1-5-3 موارد استعمال اسانس ها: 15

1-6 عصاره گیری از گیاهان داروئی. 15

1-6-1 انواع عصاره های گیاهی. 15

1-6-1-1عصاره های آبی. 15

1-6-1-2عصاره های خشک.. 17

1-7 انتخاب حلال. 18

1-8باکتری های مورد مطالعه 19

1-8-1اشیرشیا کلی 19

1-8-1-1خصوصیات بیماری و مکانیسم بیماری زایی باکتری: 19

1-8-1-2 ای کولای عامل اسهال در انسان: 19

1-8-1-3بیماری زایی: 20

1-8-1-4نقش باکتری در فساد مواد غذایی و کنترل آن: 22

1-8-2استافیلوکوکوس اورئوس.. 22

1-8-2-1بیماری زایی: 23

1-8-2-2-نقش باکتری در فساد مواد غذایی و کنترل آن: 23

1-9آنتی اکسیدان: ……..24

1-10انواع آنتی اکسیدان ها: 25

1-10-1آنتی اکسیدان های سنتیک: 25

1-10-1-1آنتی اکسیدان های اولیه یا دهنده……..25

1-10-1-2آنتی اكسیدان های ثانویه یا پذیرنده ها: 26

1-10-2آنتی اکسیدان های طبیعی: 27

1-10-3متداول ترین آنتی اکسیدان های طبیعی:……. 27

1-10-3-1کاروتنوئیدها:…….. 27

1-10-3-2فلاوونوئیدها:………. 28

1-10-3-3ایزوسیانیدها:…….. 28

1-10-3-4سولفیدها یا تیول ها:…….. 28

1-10-3-5فنول ها:……… 28

1-10-3-6ویتامین A.: 29

1-10-3-7ویتامین C:. 29

1-10-3-8ویتامین E:… 29

1-10-3-9توکوفرول:……… 29

1-11عوامل مؤثر در اکسیداسیون در چربیها: 30

1-11-1ترکیب اسید چرب: 30

1-11-2حرارت:… 30

1-11-3اکسیژن:……………..…. 30

1-11-4رطوبت:… 30

1-11-5کاتالیزورها: 30

1-11-6نور:…… 30

1-11-7آنزیم ها: …..30

فصل دوم:ی بر مطالعات پیشین

فصل سوم:مواد و روشها

3-1 آماده سازی مواد اولیه 40

3-2 مواد شیمیایی. 40

3-3 وسایل و تجهیزات.. 40

3-4 تهیه عصارهها 41

3-5 خشک کردن عصاره 41

3-6 تعیین راندمان استخراج عصارهها 42

3-7 استخراج و تجزیه روغن فرار(اسانس) 52

3-7-1جدا سازی و شناسایی اجزای روغن فرار 42

3-7-1-1مشخصات و برنامه دمایی دستگاه GC-MASS. 42

3-7-1-2برنامه حرارتی. 43

3-7-2 آماده کردن اسانس… 43

3-8 باکتری های مورد مطالعه 44

3-8-1 تعیین سوسپانسیون میکروبی معادل نیم مک فارلند. 44

3-8-2 تعیین حساسیت میکروبی توسط روش انتشار دیسک …..44

3-8-3 تعیین MIC بر روی باکتری های مورد مطالعه 45

3-9 ارزیابی میزان اثر آنتی اکسیدانی به روش DppH.. 46

فصل چهارم:نتایج و بحث

4-1ترکیبات شیمیایی باریجه 49

4-2 خاصیت ضد باکتریایی اسانس صمغ باریجه : 49

4-3 خاصیت ضد باکتریایی عصاره صمغ باریجه: 50

4-3-1 دلایل تاثیر پایین عصاره ها نسبت به اسانس صمغ باریجه 51

4-4 بررسی خواص آنتی اکسیدانی اسانس و عصاره صمغ باریجه : 54

4-4-1مقایسه اثر درصد حلال اتانول بر میزان درصد بازداری……. 55

4-4-2مقایسه اثر درصد حلال متانول بر میزان درصد بازداری……….. 56

4-4-3مقایسه اثر درصد حلال آب بر میزان درصد بازداری……… 57

4-4-4مقایسه اثر درصد اسانس بر میزان درصد بازداری……… 58

4-4-5مقایسه اثر حلال با غلظت های متفاوت بر فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره های متانولی، اتانولی و آبی. 59

4-4-6مقایسه میزان اثر بازداری عصاره های اتانولی، متانولی و آب با BHT در غلظت ppm 100. 60

4-4-7مقایسه میزان اثر بازداری عصاره های اتانولی، متانولی و آب با BHT در غلظت ppm 200. 61

4-4-8مقایسه میزان اثر بازداری عصاره های اتانولی، متانولی و آب با BHT در غلظت ppm 300. 62

فصل پنجم:نتیجه گیری

نتیجه گیری..66

پیشنهادات:………… 66

منابع فارسی………….. 67

منابع غیر فارسی……….. 69

چکیده لاتین…………74

چکیده

باتوجه به نگرانی های عمومی در خصوص عوارض نگهدارنده های شیمیایی ، تمایل به مصرف محصولاتی که فاقد نگهدارنده هستند و یا درآنها از نگهدارنده طبیعی استفاده شده است ، روبه فزونی است . باریجه با نام علمی Ferula gumasa Boiss گیاهی است از خانواده چتریان می باشد . اسانس صمغ باریجه حاوی ترکیباتی از جمله هیدروکربنها ترپنی (آلفا و بتاپینن) وهیدروکربنها با اسکلت غیر ترپنی (استرهای تیول ، پیرازین) و غیره است . هدف بررسی خاصیت آنتی باکتریال و فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس و عصاره صمغ باریجه است .

روش بررسی : تهیه اسانس به روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر و شناسایی ترکیبات با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی با طیف سنج جرمی (GC-MASS) انجام گرفت . تهیه عصاره های آبی ، اتانولی و متانولی نیز با استفاده از روش ماسراسیون (خیساندن ) انجام شد . آزمون ضد باکتریایی به روش رقت سازی (محیط کشت مولر هینتون براث) و انتشار دیسک انجام گرفت و حداقل غلظت مهار کنندگی (MIC) پس از 24 ساعت مشخص و با گروه آنتی بیوتیک پنی سیلین علیه استافیلوکوکوس اورائوس و اشیرشیاکلی مقایسه گردید .

نتایج : مهمترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس صمغ باریجه ، آلفا پینن و بتا پینن بود .اثر ضد باکتریایی اسانس صمغ باریجه بر روی باکتری گرم مثبت استافیلوکوکوس اورئوس مشاهده گردید بطوریکه در mg/ml 0.03 MIC= اثر مهار کنندگی بر این باکتری داشت ، این اثر بر اشیرشیاکلی ضعیف تر بود. در حالیکه عصاره های اتانولی ، متانولی و آبی هیچگونه اثر ضد باکتریای از خود نشان ندادند . ظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره های اتانولی ومتانولی صمغ باریجه بیش از اسانس بوده است .

کلمات کلیدی : اسانس ، آنتی باکتریال ، آنتی اکسیدانی ، صمغ باریجه ، عصاره آبی ، عصاره متانولی ،عصاره اتانولی .

1-1- پیش زمینه تحقیق

بی شک توسل به گیاهان داروئی کهن ترین رهیافت بشر برای درمان بیماری ها بوده است و در خلال توسعه تمامی تمدن های بشری همواره ارتباط تنگاتنگ و نزدیک میان آدمی و گیاه وجود داشته است، با این حال هنوز بیشتر گونه های گیاهی بررسی نشده و ناشناخته مانده اند و هنوز زمان زیادی مانده است تا منابع جدید و با ارزش گیاهی کشف شود، به این ترتیب گیاهان را می توان به عنوان منبعی از مواد شیمیایی بالقوه مفید دانست که تنها بخشی از آن مورد بهره برداری قرار گرفته است.

این مواد شیمیایی بالقوه را می توان نه تنها به عنوان دارو بلکه به عنوان الگویی بی نظیر به صورت نقطه شروعی برای ساخت آنالوگ های دارویی به کار برد و همچنین به عنوان ابزاری جالب به منظور فهم و درک بیشتروبهترپدیده های زیست شناختی به کمک گرفت. (اسکالتسا[1] ، دیگراک[2] و همکاران، 1999،2001)

گیاهان داروئی، از ارزش و جایگاه ویژه ای در تأمین بهداشت و سلامت جوامع هم به لحاظ درمان و هم پیشگیری برخوردار بوده و هستند. در قرن حاضر تحقیقات گسترده ای بر روی گیاهان داروئی انجام پذیرفته و داروهایی با ترکیب های موثره طبیعی افق های جدیدی را برای جامعه پزشکان و داروسازان پژوهشگر سراسر دنیا گشوده اند. به طوری که در حال حاضر حدود یک سوم داروهای مورد استفاده در جوامع انسانی را داروهایی با منشأ طبیعی و گیاهی تشکیل می دهند و صنایع داروسازان جهان تلاش می کنند ساخت شیمیایی اقلام مربوطه به دو سوم بقیه داروها نیز به تدریج منسوخ و به منابع گیاهی متکی گردد. از این رو صنایع داروسازی و گروه های تحقیقاتی بسیاری از کشورها توجه خود را به کشت و تولید گیاهان داروئی معطوف داشته اند. (امید بیگی، 1384)