنها نمونه ای به تعداد 18 مدیر،150 دبیر و200 دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گرد آوری اطلاعات در این تحقیق پرسش نامه سنجش عملکرد رفتاری و آموزشی بود .برای اندازه گیری و تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد که در سطح آمار توصیفی ( محاسبه ی فراوانی، درصد، میانگین، انحراف استاندارد) و در سطح آمار استنباطی از آزمون تی­تست و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد نتایج تحقیق نشان داد.

2-4-6-سطح تحصیلات والدین و پیشرفت تحصیلی……………………………………………………30

2-4-7-مدرسه و پیشرفت تحصیلی……………………………………………………………………………30

2-4-8-انتظارات معلم و پیشرفت تحصیلی………………………………………………………………….31

2-4-9-نمره و ارزشیابی و پیشرفت تحصیلی………………………………………………………………31

2-5- مبانی نظری پژوهش…………………………………………………………………………………………………32

2-6- محیط های یادگیری…………………………………………………………………………………………………32

2-6-1- رویکرد رقابتی………………………………………………………………………………………………32

2-6-2- رویکرد انفرادی……………………………………………………………………………………………32

2-6-3- رویکرد مشارکتی………………………………………………………………………………………….32

2-6-4- ویژگی های یادگیری مشارکتی……………………………………………………………………….33

2-6-5- دیدگاههای عمده در یادگیری مشارکتی……………………………………………………………34

2-6-6- روشهای یادگیری مشارکتی…………………………………………………………………………….36

2-7- سازماندهی کلاس درس برای روش تدریس جیگ ساو………………………………………………..42

2-7-1- نقش معلم در روش تدریس جیگ ساو……………………………………………………………46

2-7-2- اثرات کاربرد روش جیگ ساو………………………………………………………………………..48

2-7-3- محدودیت های کاربرد روش جیگ ساو………………………………………………………….48

2-8- روش یادگیری در حد تسلط ……………………………………………………………………………………51

2-8-1- مفهوم تسلط…………………………………………………………………………………………………51

2-8-2- مراحل روش یادگیری در حد تسلط………………………………………………………………..52

2-8-3- محاسن روش یادگیری در حد تسلط………………………………………………………………53

2-8-4- محدودیت ها………………………………………………………………………………………………..53

2-8-5- یادگیری تا حد تسلط (انفرادی) …………………………………………………………………….53

2-8-6- روش آموزش برای یادگیری…………………………………………………………………………..55

2-8-7- مراحل آموزش برای یادگیری در حد تسلط……………………………………………………..56 2-9- خانواده الگو های انفرادی ………………………………………………………………………………………..60

2-9-1- روش های آموزش انفرادی…………………………………………………………………………….61

2-9-2- آموزش انفرادی و ویژگی های آن……………………………………………………………………62

2-9-3- آموزش انفرادی بر اساس دیدگاه اسکینر…………………………………………………………..64

2-9-4- آموزش انفرادی بر اساس دیدگاه بلوم………………………………………………………………65

2-9-5- آموزش انفرادی بر اساس دیدگاه کلر………………………………………………………………..66

2-10- روش تدریس یادگری در حد تسلط…………………………………………………………………………68

2-10-1- مراحل اجرای روش تدریس یادگیری در حد تسلط…………………………………………69

2-11- سوابق پژوهشی…………………………………………………………………………………………………….70

2-11-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور……………………………………………………………….70

2-11-2-تحقیقات انجام شده در خارج کشور……………………………………………………………..72

2-12- جمع بندی…………………………………………………………………………………………………………….74

فصل سوم:روش تحقیق

3-1- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………76

3-2- جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………………….77

3-3- نمونه آماری و شیوه نمونه گیری………………………………………………………………………………..77

3-4- روش جمع آوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………..78

3-5- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………………………………………………………………78

فصل چهارم: نتایج

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….80

4-2- یافته­های استنباطی ………………………………………………………………………………………………….86

4-3- فرضیه اصلی اول……………………………………………………………………………………………………86

4-4- فرضیه فرعی دوم…………………………………………………………………………………………………….89

4-5- فرضیه فرعی سوم……………………………………………………………………………………………………91

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..95

5-2- بحث و نتیجه‎گیری…………………………………………………………………………………………………..97

5-3- فرضیه اول ( روش تدریس جیگ ساو)………………………………………………………………………98

5-4- فرضیه دوم(یادگیری در حد تسلط)……………………………………………………………………………98

5-5- فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………………..100

5-6- محدویت­های پژوهش…………………………………………………………………………………………….101

5-7- پیشنهادهای پژوهشی……………………………………………………………………………………………..101

5-8- پیشنهادهای کاربردی………………………………………………………………………………………………101

فهرست منابع

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………104

منابع غیرفارسی……………………………………………………………………………………………………………….106

پیوست ها

پیوست الف

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………..107

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول (4-1) خلاصه نتایج آزمون تی تست گروه های مستقل پیش آزمون و پس آزمون متغیر پیشرفت تحصیلی (روش تدریس جیک ساو فرضیه 1)…………………………………………………………………………………………………………….86

جدول (4-2) نتایج آزمون لون برای بررسی فرض برابری واریانس متغیر پیشرفت تحصیلی روش تدریس جیک ساو………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….87

جدول (4-3) نتایج آزمون کواریانس اثر بخشی روش تدریس جیک ساو بر پیشرفت تحصیلی……………………………88

جدول(4-4) خلاصه نتایج آزمون تی تست گروه های مستقل پیش آزمون و پس آزمون متغیر پیشرفت تحصیلی( در حد تسلط)………………………………………………………………………………………………………………………………………………..89

جدول(4-5) نتایج آزمون لون برای بررسی فرض برابری واریانس متغیر پیشرفت تحصیلی در حد تسلط……………..89

جدول(4-6) نتایج آزمون تحلیل کواریانس اثر بخشی روش تدریس یادگیری در حد تسلط بر پیشرفت تحصیلی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………90

جدول (4-7) خلاصه نتایج آزمون تی تست گروه های مستقل پیش آزمون و پس آزمون پیشرفت تحصیلی………….91

جدول(4-8) نتایج آزمون لون برای بررسی فرض برابری واریانس متغیر پیشرفت تحصیلی…………………………………92

جدول(4-9) نتایج آزمون تحلیل کواریانس اثر بخشی روشهای تدریس جیگ ساو و در حد تسلط………………………92

.

چکیده:

هدف این پژوهش مطالعه تاثیر روش تدریس جیگ ساو وروش تدریس یادگیری در حد تسلط بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان،پایه ششم شهر بندرعباس بوده است.این پژوهش به روش شبه تجربی و استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون گروه گواه و گروه آزمایش صورت گرفت.جامعه آماری این تحقیق دانش آموزان پایه ششم ناحیه دو شهر بندرعباس در سال تحصیلی 93-92 بوده اند که جمعا 2817دانش آموز،که از این تعداد 1484 دانش آموز پسر و 1333دانش آموز دختر بوده است که با شیوه ی نمونه گیری تصادفی طبقه ای خوشه ای 80 دانش آموز از بین مدارس ابتدایی ناحیه 2 بندرعباس دو مدرسه پسرانه دانش و دخترانه سید قطب جهت مطالعه انتخاب که از هر مدرسه دو کلاس در یک پایه و به تصادف یکی بعنوان گروه گواه و دیگری بعنوان گروه آزمایش بعنوان نمونه تحقیق لحاظ گردیده اند.داده ها و اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss و روش کواریانس تحلیل گردید.نتایج و یافته های پژوهش حاضر حاکی از تایید فرضیه کلی تحقیق می باشد.یعنی روش تدریس جیگ ساو و روش تدریس در حد تسلط بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه ششم شهر بندرعباس تاثیر معناداری دارد.

واژگان کلیدی:روش تدریس جیگ ساو، روش تدریس در حد تسلط، پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه ششم.

2-2-1- نظریه های مدیریت مشاركتی 20

2-2-2- الگوهای مدیریت مشاركتی 21

2-2-3- تعاریف مدیریت مشاركتی 24

2-2-4- راهكارهای اجرایی مدیریت مشاركتی 25

2-3- مبانی نظری خلاقیت 26

2-3-1- نظریه های خلاقیت 26

2-3-2- تعاریف خلاقیت و نوآوری 29

2-3-3- فرآیند خلاقیت 30

2-3-4- موانع خلاقیت افراد 31

2-3-5- وی‍ژگیها و خصوصیات افراد خلاق 32

2-4- پیشینة تحقیق 33

2-4-1- تحقیقات خارجی و داخلی 33

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه 39

3-2-روش تحقیق 39

3-3- جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه 39

3-4- ابزارهای پژوهش 40

3-4-1- مقیاس افتراق مفهومی مدیریت 40

3-4-2- پرسشنامه خلاقیت دبیران 43

3-5- شیوه جمع آوری اطلاعات 45

3-6-روشهای آماری 45

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-نتایج 48

4-1-نتایج آمار توصیفی 48

4-2-نتایج آمار استنباطی 50

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1-بررسی نتایج 60

5-2-محدودیتها و مشكلات تحقیق 68

5-3-پیشنهادهای كاربردی 69

5-4- پیشنهادهای پژوهشی 70

منابع فارسی 71

منابع لاتین 73

پیوستها

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول شماره3- 1- جامعه و نمونه آماری 40

جدول شماره3- 2- نتایج حاصل از (تحلیل گزینه) 42

جدول شماره3- 3- ضریب آلفای كرونباخ ابعاد مقیاس افتراق مفهومی مدیریت 43

جدول شماره3-4- نتایج حاصل از (تحلیل گزینه) 44

جدول شماره 4-1- شاخصهای آمار توصیفی متغیرهای پیوسته تحقیق 49

جدول شماره 4-2- شاخص های آمار توصیفی سطح تحصیلات 49

جدول شماره 4-3- فراوانی و درصد فراوانی جنسیت در سه سبک مدیریت 50

جدول شماره 4-4- ضرایب همبستگی بین سبک های مدیریت و خلاقیت دبیران 51

جدول شماره 4-5-1- ماتریس همبستگی بین مؤلفه های سبك مدیریت و خلاقیت دبیران 52

جدول شماره4-5- ضریب رگرسیون بین مولفه های مدیریت سنتی و خلاقیت دبیران 52

جدول شماره 4-6- ضریب رگرسیون بین مولفه های مدیریت متعادل و خلاقیت دبیران 54

جدول شماره 4-7- ضریب رگرسیون بین مولفه های مدیریت مشارکتی وخلاقیت دبیران 55

جدول شماره4-8- ضریب رگرسیون بین مولفه های مدیریت وخلاقیت دبیران 56

جدول شماره 4-9- مقایسه تفاوت ضرایب همبستگی سبک های مدیریت و خلاقیت دبیران 57

جدول شماره 4-10- تفاوت میانگین نمرات مدیریت دبیران زن و مرد 58

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار1- ویژگی ها و خصوصیات افراد خلاق 32

چکیده

بررسی تاثیر سبکهای مدیریت (مشارکتی و سنتی) بر خلاقیت دبیران: مطالعه موردی دبیرستانهای شهر شیرازناحیه 1و2

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تاثیر سبكهای مدیریت (مشارکتی و سنتی) بر خلاقیت دبیران در مدارس متوسطه دولتی شهر شیراز بوده است.جامعه آماری961 نفرو گروه نمونه تحقیق شامل275 نفر از دبیران (زن129 و مرد146) مدارس متوسطه می با شد كه در سال تحصیلی89-88 مشغول كار بوده اند و با روش تصادفی سهمیه ای انتخاب گردیده اند. از دو ابزار، مقیاس افتراق مفهومی مدیریت و پرسشنامه خلاقیت دبیران برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد.پرسشنامه ازدبیران نواحی1و2ازنواحی چهارگانه شهرشیراز می باشد.روش تحقیق حاضرازنوع پیمایشی همبستگی است. روایی وپایایی ابزار ها با استفاده از روش تحلیل گزینه و آلفای كرونباخ بدست آمد. نتایج به دست آمده از پژوهش عبارتند از:

1- ضرایب همبستگی بین سبكهای مدیریت (سنتی، متعادل و مشاركتی) و خلاقیت نشان داد كه رابطه بین هر سه سبک مدیریت (سنتی، متعادل و مشارکتی) با خلاقیت دبیران مثبت و در سطح 01/ 0معنی دار است

2-ضرایب تعیین بدست آمده از رگرسیون بین سبكهای مدیریت (سنتی، متعادل و مشاركتی) و خلاقیت نشان می دهد سبك مدیریت مشاركتی نسبت به سایر سبكها (سنتی و متعادل)پیش بینی دقیق تری برای خلاقیت دبیران ارائه می دهد. وهمچنین رگرسیون بین سبك مدیریت و خلاقیت نیز (55/0R²=) است.

3- تفاوت بین ضرایب همبستگی بدست آمده از سبك مدیریت مشاركتی و خلاقیت با سبك مدیریت سنتی و خلاقیت در سطح 01/0 معنی داراست.

4- بین سبک مدیریت مدیران زن و مرد تفاوت معنی داری در سطح 01/0 وجود دارد.

كلید واژه: سبكهای مدیریت، مشارکتی، سنتی، متعادل، خلاقیت

كلیات

1-1- مقدمه:

خلاء و شكاف میان عصر سنگ تا عصر فضا را خلاقیت و ابتكار انسان پركرده است. انسان در تطور تاریخی خود همواره مدیون و مرهون ابداع و نوآوری خود بوده است.در عصر انفجار اطلاعات و توسعه سریع فناوری پرداختن به فرآیند خلاقیت و ارائه راهکارهای عملی برای رشد و آموزش آن امری ضروری و اجتناب ناپذیر برای ادامه حیات یک جامعه است. هرچند خلاقیت بالقوه در انسان به ودیعه نهاده شده است اما ظهور آن مستلزم پرورش و بکارگیری آن است. تورنس(1982) معتقد است انسان برای بقا نیازمند است که قدرت خلاقیت را پرورش و مورد استفاده قرار دهد )حسینی، 1385).

گسترش و سرعت تغییرات در سراسر جهان باعث شده که خلاقیت بیش از پیش اهمیت یابد، کشورها فقط با ابتکار و نوآوری می توانند خود را با شرایط جدید وفق داده و همگام با دگرگونیها به پیش روند. بدیهی است در دنیای پیچیده کنونی، سازمانهایی در رقابت با سایرین موفق ترند که بتوانند از فرصت های پیش رو به بهترین نحو استفاده کنند و این امر جز با افزایش خلاقیت و نوآوری امکان پذیر نیست.

امروزه شعار “نابودی در انتظار شماست مگر اینکه خلاق و نوآور باشید” در پیش روی مدیران همه سازمانها قرار دارد و سازمانهایی موفق هستند که دایماً افکار و اندیشه های جدید را در سازمان کاربردی کنند و این امر توسط مدیران و کارکنان خلاق امکان پذیر است (ساکی،1380).

توانایی مدیریت بر منطبق کردن و سازگار نمودن سازمان با شرایط جدید در محیط به ترتیبی که این شرایط و عوامل به نفع سازمان عمل کند و نه به ضرر آن بستگی به شیوه مدیریت و یافتن راههای جدید ابتکار دارد، در شرایط متغیر و متحول، تنها ادامه راه گذشته براساس تجربه های گذشته کافی نخواهد بود و دوام و حیات سازمان بر فکر و عقیده تازه و خلاق نیاز خواهد داشت. در واقع، قوه خلاقه موجود در یک سازمان یکی از با ارزشترین سرمایه­های آن سازمان است که توسط مدیریت سازمان بارور می شود(عالی، 1379).

لوازم مدیریت مشاركتی:برای پیاده كردن نظام مدیریت مشاركتی در سازمانهای آموزشی باید قبلا مقدمات كار و زمینة اجرا مهیا گردد. جهت نیل به این مقصود توجه به عوامل زیر ضروری است:

1- گرایش به عدم تمركز:

گرایش فلسفه، اهداف وفعالیتهای سازمان های آموزشی از تمركز بسوی عدم تمركز موجب تفویض اختیار بیشتر به زیردستان خواهد بود و مشاركت آنها را در تصمیم­گیری­ها بیشتر خواهد كرد. توجه به نیازها، شرایط و امكانات اجرایی، امكان تبادل نظر از بالا به پایین یا ارتباط متقابل مدیران و برنامه ریزان و مجریان، توجه به تفاوتهای فردی كاركنان، توجه به خلاقیت­ها، ابتكارات وآزادی عمل و توجه به تصمیم گیری دررده های پایین از ویژگیهای مثبت گرایش به عدم تمركز در نظام مدیریت مشاركتی است.

2- كاهش بوروكراسی

بوروكراسی به خاطر ویژگی های ذاتی خود نمی تواند به مشاركت كاركنان و برخورد خلاقیتها و ابتكارات آنها میدان دهد و در بسیاری از موارد كیفیت را فدای كمیت می سازد، تمركز ذاتی بوروكراسی خود دلیل قانع كننده ای براین ادعا می باشد. علاوه بر این كاهش بوروكراسی در سازمانهای آموزشی زمینة مشاركت را تسهیل می كند و این خود تحولی دیگر در استقرار مدیریت مشاركتی است.

– ثبات مدیریت:

از آنجا كه در نظام مدیریت مشاركتی اثربخشی وكیفیت مورد انتظار است و تحقق این امر منوط به برنامه ریزی های دراز مدت می باشد، ثبات مدیریت عامل تعیین كننده ای در این زمینه خواهد بود. تغییر مدیران سازمانهای آموزشی در جریان نوسانات سیاسی جامعه ضربة جبران ناپذیری بر پیكرة سازمان وكیفیت فعالیتهای آن وارد می آورد. این تغییرات توجه مدیران را به اهداف و برنامه­ریزی­های كوتاه مدت و كمی سوق می دهد و از میزان مشاركت می كاهد.

4-آموزش نیروی انسانی

برنامه­ریزی آموزش برای ارتقای سطح علمی نیروی انسانی سازمانهای آموزشی به صورت مستمر موجب آشنایی با تحقیقات جدید، روش­های نو در زمینة انجام كار و… خواهد شد و تحقق نظام مدیریت مشاركتی را تسهیل خواهد كرد.