ه) اهداف و ضرورت تحقیق ………………………………………………………………………………………………….

5

و) روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………..

6

ز) ساماندهی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………..

6

فصل اول: کلیـات تحقیق

1-1- معنا و مفهوم حق از نظر لغوی و اصطلاحی …………………………………………………………………..

7

1-1-1- حق از نظر لغوی …………………………………………………………………………………………………….

7

1-1-2- حق از نظر اصطلاحی………………………………………………………………………………………………

8

1-1-3- خیار………………………………………………………………………………………………………………………

8

1-1-3-1- خیار از نظر لغوی ……………………………………………………………………………………………….

9

1-1-3-2- خیار از نظر فقها و حقوقدانان ………………………………………………………………………………

9

الف) معنا و مفهوم اصطلاحی خیار از نظر فقهاء……………………………………………………………………….

9

ب) خیار از نظر فقهای عامه ………………………………………………………………………………………………….

10

1-1-3-3- تقسیم بندی خیارات از منظر فقهای( شیعه و عامه) و قانون مدنی ……………………………

11

الف) خیارات از نظر فقهای شیعه ………………………………………………………………………………………….

11

ب) خیارات از نظر فقهای عامه ……………………………………………………………………………………………..

11

پ) خیارات از نظر قانون مدنی ……………………………………………………………………………………………..

11

1-2- فسـخ ………………………………………………………………………………………………………………………..

14

1-2-1- معنا و مفهوم فسخ ………………………………………………………………………………………………….

14

1-2-1-1- معنا و مفهوم فسخ از نظر لغوی ……………………………………………………………………………

14

1-2-1-2- معنا و مفهوم فسخ از نظر اصطلاحی و فقهی ………………………………………………………….

15

1-2-1-3- فسخ از حیث ماهیت …………………………………………………………………………………………..

15

1-2-1-4- انوع فسخ ………………………………………………………………………………………………………….

16

1-2-1-5- تفاوت فسخ با انفساخ و تفاسخ ……………………………………………………………………………

17

1-2-2- اسباب و شرایط و موانع فسخ ………………………………………………………………………………….

19

1-2-2-1- اسباب ایجاد حق فسخ قرارداد ……………………………………………………………………………..

19

الف) نقض اساسی در حقوق ایران ………………………………………………………………………………………..

19

ب) عدم اجرای تعهد در مهلت اضافی در حقوق ایران ……………………………………………………………..

22

پ) اعلام فسخ در حقوق ایران ……………………………………………………………………………………………..

22

1-2-2-2- موانع اعمال فسخ ……………………………………………………………………………………………….

23

الف) حق جبران عدم اجرای تعهد به وسیله متعهد …………………………………………………………………..

24

ب) موانع اعمال فسخ در حقوق ایران ……………………………………………………………………………………

24

1-2-2-3- تضمین کافی در نقض اساسی قابل پیش بینی …………………………………………………………

25

1-2-3- آثار فسخ ……………………………………………………………………………………………………………….

25

1-2-3-1- اثر فسخ نسبت به گذشته در حقوق ایران ………………………………………………………………

25

1-2-3-2- استرداد اموال و منافع ………………………………………………………………………………………….

26

الف) استرداد مال یا پول پرداخت شده ……………………………………………………………………………………

27

ب) مالی که ارزش آن کاهش یافته ………………………………………………………………………………………..

27

پ) عدم امکان استرداد …………………………………………………………………………………………………………

28

ت) استرداد منافع …………………………………………………………………………………………………………………

29

1-2-3-3- حقوق و تعهدات قابل اجرای بعد از فسخ ……………………………………………………………..

30

الف) مطالبه خسارت ……………………………………………………………………………………………………………

30

ب) وضع عقد از لحاظ فسخ در صورت عدم انجام تعهد ………………………………………………………….

33

1-2-3-4- آثار فسخ نسبت به اشخاص ثالث در حقوق ایران …………………………………………………..

34

1-2-3-5- حق فسخ در عقود جایز و لازم …………………………………………………………………………….

35

الف) حق فسخ در عقد جایز …………………………………………………………………………………………………

35

ب) حق فسخ در عقد لازم ……………………………………………………………………………………………………

37

1-3- شرط ………………………………………………………………………………………………………………………..

39

1-3-1- تعاریف …………………………………………………………………………………………………………………

39

1-3-1-1- تعریف شرط در علوم مختلف ……………………………………………………………………………..

39

1-3-1-2- شرط از دیدگاه فقه امامیه …………………………………………………………………………………….

40

1-3-1-3- جمع تعاریف در حقوق ………………………………………………………………………………………

41

1-3-2- شرط فعل و صحت و فساد شروط …………………………………………………………………………..

43

1-3-2-1- توصیف شرط فعل ……………………………………………………………………………………………..

43

الف) شرط فعل (حقوقی و مادی) ………………………………………………………………………………………….

43

ب) شرط فعل حقوقی کلی …………………………………………………………………………………………………..

44

پ) متعذر شدن انجام شرط ………………………………………………………………………………………………….

45

1-3-2-2- صحت و فساد شرط …………………………………………………………………………………………..

45

الف) شرایط صحت شرط در فقه …………………………………………………………………………………………..

45

ب) شروط باطل ………………………………………………………………………………………………………………….

45

1-3-3- مبنای الزام آور بودن شروط ……………………………………………………………………………………..

48

1-3-3-1- اصل اباحه در شروط …………………………………………………………………………………………..

48

1-3-3-2- دیدگاه فقها و الزام آور بودن شروط ……………………………………………………………………..

50

1-3-4- ارتباط شرط و قرارداد اصلی …………………………………………………………………………………….

52

1-3-4-1- تأثیر لزوم عقد و تعهد اصلی در شرط …………………………………………………………………..

53

1-3-4-2- تبعیت شرط از عقد یا تعهد اصلی ………………………………………………………………………..

53

1-3-4-3- تبعیت عقد و تعهد اصلی از شرط …………………………………………………………………………

55

1-3-4-4- استقلال شرط از عقد ………………………………………………………………………………………….

55

1-3-4-5- وجوه افتراق خیار شرط و خیار تخلف از شرط ……………………………………………………..

57

1-3-4-6- تخلف از شرط فعل به نحو تعدد مطلوب بوده یا وحدت مطلوب …………………………….

58

فصل دوم: شرط فعل

2-1- دیدگاه فقها در خصوص تخلف از شرط فعل و بررسی نظرات ………………………………………..

62

2-1-1- ضمانت اجرای تخلف از شرط فعل ………………………………………………………………………….

62

2-1-2- دیدگاه فقها در خصوص تخلف از شرط فعل …………………………………………………………….

63

2-1-2-1- نظریه لازم الوفا نبودن شرط …………………………………………………………………………………

63

2-1-2-2- نظریه وجوب وفاء به شرط و اجبار ممتنع ……………………………………………………………..

63

2-1-2-3- نظریه الزام به وفای به شرط یا ثبوت خیار با تخلف مشروط علیه ……………………………..

64

2-1-3- دیدگاه فقها در خصوص امکان اجبار مشروط علیه به مفاد شرط …………………………………..

64

2-1-3-1- نظریه عدم امکان اجبار مشروط علیه …………………………………………………………………….

65

2-1-3-2- امکان اجبار مشروط علیه و بررسی و توجیه نظریه جواز اجبار …………………………………

66

2-1-3-3- قول به تفصیل ……………………………………………………………………………………………………

68

2-1-3-4- بیان نظر منتخب در خصوص اجبار ………………………………………………………………………

68

2-1-4- تخلف مشروط علیه از انجام مفاد شرط و فسخ عقد ……………………………………………………

71

2-1-4-1- نظر غیر مشهور ………………………………………………………………………………………………….

71

2-1-4-2- نظر مشهور ………………………………………………………………………………………………………..

71

2-1-5- ارش به عنوان ضمانت اجرای تخلف از شرط …………………………………………………………….

72

2-1-5-1- نظر مشهور ………………………………………………………………………………………………………..

72

2-1-5-2- نظر غیر مشهور ………………………………………………………………………………………………….

73

2-1-6- حکم تخلف مشروط علیه در شرط به نفع ثالث ………………………………………………………….

73

2-1-6-1- نظریه عدم امکان اجبار مشروط علیه از سوی ثالث …………………………………………………

73

2-1-6-2- نظریه امکان اجبار مشروط علیه از سوی ثالث ………………………………………………………..

74

2-1-6-3- نقد و بررسی نظرات ………………………………………………………………………………………….

74

2-1-7- تخلف از شرط فعل حقوقی که به نفع شخص معین است ……………………………………………

75

2-1-8- حکم شرط فعل انشایی قابل نیابت ……………………………………………………………………………

76

2-2- ضمانت اجرای تخلف از شرط ترک فعل حقوقی و بررسی اقوال فقها ……………………………….

78

2-2-1- نظریه صحت معامله خلاف شرط ……………………………………………………………………………..

78

2-2-1-1- مبانی اصولی نظریه صحت از دیدگاه فقها ……………………………………………………………..

78

2-2-1-2- نقد و بررسی دلائل …………………………………………………………………………………………….

80

2-2-2- نظریه عدم صحت معامله خلاف شرط ………………………………………………………………………

81

2-2-2-1- مبانی اصولی نظریه عدم صحت ……………………………………………………………………………

81

2-2-2-2- نقد و تحلیل مبانی نظریه عدم صحت معامله ثانوی …………………………………………………

84

2-2-3- نظرات فقهای عامه و امامیه در خصوص شرط ترک فعل …………………………………………….

87

فصل سوم: آثار تخلف از شرط فعل در حقوق موضوعه ایران

3-1- ضمانت اجرای تخلف از شرط فعل در حقوق موضوعه ایران …………………………………………..

91

3-1-1- ضمانت اجرای تخلف از شرط فعل از دیدگاه حقوقدانان …………………………………………….

91

3-1-2- آثار و ضمانت اجرای تخلف از شرط فعل در روابط طرفین قرارداد و اشخاص ثالث ………

93

3-1-2-1- آثار و ضمانت اجرای تخلف از شرط فعل در روابط طرفین قرارداد ………………………….

93

3-1-2-2- آثار و ضمانت اجرای تخلف از شرط فعل نسبت به اشخاص ثالث …………………………..

98

3-2-ضمانت اجرای تخلف از شرط ترک فعل حقوقی در حقوق موضوعه ایران و بررسی نظرات مختلف…

101

3-2-1- عدم ملازمه بین شرط ترک فعل حقوقی و سلب حق ………………………………………………….

101

3-2-2- نظریه صحت معامله خلاف شرط ترک فعل حقوقی ……………………………………………………

103

3-2-2-1- پیروان نظریه صحت ……………………………………………………………………………………………

103

3-2-2-2- بررسی مستندات قانونی نظریه صحت معامله خلاف شرط ………………………………………

106

3-2-3- نظریه عدم نفوذ معامله خلاف شرط ترک فعل حقوقی ………………………………………………..

110

3-2-3-1- نظر بطلان معامله خلاف شرط ترک فعل حقوقی ……………………………………………………

111

3-2-3-2- نظر غیر نافذ بودن معامله خلاف شرط ترک فعل حقوقی …………………………………………

118

نتیجه و پیشنهاد ……………………………………………………………………………………………………………………

123

منابع …………………………………………………………………………………………………………………………………..

126

پیوست ……………………………………………………………………………………………………………………………….

131

چکیده انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………..

132

چکیده