1-1-کلیات
 
در طراحی سد باید اصول هیدرولیک رعایت شود تا پایداری سد به خطر نیافتد. از جمله این اصول ساخت سرریزی متناسب با سد مورد نظر جهت تخلیه آب اضافی از مخزن می باشد. سرریز عبارت است از سازه ای که آب اضافی را خصوصاً در زمان های سیلابی که جریان آب برای بدنه سد و تاسیسات وابسته خطر ایجاد می کند و ممکنست باعث خرابی آنها شود، دفع کند و به همین سبب ضرورت دارد که سرریزی جهت دفع سیلاب و محافظت از سد و تاسیسات وابسته در نظر گرفته شود.
سرریزها به انواع مختلف تقسیم بندی می شوند. انتخاب نوع سرریز بستگی به فاکتورهایی از قبیل: نوع سد، دبی طرح، وضعیت فونداسیون، توپوگرافی و شرایط اقتصادی طرح دارد. سرریزهایی که در بدنه خود سد وزنی بتنی ساخته می شود، از نوع سرریزهای روگذر[1] می باشند. این نوع سرریز ممکن است همراه سدهای قوسی یا پایه دار نیز به کار برده شود. انواع دیگر سرریزها که به صورت جدا از بدنه سد طراحی می شوند عبارتند از: سرریز جانبی[2]، سرریز نیلوفری[3]، سرریز شوت[4] و سرریز سیفونی[5]. انواع دیگری از سرریزها نیز وجود دارند که به همراه سدهای کوچک به کار برده می شوند و قدرت دفع دبی اندکی دارند این سرریزها عبارتند از: سرریز با ورودی قائم[6] وسرریز با ورودی جعبه ای[7]. به طورکلی در طراحی سرریز سد، دبی طرح با دوره بازگشت معین انتخاب می شود که بستگی به اهمیت طرح دارد. سرریز باید قادر باشد دبی طرح را در موقع سیلابی به طریقی دفع کند که صدمه ای به بدنه سد وارد نگردد.[1]
 
 
 
1-2- انواع سرریز [2]
 
سازه روگذر یا سرریز را بسته به شرایط محل و خصوصیا ت هیدرولیکی به صورتهای مختلفی می توان طراحی کرد مانند:

• سرریز جلویی[8] ( مستقیم )

• سرریز جانبی[9]

• سرریز لاله ای[10]

 
 
 
 
 
 
 
شکل 1-1 : انواع اصلی سرریز: a) مستقیم، b) جانبی، c) لاله ای. [2]
 
در سازه های دیگری مانند سرریز کنگره ای[11] از سرریز مستقیم استفاده میشود که تاج آن در پلان به شکل مثلثی یا ذوزنقه های متوالی است. نوع دیگر آن، سریز روزنه ای[12] است که در سدهای قوسی استفاده می شود.
سرریز لاله ای در سال 1930 معرفی و اقتصادی بودن آن ثابت شده است، مشروط به آنکه تونل انحراف را بتوان به عنوان مجرای افقی این سرریز استفاده کرد. سازه این سرریز شامل سه قسمت اصلی است که عبارت است از : آبگیر، مجرای عمودی با یک زانوی 90 درجه و یک تونل تقریباً افقی. به منظور جلو گیری از خسارت ناشی از کاویتاسیون، هوا از طریق مجرای هواده در محل تبدیل بین مجرای عمودی و تونل افقی تامین می شود
استفاده از سرریز جانبی در مناطقی که استفاده از سرریز مستقیم عملی نیست، مانند سدهای خاکی یا وقتی که موقیعت دیگری در کنار سد ارتباط بهتر و آسانتری را با حوضچه آرامش امکان پذیر می سازد، مناسب است.
سرریز مستقیم ( اوجی[13]) به دلیل ساده بودن و امکان برقراری ارتباط مستقیم مخزن با پایاب، سرریز استانداردی است که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع سرریز را معمولا می توان در هر دو نوع سد قوسی و وزنی استفاده کرد.
قسمت پایین دست سرریز مستقیم ممکن است شکلهای مختلفی داشته باشد. معمولا یک مجرایی ( شوت یا تنداب ) به تاج سرریز متصل می شود و به عنوان سازه انتقالی بین تاج سرریز و سازه استهلاک کننده انرژی عمل میکند (شکل a-2). همچنین این سرریز را می توان روی سد قوسی ساخت در این حالت جریان عبوری از روی آن به پایاب می ریزد، در این حالت دیوار پایین دست سرریز، همان وجه پایین دست سد است(شکل b-2). در نوع دیگری از طراحی، از سرریزهای متوالی[14] (

پلکانی ) استفاده می شود که در آن، استهلاک انرژی از انتهای تاج تا محل پایاب ( در کل طول سرریز ) صورت می گیرد و بدین ترتیب از طول حوضچه آرامش می توان کاست (شکل c-2)، همچنین نوع جدیدی از سرریز پلكانی با عنوان سرریز پله-حوضچه ای، با الهام از فرایند طبیعی فرم پله حوضچه ای در بستر رودخانه های كوهستانی با شیب زیاد، با رویكرد افزایش مطمئن زبری شكل بستر نیز ارائه گردیده است (شکل 3) [3].
 
[1] – Overflow spillways
[2] – Side spillways
[3] – Morning glory spillways
[4] – Concrete chute spillways
[5] – Siphon spillways
[6] – Drop inlet spillways
[7] – Box inlet spillways
[8] – Frontal overflow
[9] – Side channel overflow
[10] – Shaft overflow
[11] – Labyrinth spillway
[12] – Orifice spillway
[13] – Ogee
[14] – Cascade
ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

 با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است