راسته‌ی سن‌ها Heteroptera یکی از مهمترین راسته‌های حشرات می‌باشد که دارای گونه‌های آفت و شکارگر متعددی می‌باشد که در اکوسیستم‌های کشاورزی دارای اهمیت قابل ملاحظه‌ای می‌باشد برای هر کشوری شناخت فون و فلور یا به عبارت دیگر معرفی ذخایر بیولوژیک از اهمیت زیستی بسیاری برخوردار است مطالعه فون حشرات بعنوان پایه و مبنای حشره شناسی کاربردی دارای اهمیت زیادی از جنبه‌های گوناگون می‌باشد.

راسته‌ی Hemiptera از لحاظ تعداد گونه در رده‌ی حشرات دارای مقام چهارم بوده و شامل 22 خانواده است كه مهمترین خانواده‌های شكارگر در این راسته شامل Pentatomidae، Miridae،Anthocoridae ، Mesoveliidae،Lygaeidae ،Gerridae ،Velidae ،Reduviidae ، Nabidae بوده اما مهمترین سن‌های شكارگر در خانواده‌های Anthocoridae، Miridae، Reduviidae، Lygaeidae، Pentatomidae وجود دارند (Khan et al., 1990).

یكی از ویژگی‌های مهم سن‌های شكارگر این است كه معمولاً میزبان‌های خود را در مراحل مختلف زیستی از تخم تا حشره‌ی كامل مورد حمله قرار می‌دهند و محتویات بدن آن‌ ها را می‌مکند و در نهایت باعث مرگ آن‌ ها می‌شوند (Schuh and Tater, 1995). از طرفی سن‌ها به دلیل تغذیه‌ی توام پوره‌ها و حشرات كامل از طعمه در مقایسه با سایر حشره‌خوارها از كارایی قابل ملاحظه‌ای در كنترل بیولوژیک آفات برخوردار می‌باشند (Zanuncio et al., 1994).

در برنامه‌های كنترل تلفیقی و مبارزه‌ی بیولوژیك، شناسایی گونه یا گونه‌‌های غالب می‌تواند نقش اساسی داشته باشد، به طوری كه در هر منطقه و در مواردی برای مناطق كوهستانی و جلگه‌ای، گونه‌ی غالب متفاوت است. بنابراین در صورت فراهم آمدن امكانات مبارزه‌ی بیولوژیک باید عامل كنترل بیولوژیكی را پرورش داده و رهاسازی نمود كه در فون آن منطقه نقش غالب داشته باشد (رجبی و ترمه، 1366؛ رجبی و امیر نظری، 1367).

علی رغم وجود خانواده‌های مضر و آفت گیاهی در راسته سن‌ها، خانواده‌هایی از این حشرات دارای فعالیت حشره‌خواری به صورت شكارگری بوده كه برروی طیف وسیعی از آفات گیاهی شامل شته‌ها، شپشك‌های نباتی، بال ریشكداران، سخت بالپوشان، بالپولكداران و كنه‌ها فعال می‌باشند. به این ترتیب این گروه از سن‌ها دارای اهمیت قابل ملاحظه ای در كنترل بیولوژیک آفات هستند (Zanuncio et al,. 1994).

پنبه به عنوان یک محصول کشاورزی ، صنعتی و بازرگانی ، مهم‌ترین و با ارزش‌ترین لیف طبیعی است که از الیاف پوشاننده دانه گیاهی با نام علمیGossypium به دست می‌آید و منبع الیاف و منشا غذایی با ارزش به ترتیب برای انسان و دام محسوب می شود. پنبه از محصولاتی است که می توان آن را طی چند سال مداوم در یک زمین کاشت بدون آنکه عملکرد آن نقصان یابد. این گیاه مهم صنعتی بسیار گرمادوست بوده و به هوای گرم و یک فصل رشد بدون یخبندان حداقل 200 روزه محتاج است . به طور کلی می‌توان گفت که پنبه از مهمترین محصولات کشاورزی است که علاوه بر تامین مواد اولیه صنایع نساجی و روغن کشی، در اشتغال زایی بخش‌های کشاورزی، صنعت و بازرگانی نقش مهمی ایفا می‌کند. کمتر محصول کشاورزی از نظر قابلیت ایجاد ارزش افزوده و تنوع فراورده‌ها، یارای رقابت با پنبه را دارد.

امروزه استفاده از سموم شیمیایی و مبارزه شیمیایی در مبارزه با بسیاری از آفات گسترش فراوانی یافته است. اما با توجه به اثرات سوء این روش مبارزه روی محیط زیست و دشمنان طبیعی و برهم زدن نظم اكوسیستم، اكثر محققان معتقد هستند كه مدیریت تلفیقی آفات راه حل نهایی است (صلواتیان، 1370؛ شجاعی، 1377).به این ترتیب هدف از این پژوهش بررسی تنوع گونه‌ای سن‌ها با تاكید بر شناسایی گونه‌های مفید و شكارگر در مزارع پنبه می باشد.

1-1- معرفی گیاه پنبه و ویژگی‌های آن

1-1- 1- تاریخچه گیاه پنبه

این گیاه از زمان هایدور در نقاط مختلف دنیا که شرایط برای رشد و نمو آن مناسب بوده کشت شده و در کتابها، قدمت کشت آن به حدود 1500 سال قبل از میلاد بر‌ می‌گردد.مبدا آن به احتمال زیاد هندوستان بوده، این گیاه توسط اعراب به اروپا برده شده و احتمالاً اولین کشور اروپایی که زراعت پنبه در آنجا شروع گردیده اسپانیا می‌باشد و از طریق اسپانیا به مکزیک برده شده است. زراعت پنبه پس از ورود به اروپا در کشور‌های مختلف از قرن 15 تا 17 در صنعت نساجی بریتانیا متداول شده و پس از قرن 18 نیز کشت و صنعت آن در آمریکا شروع شد. در حال حاضر نیز انواع وحشی پنبه در مناطق گرمسیر برخی از کشور‌های جهان وجود دارد.

درباره تاریخچه ورود و کشت پنبه در ایران مطالعات دقیقی به عمل نیامده اما در دوره هخامنشیان کشت و کار این گیاه در این سرزمین مرسوم بوده، و به طور کلی الیاف پنبه به عنوان محصول اصلی و درجه اول و دانه پنبه به عنوان محصول فرعی و درجه دوم، نقش مهمی در صنعت و تجارت دارند.

1-1-2- خصوصیات گیاه شناسی پنبه

پنبه یکی از مهمترین گیاهان زراعی وجینی و الیافی ایران است. الیاف پنبه از تارهای تولید شده روی بذر پنبه یا گونه‌های مختلف جنس Gossypium که متعلق به مهمترین تیرۀMalvaceae می‌باشد بدست می‌آید. چنانچه الیاف‌های بذر پنبه را از آن جدا نمایند در این موقع به آن تار پنبه اطلاق می‌گردد. تیره Malvaceae یا پنیر‌کیان یکی از تیره‌های بزرگ عالم گیاهان محسوب می‌شود که دارای بیش از 50 جنس كه در سراسر دنیا پراکنده می باشند البته نواحی گرم را بر سایر مناطق ترجیح می دهد (کریمی، 1375).

پنبه دارای انواع یک‌ساله یا چند ساله به صورت بوته و درختچه می‌باشد که نوع چند ساله آن بیشتر در مناطق حاره یافت می شود.

1-1-3- موارد مصرف گیاه پنبه

پنبه گیاهی است كه الیاف آن منبع پوشاك، دانه‌های حاوی روغن و پروتئین آن منشاء غذا برای انسان و كنجالة آن مورد استفاده دام‌ها قرار می‌گیرد. این گیاه چند منظوره در اقتصاد و سیاست جهان نقش عمده‌ای داشته و علیرغم رقابت الیاف مصنوعی هنوز از آن بعنوان یک محصول استراتژیک نام می برند.

امروزه پنبه نه تنها از نظر صنعت نساجی، بلکه از نظر غذایی نیز بسیار حائز اهمیت است. در بازار جهانی در میان پنج دانه روغنی مهم یعنی بذر سویا، تخم آفتابگردان، پنبه دانه، بذر بادام زمینی و بذر شلغم روغنی، پنبه دانه در مقام دوّم قرار دارد. علت این امر آن است که پنبه دانه منبع بسیار خوبی از روغن و پروتئین است و متجاوز از یک قرن است که روغن آن به صورت خوراکی مصرف می‌شود و هیچ اثر زیان‌آوری مشاهده نشده است.

از پوستة مغز دانه كه 40 تا 45 درصد وزن دانه را تشكیل می‌دهد و به رنگ قهوه‌ای تیره تا سیاه می‌باشد خوراك دام، كود، پلاستیک و پلاستیک مصنوعی تهیه می‌كنند و مغز دانه كه به رنگ سفید بوده و از روغن و پروتئین تشكیل شده و تا 50 الی 55 درصد وزن دانه را تشكیل می‌دهد و از آن روغنی خوراكی، صابون، گلیسیرین ، اسیدهای چرب و از تفالة آن كود، خوراك دام و آرد تهیه می‌كنند.

1-1-4-سازگاری پنبه

پنبه گیاهی است گرما دوست که به یک هوای گرم و فصل رشد بدون یخبندان (180 تا 200 روزه) نیاز دارد. برای رشد این نبات، نورکافی، دمای نسبتاً زیاد و رطوبت مناسب نیاز می‌باشد. درجه حرارت مطلوب برای رشد رویشی پنبه 21 تا 26 درجه سلسیوس می باشد.

برای اینکه رشد رویشی پنبه رضایت بخش باشد ریزش غنچه و غوزه‌ها به حداقل برسد و بالاخره عملکرد زیاد شود، شدت نور در طی فصل رشد باید زیاد باشد. ریزش غنچه‌ها، گل‌ها و غوزه‌ها یکی از فرایندهای مهم خود کنترلی در پنبه است که بدان وسیله گیاه می‌تواند خود را نسبت به شرایط محیطی موجود تنظیم نماید. ریزش غنچه‌ها خیلی زیاد اما ریزش غوزه کمتر است. عوامل زیادی از قبیل کمبود رطوبت، ابری بودن هوا، درجه حرارت زیاد، کمبود مواد غذایی یا عدم توازن آنها، خسارت ناشی از آفات یا بیماری‌ها بر میزان ریزش غوزه‌ها مؤثرند. در مناطق ابری و پر باران در اثر کمبود نور غوزه‌ها ریزش می‌کنند که کشت پنبه ناموفق خواهد بود.

گرمای شدید هم برای رشد پنبه مناسب نیست هرچند که در صورت فراهم بودن رطوبت خاک می‌توان در کوتاه مدت حرارت‌های 35 تا 40 درجه سلسیوس را تحمل کند ولی ارقام زراعی و اصلاح شده امروزی روز خنثی یا بی‌تفاوت هستند. پنبه به خشکی مقاوم است و PH برابر 7-2/5 برای رشد این نبات مناسب است و به اسیدیته خاک چندان حساس نیست. به بافت خاک حساسیت ندارد ولی ساختمان خاک باید مناسب باشد و عمیق و نفوذپذیر و به شوری خاک نیز مقاوم است.

پنبه نسبت به حاصلخیزی خاک حساسیت چندانی ندارد. زمین‌های سبک و سنگین به سبب خشکی زیاد و یا گنجایش آب زیاد مناسب نیستند. زمین‌های هوموسی با نیتروژن زیاد که باعث رشد رویشی شدید می‌شود مناسب نیستند (افکاری، 1388).

1-1-5-گونه‌های پنبه

الف) هیرسوتوم Hirsutum: این گونه در مکزیک و آمریکای مرکزی به صورت گیاه چند ساله می‌زیسته ولی امروزه در اثر اصطلاح یکساله شده است. قوزه‌های آن بزرگ به رنگ سبز روشن و پوست صاف، عملکرد زیاد و الیافی با طول متوسط هستند. برگ‌ها بریدگی‌های عمیق دارند و گل‌ها درشت و کرمی رنگ‌اند روی گلبرگ‌ها لکه‌ی ارغوانی دیده نمی‌شود. طول تارها نسبت به واریته متفاوت است. تارها ظریف ومرغوب هستند.

ب) باربادنس (Barbadense): منشأ آن آمریکای مرکزی است واریته‌های دائمی و یک ساله، گل‌های آن درشت و ارتفاع بوته خیلی زیاد است روی گلبرگ‌های لکه‌ی ارغوانی دیده می‌شود. قوزه‌ها کوچک و به رنگ سبز تیره­اند‌، الیاف آن خیلی مرغوب است.

ج)هر باسئوم Herbaceum: این گونه از آفریقا سرچشمه گرفته در هندوستان، ایران و عراق و سایر کشورهای آسیایی کشت می‌شود واریته‌های بومی پنبه ایران از این گونه است. برگ‌ها کرک‌دار هستند و از 3 تا 5 بریدگی دارند، رنگ گل‌ها زرد و اندازه آنها کوچک است. در قاعده گلبرگ‌ها لکه ارغوانی رنگی دیده می‌شود الیاف آن کوتاه و ضخیم است.

د) آربورئوم Arboreum: در آسیا و غرب آفریقا کشت می‌شود واریته‌های یک‌ساله و چند ساله در آن موجود است در این گونه رنگ گل‌ها قرمز، کرم یا سفید است. در بعضی واریته‌ها لکه ارغوانی وجود دارد. قوزه این پنبه معمولاً سه حفره‌ای با ساختمان انتهایی باریک شده چاله‌دار و با غده‌های روغنی دائمی در حفره‌ها می‌باشد. در موقع رسیدن کاملاً باز می‌گردد و هر حفره محتوی حدود هفده بذر است. امروزه نژادهای یکساله این گونه پنبه نیز کشت و کار می‌گردد (یزدی محمدی ,1373)

1-1-6- ارقام پنبه

امروزه تعدادی از آنها در ایران کشت می شود واریته‌های پنبه که در ایران کشت می‌شوند عبارتند از :

1- کالا: متوسط طول تارهای آن 30 تا 31 میلی متر و مقدار کیل آن 35 تا 36 درصد است. میزان محصول آن در هکتار حدود 2 تن است.

2- آریا: از واریته‌های بومی پنبه‌ی ایران به شمار می‌آید. ارتفاع بوته‌ها 1 تا 6/1 متر، برگ‌ها کوچک و قوزه‌ها گرد است. طول تار آن کوتاه، در حدود 19 میلی‌متر، مقدار کیل آن 38 تا 40 درصد است.

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

 با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است