ادبیات، بخصوص ادبیات­ داستانی، با جنگ درآمیخته است. از روزگاران کهن تا به امروز، جنگ مقوله­ی مهمی برای ادبیات محسوب شده و می­ شود. ادبیات ­داستانی ایران در واکنش به جنگ هشت ساله در قالب پرداخت حادثه، شخصیت، کنش، کشمکش و فضا­سازی، انتخابی هوشمندانه کرده و دو چهره­ی کاملاً متضاد از خود نشان داده است. یکی شیفتگی به جنگ با طرح موضوعاتی چون قهرمان و روحیه­ی قهرمان­پروری، آرمان­گرایی، حماسه­سازی، شجاعت، روحیه­ی شهادت­طلبی، پرداختن به معنویت و دوری از زندگی دنیوی همراه بود و دیگری انزجار و نفرت از جنگ که با موضوعاتی چون: ترس، فقر، تخریب، گرسنگی، فحشا و نابودی بشر و…  

بررسی همه جانبه­ی آثار هر نویسنده راهی به سوی بهتر شناختن اوست. با بررسی محتوایی و نحوه­ چینش واژگان آثار هر نویسنده می توانیم به سوالات زیر پاسخی درست و منطقی دهیم.

محتوای آثار نویسندگان مطرح شده در این پژوهش بیشتر به چه موضوعاتی پرداخته است؟ آیا به نویسندگان مطرح شده در این پژوهش دیکته شده است که داستانی با این قالب و موضوعات مشخص بنویسند یا این­که دغدغه­ی فکری و ذهنی آن­ها نوشتن در مورد جبهه و جنگ بوده است؟

بررسی محتوا و موضوعات و درونمایه­های جنگی، ساختار و شخصیت­پردازی آثار این نویسندگان نگارنده را بر آن داشت تا در راستای انجام پایان نامه­ دوره­ کارشناسی ارشد خویش به تحلیل و نقد آثار این نویسندگان بپردازد. این بررسی ابتدا به صورت مطالعه­ کلی و مستمر صورت گرفت و به تعریف نقد و نقادی و وظیفه­ی ناقد پرداخته و بعد به بیان تعاریف جنگ و داستان جنگ پرداخته است، سپس تمامی موضوعات محتوایی و درونمایه­ها و موضوعات شخصیت­پردازی، توصیف و شیوه­ روایت را به طور جداگانه در هر اثر بررسی و جمع­آوری کرده و در هر قسمت که نیاز به تعریفی کوتاه و قابل فهم بوده بیان کرده است، و در متن و ذیل تحلیل آثار هر نویسنده در صورت لزوم قسمتی از متن داستان را به عنوان شاهد نقل کرده­ام. در این بررسی متوجه شده که با توجه به اینکه هر سه نویسنده داستان جنگی نوشته­اند اما دغدغه­ی ذهنی و فکری هریک با دیگری متفاوت است و سعی در بزرگ­نمایی آن داشته است.

وقتی با دوست دوره­ کارشناسی­ام آقای دکتر حسین کیا که انسانی فرهیخته و فاضل است، برای انتخاب این موضوع مشورت کردم، بسیار خوشحال شد، از من خواست و تشویقم کرد که حتماً این کار را انجام دهم زیرا که دانشجویان ادبیات بیشتر به ادبیات کهن توجه دارند و کمتر به ادبیات دفاع مقدس که سهم بزرگی در ادبیات و غنای ادبیات ما داشته است، پرداخته­اند، این بود که برخود وظیفه دانستم تا در این وادی مقدس گام نهم و  این پژوهش را انجام دهم. در این راه از خرمن اندیشه­ی دکتر سید عطاءالله افتخاری و دکتر مهدی فاموری که استادان راهنما و مشاورم بودند، خوشه چینی کردم و با توجه به مشغله­ی زیادی که داشتند با سعه­ی صدر با راهنمایی­های بی­دریغ و عالمانه­ی خود هدایتم کردند.

1-2- اهداف تحقیق:

از آن­جا که شناخت صحیح و معرفی نویسندگان باید بر اساس بررسی آثاری که از خود به یادگار گذاشته­اند صورت پذیرد؛ در این تحقیق، که به بررسی و نقد داستان­های جنگ سید مهدی شجاعی، احمد دهقان، احمد غلامی پرداخته شده است، اهداف تحقیق به­ طور کلی در سه محور خلاصه می­ شود.

1- تحلیل و بررسی قسمتی مغفول از ادبیات داستانی پایداری ایران به عنوان بخشی از ادبیات امروز ایران.

2- شناساندن چهره­ی سه تن از داستان­نویسان مهم دهه­های اخیر.

3- کوششی برای روشن کردن وجهی از تاریخ تطور نثر فارسی در روزگار معاصر.

1-3- پیشینه­ی تحقیق:

در مورد این موضوع کتاب هایی تألیف شده است. از جمله حسن میر عابدینی در کتاب صد سال داستان­نویسی در ایران به معرفی نویسندگان و نقد و تحلیل آن­ها در صد سال تاریخ داستان­نویسی در ایران پرداخته است.

حسن بارونیان یکی دیگر از محققانی است که به موضوع تحلیل داستان­های جنگ پرداخته است. بارونیان در کتاب شخصیت­پردازی در داستان­های کوتاه دفاع مقدس یکی از محوری­­ترین و مهم­ترین عناصر داستان کوتاه یعنی شخصیت­پردازی را انتخاب و در هفت مجموعه داستان کوتاه جنگ مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

جنگی داشتیم داستانی داشتیم، اثری دیگر در زمینه­ نقد و بررسی 14عنوان کتاب داستان نشر صریر از کامران پارسی نژاد است.­ در این اثر به نقد داستان «سفر به گرای 270 ­درجه» ­از احمد ­­دهقان و ­مجموعه داستان «همه­ی زندگی» از احمد غلامی  نیز ­پرداخته است.

در زمینه­ نقد و بررسی داستان­های جنگ تحقیقات زیادی صورت گرفته است، اما کافی نیست و نیاز بیشتری به تحقیق در این زمینه هست.

1-4- روش کار تحقیق:

گرد­آوری مطالب مربوط به این تحقیق بنا به ماهیت پژوهش و با توجه به شیوه­ معمول در حوزه­ علوم انسانی