2-1-1-2-2-1- بازداری رفتاری.. 19

2-1-1-2-3- عوامل محیطی.. 20

2-1-1-2-3-1-فرزندپروری.. 20

2-1-1-2-3-2- روابط دوستی با همسالان.. 21

2-1-1-2-3-4- سایر وقایع زندگی.. 22

2-1-1-2-4- رویکرد شناختی.. 23

2-1-1-2-4-1- مدل بک، امری و گرینبرگ (1985) 23

2-1-1-2-4-2- مدل کلارک و ولز (1995) 24

2-1-1-2-4-3- مدل رپی و هیمبرگ (1995) 27

2-1-1-2-5- مدل هافمن و بارلو (2002) 29

2-1-1-2-6- مدل رپی و اسپنس (2004) 31

2-1-2- سوگیری های فرآیند پردازش اطلاعات در اضطراب اجتماعی.. 34

2-1-2-1- سوگیری توجه در اضطراب اجتماعی.. 34

2-1-2-1-1- مؤلفه های سوگیری توجه. 35

2-1-2-1-2- مکانیزم سوگیری توجه. 36

2-1-2-1-2-1- مدل شناختی بک و کلارک (1997) 36

2-1-2-1-2-2- مدل ویلیامز، واتز، مک لئود و متیوز (1997) 37

2-1-2-1-2-3- مدل اهمن (1996) 38

2-1-2-1-2-4- مدل ولز و متیوز (1994) 38

2-1-2-1-2-5- مدل انگیزشی-شناختی موگ و بردلی (1998) 39

2-1-2-1-2-6- نظریه کنترل توجه آیزنک، درخشان، سانتوس و کالوور (2007) 40

2-1-2-1-2-7- مدل بار–هیم (2007) 40

2-1-2-2- سوگیری تفسیر در اضطراب اجتماعی.. 41

2-2- پیشینه عملی.. 42

2-2-1- سوگیری توجه در اضطراب اجتماعی.. 42

2-2-2- سوگیری تفسیر در اضطراب اجتماعی.. 45

2-2-3- برنامه تعدیل سوگیری شناختی.. 48

2-2-3-1- تعدیل سوگیری توجه در اضطراب اجتماعی.. 48

2-2-3-2- تعدیل سوگیری تفسیر در اضطراب اجتماعی.. 50

2-2-4- تعامل سوگیری توجه و سوگیری تفسیر در اضطراب اجتماعی.. 53

2-3- فرضیه ها و سوالات پژوهش…. 56

فصل سوم: روش پژوهش

3-1- طرح پژوهش…. 58

3-2- جامعه آماری.. 58

3-3- نمونه و روش نمونه گیری.. 59

3-4- ابزار پژوهش…. 59

3-4-1- پرسشنامه هراس اجتماعی (SPIN) 59

3-4-2- پرسشنامه اضطراب اجتماعی لیبوویتز (LSAS) 60

3-4-3- فرم کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی (FNES-B) 61

3-4-4- پرسشنامه افسردگی بک (BDI) 61

3-4-5- آزمایه پروب دات… 62

3-4-6- پارادایم ارتباط کلمه-جمله (WSAP) 64

3-5- روش اجرا 65

3-6- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… 66

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-1- آماره های توصیفی.. 68

4-1-1- آماره های توصیفی متغیر سن.. 68

4-1-2- آماره های توصیفی متغیرعلائم اضطراباجتماعی.. 69

4-1-3- آماره های توصیفی متغیر سطح اضطراب اجتماعی.. 70

4-1-4- آماره های توصیفی متغیر ترس از ارزیابی منفی.. 71

4-1-5- آماره های توصیفی متغیر سوگیری توجه. 72

4-1-6- آماره های توصیفی متغیر سوگیری تفسیر. 73

4-2- آزمون فرضیه ها و سوالات… 76

4-2-1- فرضیه اول.. 76

4-2-2- فرضیه دوم. 78

4-2-3- فرضیه سوم. 79

4-2-4- فرضیه چهارم. 81

4-2-5- سوال اول.. 82

4-2-6- سوال دوم. 83

4-2-7- سوال سوم. 84

4-2-8- سوال چهارم. 85

4-2-9- سوال پنجم.. 86

4-2-10- سوال ششم.. 88

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- تبیین یافته ها 90

5-1-1- اثربخشی برنامه تعدیل سوگیری تفسیر بر سوگیری تفسیر. 90

5-1-2- اثربخشی برنامه تعدیل سوگیری تفسیر بر اضطراب اجتماعی
و ترس از ارزیابی منفی.. 93

5-1-3- اثربخشی برنامه اصلاح سوگیری توجه بر سوگیری توجه. 95

5-1-4- اثربخشی برنامه اصلاح سوگیری توجه بر اضطراب اجتماعی
و ترس از ارزیابی منفی.. 95

5-1-5- ارتباط مؤلفه های توجه و تفسیر برنامه تعدیل سوگیری شناختی.. 97

5-2- کاربردهای پژوهش…. 100

5-3- محدویت های پژوهش…. 101

5-4- پیشنهادات پژوهش…. 101

فهرست منابع

منابع فارسی.. 102

منابع انگلیسی.. 104

پیوست

برگه اطلاعات و رضایت نامه پژوهش…. 113

پرسشنامه هراس اجتماعی کانور (2000) 114

پرسشنامه اضطراب اجتماعی لیبوویتز (1987) 115

پرسشنامه ترس از ارزیابی منفی (1983) 116

پرسشنامه افسردگی بک…. 117

فهرست جدول ها

جدول 4-1- میانگین و انحراف معیار متغیر سن.. 68

جدول 4-2- میانگین و انحراف معیار متغیر علائم اضطراب اجتماعی.. 69

جدول 4-3- میانگین و انحراف معیار متغیر سطح اضطراب اجتماعی.. 70

جدول 4-4- میانگین و انحراف معیار متغیر ترس از ارزیابی منفی.. 71

جدول 4-5- تحلیل کوواریانس سوگیری تفسیر منفی در شرایط تعدیل سوگیری تفسیر. 76

جدول 4-6- تحلیل کوواریانس سوگیری تفسیر خنثی در شرایط تعدیل سوگیری تفسیر. 77

جدول 4-7- تحلیل کوواریانس سوگیری توجه در شرایط اصلاح سوگیری توجه. 78

جدول 4-8- تحلیل کوواریانس علائم اضطراب اجتماعی در شرایط اصلاح سوگیری توجه. 80

جدول 4-9- تحلیل کوواریانس سطح اضطراب اجتماعی در شرایط اصلاح سوگیری توجه. 81

جدول 4-11- تحلیل کوواریانس سطح اضطراب اجتماعی در شرایط تعدیل سوگیری تفسیر. 83

جدول 4-12- تحلیل کوواریانس ترس از ارزیابی منفی در شرایط تعدیل سوگیری تفسیر. 84

جدول 4-13- تحلیل کوواریانس ترس از ارزیابی منفی در شرایط اصلاح سوگیری توجه. 85

جدول 4-14- تحلیل کوواریانس سوگیری تفسیر خنثی در شرایط اصلاح سوگیری توجه. 86

جدول 4-15- تحلیل کوواریانس سوگیری تفسیر منفی در شرایط اصلاح سوگیری توجه. 86

جدول 4-16- تحلیل کوواریانس سوگیری توجه در شرایط تعدیل سوگیری تفسیر. 88

فهرست نمودارها

نمودار 4-1- میانگین متغیر سوگیری توجه گروه های چهار گانه. 72

نمودار 4-2- میانگین متغیر سوگیری تفسیر گروه آزمایش تعدیل تفسیر. 73

نمودار 4-4- میانگین متغیر سوگیری تفسیر گروه کنترل تعدیل تفسیر. 74

نمودار 4-5- میانگین متغیر سوگیری تفسیر گروه کنترل اصلاح توجه. 75

نمودار 4-6- میانگین تعدیل شده سوگیری تفسیر منفی در شرایط تعدیل
سوگیری تفسیر. 77

نمودار 4-7- میانگین تعدیل شده سوگیری تفسیر خنثی در شرایط تعدیل
سوگیری تفسیر. 78

نمودار 4-8- میانگین تعدیل شده سوگیری توجه در شرایط اصلاح سوگیری توجه. 79

نمودار 4-9- میانگین تعدیل شده علائم اضطراب اجتماعی در شرایط اصلاح
سوگیری توجه. 80

نمودار 4-10- میانگین تعدیل شده سطح اضطراب اجتماعی در شرایط اصلاح
سوگیری توجه. 81

جدول 4-11- تحلیل کوواریانس علائم اضطراب اجتماعی در شرایط تعدیل
سوگیری تفسیر. 82

نمودار 4-11- میانگین تعدیل شده علائم اضطراب اجتماعی در شرایط تعدیل
سوگیری تفسیر. 82

نمودار 4-12- میانگین تعدیل شده سطح اضطراب اجتماعی در شرایط تعدیل
سوگیری تفسیر. 83

نمودار 4-13- میانگین تعدیل شده ترس از ارزیابی منفی در شرایط تعدیل
سوگیری تفسیر. 84

نمودار 4-14- میانگین تعدیل شده ترس از ارزیابی منفی در شرایط اصلاح
سوگیری توجه. 85

نمودار 4-15- میانگین تعدیل شده سوگیری تفسیر خنثی در شرایط اصلاح
سوگیری توجه. 87

نمودار 4-16- میانگین تعدیل شده سوگیری تفسیر منفی در شرایط اصلاح
سوگیری توجه. 87

فهرست شکل ها

شکل 2-1- مدل کلارک و ولز (1995) 27

شکل 2-2- مدل رپی و هیمبرگ (1995) 28

شکل 2-3- مدل هافمن و بارلو (2004) 30

شکل 2-4- مدل رپی و اسپنس (2004) 33

چکیده

اختلال اضطراب اجتماعی با سوگیری های فرآیند پردازش اطلاعات مشخص می شود. افراد با اضطراب اجتماعی ترجیحاً به محرک های تهدیدکننده توجه می کنند و اطلاعات اجتماعی مبهم را منفی و تهدیدآمیز تفسیر می کنند. مطالعات اخیر تأیید نموده اند که سوگیری توجه و سوگیری تفسیر در ایجاد و تداوم اختلال اضطراب اجتماعی نقش دارند. با این وجود، ارتباط بین سوگیری توجه و سوگیری تفسیر مبهم باقی مانده است. به منظور تعدیل این سوگیری های شناختی و آسیب پذیری متعاقب آن نسبت به اضطراب اجتماعی، پارادایم تعدیل سوگیری شناختی طراحی شده است. بر این مبنا، پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط سوگیری توجه و سوگیری تفسیر، اثربخشی برنامه تعدیل سوگیری شناختی- مؤلفه تفسیر بر سوگیری توجه و برنامه تعدیل سوگیری شناختی-­مؤلفه توجه بر سوگیری تفسیر در افراد با اضطراب اجتماعی را آزموده است. در نیل به این هدف، 80 فرد با اضطراب اجتماعی، به تصادف، در چهار گروه ، گروه های تعدیل سوگیری (توجه یا تفسیر) و کنترل (توجه یا تفسیر) جای گرفتند. در برنامه تعدیل سوگیری توجه، شرکت کنندگان آزمایه پروب­ دات را تکمیل نمودند که پروب در مقایسه با چهره های انزجاری، همواره به دنبال چهره های خنثی ارائه می شد. شرکت کنندگان شرایط تعدیل تفسیر، پارادایم ارتباط کلمه-جمله را تکمیل نمودند که با انتخاب تفسیرهای خنثی بازخورد مثبت و با انتخاب تفسیرهای تهدیدآمیز بازخورد منفی دریافت می کردند. قبل و بعد از مداخله، سوگیری توجه، سوگیری تفسیر، علائم اضطراب اجتماعی و ترس از ارزیابی منفی ارزیابی شد. نتایج، کاهش معنادار سوگیری توجه مرتبط با تهدید، سوگیری تفسیر، علائم اضطراب اجتماعی و ترس از ارزیابی منفی را نشان داد. علاوه بر این، افراد گروه تعدیل توجه، تفسیرهای خنثای بیشتر و تفسیرهای منفی کمتری نسبت به پیش آزمون در مقایسه با گروه کنترل نشان دادند. در حالی که درگروه تعدیل تفسیر، نمره پس آزمون سوگیری توجه نسبت به پیش آزمون تفاوت معناداری نداشت.