3.1.2.3 نظریه­های تعیین نرخ ارز تعادلی……………………… 42

2.2.3 ماندگاری تورم و نرخ ارز…………………….. 45

3.2.3 انحراف نرخ ارز و ماندگاری تورم…………………….. 51

3.3 ساختار الگو…………………….. 53

4.3 روش­شناسی تحقیق……………………… 58

1.4.3 علّت و ضرورت استفاده از الگوهای غیرخطی…………………….. 58

1.1.4.3 مدل رگرسیونی انتقال ملایم…………………….. 60

2.1.4.3 تصریح مدل غیرخطی رگرسیون انتقال ملایم…………………….. 62

2.4.3 الگوی خودرگرسیون آستانه­ ای……………………… 62

3.4.3 آزمون ایستایی……………………… 67

3.4.4 آزمون هم­جمعی……………………… 72

فصل چهارم: برآورد الگو وتحلیل نتایج…………………….. 75

1.4 مقدمه…………………….. 76

2.4 برآورد نرخ ارز تعادلی…………………….. 76

1.2.4 آزمون ریشه واحد…………………….. 76

2.2.4 نتایج آزمون هم­جمعی……………………… 78

3.2.4 آزمون خطی بودن…………………….. 79

4.2.4 تخمین مدل نرخ ارز تعادلی……………………… 80

5.2.4 تفسیر نتایج مدل نرخ ارز تعادلی با استفاده از الگویLSTR1…………

6.2.4 برآورد انحراف­های نرخ ارز تعادلی……………………… 83

3.4 مدل­سازی رفتار غیرخطی تورم…………………….. 84

1.3.4 برآورد مدل خطی……………………… 84

2.3.4 آزمون والد…………………….. 86

3.3.4 تخمین مدل تجربی تورم……………………..87

4.3.4 آزمون ایستایی تورم…………………….. 90

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادات……………………… 95

1.5 مقدمه…………………….. 96

2.5 یافته­ های عمده تحقیق……………………… 98

3.5 پیشنهادات……………………… 100

فهرست منابع…………………….. 101

منابع فارسی……………………… 101

منابع لاتین……………………… 104

پیوست……………………… 109

چکیده:

در ادبیات اقتصادی ارتباط تورم و ماندگاری آن با نرخ ارز از اهمیت ویژه­ای برخوردار است؛ بنابراین هدف اصلی این تحقیق، مطالعه رابطه انحرافات نرخ ارز و ماندگاری تورم در ایران می­باشد. در راستای این هدف، ابتدا نرخ ارز تعادلی برآورد می­گردد. تخمین این متغیر در قالب یک الگوی پولی، با استفاده از داده­های فصلی طی بازه زمانی 1390-1357 و از طریق یک الگوی غیرخطی رگرسیون انتقال ملایم صورت می­گیرد. پس از برآورد نرخ ارز تعادلی با محاسبه تفاضل نرخ ارز اسمی موجود با مقادیر تعادلی برآورد شده انحرافات نرخ ارز به­دست می­آید. سپس رفتار و عملکرد تورم در همین بازه زمانی مورد بررسی قرار می­گیرد. جهت تعیین عملکرد تورم، الگوی اتورگرسیو آستانه­ای به­کار گرفته شده است. این الگو رفتار غیرخطی تورم را نشان می­دهد. به­علاوه با ملاحظه نتایج حاصل از الگو، می­توان به ماندگاری تورم در برخی دوره­ها در این بازه زمانی پی­برد. نتایج نهایی این مطالعه از مقایسه وضعیت تورمی و انحرافات نرخ ارز در کلیه نقاط نمونه مورد بررسی حاصل شده است. براساس این نتایج ملاحظه می­شود که با کاهش انحرافات نرخ ارز، ماندگاری تورم نیز برطرف می­گردد. این نتیجه با این فرضیه که انحرافات نرخ ارز از کانال تأثیر بر تورم برای اقتصاد هزینه ­بر است تطابق دارد. از دیگر نتایج تحقیق آن است که افزایش نرخ ارز با ماندگاری تورم همراه می­باشد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

تحلیل و بررسی ماندگاری تورم جهت تصمیم سازی و سیاست­گذاری مناسب بسیار درخور اهمیت است. تورم یکی از معضل­های مهم اقتصادی ایران در سه دهه گذشته می­باشد. ارزیابی آمار نرخ تورم بر مبنای شاخص کالاها و خدمات مصرفی طی 34 سال گذشته نشان می­دهد در بیشتر سال­ها کشور با تورم دو رقمی مواجه بوده است. متوسط نرخ تورم دردهه شصت برابر با 18 درصد، در دهه هفتاد برابر با 24 درصد و در دهه هشتاد برابر با 9/16 درصد اعلام شده است[1]؛ که این ارقام حاکی از تورم بالا در حیات اقتصادی ایران در 3 دهه گذشته می­باشد. امروزه پویایی تورم و رفتار این متغیر در بسیاری از مطالعات اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است و در این حوزه مطالعه ماندگاری تورم از اهمیت ویژه­ای برخوردار می­باشد. تعریف­های گوناگونی جهت توصیف شرایط ماندگاری تورم ارائه شده است. در تعریفی بیان می­شود که ماندگاری تورم عبارت است از گرایش تورم به دور ماندن از سطح متوسط آن در یک بازه زمانی بلندمدت، زمانی که این وضعیت یک نوع اخلال در شرایط اقتصادی تلقی گردد. یا طبق تعریف دیگر، تمایل تدریجی و آهسته تورم به همگرایی به سمت مقدار بلندمدت را ماندگاری تورم می­گویند(درگاهی و شربت اوغلی، 1389).

از این رو بانک­های مرکزی به اندازه­گیری و تحلیل ماندگاری تورم می­پردازند تا با استفاده از نتایج این تجزیه و تحلیل­ها، پیش­بینی دقیق و مناسبی از تورم ارائه دهند؛ و با دقت بیشتری تورم را ارزیابی نموده و در برابر شوک­های اقتصادی، به شکل مناسبی این متغیر را کنترل و مهار نمایند.

ماندگاری تورم می­تواند از شرایط مختلف اقتصادی ناشی شود؛ اقتصاددانان در مورد امکان بروز این وضعیت و هزینه­های هنگفت کاهش آن اتفاق نظر دارند، اما در رابطه با عوامل ایجادکننده این وضعیت توافق چندانی وجود ندارد. به­طورکلی عوامل مختلفی منجر به ماندگاری تورم می­شود که آن­ها را می­توان در سه گروه زیر دسته­بندی کرد:

– ماندگاری به علل و عوامل برون­زا: ماندگاری تورم که از نوسانات سایر عوامل برون­زا در تعیین تورم ناشی می­شود. مانند هزینه نهایی، شکاف تولید، چسبندگی قیمت­ها و دستمزدها به علت قراردادهای رسمی.

– ماندگاری تورم به علل و عوامل درون­زا: ماندگاری تورم به دلیل مکانیسم قیمت­گذاری که بر مبنای یک سیستم گذشته­نگر صورت می­گیرد.

– ماندگاری ناشی از انتظارات: ماندگاری به سبب انتظارات تورمی(درگاهی و شربت اوغلی، 1389).

در این راستا مطالعات زیادی به بررسی ماندگاری تورم از جوانب مختلف پرداخته­اند. برخی مطالعات، اثر سیاست­های پولی را بر وضعیت ماندگاری تورم مورد بررسی قرار داده­اند، و برخی با فرض درون­زا بودن این وضعیت، به اثر سیاست­های پولی بر کاهش ماندگاری تورم می­پردازند. از طرف دیگر در یک اقتصاد باز می­توان اثر منابع خارجی بر ماندگاری تورم را مورد تحلیل و بررسی قرار داد. در این راستا مطالعات زیادی به بررسی تأثیر رژیم­های نرخ ارز بر تورم و رفتار آن در طول زمان پرداخته­اند. به عنوان مثال آلگوسکوفیس (1992) این بحث را مطرح نموده که در رژیم نرخ ارز شناور، احتمال ماندگاری و تداوم تورم بیشتر است، و شواهد تجربی در آمریکا، انگلستان و بیست و یک کشور عضو سازمان توسعه همکاری­های اقتصادی[2] به دست آورده که این مطلب را تصدیق می­نماید. آبسفلد (1995) نیز این نتایج را جز برای آمریکا (به­خاطر شرایط ویژه آن در سیستم برتون ودز) تصدیق می­کند (بلینی و فیلدینگ[3]،1999).