روش  AHP :

روش AHP توسط فردی عراقی الاصل به نام ساعتی ، در دهه 1970 پیشنهاد شد .این روش مانند انچه در مغز انسان انجام می شود ، به تجزیه و تحلیل مسایل می پردازد . این روش تصمیم گیرندگان را قادر می سازد اثرات متقابل و همزمان بسیاری از وضعیت های پیچیده و نامعین را تعیین می کند(مومنی ،1387 ،ص 40).

روش AHP در سالهای اخیر از پیشرفت چشمگیری برخوردار بوده است . این روش تصمیم گیرنده را قادر می سازد تا در محیط های پیچیده تصمیم گیری که معیارها و گزینه های کیفی یا کمی مختلفی وجود دارند و تعداد تصمیم گیرندگان نیز زیاد است به نحو مطلوبی اتخاذ نماید .این روش تحلیلی است زیرا از اعداد استفاده می کند . در نتیجه می توان از استدلال منطقی و ریاضی در آن استفاده نمود و دیگر اینکه سلسله مراتبی است . این خصوصیت AHP آن است که یک فرایند می باشد یعنی در این روش تصمیمات مهم به سادگی اتخاذ نمی گردند و نیازمند آن هستند که افراد مختلف طی جلسات گوناگون به تبادل نظر بپردازند و برایند نظرات خود را به عنوان تصمیم نهایی اعلام نمایند(احمدی ، 1383 ،ص406).

فرایند تحلیل سلسله مراتبی یکی از روش های MADM می باشد که به منظور تصمیم گیری و انتخاب یک گزینه از میان گزینه های متعدد تصمیم با توجه به شاخصهایی که تصمیم گیرنده تعیین می کند به کار می رود (مهرگان ، 1387 ،ص165).

فرایند تحلیل سلسله مراتبی با تجزیه و تحلیل پیچیده و مشکل آنها را به شکلی ساده تبدیل می کند و به حل آنها می پردازد(ایران نژاد ، 1381،ص57).

به کار گیری این روش مستلزم چهار گام عمده زیر است :

گام (1) : مدلسازی ؛ در این گام مساله و هدف مورد نظر به صورت سلسله مراتبی از عناصر که با یکدیگر در ارتباط می باشند درمی آید که این عناصر تصمیم شامل” شاخصهای تصمیم گیری"و” گزینه های تصمیم “می باشند .

گام (2) : قضاوت ترجیحی ؛ مقایسه هایی بین گزینه های مختلف تصمیم بر اساس هر شاخص صورت گرفته و با انجام مقایسات زوجی اهمیت یک شاخص تصمیم نسبت به دیگری به دست می آید .

گام (3) : محاسبات وزنهای نسبی ؛ وزن و اهمیت  ” عناصر تصمیم ” نسبت به هم از طریق مجموعه ای از محاسبات عددی تعیین می شود .

گام (4) : ادغام وزنهای نسبی ؛ این گام به معنی رتبه بندی گزینه های تصمیم صورت می پذیرد(مهرگان ، 1387 ،ص165).

فرایند تحلیل سلسله مراتبی مبتنی بر سه اصل زیر است :

• اصل ترسیم در خت سلسله مراتبی
• اصل تدوین و تعیین اولویت ها
• اصل سازگاری منطقی قضاوت ها

• تعیین اولویت ها

  همانطور که قبلا بیان کردیم به دلیل دشوار بودن درک یک مساله به صورت کلی برای انسان باید آنها را به مسایل کوچکتر تفکیک نمود . با توجه به معیارهای موجود و انجام مقایسات زوجی بین آنها برتری یک گزینه نسبت به گزینه دیگر مشخص می شود . با وارد نمودن این نتایج به مدل های مختلف تصمیم گیری نتایج خوبی به دست خواهد آمد .

  2-6-7-3- سازگاری منطقی قضاوت ها :

  ذهن انسان می تواند به نحوی بین اجزا،رابطه برقرار کند که بین آن ها سازگاری و ثبات منطقی وجود داشته باشد . سازگاری در دو مفهوم به کار می رود :

  • ایده ها و اشیاء مشابه ، باتوجه به ارتباطشان ، در یک گروه قرار می گیرند . برای نمونه یک انگور و یک مهره ، از نظر معیار گردی ، در یک گروه قرار می گیرند ؛ ولی اگر معیار مورد نظر طعم باشد ، بین این دو ارتباطی وجود ندارد.
  • میزان ارتباط بین ایده های مختلف ، با توجه به معیار خاص آنهاست . این ارتباطات ، تأثیر نسبی اجزای هر سطح را به اجزای سطوح بالاتر نشان می دهد(مؤمنی، 1387 ،ص42).

.Thomas L.Saaty

بانک سپه شهرستان سمنان