………………………………………………………………………………..40

1-5-2- مفهوم اضطراب………………………………………………………………..40

3-5-2- اضطراب و سیستم قلبی و عروقی…………………………………………….41

4-5-2- اضطراب و توانبخشی قلبی …………………………………………………..42

6-2- مرور تحقیقات انجام شده………………………………………………………………43

1-6-2- تحقیقات انجام شده داخلی………………………………………………………43

2-6-2- تحقیقات انجام شده خارجی……………………………………………….44

3- فصل سوم : روش شناسی ………………………………………………………48

1-3- مقدمه …………………………………………………………………………………….49

2-3- جامعه آماری ، گروه نمونه و روش نمونه گیری ………………………………49

3-3- ابزار گردآوری داده ها …………………………………………………………………50

4-3- روش تحقیق …………………………………………………………………………….53

5-3-روش اماری ……………………………………………………………………….55

6-3-محدودیتهای حقیق ……………………………………………………………..55

4- فصل چهارم : یافته های تحقیق ………………………………………………56

1-4- مقدمه …………………………………………………………………………………57

2-4- نتایج توصیفی تحقیق ………………………………………………………..57

3-4 – نتایج استنباطی تحقیق ………………………………………………………61

5- فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری ……………………………………………………..67

1-5- مقدمه …………………………………………………………………………………..68

2-5- بحث و نتیجه گیری از یافته های تحقیق ……………………………………..69

3-5- نتیجه گیری نهایی ……………………….. ………………………………………….74

4-5- پیشنهادات ……………………………………………………………………………….76

1-4-5 پیشنهادهایی برای مطالعات بیشتر………………………………………………76

6- فهرست منابع ……………………………………………………………………………….78

7- پیوست ……………………………………………………………………………………….89

چکیده:

چکیده:

دراین پژوهش تاثیربرنامه توانبخشی قلبی بر كیفیت زندگی، افسردگی و اضطراب بیماران جراحی بای پس عروق کرونر انجام گرفت. نمونه آماری شامل 60 بیمار مبتلا به جراحی بای پس عروق کرونر(46مرد و 14 زن) در دامنه سنی 38 تا 73 سال و میانگین­های وزن 55/5 کیلوگرم و BMI=27.339 kg/m²تشکیل می دهند که داوطلبانه انتخاب شدند. اطلاعات از بیماران با استفاده از پرسشنامه های كیفیت زندگی مک نیو) QLMI (، افسردگی و اضطراب اسناید(HADS ) جمع آوری گردید .هشت هفته بعد از جراحی بیماران تحت آموزش نظری و عملی برنامه توانبخشی قلبی به مدت 12 هفته درمرکز توانبخشی شهید بهشتی همدان قرار گرفتند. پس از تكمیل و جمع آوری داده ه، ازآمار توصیفی جهت محاسبه شاخص های گرایش مرکزی و پراکندگی استفاده شد و از آمار استنباطی از ازمون تی وابسته استفاده شد.همچنین سطح پذیرش معناداری 05/0 فرض گردید.نتایج پژوهش افزایش سطح كیفیت زندگی زنان و مردان پس از انجام توانبخشی قلبی نسبت به قبل از برنامه توانبخشی در هر یک از ابعاد جسمانی ، عاطفی،اجتماعی نشان داد (p=0.000). همچنین کاهش معناداری در سطح افسردگی و اضطراب بیماران مشاهده گردید (p=0.000).

یافته های پژوهش، نشاندهنده اثر مثبت برنامه توانبخشی برافزایش کیفیت زندگی وکاهش اضطرابو افسردگی بیماران جراحی بای پس قلبی می­باشد.

فصل اول: طرح تحقیق

1-1- مقدمه

بیماری­های عروق كرونر[1]، مهمترین اختلال قلبی­ عروقی و یك مشكل مهم بهداشتی در كشورهای در حال توسعه و توسعه یافته می­باشد. به طوری كه در شروع قرن بیستم، اختلال قلبی و عروقی كمتر از 10% كل مرگ و میر در جهان را شامل می­شد. این در حالی است كه در اواخر این قرن، بیماری قلبی نزدیك به نیمی از كل مرگ و میر كشورهای پیشرفته و حدود 25% كشورهای در حال توسعه را شامل می­شود. پیش بینی می­شود كه در سال 2020 نزدیك به 25 میلیون مرگ ناشی از اختلال قلبی وعروقی در سال رخ دهد. بر این اساس از هر سه مورد مرگ، یك مورد آن به علت اختلال قلبی و عروقی خواهد بود(1).

امروزه استفاده از تكنیك جراحی قلب باز، یكی از روش­های مؤثر و با ارزش در درمان بسیاری از بیماری­های قلبی به شمار می­رود(2). از سال 1994 تا 2002 در اسكاتلند، میزان جراحی بای پس شریان كرونر از 2380 مورد به 2660 مورد و میزان آنژیوپلاستی كرونری از 680 مورد به 2559 مورد و میزان آنژیوگرافی از 8220 مورد به 10925 مورد در سال 2002 رسیده است. هم چنین در سال 2000 حدود 24728 مورد جراحی بای پس و 28133 مورد آنژیوپلاستی و دیگر روش­های مداخله كرونری در بریتانیا انجام شد. (3 ).

بیماری قلبی و عروقی در سال 2000 در ایالات متحده­، 4/39 % همه­ی مرگ­ها یا به عبارتی یك مرگ از هر 5/2 مرگ را به خود اختصاص داده است. از سال 2000 – 1990 میزان مرگ و میر ناشی از بیماران قلبی و عروقی، 5/2 % افزایش داشته است. كاهش میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری به طور قابل ملاحظه­ای باعث بهبودی درامید به زندگیمی­شود. طبق گزارش انجمن قلب بریتانیا در سال 2009 بیش از یک سوم مرگ و میرها در بریتـانیا، به علت بیماریهای سیستم قلبی و عروقی می­باشد و سالانه تقریبا حدود198000 مرگ رخ می­دهد(4).

بر اساس آمارهای موجود در سطح جهان، بیماری­های قلبی و عروقی 1% كل مرگ و میرهای سنین كمتر از 35 سال، 3/1 مرگ­های سنین 45 – 35 سال و 4/3 علل مرگ و میر در كشورهای پیشرفته را به خود اختصاص داده است. حدود 4/1 مرگ و میر در كشور ما ناشی از اختلال قلبی و عروقی است. آمار استخراج شده از واحد انفورماتیك سازمان بهشت زهرا در نیمه اول سال 79 نشان می­دهد كه حدود 20% از كل فوت شدگان به علت مشكل قلبی و عروقی بوده است ( 5).

طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در مارس 2002 ( فروردین 81 ) 22% علل مرگ و میر در دنیا و 35% علل مرگ و میر در ایران ( 91 هزار نفر ) ناشی از بیماری­های قلبی و عروقی است (3).

بیماری عروق كرونر به معنی یك نوع نارسایی در عروق كرونر قلب می­باشد كه این نارسایی نهایتاً منجر به كاهش و اختلال در جریان خون میوكارد قلب می­شود و توفق دایمی جریان خون میوكارد باعث اختلال در عمل عضله ونكروز آن می­گردد (6).

آترواسكلروز شامل تجمع موضعی لیپید و فیبروز در داخل شریان­های كرونر می­باشد كه باعث تنگی و انسداد شریان می­شود كه نتیجه آن كاهش جریان خون میوكارد است. بیماری­های ایسكمیك قلب كه به علت عدم تعادل بین جریان خون وارده و میزان تقاضای میوكارد رخ می­دهد وابسته به پیشرفت آترواسكلروز و میزان انسداد عروق كرونر می­باشد.

جراحی بای پس عروق كرونر ، پروسه­ای است كه در آن پیوندهایی برای هدایت جریان خون اطراف پلاك­ها در شریان كرونر ، انجام می­ شود. این پروسه هنگامی به كار می­رود كه شریان به طور اساسی باریك یا مسدود شود یا یك لخته خون در مناطق باریك قرار گیرد. جراحان با برداشتن قطعه كوچك از وریدی كه معمولاً از پا یا قفسه سینه شده و اتصال آن به آئورت و ماهیچه قلب گذرگاه فرعی ایجاد می­كنند این مجرای فرعی دوباره جریان خون را به قلب برقرار می­كند. هدف اصلی جراحی بای پس عروق كرونر، تسكین آنژین و افزایش امید به زندگی است. جراحی بای پس عروق كرونر یك استاندارد طلایی برایدرمان بیمارانمبتلا به شریان كرونر برای حداقل 25 سال است. بر اساس بسیاری از یافته­ها، عمل جراحی بای پس شاخص­های عمده كیفیت زندگی را در بیماران افزایش می­دهد .این نوع جراحی در بیمارانی كه آنژین ناپایدار و تنگی بیش از 60% در شریان كرونر چپ ، یا انسداد سه رگ بیش از 50 % دارند، كاربرد دارد(8،7).

2-1- تعریف مسأله و ضرورت انجام پژوهش

با شهری شدن دنیای در حال توسعه، میزان شیوع بیماری­های قلبی و عروقی و مرگ و میر ناشی از آن در حال افزایش است. تخمین زده شده که تا سال 2020 شایعترین علت مرگ در سطح جهان بیماری­های قلبی وعروقی خواهد بود(1). بیماری­های قلبی عروقی، یکی از بیماری­ هایی است که شرایط عمومی آن منجر به عدم اتکا به خود و کاهش کیفیت زندگی در افراد مبتلا می­شود. اضطراب، افسردگی، فقدان علاقه به محیط و اقدام­های اجتماعی ، مشکلات جنسی و اختلالات خواب از ویژگی­های بیماران قلبی و عروقی می­باشد که باعث كاهش کیفیت زندگی در بیماران قلبی می­شود(9).

پولاسكی و تارتو[1] (1999) بیان می­كنند كه مدد جویان مبتلا به یك بیماری مزمن یا ناتوانی باید برای پیشگیری از ناتوانی­، حفظ توانایی عملكردی و یا به دست آوردن مجدد این توانایی، در برنامه­های توانبخشی شركت كنند. توانبخشی فرآیند یادگیری زندگی همراه با بیماری­ های مزمن یا وضعیت­های ناتوان كننده است و هدف از توانبـخشی، برگشت مددجو در بالاترین حد ممـكن از توانـایی فیـزیكی، ذهنی، اجتماعی و شغلی می­باشد (10) .

امروزه یكی از روش­های معمول برای بهبود كیفیت زندگی به خصوص در بیماری های مزمن همچون بیماری های قلبی توانبخشی است(11). توانبخشی قلبی فعالیتی چند رشته­ای با هدف تسهیل و بهبودی جسمی، روانشناختی و هیجانی به منظور توانمند سازی مددجویان در رسیدن به سطوح بالاتر سلامتی است. این امر از طریق ورزش، آرامسازی و آموزش بهداشت در عرصه بیمارستان و جامعه عملی می­گردد. شواهد نشان دهنده اثر بخشی برنامه­های توانبخشی قلبی بوده، به طوری كه موجبات كاهش 27 درصدی مرگ و میر بعد از سكته قلبی را فراهم می­آورد. توانبخشی قلبی شامل فعالیت های همچون ارزیابی جامع پزشكی، ورزش، تعدیل عوامل خطرساز، آموزش، مشاوره و تغییر رفتار مددجوست(12).