در این فصل تلاش می شود تا حاصل تحقیقات انجام شده در رابطه با این موضوع كه تاكنون انجام شده و نتایج آن قابل استفاده و رهگشا در انجام این تحقیق می باشد گردآوری و ارایه گردد:

    • پژوهشی در مجموعه WVS (پیمایش ارزش های جهانی) توسط “منصور معدل” از دانشگاه میشیگان و «آزادارمكی» از دانشگاه تهران انجام شده است.

در این پیمایش با نمونه هایی كه از سه كشور «مصر» ، «ایران» و «اردن» گرفته شده است به باورهای دینی دینداری، هویت ملی و ایستارها نسبت به فرهنگ غرب، خانواده و روابط جنسیتی تحلیل و مقایسه شده است.

نتیجه اصلی كه ایشان از تحقیق خود می گیرند این است كه «ماهیت رژیم حاكم» یك عامل مهم برای اختلاف جهان بینی مردم این سه كشور است. بین این سه كشور حكومت ایران، «حكومت تئوكراسی» و «دین سالاری» است. حكومت های مصر و اردن و خصوصاً حكومت مصر، سكولار است. به جهت اینكه این حكومت ها در درجات متفاوتی از اقتدار طلبی هستند، گروه های مخالف بیانات فرهنگی خود را در واكنش به جهت گیری های فرهنگی رژیم هایشان تنظیم می كنند. به همین علت در ایران جایی كه جامعه تحت تسلط رژیم كاملاً دینی اداره شده است مردم كمتر دینی. كمتر ضد غرب، بیشتر سكولار و بیشتر هوادار ارزش های مدرنیسم هستند تا مردم مصر و اردن كه حكومتشان سكولار و به طور قطعی هوادار غرب است.

پژوهشگران مذكور معتقدند یافته های تجربی آنها با پژوهش های تاریخی موجود همخوانی دارد. شواهد تاریخی متعدد حاكی از آن است كه جهت گیری ها وخط مشی هایفرهنگی دولت نقش تعیین كننده ای در روند فرهنگی جامعه دارد.

ایشان موارد مختلفی را از تاریخ كشورهای اسلامی ذكر می كنند كه در آنها مداخله فرهنگی حكومت های سكولار با ایدئولوژی تهاجمی، سبب سیاسی شدن دین و شكل گیری بنیادگرایی اسلامی شده است.

تحقیق مورد بحث علاوه بر نتایجی در مورد اختلاف جهان بینی مردم این سه كشور اسلامی به نتایجی هم در مورد اختلاف جهان بینی مردم در هر یك از این سه كشور می رسد. در این مورد نتایج به دست آمده حاكی از آن است كه عوامل تعیین كنندهعبارتند از: تنوعی از صفات اجتماعی پاسخگو مانند پایگاه اجتماعی، اقتصادی، جنس و سن و تحصیلات؛ كه سن و تحصیلات نشانه های خوبی برای راستای تغییر فرهنگی هستند.

در عین حال تحصیلات اثر قابل ملاحظه تری روی دیدگاه های فردی دارد. تأثیر متغیر سن و تحصیلات در این سه كشور یكسان نیست. در ایران پاسخگویان جوان تر و دارای تحصیلات بالاتر بیشتر ملی گرا بیشتر سكولار و كمتر دینی هستند. در مصر و اردن این اثرات (تأثیر سن و تحصیلات روی دین) قابل توجه و مشخص نیست. جالب است كه در هر سه كشور سطح تحصیلات با اعتماد به مسجد و اعتماد به دولت رابطه معكوس دارد.

پژوهشگران با قدری احتیاط نتیجه می گیرند كه معنی این رابطه منفی در ایران سكولاریسم بیشتر و دینداری كمتر است ولی در اردن و مصر تلاش دینی بیشتر را می فهماند.

پایان نامه

محقق می خواهد به این سوال پاسخ دهد كه آیا تأثیر تحصیلات تنها بر افراد تحصیل كرده است یا اینكه دامنه نفوذ آن به فرزندان آن ها نیز كشیده خواهد شد؟

نتایج تجربی بیانگر آن است كه دینداری فرزندان خانواده های تحصیل كرده به نسبت دیگران از میزان ضعیف تری برخوردار است. ولی در هر صورت متوسط دینداری در جامعه ایران بالا و نزد این خانوارها هم بالاتر از متوسط مقیاس دینداری بوده است.

    • دانشگاه ، دین، سیاست :(رجب زاده، 1379 200-183)

این پژوهش می كوشد به این سوال اساسی پاسخ گوید كه باورها و ارزش های دین در این روایات رسمی و سنتی آن تحت تأثیر فرهنگ دانشگاه چه سمت و سویی پیدا می كنند؟ و در جریان این چالش چه باورها و ارزش هایی به عنوان راه حل چالش مورد پذیرش افراد قرار می گیرد یا قابلیت پذیرش بیشتری می یابند؟

در باب دین ورزی در این تحقیق مولفه های گوناگونی مورد توجه قرار گرفته است كه مهم ترین آن ها عبارتند از: «راه شناخت خدا» ، «جهان بینی»، «نگاه افراد به دین» (سنتی، تجربه درونی، مادی گرایانه، عقل گرایانه).«تلقی افراد از كاركرد معرفت شناختی دین»، «جایگاه روحانیت در دین» ، «مناسك گرایی» ، «تكثرگرایی»، «تفسیرپذیری سكولاریزاسیون».

ابعاد دین در این پژوهش براساس مولفه هایی نوع بندی شده كه در ارتباط با بحث ارزش ها و باورهای علم قرار می گیرند. برخی از مهم ترین یافته های این پژوهش را به این شرح می توان خلاصه كرد:

    • پاسخگویان به تعدد راه های شناخت معتقدند.
    • دانشجویانی كه از پایگاه اجتماعی اقتصادی بالاتری برخوردارند نظر منفی تری نسبت به دین سنتی دارند.
    • گرایش به سوی مخالفت با نقش سنتی روحانیت و ملازمه آن با دین در دانشجویان مشهود است. و نوعی كاهش باور به مرجعیت روحانیت در شناخت دین وجود دارد.
    • قبول و موافقت با تكثرگرایی، گرایش كلی جمعیت است و روابط بین متغیرها حاكی از دخالت عوامل درون دانشگاهی و روابط ضعیف با عوامل فرا دانشگاهی است.
    • در خصوص مناسك گرایی در دین، همانند تلقی سنتی از دین و نگاه به مرجعیت روحانیت نوعی قطب بندی در سطح افراد دانشگاهی (اجتماعی) محسوس است. در این رابطه متغیرهای «پایگاه اقتصادی- اجتماعی» افراد «سطح توسعه یافتگی» منطقه زندگی افراد نقش اساسی دارند. (همان 203-92)
  • فعالیت های مذهبی:
موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...