2-2-9 دغدغه های شغلی در نظریه سازه مندی مسیر شغلی……………………………. 25

2-2-10 اصول نظریه سازه مندی شغلی…………………………………………………….. 26

2-2-11 ابعاد انطباق پذیری شغلی …………………………………………………………….. 28

2-3 مطالعات انجام شده ………………………………………………………………………….. 29

2-3-1 مطالعات انجام شده در خارج کشور………………………………………………… 29

2-3-2 مطالعات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………. 32

2-3-3 نتیجه گیری از تحقیقات قبلی…………………………………………………………… 33

فصل سوم : روش پژوهش

3-1 روش پژوهش………………………………………………………………………………….. 35

3-2 جامعه آماری…………………………………………………………………………………… 35

3-3 نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………….. 35

3-4 ابزار پژوهش……………………………………………………………………………………. 39

3-4-1 پرسشنامه دغدغه های شغلی بزرگسالان سوپر…………………………………….. 39

3-4-2 پرسشنامه ویژگی های دموگرافیک…………………………………………………….. 41

3-5 روش تجزیه و تحلیل آماری……………………………………………………………….. 42

فصل چهارم یافته های پژوهش

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………… 44

4-2 بررسی یافته های توصیفی………………………………………………………………….. 44

4-3 بررسی سوال های تحقیق………………………………………………………………….. 55

4-3-1 سوال اول…………………………………………………………………………………… 55

4-3-1-1 متغیر جنسیت…………………………………………………………………………… 55

4-3-1-2 متغیر سن………………………………………………………………………………… 55

4-3-1-3 متغیر تحصیلات……………………………………………………………………….. 57

4-3-1-4 متغیر تأهل………………………………………………………………………………. 57

4-3-1-5 متغیر درآمد…………………………………………………………………………….. 58

4-3-2 سوال دوم…………………………………………………………………………………… 58

4-3-2-1 متغیر وضعیت استخدام………………………………………………………………. 58

4-3-3 سوال سوم………………………………………………………………………………….. 59

4-3-3-1 متغیر سابقه کار………………………………………………………………………… 60

4-3-4 سوال چهارم………………………………………………………………………………… 61

4-3-4-1 متغییر محل کار (بخش)…………………………………………………………….. 62

4-3-5 سوال پنجم………………………………………………………………………………….. 64

4-3-5-1 متغیر نوبت کاری……………………………………………………………………… 64

فصل پنجم: نتایج پژوهش

5-1 مقدمه:……………………………………………………………………………………………. 66

5-2 خلاصه طرح و نتایج پژوهش………………………………………………………………. 66

5-3 بحث در یافته ها……………………………………………………………………………………… 67

5-3-1 بحث در مورد سوالات تحقیق ……………………………………………………………… 67

5-3-1-1-1 متغیر جنسیت……………………………………………………………………………… 67

5-3-1-1-2 متغیر سن…………………………………………………………………………………… 677

5-3-1-2سوال دوم………………………………………………………………………………………. 68

5-3-1-2-1 متغیر وضعیت استخدام………………………………………………………………… 68

5-3-2-3 سوال سوم…………………………………………………………………………………….. 69

5-3-2-3-1 متغیر سابقه کار…………………………………………………………………………… 69

5-3-2-4 سوال چهارم………………………………………………………………………………….. 70

5-3-2-4-1 متغیر محل کار (بخش)………………………………………………………………… 70

5-3-2-5 سوال پنجم……………………………………………………………………………………. 71

5-3-2-5-1 متغیر شیفت کاری……………………………………………………………………….. 71

5-4 محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………. 71

5-5 پیشنهادات پژوهش………………………………………………………………………………….. 72

پیوست 1……………………………………………………………………………………………………… 74

منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………. 78

فهرست جدول ها

جدول (1-3) فراوانی و درصد افراد در نمونه آماری به تفکیک جنسیت…………………… 36

جدول (2-3) میانگین، حداقل و حداکثر سن افراد در نمونه آماری…………………………. 36

جدول (3-3) فراوانی و درصد وضعیت تاهل افراد در نمونه آماری به تفکیک جنسیت.. 36

جدول (4-3) فراوانی و درصد تفکیکی میزان تحصیلات افراد در نمونه آماری………….. 37

جدول (5-3) فراوانی و درصد تفکیکی وضعیت استخدامی افراد در نمونه آماری……… 37

جدول (6-3) فراوانی و درصد تفکیکی وضعیت شیفت کاری افراد در نمونه آماری…… 37

جدول (7-3) فراوانی و درصد میزان درآمد افراد در نمونه آماری………………………….. 38

جدول (8-3) فراوانی و درصد افراد در نمونه آماری به تفکیک بخش محل خدمت……. 38

جدول (9-3) بخشهای مختلف پرسشنامه دغدغه های شغلی بزرگسالان…………………….. 40

جدول(10-3)نتایج آلفای كرونباخ مراحل و نمره كل پرسشنامه دغدغه های شغلی بزرگسالان 41

جدول (4-1) گروه بندی متغیرهای جمعیت شناختی……………………………………………… 45

جدول(4-2) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر جنسیت……. 45

جدول(4-3) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر سن……….. 46

جدول(4-4) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر میزان تحصیلات .47

جدول(4-5) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر وضعیت تأهل 48

جدول(4-6) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر درآمد……… 49

جدول(4-7) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر وضعیت استخدام50

جدول(4-8) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر سابقه کار… 51

جدول(4-9) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر محل کار (بخش) 52

جدول(4-10) میانگین و انحراف استاندارد نمرات افراد نمونه برحسب متغیر شیفت کاری 53

جدول(4-11) آزمون لوین برای تساوی واریانس های گروه های متغیر سن………………. 54

جدول(4-12) آزمون t برای تساوی بین میانگین های گروه های متغیر جنسیت………….. 55

جدول(4-13) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های گروه های متغیر سن………………… 56

جدول(4-14) آزمون تعقیبی شفه برای تساوی میانگین های گروه های متغیر سن……….. 56

جدول(4-15) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های گروه های متغیر تحصیلات……….. 57

جدول(4-16) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های گروه های متغیر تأهل………………. 57

جدول(4-17) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های گروه های متغیر درآمد…………….. 58

جدول(4-18) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های متغیر وضعیت استخدام…………….. 58

جدول(4-19) آزمون تعقیبی شفه برای تساوی میانگین های طبقه های متغیر وضعیت استخدام.59

جدول(4-20) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های متغیر سابقه کار………………………. 60

جدول(4-21) آزمون تعقیبی شفه برای تساوی میانگین های طبقه های متغیر سابقه کار… 61

جدول(4-22) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های متغیر محل کار (بخش)……………. 62

جدول(4-23) آزمون تعقیبی شفه برای تساوی میانگین های طبقه های متغیرمحل کار(بخش).63

جدول(4-24) آزمون مانوا برای تساوی میانگین های متغیر شیفت کاری…………………… 64

فهرست نمودارها

نمودار(4-1) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی جنسیت………….. 46

نمودار(4-2) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی سن………………. 47

نمودار(4-3) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی تحصیلات………. 48

نمودار(4-4) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی وضعیت تأهل…. 49

نمودار(4-5) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی درآمد……………. 50

نمودار(4-6) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی وضعیت استخدام……….. 51

نمودار(4-7) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی سابقه کار………. 52

نمودار(4-8) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی محل کار (بخش)……….. 53

نمودار(4-9) میانگین نمره کل نگرانی شغلی در متغیر جمعیت شناختی شیفت……………. 5

چکیده

زمینه. با توجه به حساسیت شغل پرستاری شناخت دغدغه های آنها در مسیر انتخاب شغل از ضروریات است تا این عزیزان از مراحل شغلی خود و دغدغه های آن مطلع شوند و انتخاب آگاهانه تری انجام دهند.

هدف. هدف پژوهش حاضرمقایسه دغدغه های شغلی پرستاران در بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه ع.پ اصفهان در سال 1389 بود.

روش. پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی- مقایسه ای و روش نمونه گیری دسترس بود. جامعه آماری شامل کلیه پرستاران و نمونه آماری براساس توان آزمون عبارت از 286 پرستار و بهیار شاغل در بیمارستانهای مذكوربود. . ابزار پژوهش پرسشنامه دغدغه های شغلی بزرگسالان سوپر بود که در این تحقیق پایایی آن74/ محاسبه شد. آزمونهای آماری عبارت بودند از t گروههای مستقل با حجم نابرابر، تحلیل وارایانس یك راهه، و آزمون تعقیبی شفه.

یافته ها. نتایج نشان دادند كه دغدغه های شغلی بر اساس سن در مراحل اصلی بقا (001/0 P=) و نمره کلی (024/0 P=)؛ وضع استخدام در مرحله بقا (023/0 P=)؛سابقه کاردر مرحله ایجاد (02/0 P=)،بقا (01/0 P=) و نمره کلی (045/0 P=)؛ و سرانجام، بر اساس محل کار (بخش) در مرحله قطع همکاری(03/0 P=) معنادار شده اند.

بحث و نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد كه بیشترین دغدغه پرستاران در متغییرسن و وضعیت استخدام از مراحل اصلی در مرحله بقا یعنی مرحله ای كه فرد یا در شغلش تثبیت می شود یا آن را تغییر می دهد كه با بالا رفتن سن افراد به مرحله واقعی انتخاب خود می رسند همچنین متغییر سابقه كار در مراحل بقا و ایجاد ، كه دغدغه در این مرحله به معنی آن است كه با افزایش سابقه كار افراد در شغل خود به ثبات بیشتری دست می یابند و و به واقعیت بیشتر توجه می كنند و به شغل علاقمند می شوندو سپس در شغل خود به ثبات می رسند و محل كار ( بخش) در مرحله قطع همكاری است كه به معنی آن است كه افراد با كار كردن در بخشهای مختلف دچار دغدغه های آن بخش شده و توانایی هایشان كاهش می یابد در نهایت به قطع همكاری یا بازنشستگی بیش از موعد می رسند.

1-1 مقدمه

انتخاب شغل تصمیمی است که اگر با شناخت و آگاهی کامل انجام شود منجر به رضایت شغلی و آرامش انسان می شود و اگر با ناآگاهی صورت گیرد چه بسا نگرانی و دغدغه هایی برای انسان چه در بعد شغل و چه ابعاد دیگر زندگی ایجاد کند. انسانها با کامل شدن، تصمیم های کاملتری نیز می گیرند و تصمیم شعلی نیز از این قاعده مستثنی نیست. چه بسا شغلی که تا دیروز رضایت فرد را جلب کرده است امروز مایه نگرانی و دغدغه او شود و ناچار به تفکری راجع به نگرانی ها و یا حتی در صدد تغییرات شغلی برآید. پس تصمیم خود را بهبود بخشیده و نسبت به رفع دلواپسی های خود اقدا می موثر انجام می دهد.

انتخاب شغل یكی از مراحل زندگی است كه فرد در آن مفهو می را كه از خویش دارد، نشان می دهد. اما بدان حد صریح و روشن نیست كه قطعا بگوید: من چنین یا چنان شخصی هستم به همین طریق، نگهداری و سازگاری شغلی برای یك فرد مبتدی عملی است تا دریابد اولا شغل به او اجازه می دهد كه نقشی را كه مایل است، ایفا كند. ثانیا نقشی كه كار اجازه ایفای آن را می دهد آیا با مفهومی كه او از خویشتن دارد مطابقت می نماید؟ آیا عناصر پیش بینی نشده در آن را می توان با خود هماهنگ كردو یا به نحوی اصلاح نمود كه با وی متناسب شود؟ و بالاخره روش آزمایش خویش در قبال واقعیت ها است تا معلوم شود فرد می تواند عملا با تصویری كه از خویش دارد زندگی كند یا نه ؟ (هاپاک،ترجمه اردبیلی، 1349، ص124)

ماهیت هر شغل تحت تاثیر سطح اقتصادی- اجتماعی فرد،توانایی ذهنی، خصوصیات شخصیتی و فرصت های مناسب پیش آمده قرار دارند و اینها دست به دست هم محدودیت ها یا فرصت هایی در اختیار فرد قرار می دهند. با این وجود، به دست آوردن شغل برای هر كس فرایند توسعه و تحقق تصویر شخصی فرد از خود است. بطوری كه رضایت شغلی هر كس تا حدود زیادی بستگی دارد به اینكه تا چه میزان كار یا زندگی، خروجی های شخصیتی و ارزش های فرد را فراهم می آورند.

افرادی كه خصوصیات حرفه ای خویش را می شناسند بیشتر احتمال دارد كه از زندگی حرفه ای خود كسب رضایت كنند، سوپر كه نظریه رشد حرفه ای او بیش از نظریه های دیگر مورد قبول مشاوران است بر این فرض است كه انتخاب شغل كاربرد مفهوم خویشتن پنداری[1] یا درك فردی خویش است. یعنی مردم مشاغلی را انتخاب می كنند كه معتقدند به آ نها امكان می دهد تا آنچه كه تصور می كنند هستند بشوند (سوپر، 1957، نقل از هیلی). خویشتن پنداری در نتیجه تاثیر متقابل ارث و محیط توسعه می یابد. خویشتن پنداری فرد منعكس كننده استعدادهای درونی و صفات خلقی اوست كه از طریق تجارب وی در نقشهای مختلف و همانندی با مدل های متفاوت گسترش یافته است. رشد و تكامل خویشتن پنداری جریانی مداوم است. هركس از مراحل سیر شغلی كه توام با وظایف مخصوصی می باشند می گذرد و تجارب او با این وظایف حرفه ای خویشتن پنداری حرفه ای او را شكل می دهد. از آنجا كه تصمیم گیری و انتخاب در سراسر زندگی حرفه ای رخ می دهد كوشش مستمر فرد بر این است كه این خویشتن پنداری حرفه ای گسترش یابنده را تكمیل نماید. (هیلی،ترجمه زندی پور، 1366).

به عقیده پارسونز[2] انتخاب شغل به عوامل بسیار وسیع و گسترده ای بستگی دارد كه از بین آنها سه مرحله را می توان نام برد:

1-شناسایی كامل توانایی[3] ها، استعداد[4]ها، رغبت[5] ها و محدودیت[6] های فرد

2-شناسایی مشاغل متعدد و آگاهی از عواملی كه به موفقیت، رضایت شغلی منجر می شود.

3-ایجاد سازشی منطقی بین خصوصیات شخصی و شرایط شغلی كه به موفقیت و رضایت شغلی بینجامد.(شفیع آبادی، 1386،ص 23)

عوامل زیر در طرح ریزی شغلی و حرفه ای حائز اهمیت خاصی هستند:

• توانایی ذهنی:احراز هر شغل به میزان معینی از رشد و توانایی ذهنی نیاز دارد.

• استعداد:مشاغل مختلف به استعدادهای خاص و معینی نیاز دارند. برای استعداد تعاریف متعددی ارائه شده است سوپر و كرایتز[7] (1962) معتقدند كه كلمه توانایی را می توان به جای استعداد بكار برد. (شفیع آبادی، 1386،ص64)

• رغبت: عبارت از تحریكی احساساتی است كه با توجه و علاقه زیاد به چیزی توام باشد رغبت وقتی به وجود می آید كه انسان به سمت چیزی گرایش داشته باشد وبه آن بیندیشد و از آن لذت ببرد. (شفیع آبادی، 1386،ص66)

• شخصیت: به نظر گیلفورد[8] (1959)، شخصیت هرفرد مجموعه ویژگی های یكتا و یگانه ای است كه مختص آن فرد است. ( شفیع آبادی، 1386،ص 68)

عوامل محیطی، عواملی نظیر فرهنگ، خانواده و طبقه اجتماعی و وضع جغرافیایی در انتخاب شغل فرد موثر هستند (شفیع آبادی، 1375، ص69).

انتخاب شغل یك فرآیند پیچیده و مبهم است و به عوامل متعددی بستگی دارد و نیز با مشكلاتی همراه است. هر فردی ممكن است در هر كدام از مراحل انتخاب خود با مشكلاتی مواجه شده و نگرانی هایی داشته باشد.