است به درجۀ مقاومت در مقابل جریان گفته می­ شود. بعد و واحد ضریب زبری به نوع رابطۀ جریان بستگی دارد.
در این فصل به معرفی انواع ضرایب زبری متداول، از جمله ضریب زبری مانینگ در رودخانه­ها، که پرکاربردتر از دیگر روش­ها در تخمین ضریب زبری است پرداخته می­ شود و دسته­بندی­های موجود در این زمینه ارائه خواهد شد. انتخاب روش مناسب برآورد ضریب زبری مانینگ از بین روش­های مختلف، بخش بعدی این فصل می­باشد. در ادامه به معرفی خصوصیات نرم­افزار Hec-Ras که مهم­ترین نرم­افزار مورد استفاده در این تحقیق است، در حد مورد نیاز، پرداخته خواهد شد.  پس از آن پارامترها و اصطلاحات بکار رفته در روش­های مختلف در حد کفایت توضیح داده می‌شوند. سپس در ادامۀ فصل به مرور برخی از مهم­ترین منابع موجود در زمینۀ روش­های تخمین ضریب زبری مانینگ پرداخته می­ شود. در این مرحله سعی می‌شود نتایج به­دست آمده از هر پژوهش در حد لزوم مورد بررسی قرار گیرد.
2-2- انواع زبری جریان
زبری جریان در رودخانه­ها را می­توان در هشت نوع زیر تقسیم بندی نمود[راهنمای تعیین ضریب زبری رودخانه­ها، وزارت نیرو]:

    • زبری جدارۀ رودخانه ناشی از زبری دانه­ های رسوب موجود در جدارۀ آبراهه و سیلاب­دشت
    • زبری ناشی از موانع
    • زبری ناشی از بی نظمی جداره آبراهۀ اصلی و سیلاب­دشت
    • زبری ناشی از تغییرات ابعاد و شكل مقاطع
    • زبری ناشی از پیچان­رودی رودخانه
    • زبری ناشی از شكل بستر ناشی از امواج ماسه­ای[1]

مقالات و پایان نامه ارشد

    • زبری پوشش گیاهی موجود در بستر آبراهه و سیلاب­دشت
  • زبری ناشی از غلظت رسوبات جریان

تماس جریان آب با دانه­ های رسوب موجود در محیط تر شدۀ آبراهه موجب می­ شود كه اصطكاك جداره­ای ایجاد شده و مقاومت در مقابل جریان ایجاد گردد كه تحت عنوان اصطكاك جداره [2]یكی از انواع زبری جریان در آبراهه­ های طبیعی است. زبری حاصل از رسوبات جداره، تابعی از اندازه رسوبات و شرایط جریان بوده و بسته به شرایط جریان یک رودخانه، نوع دیگری از زبری جریان در اثرامواج ماسه ای بستر ایجاد می شود. در رودخانه­های با بستر آبرفتی، تنش برشی جریان در بستر موجب جابجایی مواد بستر شده و امواج ماسه­ای ایجاد می­ شود كه بسته به مقدار تنش برشی و اندازۀ مواد بستر به­صورت تلماسه[3]و دندانه[4] نمایان می­ شود. این امواج ماسه­ای نیروی مقاوم[5] ایجاد می­كنند كه به جریان و در جهت مخالف جریان اعمال شده و موجب زبری جریان می­گردد. شكل بستر تابع اندازۀ دانه­ها و شرایط جریان بوده بنابراین این نوع زبری جریان تابعی از شرایط جریان برای یک رودخانۀ معین است.
موانع مقابل جریان نظیر موانع طبیعی و مصنوعی، بی نظمی جدارۀ آبراهۀ اصلی و سیلاب­دشت، تغییرات ابعاد و شكل مقاطع عرضی، شكل پیچان­رودی رودخانه در پلان مقاومت­هایی را در مقابل جریان شكل می­ دهند كه به زبری جریان می­افزاید. [راهنمای تعیین ضریب زبری رودخانه­ها، وزارت نیرو]
درصورت وجود پوشش گیاهی در بستر آبراهۀ اصلی و سیلاب­دشت، نوع دیگر زبری جریان نمایان می­ شود. پوشش گیاهی به­عنوان مانع در مقابل جریان، موجب می­ شود نیروی مقاوم شكل گرفته و این نیرو به جریان اعمال شود. مقدار این نیرو به شرایط جریان، ابعاد پوشش گیاهی و انعطاف­پذیری آن­ها بستگی داشته و بنابراین زبری جریان حاصل از پوشش گیاهی تابعی از شرایط جریان محسوب می شود. [راهنمای تعیین ضریب زبری رودخانه­ها، وزارت نیرو]
نوع دیگری از زبری جریان ناشی از غلظت رسوبات حمل شده در جریان می­باشد. این نوع زبری در غلظت­های كم نسبت به سایر انواع زبری ناچیز بوده ولی در جریان­های گلی و واریزه­ای مقدار آن قابل صرف­نظر كردن نیست. [راهنمای تعیین ضریب زبری رودخانه­ها، وزارت نیرو]
وجود هر یک از زبری جریان­های گفته شده به شرایط رودخانه و جریان بستگی دارد. برای مثال زبری جریان در یک رودخانۀ مستقیم و یكنواخت و فاقد پوشش گیاهی با بستر شنی و قلوه­سنگی در شرایط غیرسیلابی ممكن است محدود به زبری جدارۀ جریان شود. درحالی­كه زبری جریان این رودخانه در شرایط سیلابی ممكن است شامل زبری ناشی از شكل بستر و یا غلظت جریان گردد. [راهنمای تعیین ضریب زبری رودخانه­ها، وزارت نیرو]

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...