ی بر ادبیات کارآفرینی… 17

2-1- مفاهیم و تعاریف كارآفرینی. 17

2-2- رویکردها و نظریه های كارآفرینی. 23

2-2-1- كارآفرینی از دیدگاه اقتصاد دانان. 24

2-2-2- كارآفرینی از دیدگاه دانشمندان مدیریت.. 25

2-2-3- كارآفرینی از دیدگاه جامعه شناسان و محققین علوم رفتاری. 25

2-2-3-1- ویژگی های جمعیت شناختی کارآفرینان. 26

2-2-3-1-1- جنسیت.. 26

2-2-3-1-2- تحصیلات.. 27

2-2-3-1-3- سن. 27

2-2-3-1-4- تجربه کاری. 27

2-2-4- كارآفرینی از دیدگاه روان شناسان. 28

2-2-4-1- ویژگی های روان شناختی کارآفرینان. 28

2-2-4-1-1- گرایش به خلاقیت.. 29

2-2-4-1-2- توفیق طلبی (نیاز به موفقیت) 29

2-2-4-1-3- برخورداری از مركز كنترل درونی. 30

عنوان صفحه

2-2-4-1-4- ریسك پذیری. 30

2-2-4-1-5- تحمل ابهام 30

2-2-4-1-6- استقلال طلبی. 31

2-3- تاریخچه كارآفرینی. 31

2-4- وضعیت کارآفرینی در ایران و جهان. 34

2-4-1- وضعیت کارآفرینی در ایران. 34

2-4-2- تجارب کارآفرینی در دیگر کشورها 36

2-5- نوع شناسی کارآفرینی. 38

2-6- سازمان کارآفرین. 41

2-6-1- ویژگی های سازمان کارآفرین. 41

2-6-2- محتوای سازمان کارآفرین. 42

2-6-3- فرهنگ سازمان کارآفرین. 42

2-7- مدل های کارآفرینی. 43

2-7-1- مدل موقعیت کارآفرینی شاپر و کراجر 43

2-7-2- مدل رفتار برنامه ریزی شده آژن 44

2-7-3- مدل تلفیقی تمایل به کارآفرینی. 45

2-7-4- مدل فرایند کارآفرینی ری و راما چاندران. 46

2-7-5- مدل انگیزه در کارآفرینی و فرایندهای کارآفرینی. 47

2-7-6- مدل کارآفرینان موفق گیسن – آمستردام 47

2-7-7- مدل استیونسون در سنجش رفتار کارآفرینانه 49

2-7-8- مدل کارآفرینی تیمونز 49

2-8- آموزش کارآفرینی. 53

3- کارآفرینی در نظام آموزشی… 56

3-1- اصول توسعه کارآفرینی در نظام آموزشی. 57

3-1-1- تدوین اهداف و سیاستهای کارآفرینانه 57

3-1-2- انعطاف پذیری. 58

3-1-3- جامعیت و هماهنگی. 58

3-1-4- تمرکززدایی. 58

3-1-5- خودگردانی و استقلال. 58

3-1-6- تعامل با محیط. 59

3-1-7- تاکید بر کیفیت.. 59

عنوان صفحه

3-1-8- شکوفا سازی استعداد و خلاقیت.. 59

3-1-9- تغییر و تحول. 59

3-1-10- مشارکت.. 60

3-1-11- تشویق و پاداش.. 60

3-1-12- نظارت و ارزشیابی مستمر 60

3-2- نقش ها و ویژگی های خاص معلمان و مدیران کارآفرین. 61

4- عملکرد آموزشی… 65

4-1- ویژگی های معلم کارآمد. 65

ی بر سوابق… 72

5-1- پیشینه تحقیقات انجام شده در داخل کشور 72

5-2- پیشینه تحقیقات انجام شده در خارج از کشور 75

6- مدل مفهومی پژوهش…. 77

فصل سوم: روش اجرای پژوهش

1- مقدمه. 80

2- روش پژوهش…. 80

3- جامعه آماری… 80

4- نمونه آماری و روش نمونه گیری… 81

5- روش و ابزار جمع آوری داده ها 81

5-1- مقیاس سنجش قابلیت های کارآفرینی. 82

5-1-1- روایی. 82

5-1-2- پایایی. 82

5-1-3- دسته بندی سؤالات. 83

5-1-4- نحوه امتیاز بندی. 84

5-1-5- نحوه تفسیر نتایج. 84

5-2- مقیاس سنجش عملکرد آموزشی. 84

5-2-1- روایی. 85

5-2-2- پایایی. 86

5-2-3- نحوه امتیاز بندی. 86

5-2-4- نحوه تفسیر نتایج. 86

عنوان صفحه

فصل چهارم: تجزیه وتحلیل داده ها

1- توصیف داده ها 88

1-1- پرسشنامه کارآفرینی معلمان. 88

1-2- پرسشنامه عملکرد آموزشی. 94

2- تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی سؤالات پژوهش…. 95

2-1- بررسی سؤال کلی پژوهش.. 95

2-2- بررسی سؤال اول. 97

2-3- بررسی سؤال دوم 98

2-4- بررسی سؤال سوم 99

2-5- بررسی سؤال چهارم 100

2-6- بررسی سؤال پنجم. 101

2-7- بررسی سؤال ششم. 102

2-8- بررسی سؤال هفتم. 103

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

1- مقدمه. 106

2- یافته های تحقیق… 108

3- نتیجه گیری… 112

4- پیشنهادها 116

4-1- پیشنهادات كاربردی. 116

4-2- پیشنهادات پژوهشی. 117

5- محدودیت ها، مشکلات و موانع تحقیق… 118

فهرست منابع داخلی… 119

فهرست منابع خارجی… 127

ضمائم

پرسشنامه سنجش قابلیت های کارآفرینی… 130

پرسشنامه سنجش عملکرد آموزشی… 132

 

فهرست جداول

عنوان صفحه

 

جدول 2-1: تعاریف كارآفرینی از دیدگاه صاحبنظران كارآفرینی.. 19

جدول 2-2: انواع كارآفرینی.. 40

جدول 2-3: تحقیقات انجام شده در سایر كشورها 75

جدول 3-1: جامعه آماری دبیران به تفکیک مدارس نظری، فنی- حرفه ای و کار و دانش… 80

جدول 3-2: توزیع فراوانی نمونه آماری به تفکیک مدارس نظری، فنی- حرفه ای و کار و دانش… 81

جدول 3-3: بررسی پایایی پرسشنامه قابلیت های کارآفرینی.. 83

جدول 3-4: دسته بندی سؤالات پرسشنامه قابلیت های کارآفرینی.. 83

جدول 3-5: نرم های چهار مقوله ای قابلیت های کارآفرینی.. 84

جدول 4-1:میزان کارآفرینیمعلمان شهرستان ورامین. 88

جدول 4-2: مقایسه ی شاخص های آماری مقیاس کارآفرینی معلمان و خرده مقیاس های آن. 89

جدول 4-3: توزیع فراوانیمعلمان نمونهی آماری در خرده مقیاس های کارآفرینی.. 90

جدول4-4: توزیع فراوانی پاسخ های ارائه شده به پرسشنامه قابلیت های کارآفرینی.. 93

جدول 4-5: شاخص های آماری عملکرد آموزشی معلمان. 94

جدول 4-6: توزیع فراوانی سطح عملكرد آموزشی معلمان. 94

جدول 4-7: شاخص ها و آماره های تحلیل رگرسیون خرده مقیاس های کارآفرینی با عملكرد آموزشی معلمان. 96

جدول 4-8: خلاصه تحلیل رگرسیون عملكرد آموزشی معلمان از طریق خرده مقیاسهای کارآفرینی.. 96

جدول 4-9: متغیرهایی كه وارد معادله ی رگرسیون شده است.. 97

جدول 4-10: توزیع فراوانی معلمان بر اساس میزان كارآفرینی.. 98

جدول 4-11: شاخص ها و آماره های تحلیل رگرسیون مقیاس توفیق طلبی با عملكرد آموزشی معلمان. 98

جدول 4-12: خلاصه تحلیل رگرسیون عملكرد آموزشی معلمان از طریق توفیق طلبی.. 98

جدول 4-13: متغیرهایی كه وارد معادله ی رگرسیون شده است.. 99

جدول 4-14: شاخص ها و آماره های تحلیل رگرسیون مقیاس استقلال طلبی با عملكرد آموزشی معلمان. 99

جدول 4-15: خلاصه تحلیل رگرسیون عملكرد آموزشی معلمان از طریق استقلال طلبی.. 99

جدول 4-16: متغیرهایی كه وارد معادله ی رگرسیون شده است.. 100

جدول 4-17: شاخص ها و آماره های تحلیل رگرسیون مقیاس گرایش به خلاقیت با عملكرد آموزشی معلمان. 100

جدول 4-18: خلاصه تحلیل رگرسیون عملكرد شغلی معلمان از طریق گرایش به خلاقیت.. 100

عنوان صفحه

جدول 4-19: متغیرهایی كه وارد معادله ی رگرسیون شده است.. 101

جدول 4-20: شاخص ها و آماره های تحلیل رگرسیون مقیاس ریسک پذیری با عملكرد آموزشی معلمان. 101

جدول 4-21: خلاصه تحلیل رگرسیون عملكرد شغلی معلمان از طریق ریسک پذیری.. 101

جدول 4-22: متغیرهایی كه وارد معادله ی رگرسیون شده است.. 102

جدول 4-23: شاخص ها و آماره های تحلیل رگرسیون مقیاس کنترل درونی با عملكرد آموزشی معلمان. 102

جدول 4-24: خلاصه تحلیل رگرسیون عملكرد شغلی معلمان از طریق کنترل درونی.. 102

جدول 4-25: متغیرهایی كه وارد معادله ی رگرسیون شده است.. 103

جدول 4-26: شاخص ها و آماره های تحلیل رگرسیون مقیاس تحمل ابهام با عملكرد آموزشی معلمان. 103

جدول 4-27: خلاصه تحلیل رگرسیون عملكرد شغلی معلمان از طریق تحمل ابهام. 103

جدول 4-28: متغیرهایی كه وارد معادله ی رگرسیون شده است.. 104

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

 

نمودار 2-1: مدل موقعیت کارآفرینی شاپر و کراجر. 43

نمودار 2-2: مدل رفتار برنامه ریزی شده آژن. 44

نمودار 2-3: مدل تلفیقی تمایل به کارآفرینی.. 45

نمودار 2-4: مدل فرایند کارآفرینی ری و راما چاندران. 46

نمودار 2-5: مدل انگیزه در کارآفرینی و فرایندهای کارآفرینی.. 47

نمودار 2-6: مدل کارآفرینان موفق گیسن – آمستردام. 48

نمودار 3-1: توزیع فراوانی نمونه تحقیق به تفکیک نوع مدرسه. 81

نمودار 4-1: میزان کارآفرینی معلمان شهرستان ورامین. 89

نمودار 4-2: مقایسه ی میانگین های خرده مقیاسهای کارآفرینی معلمان. 90

نمودار 4-3. توزیع فراوانی معلمان نمونه ی آماری در خرده مقیاس های کارآفرینی.. 92

نمودار4-4: توزیع فراوانی پاسخ های ارائه شده به پرسشنامه قابلیت های کارآفرینی.. 93

نمودار 4-5: توزیع درصدی سطح عملكرد آموزشی معلمان. 95

چكیده

هدف اساسی از انتخاب موضوع و انجام تحقیق در زمینه كارآفرینی معلمان و عملكرد آموزشی آنان، دستیابی به نتایجی است كه احتمالا حاكی از ارتباط بین آنهاست. سؤال اصلی تحقیق عبارت است از
«آیا میان قابلیت های کارآفرینی معلمان مدارس متوسطه شهرستان ورامین، با عملکرد آموزشی آنان رابطه ای وجود دارد؟»

در این پژوهش پس از بررسی جامع پیشینه مطالعات كارآفرینی از دیدگاه های مختلف، شش ویژگی
به عنوان مؤلفه های شخصیت كارآفرین انتخاب شدند كه عبارتند از: استقلال طلبی، گرایش به خلاقیت، توفیق طلبی، برخورداری از مركز كنترل درونی، ریسك پذیری و تحمل ابهام.

بر همین اساس در سؤالات فرعی، بررسی رابطه هر یك از این مؤلفه ها با عملكرد آموزشی، مد نظر بوده است. برای انجام پژوهش از روش توصیفی (همبستگی) استفاده شده است. «قابلیت های كارآفرینی معلمان» به عنوان متغیر مستقل و «عملكرد آموزشی آنها» به عنوان متغییر وابسته در نظر گرفته شده است.
به منظور بررسی سؤالات تحقیق، اطلاعات مورد نیاز از طریق اجرای دو پرسشنامه به شرح زیر جمع آوری شده است:

1- پرسشنامه سنجش قابلیت های كارآفرینی

2- پرسشنامه سنجش عملكرد آموزشی

جامعه آماری شامل کلیه دبیران مدارس نظری، فنی- حرفه ای و کار و دانش شهرستان ورامین به تعداد 694 نفر بودند که تعداد 407 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی طبقه ای بعنوان حجم نمونه انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل نتایج و داده ها با استفاده از روشهای آماری توصیفی و استنباطی مثل فراوانی، میانگین، انحراف معیار، تحلیل رگرسیون و… به وسیله بسته نرم افزار آماری SPSS صورت گرفته است. نتایج تحقیق حاكی است 5/13% معلمان كارآفرینی بسیار قوی، 1/80% كارآفرینی قوی، 1/6% كارآفرینی ضعیف و 2/0% كارآفرینی بسیار ضعیف از خود نشان دادند كه 6/93% بالاتر از حد متوسط و 4/6% نیز پائین تر از حد متوسط می باشد. با توجه به نتایج به دست آمده، تأثیر مقیاسهای کارآفرینی معلمان در عملکرد آموزشی آنها معنی دار است. به این ترتیب نتایج تحلیل نمایانگر این نكته است كه بین
خرده مقیاسهای کارآفرینی که عبارتند از توفیق طلبی، استقلال طلبی، گرایش به خلاقیت، ریسک پذیری، کنترل درونی با عملكرد آموزشی معلمان همبستگی معنا داری وجود دارد. (p<0/05) اما بین تحمل ابهام با عملكرد آموزشی معلمان همبستگی معنا داری وجود ندارد. (p>0/05)

واژه های كلیدی:كارآفرینی (توفیق طلبی، استقلال طلبی، گرایش به خلاقیت، ریسک پذیری، کنترل درونی و تحمل ابهام)، عملكرد آموزشی، نظری، فنی و حرفه ای، كار و دانش

1- مقدمه

از میان نظام های مختلف اجتماعی، امروزه نظام آموزش و پرورش از بزرگترین و پیچیده ترین ابداعات بشری محسوب می گردد. لذا در هر كشور سرمایه های فراوانی در اختیار گروه بی شماری از معلمان و دبیران برای پروراندن و آگاه كردن جمعیت انبوهی از كودكان، نوجوانان و جوانان قرار می گیرد.

از جمله عناصر در جریان آموزش و پرورش تأثیر و نقش معلم است که اهمیت آن بارزتر از سایر عناصر است. نحوه انتخاب و گزینش معلم، تربیت و پرورش، علاقه، انگیزه ها و نحوه ارتباط وی با دانش آموزان، میزان تحصیلات و عوامل دیگر تعیین كننده است. بنابراین چه از دیدگاه انسانی و چه از دیدگاه آموزشی همواره معلم به عنوان یك فرایند تأثیر گذار بر تدریس و آموزش مطرح می شود. (قاسم زاده دیزجی، 1377)

از آنجا كه معلم، برجسته ترین نقش را در آموزش و پرورش پذیرفته و حساس ترین مسئولیت را دارد،
شایستگی های او در ایفای نقش و اجرای مسئولیت های خطیرش همواره مد نظر بوده است.