5 – عقد………………………………………………………………………………………………………………………..14

6- تمکین………………………………………………………………………………………………………………………14

7- طلاق……………………………………………………………………………………………………………………….15

8- نشوز………………………………………………………………………………………………………………………..15

9- مهریه……………………………………………………………………………………………………………………….16

10- مهرالسنّه…………………………………………………………………………………………………………………16

11- مهرالمسمّی……………………………………………………………………………………………………………..16

12- مهرالمثل…………………………………………………………………………………………………………………17

13-مهرالمتعه………………………………………………………………………………………………………………..17

14- نحله………………………………………………………………………………………………………………………17

15- نفقه……………………………………………………………………………………………………………………….18

16- ارث……………………………………………………………………………………………………………………….18

17- جهیزیه…………………………………………………………………………………………………………………..18

18- عدّه………………………………………………………………………………………………………………………..19

19- مودّت…………………………………………………………………………………………………………………….19

20- رحمت…………………………………………………………………………………………………………………..19

21- حضانت………………………………………………………………………………………………………………….19

22- اجرت المسمّی………………………………………………………………………………………………………..20

23- اجرت المثل……………………………………………………………………………………………………………20

24- زوج……………………………………………………………………………………………………………………….20

25- زوجین…………………………………………………………………………………………………………………..20

25-1- موارد استعمال واژگان «زوج و إمرأه» در قرآن کریم…………………………………………………21

فصل سوّم: حقوق متقابل زوجین از منظر قرآن و روایات

بخش اوّل: حقوق مشترک زوجین

مقدّمه…………………………………………………………………………………………………………………………….25

1- حسن معاشرت………………………………………………………………………………………………………….26

2- تعاون و همکاری……………………………………………………………………………………………………….29

3- احترام به یکدیگر……………………………………………………………………………………………………….33

4- جلب توجّه نسبت به یکدیگر………………………………………………………………………………………37

5- استمتاع از یکدیگر……………………………………………………………………………………………………..44

6- حضانت……………………………………………………………………………………………………………………49

7- تربیت فرزند……………………………………………………………………………………………………………..53

7-1- نقش مادر در تربیت فرزند………………………………………………………………………………………54

7-2- نقش پدر در تربیت فرزند……………………………………………………………………………………….55

7-3- نقش مشترک پدر و مادر پس از تولّد فرزند………………………………………………………………56

7-4- تربیت کودک در سنین رشد…………………………………………………………………………………….59

7-4-1- تربیت، نه تنبیه…………………………………………………………………………………………………..61

8- شروط ضمن عقد………………………………………………………………………………………………………62

8-1- مبانی اصل آزادی قراردادها……………………………………………………………………………………..63

8-2- شرایط صحّت شروط ضمن عقد……………………………………………………………………………..65

9- استقلال مالی……………………………………………………………………………………………………………..66

9-1- مبانی استقلال مالی زوجین……………………………………………………………………………………..67

بخش دوّم: حقوق زوج

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….70

1- حقوق مالی…………………………………………………………………………………………………………………..70

1-1- ارث…………………………………………………………………………………………………………………….70

1-1-1- ارث در لغت…………………………………………………………………………………………………….70

1-1-2- ارث در اصطلاح……………………………………………………………………………………………….70

1-1-3- فلسفه و مبانی ارث در اسلام………………………………………………………………………………71

1-1-4- تاریخچه ی ارث……………………………………………………………………………………………….73

1-1-5- ارث در قرآن و روایات………………………………………………………………………………………74

1-1-6- سهم الارث زوج……………………………………………………………………………………………….75

1-2- اخذ فدیه در طلاق خُلع………………………………………………………………………………………….76

1-3- شرایط مالی ضمن عقد ازدواج………………………………………………………………………………..77

2- حقوق غیر مالی

2-1- طلاق……………………………………………………………………………………………………………………78

2-2- رجوع…………………………………………………………………………………………………………………..81

2-3- تعدّد زوجات………………………………………………………………………………………………………..83

2-3-1- فلسفه ی تعدّد زوجات………………………………………………………………………………………86

2-3-2- احکام تعدّد زوجات…………………………………………………………………………………………..87

2-3-3- پاسخ به یک شبهه……………………………………………………………………………………………..87

2-3-4- مشکلات ناشی از تعدّد زوجات…………………………………………………………………………..88

2-4- قیمومیّت(ریاست برخانواده)…….. ……………………………………………………………………………90

2-4-1- لزوم وجود رییس برای خانواده……………………………………………………………………………91

2-4-2- بررسی ریاست مرد از منظر قرآن کریم…………………………………………………………………92

2-4-3- بررسی ریاست مرد از منظر روایات……………………………………………………………………..93

2-4-4- قلمرو مدیریت در خانواده…………………………………………………………………………………..95

2- 5- اطاعت………………………………………………………………………………………………………………..97

2- 6- تمکین………………………………………………………………………………………………………………104

2-7- اشتغال………………………………………………………………………………………………………………..108

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………111

پیشنهادات و راهکارها……………………………………………………………………………………………………..119

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………….127

چکیده

یکی از احکام و قواعد تدوین شده در شریعت اسلام ، احکام مربوط به روابط زوجین است که با تشکیل نهادی به نام خانواده ، خود را پای بند به حقوق و تکالیفی می دانند، که در سایه ی عقد ازدواج، متوجّه آنان می شود. شریعت اسلام به گونه ای، زوایای مختلف نهاد خانواده را از بدو امر در نظر گرفته است که رهایی از این حقوق و تکالیف، غیر ممکن است. بنابراین، با ایجاد رابطه ی زوجیت، که با ایجاب و قبول، شروع می گردد، این حقوق و تکالیف، بر طرفین حاکم می شود. قرآن کریم در آیه ی 187 سوره مبارکه ی بقره ، نیاز به جنس مخالف را به صورت کاملاً محترمانه و با واژه ی «لباس» بیان فرموده است و در آیه ی 21 سوره ی مبارکه روم ، زن را «مایه ی آرامش» شوهر، معرّفی نموده است.

 

کلید واژگان : قرآن ،روایات ،حق ،تکلیف، زوجین .

 

 

فصل اوّل:کلیّات