عموم افراد توجه نشود فن آوری اطلاعات به هیچ وجه توسعه نخواهد یافت.

رایانه ها بعنوان ابزارهای مناسب، موجب آماده كردن دانشجویان برای پذیرش تغییر و تحول فناوریهای آموزش و وسیله ای بالقوه برای خودآموزی و خودرهبری دانشجویان موجب افزایش بازدهی آموزش و تقویت عملكرد دانشجویان در دانشگاه می گردند (كوبال، 1993: 59)

با توجه به تجارب آموزش فناوری در كشورهای پیشرفته و سابقه تحقیقها و بررسیهای انجام شده در دنیا از یكسو، و از سوی دیگر با توجه به لزوم بازنگری مفهوم نوین آموزش متناسب با نیازهای جدید اساتید و دانشجویان انجام این تحقیق، به منظور تعیین سرفصلهای نوین آموزش استفاده از رایانه بعنوان یكی از متداولترین ابزارهای فناوری اطلاعات ضروری می باشد.( همان منبع ، 59 )

اهداف پژوهش :

هدف اصلی : بررسی و مقایسه فاكتورهای مؤثر بر استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط دانشجویان دختر و پسردانشگاه پیام نورگیلان غرب

اهداف جزئی :

1- تعیین نقش و تاثیر فناوری اطلاعات در فعالیت های دانشجویان

2- تعیین و مقایسه فاكتورهای مؤثر بر استفاده از فناوری اطلاعات توسط دانشجویان دختر و پسر

«سوالهای تحقیق»

سوالهای پژوهش عبارتند از :

1- میزان آشنایی دانشجویان با رایانه و اینترنت چقدر است؟

2- گسترش فن آوری اطلاعات بویژه رایانه و اینترنت چه تاثیری بر نیازهای مطالعاتی دانشجویان دارد؟

3- میزان استفاده از ICT در دانشجویان دخترو پسر چقدر است ؟

4- آیا بین امکانات موجود ICT و میزان استفاده از ICT رابطه وجود دارد ؟

5- آیا بین سواد ICT ومیزان استفاده از ICT رابطه وجود دارد ؟

6- ایا بین انتظارات اساتید و استفاده از ICT توسط دانشجویان رابطه وجود دارد ؟

فرضیات تحقیق :

1- بین آشنایی دانشجویان با رایانه و اینترنت و میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه وجود دارد .

2- بین نیازهای مطالعاتی دانشجویان و میزان استفاده از فناوری اطلاعات رابطه وجود دارد .

3- بین جنسیت دانشجویان و میزان استفاده از ICTرابطه وجود دارد .

4- بین امکانات موجود ICT و میزان استفاده از ICTرابطه وجود دارد .

5- بین سواد ICT و میزان استفاده از ICT رابطه وجود دارد .

پرسشنامه عزت نفس 61

مقیاس تأیید خویشتن راتوس 65

منابع 71

فصل اول

بررسی تاثیر نگرش های صمیمانه والدین بر تایید و عزت نفس فرزندان مقطع سوم دبیرستان شهرستان رشت

مقدمه:

شخصیت و اخلاق كودك تنها در ارتباط با والدین رنگ نمی گیرد بلكه افراد دیگری هم وجود دارند كه در برخی موارد نه تنها تاثیر فوق العاده ای در كودك می گذارند بلكه بسیار از یافته های والدین را در طریق تربیت نابود و زحمات و تلاشی آنها را خنثی می سازند بدین نظر ضروری است كه نقش آنها و میزان اهمیت شان را در تربیت شناخت و تاثیر مثبت یا منفی كه آنان در ساختن یا ویران كردن بتای اخلاقی و دیگر ابعاد وجود و شخصیت كودك دارند بدانیم بتدریج كه طفل رشد می كند و پرورش می یابد با كسان و بستگان ووالدین نزدیك خویش و دستی با آنها و فرزندانشان در سنین بالاتر با دوستان و همسالان كوچه و محله خویش و همینطور بعد ما با افراد دیگر همه می تواند در تایید خویشتن تاثیر بسزایی داشته باشد به حقیقت باید اعتراف كرد كه افراد محیط زندگی كودك یعنی همان ها كه بر شمرده شدند در زندگی او نقش مثبت یا منفی می تواند داشته باشد كودك با فطرت پاك و با اندك مسامحه ای می توان گفت بی رنگ و بی تفاوت به دنیامی آید این خانواده است كه او صالح و با اعتقاد ببار می آورد و حتی روابط دوستانه و سنجیده شده والدین هم می تواند موثر باشد ما اهمیت نقش وراثت و صفاتی را كه از اجداد به كودك منتقل می شود را نادیده نمی گیریم ولی قائلیم كه تربیت مخصوصا در خانواده این خصایص و صفات را تحت الشعاع قرار می دهد و حتی در برخی موارد اثرآن را خنشی می كند كودك مانند دفتری است كه چیزی روی آن نوشته نشده و این خانواده است كه در آن دفتر جملات افتخار آمیز یا ذلت آفرین می نویسد و چیزهای نا خوانا را خوانا می كند خانواده شخصیت كودك را رنگ می دهد حال بارفتار مناسب خود كه آن را در درك از خویشتن به حد خود شكوفایی می رساند و اعتقاد را در آن بالا می برد و خواء با رفتار نا مناسب خود باعث یك كودك بدون عزت نفس و اعتماد به نفس بالا می شود براساس روش تربیتی والدین است كه طفل در آینده آرام و متعادل می شود و یابی قرار آزاد بار می آید با چاكر ، غلام و بالاخره خوش فكر و خوش مرام، عقیده كودك عقیده والدین است زیرا فكر و اندیشه اش هنوز آنچنان رشد و كمال نیافته كه شخصا به تحلیل مسائل بپردازد در حقایق ماوراء ماده را كشف واز منابع استخراج نماید روی این نظر در سخنی از پیامبر آمده كه هر مولودی بر منبای اساس فطرت به دنیا می آید واین والدین او هستند كه او را یهودی ، نصرانی و…. بار می آورند ( علی قائمی امیری – 1382).

بیان مسئله:

خانواده نخستین محلی است كه در آن طفل خاطره ای مطبوع یا نا مطبوع پیدا می كند احساسات و عواطف قوی یا ضعیف بدست می آورد محلی ایده آل برای تمرین مهر و عاطفه وانس و الفت و صمیمانه بودن و مهرورزی است كه محبت های صادقانه مادر ، بوسه های پرمهر و بی ریای پدر ، دستگیرهای بدون چشمداشت و خالصانه والدین در آغوش گرفتن ، نوازش كردن ها و دلسوزی ها و غم خوری ها برای او همه و همه زمینه هائی جهت عاطفی بار آوردن كودك است خانواده از سوی دیگر وسیله ایی است برای انتقال آداب و اخلاق رسوم و سنت صحیح یا غلط است كودك در خانه اخلاق . اعتماد به نفس ، پاكدلی و مقررات را می آموزد واین همه مسائل از طریق والدین صورت می گیرد كه می تواند تاثیر مثبت برروی درك از خود داشته باشد یا نه و بدین ساننقش خانوادهدر این جنبه ها نیز دارای اهمیت فوق العاده است و والدین هستند كه به كودكان محبت فكری و عملی می دهند پس براین اساس زندگی خانوادگی و رابطه والدین باید مقدمه حیات اجتماعی باشد (ستوده، هدایت الله – 1383).

سوال مسئله:

1- آیا بین نگرشهای صمیمانه والدین و عزت نفس رابطه معنی داری وجود دارد؟

2- آیا بین نگرشهای صمیمانه والدین و تایید خویشتن رابطه معنی داری وجود دارد؟

فصل چهارم: یافته های پژوهش

1-4 اطلاعات توصیفی. 42

2-4 تحلیل داده ها 49

فصل پنجم: نتیجه گیری

1-5 نتیجه گیری.. 55

2-5 محدودیت ها 56

3-5 پیشنهادها 56

فهرست منابع. 57

*پیوست ها

پیوست الف- پرسشنامهجمعیت شناسی…… 59

پیوست ب- پرسشنامه مهارت های اجتماعی. 61

فهرست جداول

عنوانصفحه

جدول 1-3 میانگین و انحراف معیار پرسشنامه مهارت های اجتماعی 40

جدول 1-4 داشتن وسیله بازی رایانه ای.. 42

جدول 2-4 تجربه بازی رایانه ای.. 43

جدول 3-4 محل بازی رایانه ای.. 43

جدول 4-4 وسیله بازی رایانه ای.. 44

جدول 5-4 مدت زمان استفاده از بازی های رایانه ای.. 45

جدول 6-4 ترجیح آزمودنی ها در مورد حضور دیگران در محل بازی.. 45

جدول 7-4 نحوه انجام بازی های رایانه ای.. 46

جدول 8-4 وضعیت شغلی پدران در گروه نمونه. 46

جدول 9-4 وضعیت شغلی مادران در گروه نمونه. 47

جدول 10-4 میزان تحصیلات پدران در گروه نمونه. 48

جدول 11-4 میزان تحصیلات مادران در گروه نمونه. 48

جدول 12-4 شاخص های توصیفی نتایج پرسشنامه. 49

جدول 13-4 تحلیل شماره یک: تحلیل رگرسیون متغیر مهارت های اجتماعی بر متغیر تجربه بازی 50

جدول 14-4 اطلاعات مربوط به ضرایب رگرسیون و ضریب تعیین تحلیل شماره یک 50

جدول 15-4 تحلیل شماره دو: تحلیل رگرسیون متغیر مهارت های اجتماعی بر متغیر حضور دیگران در محل بازی.. 51

جدول 16-4 اطلاعات مربوط به ضرایب رگرسیون و ضریب تعیین تحلیل شماره دو. 51

جدول 17-4 تحلیل شماره سه: تحلیل رگرسیون متغیر مهارت های اجتماعی بر متغیر محل بازی 52

جدول 18-4 اطلاعات مربوط به ضرایب رگرسیون و ضریب تعیین تحلیل شماره سه. 52

جدول 19-4 تحلیل شماره چهار: تحلیل رگرسیون متغیر مهارت های اجتماعی بر متغیر میزان مشغولیت با بازی 53

جدول 20-4 اطلاعات مربوط به ضرایب رگرسیون و ضریب تعیین تحلیل شماره چهار. 53

1-1 مقدمه

دوران کودکی و نوجوانی سنین بسیار حساسی است که باعث شکل گیری شخصیت افراد می شود. آنها در این سنین یاد می گیرند چگونه در جامعه در کنار دیگران زندگی کنند و با آنها رابطه داشته باشند و نیازهای خود را برآورده سازند؛ اما اگر در این دوران مهارت های لازم را فرا نگیرند در آینده نمی توانند افراد موفقی باشند.

یکی از راه های فراگیری این مهارت ها بازی کردن است. کودک در خلال بازی نه تنها روحیه شادابی پیدا می کند، بلکه مهارت های اجتماعی را نیز می آموزد.

مسئله ای که امروزه والدین با آن درگیر هستند و برای آنها نگرانی ایجاد کرده بازی های رایانه ای است.

بازی های رایانه ای از نظر محتوا، گرافیک و نحوه ی برنامه ریزی شدن، چنان جذاب هستند که کودکان و نوجوانان و حتی افرادی با سنین بالاتر نیز جذب آنها می شوند و دوست دارند این بازی ها را انجام دهند. وقتی فرد شروع به بازی می کند، می خواهد تا آخرین مرحله پیش برود و اگر نتوانست بارها تلاش می کند. این عمل باعث می شود او نسبت به مابقی کارهایی که باید انجام دهد و همچنین زمان غافل شود. برای این افراد فقط بازی مهم است. اگر این افراد به حال خود رها شوند فراموش می کنند نیازهای اولیه خود مانند غذا خوردن را برآورده سازند. در انجام بازی های رایانه ای باید حد اعتدال را رعایت کرد وگرنه علاوه بر بیماری های جسمانی و روانی که فرد ممکن است با آن درگیر شود، باعث می شود کودکان و نوجوانان زمان کمتری را برای یادگیری علوم اختصاص دهند و درنتیجه دچار افت درسی شوند؛ البته بیشتر والدین سعی می کنند بر کارهای فرزندانشان نظارت داشته باشند؛ اما برخی از نوجوانان چنان درگیر این بازی ها می شوند که دیگر قابل کنترل نیستند. آنها از رفتن به میهمانی سرباز می زنند تا ساعات بیشتری را بتوانند صرف این بازی ها بکنند، دوست، آشنا، فامیل و همچنین غذای آنها این بازی ها می شود. در این جاست که آنها نه تنها به خود آسیب می رسانند، بلکه جامعه را در آینده با مشکلاتی مواجه می کنند؛ زیرا فردی که باید سال های بعد اداره جامعه را در دست گیرد به علت آموزش ندیدن، توانایی لازم برای زندگی کردن را ندارد و نمی تواند در جهت رشد و توسعه کشور نقشی را ایفا کند.

2–1تعریف مسئله

ازروزگارباستان تا عصر حاضر، “ارتباط” مورد توجه بسیاری از اندیشمندان در حوزه های گوناگون هنر، فلسفه و سیاست بوده است. تنها در روزگار اخیر است که صاحبنظران و پژوهشگران علوم اجتماعی، خاصه در رشته هایی چونمردم شناسی، علوم سیاسی، روانشناسی اجتماعی وجامعه شناسی، “ارتباط” را موضوع مطالعه علمی قرار داده اند. امروزه گستره نوپای نظریه ارتباط، به صورت یک رشته علمی در آمده است.

بدون شک جهان معاصر، تفاوتی کیفی، نسبت به دو سه دهه پیش دارد که این امر مرهون پدیدآیی و تحول سریع رایانه ها و گسترش و فراگیری دسترسی به آنهاست. یکی ازپیامدهای این گسترش وتحول، ظهور بازیهای رایانه ای ویدیویی می باشد.(اولسون1377)

پیدایش این پدیده جدید، موجی از نویدها و نگرانی ها به دنبال داشته است. در حالی که برخی بشارت گشایش دنیایی جدید وخلاق را برای کودکان و نوجوانان به همراه داشته اند و این بازیها را مقدمه ای برای آشنایی بیشتر با رایانه، آموختن زبان، افزایش مهارتهای هماهنگی چشم ودست وسر وسامان بخشیدن به اوقات فراغت کودکان و نوجوانان می دانستند، عده ای دیگربا نگرانی به محتوای بازیها چشم دوخته اند که با افزایش میزان واقع گرایی وحداکثر بهره گیری از دانش علوم رایانه، فیزک و سایر علوم مرتبط، سعی در هرچه بیشتر مجذوب ساختن مخاطبین خود به دنیای خشن بازیها دارند. حتی برخی، این بازیها رااز مصادیق تهاجم فرهنگی دانسته که مضامینی ضد ارزشی وضدفرهنگی دارند و در بسیاری از موارد از جاذبه های جنسی، بهره گیری می کنند (امین صارمی، 1375). علاوه بر توجه به محتوای بازیها و بررسی پیامدهای آن پرداختن به بازیهای رایانه ای فی نفسه بحث و پیگیری هایی را به دنبال داشته است: آیا این بازیها می تواند باعث اعتیاد گردند؟ آیا تحرک فیزکی وجسمانی فرد را کاهش داده وضمن محدود کردن فرصتهای کنکاش وتفحص در محیط باعث عوارضی چون درد مفاصل وگردن ویا چاقی می گردند؟ آیا از تعاملات اجتماعی فرد می کاهند واو را به انزوای اجتماعی سوق می دهند؟(منطقی، 1379).

ازآنجا که بازیهای رایانه ای وویدیویی، جزو یکی از سرگرمی های رایج کودکان ونوجوانان درآمده است، داشتن امکانات این بازیها در منزل، چیز دور از انتظاری نیست. افزون بر فضا ومحیط پرداختن به بازی، گاه خود بازی، ازطریق محتوا فرد را چنان درگیر ومشغول می سازد که از دیگران و وجود وحضور آنان غافل می گردد وبازی وپرداختن به آن را جذاب تر ورضایت بخش تر از تعامل با دیگران می یابد. با کاهش تماس و تعامل با دیگران فرد فرصت آموختن اصول وقواعد حاکم بر روابط رضایت بخش ومفید و موثر را ازدست می دهد، این ضعف ایجاد شده در مهارت های اجتماعی؛ که همان رفتارهای آموخته شده، مقبول جامعه، موثر و مفید است؛ خود، اندک معاشرت ها و مراودات باقی مانده را تحت تاثیر قرار می دهد و فرد که خود را در مدیریت روابط بین شخصی با افراد دیگر و برقراری و حفظ و ادامه آن ناتوان می یابد، به سوی دنیای بازی ها که عاری از این تنش ها و نگرانی ها است، بازمی گردد و بازی ها را چون مصاحبی دلنشین و جایگزین کاستی ها می یابد(منطقی 1379).

در عصر حاضر با پیشرفت وسایل ارتباط جمعی، الکترونیکی و سرگرم کننده، که یکی از نمودهای بارز آن بازیهای رایانه ای ویدیویی است، روبرو هستیم و می دانیم که نوجوانان، مخاطبین اصلی واولیه آن می باشند ونیز می دانیم که نوجوانی یکی از حساسترین وسرنوشت سازترین مراحل زندگی آدمی است، جای آن دارد که به اثر وپیامد این بازیها بر نوجوانان ودنیای آنان بیندیشیم. در این میان بر کارایی نوجوان در روابط وتعاملات آنها با دیگران یا به عبارتی” مهارتهای اجتماعی” تمرکز کرده ایم واین سوال مطرح گردیده است که: ” آیا میان بازیهای رایانه ای- ویدیویی و مهارت اجتماعی در نوجوانان رابطه معنا داری وجود دارد؟” یا به صورت واضح تر: آیا پرداختن به بازی های رایانه ای و ویدیویی، کاهش مهارت های اجتماعی در نوجوانان را به دنبال دارد؟

3–1ضرورت انجام تحقیق

انسان مخلوقی گروه دوست واجتماعی است که برای برآوردن نیازهای عاطفی، اجتماعی وزیستی خود احتیاج به تعامل با دیگران دارد. بدون توانایی ارتباط برقرار کردن با دیگران، روزگار ما بی رنگ، تنها وتهی از گرما، معنا ومهر ورزی خواهد بود ونیازهای اساسی ما در زندگی برآورده نخواهد شد. همان گونه که مردم زندگی می کنند، مهارت اجتماعی شان به آنها اجازه می دهد که از علایق و فرصتهایشان استفاده کرده، با احساس تر زندگی کنند. بیشتر اوقات، موفقیتها در زندگی اجتماعی یک فرد به تدریج، مهارتهای ارتباطی موثرتری را در او شکل می دهد وموجب کفایت اجتماعی وشادمانی او می شود. والدین، دوستان وقهرمانان رسانه ها، نقش مهمی را در این مورد بازی می کنند. آنها موجب می شوند که مردم مهارت های بیانی را به وسیله فرایند تقلید و همانند سازی فرا بگیرند( ده بزگی، 1372).

از سوی دیگر رابطه مثبتی میان مهارت های اجتماعی و رشد اجتماعی وجود دارد. یکی از عوامل سازگاری افراد در تعاملات گروهی، مهارت های اجتماعی یعنی توانایی ایجاد ارتباط و احساس رضایت از دیگران است.

یکی از عواملی که احتمال می رود به نارسایی مواجهه با سرمشق های مناسب و تنزل مهارت های اجتماعی در اثر استفاده منجر شود، پدیده نوظهور رسانه های جمعی؛ بازی های رایانه ای- ویدیویی است.

اختلالات یادگیری…………………………………………………………………………………………………………………………62

مشخصه های اولیه در ناتوانی یادگیری……………………………………………………………………………………………..65

طبقه بندی اختلالات یادگیری………………………………………………………………………………………………………….65

عوامل دخیل در اختلالات نوشتاری………………………………………………………………………………………………….74

اختلالات كنترل حركتی………………………………………………………………………………………………………………….74

اختلالات ادراك بصری…………………………………………………………………………………………………………………..76

اختلالات حافظه بصری…………………………………………………………………………………………………………………..77

چپ دستی……………………………………………………………………………………………………………………………………77

نظریه های چپ دستی…………………………………………………………………………………………………………………….79

عوامل مؤثر بر چپ دستی……………………………………………………………………………………………………………….82

شرایط مؤثر بر بد خطی………………………………………………………………………………………………………………….84

خطاهای متداول در نوشتن………………………………………………………………………………………………………………89

آموزش چگونه نوشتن به كودكان چپ دست……………………………………………………………………………………..92

روش نظامدار واكت (vakt)………………………………………………………………………………………………………….94

الگوی پیشنهادی طراحی آموزشی بر اساس روش نظامدار واكت…………………………………………………………..97

بخش دوم (پیشینه تجربی) …………………………………………………………………………………………………………..100

تحقیقات انجام شده در داخل كشور………………………………………………………………………………………………..100

تحقیقات انجام شده در خارج كشور……………………………………………………………………………………………….103

جمع بندی و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………….107

فصل سوم:روش شناسی تحقیق

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………….109

روشت حقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………110

طرح تخقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………….111

جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………………..114

حجم نمونه و روش نمونه گیری ……………………………………………………………………………………………………114

ابزار گردآوری داده ها …………………………………………………………………………………………………………………115

روایی ابزار تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………115

پایایی ابزار تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..115

روش تجزیه و تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………………………………..116

فصل چهارم :تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………

آمار توصیفی………………………………………………………………………………………………………………………………

آمار استنباطی ……………………………………………………………………………………………………………………………

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………

بحث در مورد فرض اول …………………………………………………………………………………………………………….

بحث در مورد فرض دوم …………………………………………………………………………………………………………….

بحث در مورد فرض سوم …………………………………………………………………………………………………………..

بحث در مورد فرض چهارم………………………………………………………………………………………………………….

پیشنهادات پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………….

محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….

منابع و مراجع ……………………………………………………………………………………………………………………………

ضمائم ……………………………………………………………………………………………………………………………………..

چكیده:

هدف پژوهش طراحی آموزشی مبتنی برروش نظامدارواکت (VAKT) و بررسی تأثیرآن برکاهش اختلالات نوشتاری کودکان پسر پایه دوم ابتدایی شهر سنندج بود. روش پژوهش آزمایشی و جامعه مورد بررسی در این پژوهش شامل 138 نفر دانش آموز دارای اختلال نوشتاری می باشند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده 40 نفر انتخاب شد. پس از انتخاب طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل،گروه آزمایش در معرض متغیر مستقل که طراحی آموزشی به روش نظامدار واکت می باشد قرار می گیرند.و گروه کنترل به روش معمول در مدارس آموزش می بیند. داده های بدست آمده از پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از تحلیل کوواریانس و نرم افزارspss مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت، یافته ها نشان داد:.

1.طراحی آموزشی به روش نظامدار واکت بر کاهش اختلالات کنترل حرکتی در ناتوانی های نوشتاری دانش آموزان پایه دوم ابتدایی در سطح تأثیر(p=0/001) دارد.2. طراحی آموزشی به روش نظامدار واکت بر کاهش اختلالات ادراک بصری در ناتوانی های نوشتاری دانش آموزان پایه دوم ابتدایی در سطح (p=0/005) تأثیر دارد. 3. طراحی آموزشی به روش نظامدار واکت بر کاهش اختلالات حافظه بصری در ناتوانی های نوشتاری دانش آموزان پایه دوم ابتدایی در سطح (p=0/001)تأثیر دارد4. طراحی آموزشی به روش نظامدار واکت بر کاهش اختلالات چپ دستی در ناتوانی های نوشتاری دانش آموزان پایه دوم ابتدایی در سطح (p=0/000) تأثیر دارد. نتیجه گیری: استفاده ازروش نظامدار واکت بر کاهش اختلال نوشتاری دانش آموزان ویژه یادگیری منتهی می شود.

کلید واژه ها: طراحی آموزشی، روش نظامدار واکت، اختلالات نوشتاری، دانش آموزان ویژه یادگیری.

فصل یکم

كلیات پژوهش

مقدمه:

از نیمه قرن بیستم (دهه 1960) پژوهش و مطالعه درباره کودکانی آغاز شده است که حالت و کردار آنان برای بسیاری از پدران، مادران، معلمان و مددکاران حیران کننده است. این گروه، علی رغم داشتن هوش طبیعی، بدون بهره­گیری از آموزش­های ویژه قادر به ادامه تحصیل نیستند، یا برخی دیگر ممکن است یک روز مطلب را به خوبی فراگیرند و روز دیگر تمام آن را فراموش کنند ( كریمی، 1388). عده ای دیگر در پاره­ای از کارها بر بسیاری از همگنان خود پیشی می­گیرند و در قسمتی دیگر مانند کودکان کوچک تر از خود عمل می­کنند. بسیاری ازاین کودکان تنها در یادگیری یک درس خاص دچار مشکل هستند، اما برخی از آنان در یادگیری چند موضوع درسی مشکل دارند. مشکل یادگیری این کودکان معمولاً با افزایش سن آنان شدیدتر می­شود (همان منبع).

یکی از موارد شایعاختلال یادگیری، اختلال در نوشتن (رشدی) است که به طور متنوع به کلینیک­های کاردرمانی مراجعه دارند. اختلال نوشتن یک اختلال مهارت آموزشی تعریف می­شود که در دوران کودکی ظاهر می­شود. این کودکان معمولاً وارونه ­نویسی می­کنند یا بسیار بد خط می‏نویسند. برخی از محققان عقیده دارند که بدنویسی این کودکان معمولاً به دلیل عدم هماهنگی آنان است ( چالفانت، ترجمه رونقی و همكاران، 1377).

اختلال نوشتن بوسیله مهارت های نوشتنی که به طور قابل توجه پایین تر از سطح مورد انتظار با توجه به سن، ظرفیت هوش و سطح آموزش که بوسیله یک آزمون هنجارگزینی شده تعیین می شود، توصیف شده است. مؤلفه های اختلال نوشتن شامل املای ضعیف، اشتباهات در دستور زبان و نقطه گذاری، و دستخط ضعیف است. ناتوانی های نوشتن اغلب با دیگر اختلالات یادگیری همراه است (كرمی، 1383). مشکلات خواندن و نوشتن ممکن است به طور اولیه ناشی از اختلال کلی در عملکرد هوش باشد که در عقب ماندگی ذهنی دیده می شود. این را می توان با اجرای یک آزمون هنجاریابی شده هوش آن را ارزیابی نمود. نارساخوانی (و پی آمد آن نادرست نویسی) اصطلاحی کلّی است که وجود مشکلاتی را در قلمرو زبان نوشتاری مشخص می کند (والاس و مك لافلین، ترجمه منشی طوسی، 1370). باتوجه به این نظر که “آنچه خوب یادگرفته می شود به خوبی نیز به یاد آورده می شود (سیف ،1387). در این تحقیق (طراحی آموزشی مبتنی بر روش نظامدار واکت و تأثیر آن بر کاهش اختلالات نوشتن در کودکان پسر پایه دوم)سعی شده تا با پرداختن به وضعیت کنونی آموزش نوشتن ، مشکلات روش آموزش آن بررسی شود، و با استفاده از طراحی آموزشی مبتنی بر روش نظامدار واکت در جهت افزایشکیفیت تدریساین درس گام های مثبت برداشته شود. یکی از سؤالات که نیاز به بررسی بیشتر دارد این است که آیا روش نظامدار واکت با توجه به چشم اندازهای مثبتی که در آموزش و یادگیری دارد می تواند میزان تحقق اهداف درس خواندن و هجی کردن را در کودکان دارای اختلال افزایش دهد و یا اثر بخشی چندانی در این زمینه ندارد؟

1-2- بیان مسأله:

توجه مؤلفان به اختلالات زبان نوشتاری (اختلال خواندن ، اختلال نوشتن) به عنوان نتیجه آگاهی فزاینده از این واقعیت تلقی شده است که بخش بزرگی از دانش آموزان از خدمات تربیتی مورد نیاز خود بهره مند نمی شوند. از آنجا که اغلب این گروه از دانش آموزان در طیف هوشی بهنجار قرار دارند به استعداد بالقوه خود نائل نشده و در نتیجه به عقب ماندگی تحصیلی دچار می شوند (هالاهان[1] ، کافمن[2]1994به نقل از جوادیان، 1378). از نظر استرانگ[3] به نقل از والاس[4] و مک لافلین[5] (1994) «مشکلات خواندن و نوشتن مهم ترین عوامل عدم موفّقیّت در مدرسه دانسته شده است». این مشکلات در واقع ساده ترین نشانه ای است که با کمک آن می توان شکست کودک را در بسیاری از زمینه های تحصیلی دیگر پیش بینی کرد (همان منبع). نارساخوانی (پی آمد آن نادرست نویسی ) اصطلاحی کلی است که وجود مشکلات را در قلمرو اکتساب زبان نوشتاری مشخص می کند. مشکل پایدار یادگیری خواندن و خودکار شدن را در کودکانی که دچار عقب ماندگی شدید یا نارسائی حسی نیستند و مدرسه را در سن معمول آغاز کرده اند،نارسا خوانیمی نامند. آنچه نارسا خوان را از دیگران متمایز می کند نوع اشتباهات نبوده بلکه پا برجا ماندن آنهاست (تبریزی، 1384).

نوشتن مهارت پیش نیاز هجی کردن و بیان نوشتاری است بنابراین نقص در دست خط مانعی برای بیان نوشتاری است برای کار با کودکانی که مشکلات شدید نوشتاری دارند از روش هایی باید استفاده کرد که پایدار و نظامدار باشند. یکی از این روش ها، روش 12مرحله ای واکت می باشد که پایدار، نظامدار و چند حسی است در این روش تأکید بیشتر روی بکارگیری تمام حواس است. لرنر[6] (1993) معتقد است رویکرد چند حسی بر این فرض است که اگر اطلاعات به جای یک حس از طریق چند حس دریافت شوند، یادگیری برای برخی از دانش آموزان تسهیل می شود (لرنر، ترجمه دانش، 1386). کرک و چالفانت[7] با اشاره به نقش مهم رویکرد چند حسی در ترمیم مشکلات ناتوانی یادگیری می گویند: در این رویکرد فرض اساسی این است که کودک به تمام راه های حسی خود برای انجام فرآیند یادگیری نیاز دارد و از طریق همکاری همه ی آن ها یادگیری تقویت شده و افزایش می یابد ( کرک و چالفانت، ترجمه رونقی، 1377).

در پژوهشی که توسط بهاری (1385) انجام گرفت، نشان داد که با بکارگیری وسیله ی آموزشی سینا که وسیله ای برای آموزش خواندن و هجی کردن با بهره گیری از روش چند حسی است و توسط سیف نراقی و نادری تهیه شده است که عمده ترین هدف این وسیله آموزش خواندن، هجی کردن و در نهایت نوشتن به کودکانی که اختلال یادگیری دارند، می باشند است. زیرا این گونه کودکان قادر به یادگیری حروف و کلمات از طریق آموزش های رایج در مدارس عادی نیستند و نیاز به آموزش ویژه ای دارند که به یاری آن تمام حواس آن ها به ویژه حس لامسه به کار گرفته شود، می توان ضمن تسهیل در یادگیری حروف و کلمات جدید، خطاهای مختلف مانند: حذف، جا انداختن حرف و کلمه و جانشینی را کاهش داد و می توان ادعا کرد که با بکارگیری این وسیله همانند دیگر روش های چند حسی، چندین کانال ورودی به طور همزمان به کودک کمک می کند تا او بتواند در یک سطح عصب شناختی آنچه را می شنود با آن چه که می بیند پیوند دهد تا در کودک مفاهیم لازم برای بازشناسی لغات جدید ایجاد شود.

همچنینلوردی[8](2004) در پژوهشی به بررسی اثر رویکرد آموزشی چند حسی بر پردازش زبان و خواندن دانش آموزان با بهره هوشی متوسط که در خواندن و پردازش زبان مشکل داشتند، پرداخت و نشان داد که علاوه بر کاهش مشکلات خواندن، اعتماد به نفس آزمودنی ها نیز بهبود یافت. سیف نراقی و نادری با استفاده از روش های چند حسی وسیله ای ابداع کرد ه اند که می توان از آن به عنوان بازی برای کاهش نارساخوانی استفاده کرد.آن ها وسیله آموزشی خود را وسیله آموزشی سینا گذاشته اند.(سیف نراقی و نادری،1384).

در پژوهشی جنابادی (1386) اثر بخشی روش های بازپروری کپارت، فرنالد[9]و وسیله آموزشی سینا را در درمان نارسایی های ویژه یادگیری خواندن و دیکته 40 دانش آموز نارسا خوان شهر زاهدان، مورد بررسی قرار داد و دریافت که استفاده از روش چند حسی فرنالد و وسیله آموزشی سینا، در درمان نارسایی های ویژه یادگیری، موثرتر از روش کپارک هستند (حسن زاده،1389).

یکی از مشکلات مهم آموزشی به ویژه در کشورهای درحال توسعه مانند ایران، مشکل نداشتن روش های آموزشی خاص در ارتباط با مقاطع پایین تحصیلی به خصوص دوران ابتدایی می باشد. باتوجه به شیوع بالای مشکلات یادگیری در دانش آموزان که از 1تا30 درصداست (رمضانی،1383). مطالعاتی در رابطه با بکارگیری روش های جدید و رسانه های آموزشی متنوع در مورد دانش آموزان دارای ناتوانی های نوشتن آن چنان که باید در ایران صورت نگرفته است و به دلیل جدید بودن این روش ها و نبود امکانات در مدارس، معلمان هم چنان از روش های قدیمی خود بهره می گیرندو در بیشتر مواقع به دلیل توجه ناکافی و عدم برخورد علمی و کارشناسانه با مشکلات یادگیری کودکان، مشکلات آن ها جدی تر شده یا دچار افت تحصیلی و مردودی می شوند که خود علت بسیاری از مشکلات عاطفی، افسردگی، اظطراب و پرخاشگری کودک می باشد (تبریزی،1382). اختلالات و ناتوانایی های نوشتاری در این دوره كه معمولأ شامل موارد: اختلالات كنترل حركتی، ادراك بصری، حافظه بصری، چپ دستی است از اقداماتی است كه سازمان آموزش و پرورش با طراحی های روش های آموزشی میبایست به آن توجه نمایند (آقازاده، 1388).