فصل اول: آثار مثبت مجازات زندان…………………………………………………… 42

فصل دوم: آثار منفی مجازات زندان…………………………………………………… 50

مبحث اول: آثار شخصی……………………………………………………………….. 53

بند 1) مشکلات خانوادگی……………………………………………………………… 54

بند 2) بازماندن از کار و فعالیت………………………………………………………. 55

بند 3) طرد اجتماعی و دارا شدن سوءپیشینه………………………………………….. 58

بند 4) پذیرش ارزش­های اجتماعی…………………………………………………….. 60

بند 5) فاسد شدن تدریجی………………………………………………………………. 61

بند 6) ابتلا به بیماری­های روانی و جسمی……………………………………………. 61

مبحث دوم: آثار اجتماعی………………………………………………………………. 62

فصل سوم: زندان و تکرار جرم ………………………………………………………. 65

مبحث اول: چگونگی اثرگذاری زندان در ارتکاب مجدد جرم………………………… 65

مبحث دوم: علل تأثیر زندان در تکرار جرم…………………………………………… 86

بخش سوم: راه­های ازبین بردن اثر زندان در تکرار جرم

فصل اول: راه­های موجود در رفع اثر زندان در تکرار جرم…………………………. 95

مبحث اول: تدابیر کاهش­دهنده اثر زندان………………………………………………. 104

بند 1) آزادی مشروط…………………………………………………………………… 105

بند 2) نظام نیمه­آزادی …………………………………………………………………. 108

بند 3) تعویق صدور حکم …………………………………………………………….. 108

بند 4) تعلیق اجرای مجازات…………………………………………………………… 109

بند 5) مجازات­های تخییری……………………………………………………………. 112

مبحث دوم: جایگزین­های مجازات حبس………………………………………………. 114

بند 1) درمان و مراقبت ……………………………………………………………….. 114

بند 2) خدمات عمومی رایگان…………………………………………………………. 115

بند 3) جزای نقدی……………………………………………………………………… 116

بند 4) حبس در منزل………………………………………………………………….. 117

بند 5) نظارت الکترونیکی…………………………………………………………….. 120

بند 6) پادگان­های آموزشی-اصلاحی…………………………………………………… 121

بند 7) جزای نقدی روزانه……………………………………………………………… 121

بند 8) توقیف پایان­هفته­ای……………………………………………………………… 122

بند 9) اقدامات تأمینی و تربیتی………………………………………………………… 122

بند 10) محرومیت از حقوق اجتماعی…………………………………………………. 123

بند 11) مجازات شفاهی……………………………………………………………….. 123

مبحث سوم: راهکارهای بین­المللی جهت کاهش اثرات زندان………………………… 125

فصل دوم: راه­های ممکن در رفع اثر زندان در تکرار جرم…………………………… 128

بند 1) توسل به عفو، کیفرزدایی و قضازدایی…………………………………………. 128

بند 2) وضع قوانین ساده و صریح……………………………………………………. 130

بند 3) کدبندی قوانین…………………………………………………………………… 131

بند 4) تخصیص اعتبارات و امکانات مادی لازم……………………………………… 131

بند 5) توجه به اشتغال زندانیان………………………………………………………… 132

بند 6) بکارگیری زندانیان برحسب تخصص و مهارت آنان…………………………. 132

بند 7) آشنا ساختن خانواده زندانی با شرایط جدید وی…………………………………. 133

بند 8) بالابردن سطح فرهنگ جامعه………………………………………………….. 134

بند 9) بکارگیری کارمندان و مدیران باتجربه و کارآمد در زندان…………………… 135

بند 10) مراقبت و حمایت همه­جانبه از زندانیان پس از آزادی……………………….. 135

بند 11) تسریع روند رسیدگی و جلوگیری از اطاله دادرسی………………………….. 136

بند 12) استفاده وسیع­تر از قرار کفالت………………………………………………… 137

بند 13) نگهداری از متهمان در محیط­های غیر از زندان…………………………….. 137

بند 14) مشارکت بیشتر قوای سه­گانه…………………………………………………. 138

بند 15) تفکیک زندانیان……………………………………………………………….. 138

بند 16) آشنا نمودن زندانیان با ارزش­های مذهبی…………………………………….. 138

بند 17) تغییر محیط فرهنگی زندان…………………………………………………… 139

نتیجه……………………………………………………………………………………. 141

فهرست منابع…………………………………………………………………………… 145

چکیده

«مجازات زندان» از جمله اصلی­ترین مجازات­هایی است که در حال حاضر در تمام سیستم­های قضایی کشورهای جهان اعمال می­شود. این مجازات نیز همانند دیگر نهادهای کیفری در طول تاریخ دستخوش دگرگونی­هایی شده و با انجام اصلاحات فراوانی تکامل یافته تا به شکل امروزی آن درآمده است. با وجود این، سیستم زندان آنگونه که باید در جهت احقاق اهداف خود – که همانا «تبییه»، «ارعاب» و «بازپروری» مجرمین است پیش نرفته و خود دارای اثرات سوء و آسیب­های جدی برای جامعه است از جمله، تأثیری که زندان در خصوص تکرار جرم دارد که موضوع پایان­نامه حاضر بوده و در طی مباحث آینده به آن پرداخته شده است.

توجه جدی به مسایل و مشکلات ناشی از زندان خصوصا قضیه مانحن فیه، مسئله­ای بسیار مهم و اساسی است که همکاری و همیاری همه­جانبه قوای سه­گانه و نیز مردم جامعه و چه بسا خود زندانیان را می­طلبد و به هیچ­وجه قضیه­ای یک­سویه و دامنگیر خود جامعه زندان نیست بلکه قربانی اصلی آن جامعه است که تکرار جرم در آن، موجب برهم­خوردن نظم و امنیت و آرامش آن می­شود. لذا هدف تمامی نظام­های کیفری در سال­های اخیر کاهش توسل به این مجازات و از بین بردن آثار مخرب آن بوده و هست و تصویب قوانین و لوایح و آیین­نامه­های متعدد، و نیز برگزاری همایش­ها و کارگاه­های آموزشی متعدد در سطح ملی و بین­المللی و وضع قواعد و ارائه راهکارهای مختلف درخصوص رسیدن به این منظور، گویای این امر است. در این میان راهکارهای قابل اجرا در سیستم کیفری ایران نیز شناسایی و تبیین شده و در پایان­نامه حاضر ارائه گردیده است.

واژگان کلیدی:مجازات- زندان – حبس- تکرار جرم- آثار زندان.