ملاکها و شرایط ازدواج……………………………………………………………………………………………………. 15

جایگاه و نقش رشد در ازدواج…………………………………………………………………………………………….. 19

رابطه ملاکهای گزینش همسر با موفقیت در زندگی……………………………………………………………………… 21

زناشویی

موفقیت زندگی در رابطه با اهداف ازدواج……………………………………………………………………………….. 21

همسان همسری یک قاعده جهانی…………………………………………………………………………………………. 22

عوامل مؤثر بر گزینش همسر…………………………………………………………………………………………….. 23

نقش والدین در ازدواج جوانان…………………………………………………………………………………………….. 24

عوامل مؤثر در زندگی زناشویی موفق…………………………………………………………………………………… 25

ویژگیهای یک ازدواج موفق………………………………………………………………………………………………. 26

عواملی کهسازگاری زناشوییرا دشوار میسازد………………………………………………………………………… 27

مفهوم شخصیت…………………………………………………………………………………………………………….. 28

رویکردهای اصلی شخصیت……………………………………………………………………………………………… 29

رویکردهای روان پویشی…………………………………………………………………………………………………. 29

دیدگاه ساختاری……………………………………………………………………………………………………………. 29

دیدگاه پویشی……………………………………………………………………………………………………………….. 29

دیدگاه اقتصادی…………………………………………………………………………………………………………….. 30

رویکرد پدیدارشناختی……………………………………………………………………………………………………… 30

5

رویکرد شناختی……………………………………………………………………………………………………………. 31

رویکرد رفتاری……………………………………………………………………………………………………………. 32

رویکرد یادگیری اجتماعی………………………………………………………………………………………………… 32

رویکرد صفات…………………………………………………………………………………………………………….. 32

نظریه آلپورت……………………………………………………………………………………………………………… 32

نظریه کتل………………………………………………………………………………………………………………….. 33

نظریه آیزنک………………………………………………………………………………………………………………. 34

مدل پنج عاملی شخصیت…………………………………………………………………………………………………… 35

پیشینه تاریخی مدل پنج عاملی شخصیت

مدل پنج عاملی مک کری و کاستا………………………………………………………………………………………… 36

ابعاد شخصیت در مدل پنج عاملی مک کری……………………………………………………………………………… 37

وکاستا

نوروزگرایی 37…………………………………………………………………………………………………………. (N)

برونگرایی 37……………………………………………………………………………………………………………. (E)

گشودگی 37………………………………………………………………………………………………………………. (O)

مقبولیت 38………………………………………………………………………………………………………………. (A)

وظیفه شناسی 38………………………………………………………………………………………………………… ©

تفسیرهای نظری مدل پنج عاملی شخصیت……………………………………………………………………………….. 38

سنجش شخصیت……………………………………………………………………………………………………………. 39

پرسشنامههای خود سنجی یا عینی شخصیت……………………………………………………………………………… 30

آزمونهای فرافکن………………………………………………………………………………………………………….. 30

مصاحبه بالینی……………………………………………………………………………………………………………… 30

سنجش رفتاری…………………………………………………………………………………………………………….. 41

پژوهش های داخلی………………………………………………………………………………………………………… 41

پژوهش های خارجی………………………………………………………………………………………………………. 48

فرضیه ها یا پرسشهای تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 56

ملاحظات اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………… 56

محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………. 57

متغیر های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 57

تعاریف واژه ها……………………………………………………………………………………………………………. 57

فصل دوم: روش شناسی

طرح پژوهش………………………………………………………………………………………………………………. 59

جامعه آماری و گروه نمونه……………………………………………………………………………………………….. 59

ابزار گردآوری داده ها:……………………………………………………………………………………………………. 59

6

شیوه تجزیه و تحلیل آماری:………………………………………………………………………………………………. 62

فصل سومیافتههای پژوهش

یافتههای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………… 64

الف: یافتههای توصیفی……………………………………………………………………………………………………. 64

ب: یافتههای استنبا طی…………………………………………………………………………………………………….. 64

فصل چهارمبحث و نتیجهگیری

تحلیل نتایج…………………………………………………………………………………………………………………. 72

کاربرد نتایج……………………………………………………………………………………………………………….. 73

پیشنهادات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………. 73

منابع و مأخذ فارسی……………………………………………………………………………………………………….. 75

منابع و مأخذ لاتین…………………………………………………………………………………………………………. 76

پیوستها……………………………………………………………………………………………………………………… 80

چکیده لاتین 82

فصل اول

مقدمه

بیان مسئله

سازگاری زناشویی^�با توجه به اهمیت نهاد خانواده در جوامع امروزی، ارتباط آن با کیفیت زندگی و تأثیرگذاری بر جنبههای مختلف زندگی از جمله سلامت جسمی و روانی از دهه 1990 مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. سینها^�و ماکرجک(1990)^�سازگاری زناشویی را وضعیتی میدانند که در آن زن و شوهر در بیشتر مواقع احساس ناشی از خوشبختی و رضایت از همدیگر را دارند. سازگاری در ازدواج از طریق علاقه متقابل، مراقبت از

یکدیگر، پذیرش، درک یکدیگر و ارضای نیازها ایجاد میشود (احمدی، .(1384 در واقع سازگاری زناشویی

فرایندی است که در طول زندگی زن و شوهر بوجود میآید، و لازمه آن انطباق سلیقهها، شناخت صفات

شخصیتی، ایجاد قواعد رفتاری و شکلگیری الگوهای مراودهای است (قربانعلیپور، .(1387 مطالعات نشان می – دهد که سازگاری زناشویی به سازگاری کلی فرد کمک میکند. همسران سازگار عزت نفس بالاتری را دارند و در روابط اجتماعی رضایت بیشتری از زندگی دارند. که در رفتار آنان بصورت ابراز عشق و محبت، احترام متقابل، روابط جنسی رضایتبخش، تشابه نگرش، ارتباط مناسب و حل مسأله جلوهگر میشود. در مطالعات انجام شده

هلمن و همکاران، 1994؛ برادباری و فینچام، .(2000 از جمله عوامل مؤثر بر سازگاری زناشویی، متغیرهای شخصیتی است. ویژگیهای شخصیتی در تمام زمینههای زندگی و روابط اجتماعی انسان جلوهگر میشوند و

شخصیت به صورت مستقیم و به عنوان عاملی تأثیرگذار بر فرآیند ارتباطی زوجها اثر میگذارد. شخصیت یک نفر انواع معین و متفاوتی از واکنشها را از طرف متقابل فرا میخواند و بالطبع رضایت زناشویی و میزان سازگاری آنها را متأثر میسازد (کاگلین، هاستون وهاست، .(2000 تحقیقات نشان میدهند که عوامل شخصیتی پیشبینیهای تجربی در سازگاری زناشویی هستند. وجود روابط بین عوامل شخصیتی و بازده زناشویی زوجین با استفاده از طرحهای طولی و مقطعی مورد آزمون قرار گرفته و نتایج نشانگر آن است که ویژگیهای شخصیتی زوجین از جمله مؤثرترین عوامل میزان رضایت از زندگی است که در تبیین تغییرات رضایتمندی زناشویی اهمیت ویژهای دارد (کوردک، 1993؛ بورچارد و لوزیر، 1999؛ امانالهیفرد، 1384 ؛ دونلان، 2004، گاتیس، 2004؛ لویز، 2005؛ عباسی، 1389؛ احدی، 1386؛ شکرکن، 1385؛ عطاری، 1385؛ محمدزاده ابراهیمی، .(1387 نتایج کلی پژوهشهای متعدد بیانگر آن است که پنج عامل شخصیتی روانآزدهخویی^�، برونگرایی^�، گشودگی^�، همسازی^�

�. marital adjustment

^�. Sinha.sp.

Mukerjec. N. .^�

� .Neuroticism.

� .Extraversion.

� .Openness.

9

و وظیفهشناسی^�پیشبینی کننده سازگاری زناشوییاند (شکرکن، .(1385 پژوهشهای جدیدتر در بررسی ویژگیهای شخصیتی متمرکز بر نقش تفاوت و شباهت ویژگیهای شخصیتی با سازگاری و رضایت از زندگی زوجین است (شیوتا و لونسون، 2007؛ السن و نمچک، 1999؛ ویسمن، ابلاکر و ینستک، 2004؛ رابینز، کاسپی و موفیت،2002؛ گاتیس، 2004؛ لوو و کلونن، 2005؛ واتسون، .(2004 یافتههای برخی از پژوهشها نشان میدهد که ازدواجهایی از پایداری و سلامت برخوردارند که هنگام شروع زندگی مشترک، ویژگیهای شخصیتی زوجها مشابه باشند (کاسپی هرنز، .(1990 یافتههای نمیچک و السن (1999) با استفاده از مدل پنج عاملی شخصیت بیانگر آن است که سازگاری زوجها در شباهت و تفاوت عوامل شخصیتی همسازی، روانآزردهخویی و گشودگی و برونگرایی متفاوت است. پژوهش سیمپسون و چرستنس ( (2004 و لوووکلونن ( (2005 نشانداد که شباهت زوجین در عامل شخصیتی همسازی با رضایت بیشتری در روابط زناشویی همراه است. یافتههای پژوهش محمدزاده ابراهیمی (1387) نشانداد بین مشابه بودن در خوشایندی و برونگرایی با رضایت زناشویی رابطه معنی – دار وجود دارد و بین مکمل بودن در عامل روانآزردهخویی با رضایت زناشویی رابطه منفی وجود دارد. با توجه به پیشینه پژوهشهای انجام شده، پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی تأثیر شباهت و تضاد ویژگیهای شخصیتی با سازگاری زناشویی در زوجهای دانشجو بپردازد.