گفتار اول: مفهوم خانواده. 23

بند اول: خانواده از دیدگاه جامعه شناسان.. 24

بند دوم: خانواده از دیدگاه حقوق دانان.. 27

گفتار دوم: اهمیت خانواده در بزهکاری اطفال و نوجوانان.. 28

مبحث چهارم: رسانه.. 32

گفتار اول: تعریف رسانه جمعی… 32

بند اول: تعریف لغوی رسانه جمعی… 34

بند دوم: تعریف اصطلاحی رسانه جمعی… 34

گفتار دوم: مصادیق رسانه جمعی… 36

بند اول: رسانه های نوشتاری… 36

الف: مطبوعات و مجلات… 37

ب: کتب و مقالات… 40

بند دوم: رسانه های صوتی و تصویری… 41

الف: رادیو. 43

ب: تلویزیون.. 44

پ: سینما. 46

ت: ماهواره. 50

بند سوم: رسانه های مبتنی بر داده های دیجیتال.. 52

فصل دوم:نقش خانوادهدر بزهکاری اطفال و نوجوانان.. 55

مبحث اول: وضعیت و رفتار و ویژگی های خانوادگی… 55

گفتار اول: وضعیت اشتغال والدین… 57

گفتار دوم: سطح تحصیلات والدین… 61

گفتار سوم: میزان درآمد خانواده. 63

گفتار چهارم: تعداد اعضای خانواده. 67

مبحث دوم: ازهم گسیختگی کانون خانواده. 72

گفتار اول: زندگی والدین با یکدیگر. 72

گفتار دوم: ازدواج مجدد والدین… 75

بند اول: ازدواج پدر. 76

بند دوم: داشتن نامادری… 77

بند سوم: داشتن ناپدری… 80

گفتار سوم: نحوه رفتار والدین با یکدیگر. 81

گفتار چهارم: نابسامانی های موجود در خانواده. 86

بند اول: رابطه والدین با فرزندان.. 87

بند دوم: تبعیض در خانواده. 91

بند سوم: بزهکاری والدین… 94

الف: اعتیاد والدین… 96

ب: حبس والدین… 100

گفتار پنجم: نظارت و رسیدگی والدین… 101

بند اول: حضور پدر در منزل.. 103

بند دوم: اشتغال مادر. 107

بند سوم: میزان توجه و رسیدگی به مشکلات فرزندان.. 109

بند چهارم: میزان اطلاع والدین از روابط فرزندان.. 111

بند پنجم: نحوه برخورد والدین در قبال عمل خلاف فرزندان.. 114

بند ششم: پیگیری والدین جهت اصلاح رفتار فرزندان.. 117

فصل سوم: نقش رسانه های جمعی در بزهکاری اطفال و نوجوانان.. 122

مبحث اول: رسانه ها و تحریک به ارتکاب جرم.. 122

گفتار اول: اشاعه الگوهای تبلیغاتی انحراف آمیز. 125

بند اول: تبلیغات تجاری… 127

الف: استفاده از مضامین مبتذل و تصاویر مستهجن… 128

ب: پورنو گرافی خشونت آمیز. 131

ج: تبلیغ مصرف گرایی… 134

بند دوم: تبلیغات مذهبی… 137

بند سوم: تبلیغات سیاسی… 139

بند چهارم: تبلیغات نفرت انگیز. 142

گفتار دوم: عدم انطباق مضامین رسانه ای با وضعیت مخاطبین… 145

بند اول: ایجاد ترس و اضطراب… 147

بند دوم: عارضه بلوغ زودرس…. 149

بند سوم: اختلالات پنداری… 154

بند چهارم: فرهنگ پذیری انحراف آمیز. 155

الف: تخریبباورهای مذهبی… 158

ب: تخریب باورهای ملی… 160

بند پنجم: بزرگ پنداری… 162

گفتار سوم: قهرمان پروری… 165

گفتار چهارم: خشونت رسانه ای… 167

مبحث دوم: رسانه و تسهیل ارتکاب جرم.. 173

گفتار اول: عادی جلوه دادن بزهکاری… 175

بند اول: تئوری مشارکت هدایت شده. 176

بند دوم: مصادیق تئوری مشارکت هدایت شده. 178

الف: بی حجابی و بدحجابی… 180

ب: موسیقی و مبتذل.. 184

پ: برگزاری و شرکت در مجالس لهو لعب… 186

گفتار دوم: همسان سازی انحراف آمیز رسانه ای… 188

بند اول: روش اجرائی جرم.. 190

بند دوم: رفتار امضائی بزهکار. 191

گفتار سوم: همسان سازی رسانه در رفتار امضایی… 193

بند اول: کسب عناصر تحصیلی و تکنیکی… 195

بند دوم: انتقال تجربه و القا اعتماد مجرمانه.. 196

نتیجه گیری و پیشنهادات: 199

منابع و مآخذ: 202

چکیده

بزه کاری کودکان و نوجوانان علاوه بر آنکه امروزه یکی از دشواری های این گروه سنی است، خسارت ها و صدمه هایی هم برای بزه دیدگان و جامعه ایجاد می کند. از مهم ترین نهادهای اجتماعی که نقش اساسی در کنترل و پیشگیری از بزه کاری کودکان و نوجوانان دارد، نهاد خانواده است. ازجمله نقش های مهم این نهاد، نقش کنترلی است. این کارکرد با رویکرد به حساسیت دوران کودکی و نوجوانی، اهمیت فراوان دارد. اگر نقش کنترلی خانواده دچار اختلال شود و نتوانند کنترل درست و مناسبی بر کودکان و نوجوانان اعمال کنند، خطر گرایش به بزه کاری در کودکان و نوجوانان افزایش می یابد.

کودکان و نوجوانان با الگوپذیری و همانندسازی خود باشخصیت های رسانه ها بدون در نظر گرفتن خیالی بودن آن ها دست به ارتکاب جرم و جنایت می زنند. همین طور در افرادی که بنا به دلایل روحی و روانی و اجتماعی مستعد انجام ارتکاب بزه هستند، قدرت و توانایی لازم را برای انجام کار می دهد. برای جلوگیری از این امر باید روشی صحیح را خانواده ها و رسانه ها دنبال نمایند تا از اثرات این گونه رفتارها کاسته شود.

این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای، به بررسی نقش عوامل اجتماعی (با تأکید بر خانواده و رسانه) در بزهکاری اطفال و نوجوانان پرداخته و ویژگی های این اختلال را بیان کرده است. نتیجه های حاصل از این تحقیق، اثبات رابطه مستقیم بزهکاری کودکان و نوجوانان در صورت اختلال در رویکرد خانواده و رسانه و عدم توجه آنان به مطالب مضر برنامه ها و پیام های صادره از سوی رسانه و اختلافات و مشکلات خانوادگی است.

واژگان کلیدی: خانواده-رسانه-بزهکاری-جرم- اطفال – نوجوانان

مقدمه

الف) بیان مسئله

در میان پدیده های اجتماعی نهاد خانواده از مهم ترین آن هاست. نهادی که تمامی افراد و گروه ها با آن در ارتباط مستقیم بوده و ضمن ارتباط تنگاتنگ با اکثر نهادهای اجتماعی دیگر، نقش مهم و مؤثری را در نقل وانتقال اعتقادات و باورها و پایستارها ارزش های اجتماعی و به طورکلی فرهنگ و تمدن بشری داشته و دارد. اما رسانه ها با قدرت اسطوره ای خود در دنیای امروز بیشترین تعامل را با اطفال و نوجوانان دارند و می توانند در خلع والدین نقش پررنگ داشته باشند.

زندگی اجتماعی انسان به وسیله قواعد و هنجارها و ارتباطی که آنان با دیگران و محیط اطرافشان دارند تنظیم می شود. گاهی مواقع این قواعد و هنجارها و ارزش ها توسط عده ای از انسان ها نقض می شود که در بعضی از مواقع عنوان قانون شکنی و مجرمانه به خود می گیرد. بزهکاری اطفال و نوجوانان یکی از اشکال قانون شکنی است. بزهکاری اطفال و نوجوانان معلول علت های متفاوتی است. از آنجایی که خانواده و رسانه ها می توانند تأثیر بسزایی در تکامل و رشد و شکوفایی و همچنین افول و زوال آن ها بنا به دلایلی داشته باشند و آنان را به سوی ارتکاب جرم و بزهکاری سوق دهند، لذا در این پژوهش به این موضوع می پردازیم که خانواده و رسانه تا چه اندازه می تواند در بزهکاری اطفال و نوجوانان مؤثر بوده باشد و آیا می توان با مدیریت در خانواده و رسانه نقشی در پیشگیری این مهم به وجود آورد.

ب) سؤالات تحقیق:

• خانواده به عنوان اساسی ترین واحد اجتماعی که تشکیل دهنده اساس جامعه است چگونه در بزهکاری اطفال و نوجوانان تأثیرگذار است؟

• رسانه های جمعی چگونه در بزهکاری اطفال و نوجوانان تأثیر می گذارند؟

• چگونه می توان با خانواده و رسانه از بزهکاری اطفال و نوجوانان کاست؟

پ) فرضیه های تحقیق:

با توجه به سؤالات مطرح شده در این تحقیق به بیان فرضیاتی پرداخته می شود که با تجزیه و بررسی و تحلیل این فرضیات نتایج نهایی تحقیق اخذ می گردد.

• خانواده می تواند بستری برای پرورش کودکان و نوجوانان بزهکار فراهم آورد.

• نقش جرم زایی رسانه های جمعی بیشتر در مورد کودکان و نوجوانانی که در ابتدای وادی راه سرنوشت ساز آن هاست، به دلیل نداشتن آگاهی و شناخت و تجربه لازم و همچنین به دلیل عدم انطباق دادن مضامین و دلایلی از این قبیل می باشد.