‌ی تفاسیرشان و در ذیل تفسیر آیات، به بیان این مباحث پرداخته‌اند.

به دلیل اهمیت آراء و هم‌چنین معاصر بودن آیت‌الله معرفت وآیت‌الله جوادی آملی، نظرات خاص ایشان در این بحث‌های علوم قرآنی، درخور توجه است. استخراج برخی آراء آیت‌الله معرفت به علت پیش‌قدم بودن ایشان در پرداختن به مسایل علوم قرآنی، توسط برخی پژوهشگران صورت گرفته است؛ اما آراء علوم قرآنی آیت‌الله جوادی آملی که در تألیفاتشان پراکنده بود، استخراج شد و در کنار نظرات آیت‌الله معرفت قرار گرفت.

این پایان‌نامه مشتمل بر چهار فصل است؛ در فصل اول، با عنوان «کلیات موضوعی و تعریف مفاهیم»، مختصری از زندگی‌نامه‌ی آیت‌الله معرفت و آیت‌الله جوادی آملی بیان، و مفهوم اسباب نزول، محکم و متشابه و نسخ، در لغت و اصطلاح بررسی شده است.

در فصل دوم، با عنوان «بررسی تطبیقی دیدگاه‌های آیت‌الله معرفت وآیت‌الله جوادی آملی در بحث اسباب نزول»، آراء این دو دانشمند، در مسائلی از جمله: تعریف اسباب نزول، جایگاه اسباب نزول در تفسیر، اسباب نزول و شأن نزول، راه دست‌یابی به اسباب نزول، عمومیت لفظ یا خصوص سبب و … آمده است.

در فصل سوم، با عنوان «بررسی تطبیقی دیدگاه‌های آیت‌الله معرفت و آیت‌الله جوادی آملی در بحث محکم و متشابه»، آراء این دو دانشمند، در مسائلی از جمله: تعریف محکم و متشابه، نسبت تشابه و ابهام، محکم و متشابه در قرآن، تقسیم‌بندی تشابه، تأویل، علم به تأویل متشابهات، حکمت وجود آیات متشابه در قرآن، مرجعیت آیات محکم نسبت به آیات متشابه، حروف مقطعه و … آمده است.

در فصل چهارم، با عنوان «بررسی تطبیقی دیدگاه‌های آیت‌الله معرفت و آیت‌الله جوادی آملی در بحث نسخ»، آراء این دو دانشمند، در مسائلی از جمله: تعریف نسخ، نسخ در قرآن، اهمیت شناخت ناسخ و منسوخ و