4-1-4- سرچشمه­ی داستان های شاهنامه. 20

4-1-5- بخش­های اصلی شاهنامه. 21

4-1-6- حماسه. 22

4-1-7- خصوصیات حماسه. 24

4-1-8- اسطوره 25

4-1-9- پهلوان و پهلوانی در اسطوره 26

4-1-10- انسان آرمانی شاهنامه. 28

4-1-11- بر اخلاق و مکاتب اخلاقی.. 29

4-2- مهم ترین سجایای اخلاقی پهلوانان در شاهنامه­ی فردوسی.. 33

4-2-1- شاهنامه و سجایای اخلاقی.. 33

4-2-2- حمد و ثنا و توکّل به خدای پهلوانان درشاهنامه­ی فردوسی.. 35

4-2-3- خردمندی پهلوانان در شاهنامه­ی فردوسی.. 40

4-2-4- وفاداری پهلوانان به ملک و میهن در شاهنامه­ی فردوسی.. 44

4-2-5- آزادگی و حق­جویی پهلوانان. 46

4-2-6- صلح وآشتی­جویی پهلوانان، درشاهنامه­ی فردوسی.. 47

4-2-7- دادگری و عدالت‏خواهی پهلوانان در شاهنامه­ی فردوسی.. 51

4-2-8- پند و عبرت پذیری پهلوانان. 54

4-2-9- حفظ نام و ننگ وآوازه­ی پهلوانان شاهنامه. 55

4-2-10- فتوّت و جوانمردی پهلوانان شاهنامه. 60

4-2-11- نیکی و نکوکاری پهلوانان در شاهنامه­ی فردوسی.. 61

4-2-12- تواضع و فروتنی پهلوانان در شاهنامه­ی فردوسی.. 63

4-2-13- نگاه داشتن خشم و غضب توسط پهلوانان در شاهنامه. 64

4-3- گذری بر سجایای اخلاقی پهلوانان نامدارایرانی شاهنامه. 65

4-3-1- سجایای اخلاقی رستم،‏ بزرگ مرد شاهنامه. 65

4-3-1-1- اعتقاد رستم به خدا 66

4-3-1-2- صلح جویی رستم. 68

4-3-1-3- جوانمردی رستم. 69

4-3-1-4- خردمندی رستم. 70

4-3-1-5- امانتداری رستم. 71

4-3-1-6- آزادگی رستم. 72

4-3-2- سجایای اخلاقی سیاوش در شاهنامه. 74

4-3-2-1- شخصیّت اخلاقی سیاوش… 74

4-3-2-2- خردورزی سیاوش در شاهنامه­ی فردوسی.. 76

4-3-2-3- عفّت و پاکدامنی سیاوش در شاهنامه­ی فردوسی.. 81

4-3-2-4- وفای به عهد سیاوش در شاهنامه­ی فردوسی.. 82

4-3-3- سجایای اخلاقی گودرز در شاهنامه­ی فردوسی.. 84

4-3-3-1- ویژگی­های شخصیّتی گودرز در شاهنامه. 84

4-3-3-2- یزدان‏پرستی گودرز در شاهنامه­ی فردوسی.. 85

4-3-3-3- شجاعت و دلاوری گودرز. 86

4-3-3-4- امانتداری و صداقت گودرز. 87

4-3-3-5- تواضع و فروتنی گودرز. 88

4-3-3-6- خرد و حکمت گودرز. 89

4-4- گذری بر سجایای اخلاقی پهلوانان انیرانی شاهنامه. 91

4-4-1- سجایای اخلاقی پیران ویسه در شاهنامه. 91

4-4-1-1- خردمندی پیران در شاهنامه ی فردوسی.. 92

4-4-1-2- طرفداری پیران از صلح‏ وآشتی در شاهنامه. 93

4-4-1-3- نام نیک و عزّت نفس پیران در شاهنامه. 94

4-4-1-4- فداکاری پیران در شاهنامه. 94

2-7- پاسخ هورمون رشد به ورزش…………………………………. 16

2-8- گرلین………………………………… 19

2-8-1 گرلین به عنوان یك پپتاید معده ای- مغزی………………….. 20

2-8-2 تعادل انرژی و گرلین………………………………… 20

2-8-3 گرلین و تنظیم دریافت غذا……………………………….. 22

2-8-4 گرلین و چاقی………………………………… 24

2-9- پیشینه پژوهش………………………………….. 25

2-10- جمع بندی………………………………… 29

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

3-1- مقدمه……………………………….. 31

3-2- روش پژوهش………………………………….. 31

3-3- جامعه و نمونه آماری پژوهش………………………………….. 31

3-4- متغیرهای پژوهش………………………………….. 31

3-4-1 متغیر مستقل………………………………… 32

3-4-2 متغیرهای وابسته……………………………….. 32

3-5- ابزارها و روش های جمع آوری اطلاعات…………………………………. 32

3-6- روش اجرای پژوهش………………………………….. 32

3-6-1 روش ELISA………………………………….

3-6-2 انجام تست الایزا به منظور اندازه گیری هورمون رشد و گرلین……. 34

3-6-3 الگوی برنامه ی تمرینی………………………………… 36

3-7- روش های آماری………………………………… 37

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش

4-1- مقدمه……………………………….. 39

4-2- توصیف داده های پژوهش………………………………….. 39

4-3- آمار استنباطی………………………………… 41

4-3-1 آزمون KS…………………………………

4-3-2 آزمون لون………………………………… 42

4-3-3 آزمون فرضیه های پژوهش………………………………….. 42

4-3-3-1 فرضیه اول………………………………… 42

4-3-3-1 فرضیه دوم……………………………….. 43

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه……………………………….. 45

5-2- خلاصه پژوهش………………………………….. 45

5-3- بحث………………………………….46

5-4- نتیجه گیری………………………………… 47

5-5- پیشنهادات…………………………………. 47

5-5-1 پیشنهاد کاربردی………………………………… 47

5-5-2 پیشنهادات برخواسته از تحقیق……………………… 47

منابع و مآخذ………………………………… 48

فهرست منابع فارسی………………………………… 48

فهرست منابع انگلیسی………………………………… 49

چکیده انگلیسی………………………………… 51

چکیده:

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر 6 هفته تمرین پرحجم تناوبی شدید بر سطوح سرمی هورمون رشد و گرلین مردان دارای اضافه وزن می باشد. به این منظور 20مرد داری اضافه وزن به شکل تصادفی به دو گروه ( تجربی=10،کنترل=10)تقسیم شدند. پیش و پس از دوره تمرین تناوبی شدید پرحجم از آزمودنی ها نمونه خونی جمع اوری شد.گروه تجربی 3جلسه تمرین تناوبی شدید را در هفته انجام داد که شامل 3ست برنامه ی پرحجم تناوبی شدید (4دقیقه با شدت90 درصد ضربان قلب ذخیره با دو دقیقه ریکاوری فعال) در هفته اول و به گونه­ی فزاینده تا هفته چهارم هر هفته یک ست اضافه می شود. تست الایزا برای سنجش هورمون رشد و گرلین مذکور با استفاده از کیت تجاری اختصاصی اندازه گیری مورد بررسی (boster.usa) انجام شد. برای متغییرهای پژوهش در دو گروه کنترل و تجربی از ازمون تحلیل کوواریانس استفاده گردید. برای بررسی آزمون فرضیه­ها و تصمیم گیری در مورد پذیرش یارد فرضیه ها سطح معناداری (الفا=05/0) در نظر گرفته شد. پژوهش نشان داد در بین دو گروه تجربی وکنترل اختلاف معنا داری در سطوح سرمی هورمون رشد وگرلین وجود دارد (05/0=P) این نتایج بیانگراین است که یک دوره تمرین تناوبی شدید پر حجم موجب افزایش سطوح سرمی هورمون رشد و گرلین افراد داری اضافه وزن می شود.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

در دهه­ی اخیر پژوهشگران علوم ورزشی با استفاده ترکیب تمرینات سرعتی (ST) و تمرینات تناوبی (IT) یک شیوه جدیدی از تمرینات را با نام تمرین تناوبی شدید (HIT) ابداع کردند که هر دو سیستم هوازی و بی­هوازی را بهبود می­بخشد. تمرین تناوبی شدید به وهله­های تکراری با فعالیت­های تناوبی به نسبت کوتاه با شدتی نزدیک به شدتی که VO2peak به­دست می­آید (VO2peak90% ≤) نسبت داده می­شود. با توجه به شدت تمرینات، یک تلاشHIT ممکن است از چند ثانیه تا چندین دقیقه طول بکشد که وهله­های گوناگون به ­وسیله­ چند دقیقه استراحت یا فعالیت باشدت کم ازهم جدا می­شوند (جیبالا[4] و همکاران 2008، 63-58؛ لارسن[5] و همکاران 2002، 73-53).

سازوکار اینگونه تمرینات به این شرح می­باشد که یک وهله HIT غلظت سوبستراهای انرژیکی و فعالیت آنزیم­های مرتبط با متابولیسم بی­هوازی را افزایش می­دهد، حال با افزایش تواتر تکرارهای شدید و اجرای آن به صورت متناوب با ریكاوری بین وهله­های فعالیت، نیاز سلول عضلانی و مسیرهای متابولیکی را تغییرداده، به­گونه­ی که هم­زمان دستگاه­های تولید انرژی هوازی و بی­هوازی را درگیر بازسازی ATP می­کند. بنابراین با به کارگیری این تمرینات می­توان دامنه­ی وسیعی ازسازگاری­های متابولیکی و عملکردی را انتظار داشت (داوسون[6] و همکاران 1998، 169-163).

با توجه به این که هورمون­های رشد و گرلین نقش مهمی در وضعیت چاقی و رشد وترکیب بدنی افراد ایفا می­کند و همچنین تمرینات HIT با حجم بالا نقش مهم سوخت و سازی دارند. بنابراین ارتباط مهمی میان این هورمون رشد و گرلین و افراد دارای اضافه وزن وجود دارد.

2-1- بیان مسئله پژوهش

با توجه به دامنه­ وسیع مطالعات در موردHIT که در آن­ها پژوهشگران از وهله­های 5 ثانیه­ای تا 4 دقیقه فعالیت به­ عنوانHIT استفاده کرده­اند. انواعی مختلفی از تمرینات HIT وجود دارد که در افراد چاق تمرینات با حجم بالا بیشتر کاربرد بیشتری دارد.

سازوکار اینگونه تمرینات به این شرح می­باشد که یک وهله HIT غلظت سوبستراهای انرژیکی و فعالیت آنزیم­های مرتبط با متابولیسم بی­هوازی را افزایش دهد، حال با افزایش تواتر تکرارهای شدید واجرای آن به صورت متناوب با ریكاوری بین وهله­های فعالیت، نیاز سلول عضلانی و مسیرهای متابولیکی را تغییر داده، به­گونه­ی که هم­زمان دستگاه­های تولید انرژی هوازی و بی­هوازی را درگیر بازسازی ATP می­کند. بنابراین با بکارگیری این تمرینات می­توان دامنه­ وسیعی ازسازگاری­های متابولیکی وعملکردی را انتظار داشت (داوسون و همکاران 1998، 169-163).

شواهد نشان می­دهند که اگر زمان ریكاوری بین وهله­های شدید کاهش یابد، سهم گلیکولیز نیز برای تامین انرژی کاهش پیدامی­کند و در نتیجه سوخت و ساز هوازی برای جبران این کسر انرژی افزایش پیدا می­کند. لینوسیر و همکاران (1993) پیشنهاد کردند که سوخت و ساز هوازی در طول دوره­های ریكاوری تمرینات شدید برای بازسازی فسفوکراتین و اکسیداسیون اسید لاکتیک (حذف لاکتات) نقش مهمی دارند. این آشکار خواهد کرد که HIT، به سمت سوخت و ساز هوازی سوق پیدا می­کند که این امرظرفیت سوخت وساز هوازی را افزایش می­دهد (لینوسیر و همکاران 1993، 414-408).

با توجه به دامنه­ی وسیع مطالعات درموردHIT که در آن­ها پژوهشگران از وهله­های 5 ثانیه­ای تا 4 دقیقه فعالیت به ­عنوانHIT استفاده کرده­اند، که بر پایه­ی زمان وهله­های فعالیت­ها به دو دسته تقسیم می­شوند:

HIT با حجم کم: وهله­های فعالیت کمتر و یا برابر 60 ثانیه که با شدتی برابر با حداکثر و یا نزدیک به حداکثر توان و یا سرعت انجام می­شود را به ­عنوان تمرینات تناوبی شدید با حجم کم در نظرمی­گیریم (جیبالا و همکاران 2012، 1084-1077). به ­عنوان مثال می­توان به برنامه تمرینی پژوهش لیتل و همکاران (2010) در این زمینه اشاره کرد: 10 تکرار 60 ثانیه­ای با 75 ثانیه ریکاوری فعال بین هر تکرار (لیتل[2] و همکاران 2010، 1011-22).

HIT با حجم بالا: فعالیت­هایی با وهله­های طولانی­تر، از 1 تا 4 دقیقه که به­عنوان HIT شناخته شده­اند ولی با شدتی کمتری نسبت به HIT با وهله­های فعالیت کوتاه مدت، انجام می­شوند (جیبالا و همکاران 2012، 1084-1077). به­عنوان مثال می­توان به برنامه تمرینی پژوهش گورد و همکاران (2010) در این زمینه اشاره کرد: 10 تکرار 4 دقیقه­ای با 2 دقیقه ریکاوری فعال بین هر تکرار (گورد و همکاران 2010، 357-350).

گرلین موثر بر رفتار دریافت غذا اثرگذار است. از این­رو بر متابولیسم و عملکرد بسیاری از اندام­ها و بافت­ها از جمله عضله، کبد، عروق و مغز اثر می­گذارد (قنبری نیاکی و همکاران 2006، 966-70).

گرلین اولین بار توسط كوجیما و همكاران (1999) به­عنوان یك لیگاند درون زای GHS-R معرفی شد. هیچ شباهت ساختاری بین گرلین و لیگاندهای اکسینتیك[4] آن (GHSs) وجود ندارد. گرلین یك پپتاید حاوی 27 یا 28 اسیدآمینه بوده كه توالی آن بین گونه های مختلف به خوبی حفظ شده است (كوجیما و کان گاوا 2005، 522-495).

گرلین عمدتاً در معده و از سلول های غده اكسینتیك موكوس فوندوس[5] ترشح می شود. البته گرلین به مقادیر زیاد در روده كوچك، بیضه ها، هیپوفیز و بافت های متعدد دیگری ترشح می شود. گرلین به داخل گردش خون ترشح شده و در كنترل رهایی هورمون رشد (GH)[6] شركت می كند. از طرف دیگر GH می تواند در تنظیم ترشح گرلین از طریق مهار فیدبك معده ای- هیپوفیزی دخالت كند. نشان داده شده كه GH تظاهر گرلین را در معده مهار می كند. به­علاوه سطح گرلین گردش خون در موش های صحرایی با تزریقGH كاهش می یابد. مشخص شده است كه هورمون های دیگری هم بر عمل گرلین اثر می گذارند. گزارش شده كه سوماتواستاتین نه تنها ترشحGH ناشی از گرلین را سركوب می كند، بلكه سطح پلاسمایی گرلین را، مستقل از غلظت پلاسمایی GH، كاهش می دهد (كوجیما و کان گاوا[7] 2005، 522-495). به­علاوه وضعیت تیروئید ممكن است بر سطح سرمی گرلین اثر داشته باشد. در موش های صحرایی بر عكس پركاری تیروئید، كم كاری تیروئید به طور معنی داری بیان گرلین معده را افزایش می دهد (كوجیما و کان گاوا 2005، 522-495).

گرلین عمدتاً در معده و از سلول های غده اكسینتیك موكوس فوندوس ترشح می شود. البته گرلین به مقادیر زیاد در روده كوچك، بیضه ها، هیپوفیز و بافت های متعدد دیگری ترشح می شود. گرلین به داخل گردش خون ترشح شده و در كنترل رهایی هورمون رشد (GH) شركت می كند. از طرف دیگر GH می تواند در تنظیم ترشح گرلین از طریق مهار فیدبك معده ای- هیپوفیزی دخالت كند. نشان داده شده كه GH تظاهر گرلین را در معده مهار می كند. به­علاوه سطح گرلین گردش خون در موش های صحرایی با تزریقGH كاهش می یابد. مشخص شده است كه هورمون های دیگری هم بر عمل گرلین اثر می گذارند. گزارش شده كه سوماتواستاتین نه تنها ترشحGH ناشی از گرلین را سركوب می كند، بلكه سطح پلاسمایی گرلین را، مستقل از غلظت پلاسمایی GH، كاهش می دهد (سیولی[10] و همکاران 2008، 5-4). به­علاوه وضعیت تیروئید ممكن است بر سطح سرمی گرلین اثر داشته باشد. در موش های صحرایی بر عكس پركاری تیروئید، كم كاری تیروئید به طور معنی داری بیان گرلین معده را افزایش می دهد (کوجیاما[11] و همکاران 2005، 522-495).

یافته های مطالعات نشان داده اند كه گرلین به ­عنوان یك شاخص تعادل انرژی كوتاه مدت تلقی می شود و ممكن است به ­عنوان یك آغازگر سیگنال­های غذایی در نظر گرفته شود. به طوریكه گرلین پس از ترشح از معده و روده از طریق گردش خون بر مركز سیری و گرسنگی در هیپوتالاموس اثرگذاشته، دریافت غذا و اكتساب توده بدن را تحریك می كند. در واقع این موارد با تنظیم تعادل انرژی مركزی بدن در ارتباط است (کوجیاما و همکاران 2005، 522-495). از جمله اثرات گرلین می­توان به افزایش اشتها، رفتار دریافت غذا و هایپرفاژیا اشاره کرد (کوجیاما و همکاران، 2005، 522-495). بررسی­ها نشان می­دهد که گرلین پلاسمایی می­تواند به وسیله برخی از هورمون­ها از جمله انسولین، پپتید شبیه گلوکاگن (GLP) وگلوکاگن و متابولیت­ها مثل گلوکز و برخی از اسیدهای آمینه و دستگاه عصبی خودکار تنظیم شود. ازطرفی دیگر بررسی­ها نشان می­دهد که تمرینات ورزشی و فعالیت بدنی با شدت متوسط و بالا و همراه با ناشتایی به تحلیل انرژی سلولی و بافتی و غلبه تعادل انرژی به سمت منفی منجر می­شود (قنبری نیاکی و همکاران 2006، 966-70؛ کوجیاما و همکاران 2005، 522-495). با این وجود به نظر می­رسد که پاسخ گرلین به تمرینات مختلف بدنی (حاد و مزمن) با روش­های مختلف تمرینی متفاوت باشد. از طرفی نتایج برخی مطالعات علمی نشان دادكه سطوح پلاسمایی گرلین در برخی شرایط تغذیه­ای و تعادل انرژی تغییر می­کند. تغییراتی که در انرژی سلولی مثل كبد و عضلات اسكلتی در حین تمرینات مختلف ورزشی و فعالیت بدنی روی می دهد، به طور مثال سطوح پلاسمایی گرلین در چاقی مزمن، پس از تزریق انسولین، بعد از دریافت غذا، پس ازمصرف مواد قندی (گلوكز و فروكتوز) تقلیل یافته یا به تأخیر می افتد. بنابراین سطوح پلاسمایی گرلین در شرایط تعادل مثبت انرژی، كاهش و در شرایط تعادل منفی انرژی، افزایش می یابد. مواردی از قبیل سوءتغذیه، روزه داری، محرومیت غذایی، كاهش قندخون،كم وزنی مزمن،كاهش توده بدن (تغذیه ای یا تركیب غذایی و تمرین بدنی) و بولیمیا موجب افزایش میزان سطوح گرلین می­شوند، هم­چنین سطح گرلین با افزایش یا كاهش در شاخص توده بدن (BMI) نیزتغییر می­یابد (کوجیاما و همکاران 2005، 522-495).

دال و همكاران (2002) اثر یك آزمون فزاینده ركاب زنی روی چرخ كارسنج را تا واماندگی بر سطوح گرلین پلاسمائی در افراد سالم و بیماران با نقص در ترشح هورمون رشد مورد مطالعه قرار دادند. در این پژوهش افراد به مدت 45 دقیقه با شدت آستانه لاكتات (5/2 میلی مول بر لیتر) معادل 65 درصد اكسیژن مصرفی اوج خود تمرین كردند، غلظت هورمون رشد در پایان 45 دقیقه به اوج خود رسید، اما سطوح گرلین پلاسمائی در بیماران با نقص هورمون رشد در مقایسه با گروه سالم به طور معنا داری پائین تر بود. علی­رغم این که کاهش سطح گرلین پلاسمایی در بیماران با نقص هورمون رشد به تزریق ممتد این هورمون نسبت داده شده است. بر این اساس, اظهار داشته اند که تغییرات مربوط به هورمون رشد مستقل از تغییرات در سطوح گرلین پلاسمائی رخ می دهد (وسترگارد[14] و همکاران 2007، 303-297).

حال آن که با وجود عدم شناخت کامل از سازوکارهای سلولی – مولکولی HIT نیاز است که به مطالعه نقاط مبهم و ناشناخته آن پرداخته شود. هم­چنین با جمع­بندی یافته­های پژوهشی ازمطالعات متعدد مشخص است که تغییرات گرلین و هورمون رشد در تمرینات تناوبی شدید کم و متناقض بوده و مطالعه­ای که سازگاری به 6 هفته تمرین پر حجم تناوبی شدید (تغییرات سطوح استراحتی) روی غلظت سرمی گرلین و هورمون رشد یافت نشد. براین اساس پژوهشگر در تلاش است به این سوال پاسخ دهد که آیا اثر 6 هفته تمرین پر حجم تناوبی شدید بر غلظت سرمی گرلین و هورمون رشد مردان دارای اضافه وزن اثر دارد؟

[1]. Linossier

[2] . Little

[3]. Gurd

[4]. Oxyntic

2-2-4-3.سندروم نقص حرکتی اندام تحتانی………………………………. 13

2-2-5.زانوی ضربدری………………………………. 14

2-2-6.زانوی پرانتزی………………………………. 16

2-2-7.آزمون افت ناوی………………………………. 16

2-2-8.زاویهQ………………………………..

2-2-9.آسیب های شایع دوندگان در اندام تحتانی………………………………. 17

2-2-9-1. شین اسپلینت( سندروم فشار بر روی درشت نی داخلی)…………. 18

-2.2-9-2. استرس فرکچر…………………………….. 18

2-2-9-3. زانوی دوندگان (سندروم ایلیو تیبیال باند)……………………………. 18

2-2-9-4. درد قدامی زانو (سندروم درد کشککی-رانی)……………………………. 19

2-2-9-5. پلانتارفاشیا( التهاب نیام کف پایی) …………………………….19

2-2-9-6. تاندونیت آشیل………………………………. 20

2-2-10. آنتروپومتری………………………………. 20

2-2-10-1. مفهوم آنتروپومتری………………………………. 20

2-2-10-2. روش ها و ابزارهای آنتروپومتری………………………………. 21

2-2-10-3. کاربردهای آنتروپومتری………………………………. 21

2-2-10-4. تفاوت های بشری از لحاظ ساختار اسکلتی- عضلانی…………. 22

2-3. پیشینه تحقیق………………………………. 23

2-3-1. مقدمه…………………………….. 23

2-3-2.مطالعات انجام شده در زمینه ارتباط ناهنجاری با آسیب…………… 24

2-3-3.مطالعات انجام شده در زمینه ارتباط ویژگی های آنتروپومتریکی با آسیب های ورزشی……. 32

2-3-4.مطالعات انجام شده در زمینه ارتباط ویژگی های آنتروپومتریکی با ناهنجاری……… 33

2-3-5.جمع بندی……………………………. 34

فصل سوم: روش شناسی پژوهش………………………………… 35

3-1.مقدمه…………………………….36

3-2.طرح پژوهش………………………………… 36

3-3.جامعه و نمونه آماری پژوهش………………………………… 36

3-4.پروتکل………………………………. 37

3-5.ابزارهای اندازه گیری و جمع آوری اطلاعات………………………………. 37

3-6.روش های اندازه گیری………………………………. 37

3-6-1.پرسشنامه…………………………….. 38

3-6-2.روش اندازه گیری قد……………………………… 38

3-6-3.روش اندازه گیری وزن……………………………… 38

3-6-4.روش اندازه گیری زانوی پرانتزی………………………………. 38

3-6-5.روش اندازه گیری ناهنجاری زانوی ضربدری………………………………. 39

3-6-6.روش اندازه گیری زاویه……………………………. 40

3-6-7.روش اندازه گیری افت ناوی………………………………. 41

3-6-8.روش اندازه گیری طول اندام تحتانی………………………………. 42

3-6-9.روش اندازه گیری طول ران……………………………… 43

3-6-10.روش اندازه گیری طول ساق………………………………. 44

3-6-11.روش اندازه گیری عرض زانو…………………………….. 45

3-6-12.روش اندازه گیری عرض مچ پا……………………………. 46

3-6-13.روش اندازه گیری طول کف پا …………………………….47

3-7. روش های آماری و شیوه تجزیه تحلیل داده های پژوهش……………….. 48

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها……………………………. 49

4-1. مقدمه…………………………….. 50

4-2. نتایج آزمون تکرارپذیری و خطای استاندارد اندازه گیری ها…………. 51

4-3. تجزیه و تحلیل توصیفی یافته های پژوهش…………………………. 51

4-3-1.ویژگی های آزمودنی ها …………………………….51

4-3-2. توصیف کمی متغیرهای نیم رخ ساختاری و آنتروپومتریکی………. 52

4-4. تجزیه و تحلیل استنباطی یافته های پژوهش………………………. 55

4-4-1. فرض صفر اول: ارتباط معنی داری بین هر یک از متغیرهای(زانوی ضربدری، زانوی پرانتزی، کف پای صاف، کف پای گود، زاویهQ) و آسیب های شایع دوندگان وجود ندارد………………… 55

4-4-1-1. زیر فرض اول : بین زانوی ضربدری و آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد…… 55

4-4-1-2. زیر فرض دوم : بین زانوی پرانتزی و آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد…….. 55

4-4-1-3. زیر فرض سوم : بین کف پای صاف و آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد…….. 55

4-4-1-4. زیر فرض چهارم : بین کف پای گود و آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد…….. 55

4-4-1-5. زیر فرض پنجم : بین زاویهQ و آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد………. 55

4-4-2.فرض صفر دوم: ارتباط معنی داری بین ویژگی های آنتروپومتریکی در هر یک از متغیرها (طول اندام تحتانی، طول کف پا، طول ران، طول ساق، عرض زانو،عرض مچ پا) با آسیب های شایع دوندگان وجود ندارد…………….. 57

4-4-2-1. زیر فرض اول : بین طول اندام تحتانی با آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد….. 57

4-4-2-2. زیر فرض دوم : بین طول کف پا با آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد………….. 57

4-4-2-3. زیر فرض سوم : بین طول ران با آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد…………… 57

4-4-2-4. زیر فرض چهارم : بین طول ساق با آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد……. 57

4-4-2-5. زیر فرض پنجم : بین عرض زانو با آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد……….. 57

4-4-2-6. زیر فرض ششم : بین عرض مچ پا با آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد………. 57

4-4-2-7. زیر فرض هفتم : بین سن با آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد……….. 57

4-4-2-8. زیر فرض هشتم : بین وزن با آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد……… 57

4-4-2-9. زیر فرض نهم : بین قد با آسیب های دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد………….. 57

4-4-3. فرض صفر سوم (H_O): ارتباط معنی داری بین ویژگی های آنتروپومتریکی(طول اندام تحتانی، طول ران، طول ساق، عرض زانو،عرض مچ پا، طول کف پا) با ناهنجاری های اندام تحتانی(زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری، کف پای صاف، کف پای گود و زاویه Q) وجود ندارد……………… 60

4-4-3-1. زیر فرض اول : بین سن با ناهنجاری های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد……… 60

4-4-3-2. زیر فرض دوم : بین وزن با ناهنجاری های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد……… 60

4-4-3-3. زیر فرض سوم : بین قد با ناهنجاری های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد………… 60

4-4-3-4. زیر فرض چهارم : بین طول اندام تحتانی با ناهنجاری های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد…….. 60

4-4-3-5. زیر فرض پنجم : بین طول ران با ناهنجاری های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد……… 60

4-4-3-6. زیر فرض ششم : بین طول ساق پا با ناهنجاری های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد…….. 60

4-4-3-7. زیر فرض هفتم : بین عرض زانو با ناهنجاری های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد…….. 60

4-4-3-8. زیر فرض هشتم : بین عرض مچ پا با ناهنجاری های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد……. 60

4-4-3-9. زیر فرض نهم : بین طول کف پا با ناهنجاری های اندام تحتانی دوندگان ارتباط معنی داری وجود ندارد………. 60

4-4-4.خلاصه نتایج آزمون های آماری………………………………. 64

4-4-4-1. خلاصه نتایج آزمون آماری خی دو در دوندگان……………………………… 64

4-4-4-2. خلاصه نتایج آزمون آماری پیرسون در دوندگان……………………………… 66

5 .فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری………………………………. 67

5-1. مقدمه…………………………….. 68

5-2. خلاصه پژوهش………………………………… 69

5-3. بحث و بررسی نتایج مربوط به فرضیه اول: ارتباط معنی داری بین هر یک از متغیرهای(زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری، کف پای صاف، کف پای گود، زاویهQ) و آسیب های شایع دوندگان وجود ندارد……………. 71

5-4. بحث و بررسی نتایج مربوط به فرضیه دوم: ارتباط معنی داری بین ویژگی های آنتروپومتریکی در هر یک از متغیرها (سن، وزن، قد، طول اندام تحتانی، طول کف پا، طول ران، طول ساق، عرض زانو،عرض مچ پا) با آسیب های شایع دوندگان وجود ندارد………. 73

5-5. بحث و بررسی نتایج مربوط به فرضیه سوم: ارتباط معنی داری بین ویژگی های آنتروپومتریکی( سن، وزن، قد، طول اندام تحتانی، طول ران، طول ساق، عرض زانو،عرض مچ پا، طول کف پا) و ناهنجاری های اندام تحتانی(زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری، کف پای صاف، کف پای گود و زاویه Q) وجود ندارد……………………… 75

5-6. جمع بندی…………………………………..78

5-7. پیشنهادات تحقیق……………………………. 79

5-7-1.پیشنهادات کاربردی………………………………. 79

5-7-2.پیشنهادات پژوهشی………………………………. 80

چکیده:

هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط بین ابعاد آنتروپومتریک و نیم رخ ساختاری با آسیب های ورزشی دوندگان نخبه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دوندگان شرکت کننده در مسابقات آغاز فصل قهرمانی کشور (94-1393) بود. که در این راستا 30 دونده سرعت (با میانگین و انحراف استاندارد سن 28/4±60/22 سال، وزن 07/6±20/72 کیلوگرم ، قد 96/5±93/180 سانتی متر و شاخص توده بدن 65/1 ± 06/22 کیلوگرم بر متر مربع)، 15 دونده نیمه استقامت ( با میانگین و انحراف استاندارد سن 62/3 ±20/23 سال، وزن 72/7±93/69 کیلوگرم و قد57/2±87/176 سانتی متر و شاخص توده بدن 71/1 ± 73/20 کیلوگرم بر متر مربع ) و 15 دونده استقامت ( با میانگین و انحراف استاندارد سن 09/5 ±60/25 سال، وزن 84/6 ±40/62 کیلوگرم ، قد 76/7 ±80/176 سانتی متر و شاخص توده بدن 53/1 ± 94/19کیلوگرم بر متر مربع ) به صورت غیر تصادفی هدف دار انتخاب و به طور داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته که روایی آن توسط متخصصان و صاحب نظران مورد تأیید قرار گرفت و در این پژوهش برای ثبت اطلاعات فردی، نوع آسیب های اندام تحتانی در طی دو سال گذشته و سابقه ورزشی آزمودنی ها مورد استفاده قرار گرفت. برای اندازه گیری زانوی پرانتزی، ضربدری، عرض زانو و عرض مچ پا از کولیس، زاویهQ از گونیامتر و قوس کف پا از افت ناوی (روش برودی) استفاده شد. جهت تجزیه تحلیل داده­ها و برای بررسی نحوه توزیع داده ها از آزمون کالموگراف- اسمیرنف استفاده و با توجه به توزیع غیرطبیعی و طبیعی متغیرهای مختلف از آزمون های غیر پارامتریک خی دو برای بررسی ارتباط بین آسیب با ناهنجاری و ابعاد آنتروپومتریک، و همچنین آزمون پارامتریک پیرسون برای بررسی ارتباط بین ابعاد آنتروپومتریک و ناهنجاری در سطح معنی داری(05/0 p<) استفاده شد. در تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار SPSS نسخه 21 استفاده شد (05/0 p<). یافته ها نشان داد که بین کف پای گود با پلانتار فاشیت و بین زاویهQ غیرطبیعی با درد قدامی زانو در دوندگان ارتباط معنی داری وجود داشت. از سوی دیگر بین طول ران با کشیدگی همسترینگ و تاندونیت آشیل در دوندگان ارتباط معنی داری وجود داشت. در زمینه ارتباط ابعاد آنتروپومتریک با ناهنجاری نیز بین سن با تاندونیت آشیل، وزن با پلانتارفاشیت و کف پای صاف در دوندگان ارتباط معنی داری وجود داشت. با توجه به نتایج به مربیان دوندگان پیشنهاد می شود با بررسی راستای اندام تحتانی دوندگان از ناهنجاری های آنان آگاه شوند تا بتوانند در درجه اول برنامه های پیشگیری از آسیب را برای آنان اجرا کنند.

فصل اول: طرح پژوهش

فعالیت های بدنی می توانند به شکل های گوناگون اجرا شوند. ورزش نوعی فعالیت سازمان دار و رقابتی است که در قالب رشته های معینی انجام می شود. این رشته ها می تواند متناسب با عملکرد فرد به افزایش ظرفیت های فیزیولوژیکی و روانی ورزشکاران منجر شود. در این بین برخورداری از وضعیت بدنی مناسب و حفظ راستای طبیعی بدن یکی از اهداف مهم فعالیت های بدنی محسوب می شود [24] . ورزش دو و میدانی به عنوان یک رشته مادر همواره دارای جایگاه خاصی در جوامع و ملل مختلف بوده است. دو و میدانی ترکیبی از دوها و میدانی هاست و به بخش های متنوعی چون رشته های سرعت، رشته های نیمه استقامت، استقامت، پرتاب ها و پرش ها تقسیم می شود. دو و میدانی در مقایسه با سایر رشته ها ورزشی دارای ارزش مدال آوری بیشتری بوده و به همین دلیل در رده بندی تیمی در مسابقات جهانی یا بین قاره ای بسیار بااهمیت تلقی می شود[12]. رشته های ورزشی و قهرمانان آنان دارای خصوصیات جسمانی و فیزیولوژیکی مخصوص به خود می باشند. و همین طور می تواند آنان را به آسیب ها و بدشکلی های بدنی خاصی مبتلا کند. از این رو موضوع ناهنجاری ها و آسیب های ورزشی ورزشکاران به ویژه در ورزش حرفه ای از زمینه های مهم در علوم ورزشی است [5]. ورزشکاران در رشته های مختلف ورزشی برای رسیدن به سطوح عملکردی عالی نیازمند انجام تمرینات مستمر و تقویت عضلات خاصی از بدن می باشند و زمان زیادی را در وضعیت بدنی غالب آن رشته ی ورزشی به تمرین می پردازند در نتیجه بسته به وضعیت غالب هر رشته ورزشی راستای بدنی آن ها ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.وضعیت های بدنی متفاوتی وجود دارد که اگر خیلی شدید نباشند شاید برای عملکرد ورزشی سطح بالا برتری به شمار روند از این رو اتفاق نظر خاصی در مورد اصلاح ویژگی های غیرمعمول قهرمانان ورزشی وجود ندارد[24].ورزش قهرمانی دارای عوارضی نیز می باشد که یکی از آن ها می تواند ناهنجاری های ساختاری بدن باشد .هرچند برخی ناهنجاری های وضعیتی جزیی وجود دارد که با مهارت های ورزشی سازگاری یافته اند و نشانگر آن ورزش خاص می باشند. دو و میدانی به عنوان یکی از ورزش هایی که آسیب های اندام تحتانی در آن زیاد رخ می دهد مطرح است. تخمین زده می شود حدود 27 تا 70 درصد دوندگان در طول دوران ورزشی خود دچار آسیب می شوند. آسیب های شایع دوندگان عبارت اند از: استرس فرکچر[1]، شین اسپلینت[2]،پلانتار فاشییت[3]،زانوی دوندگان[4]، درد کشککی-رانی[5]، تاندونیت آشیل[6]، تاندونیت کشککی[7] و همچنین کشیدگی همسترینگ [8]. این در حالی است که 3مورد از 7 مورد آسیب های شایع دوندگان در ناحیه زانو می باشد[50 ].

2-1- بیان مسئله

تغییر در وضعیت کلی و موقعیت قرارگیری راستای اندام تحتانی در اثر ورزش حرفه ای و طولانی مدت تحت عنوان انحرافات پاسچرال[9] مطرح است که گفته می شود ناشی از تمرینات شدید آن رشته ورزشی و سازگاری نامناسب بدن ورزشکار به آن رشته است. .طبق نظر بلوم فیلد[10] (1994)نیز برخی انحرافات وضعیتی جزیی وجود دارد که با مهارت های ورزشی سازگاری می یابند. زمانی که سخن از رابطه میان آسیب و ناهنجاری ناشی از رشته ورزشی به میان میاید ممکن است این رابطه دو سویه باشد که از این رابطه دو مفهوم قابل استفاده است یکی این که آسیب های ورزشی باعث ایجاد ناهنجاری می شوند که این موضوع در درازمدت ثابت شده است اما این مسئله که آیا ناهنجاری باعث بروز آسیب شود هنوز در پرده ابهام است. برخی از ورزش ها موجب یکسری تغییرات در بدن ورزشکاران می شود که به وضعیت غالب فرد در آن ورزش و عضلاتی که بیشتر در آن رشته درگیرند بر می گردد[51]. تحقیقاتی وجود دارد که ارتباط میان ابعاد آنتروپومتری افراد با ناهنجاری ها و یا استعداد ابتلا به ناهنجاری ها را مطرح می کنند. با توجه به اینکه هر کدام از ورزشکاران دارای ابعاد آنتروپومتری متفاوت باهم می باشند به نظر می رسد یکی از عوامل موثر در بروز ناهنجاری ها می تواند خصوصیات آنتروپومتری آنان باشد. [15]. وضعیت بدن و بر هم خوردن راستای مکانیکی هر یک از بخش های آن می تواند علاوه بر بروز وضعیت های جبرانی ثانویه در سایر بخش ها فرد را مستعد آسیب ورزشی خاصی نماید. هر چند مدارک زیادی دراین باره ارائه نشده و نیاز به تحقیقات بیشتر می باشد.

در این ارتباط عوامل موثر در ایجاد آسیب های دوندگان در 3 گروه تقسیم شده اند:1:عوامل تمرینی 2:عوامل آناتومیکی 3:عوامل بیومکانیکی. عوامل متعدد آناتومیکی برای بروز آسیب های دوندگان ذکرشده اند، اگرچه نتایج تحقیقات مختلف با یکدیگر در تضادند.به عنوان مثال کوان[11] و مکنزی[12] بر این باورند که افزایش قوس طولی کف پا باعث بروز آسیب می شود [84،44]. درحالی که ون[13] و جیمز[14] بر این باورند که ارتفاع قوس طولی کف پا تأثیری در بروز آسیب های دوندگان ندارد[114،64]. در هر حال میزان بروز آسیب در اندام تحتانی در ورزش های مختلف از جمله دو و میدانی با ارتفاع قوس های کف پا مرتبط می باشد.[120]. راستای اندام تحتانی به عنوان یک عامل خطر در بروز آسیب های حاد و مزمن پیشنهاد شده است [ 98، 108 ]. این در حالی است که بسیاری از محققین فقط یک عامل آناتومیکی یا تعداد کمی از عوامل آناتومیکی راستای اندام تحتانی را مورد ارزیابی قرار داده اند [78،33، 112]. ارزیابی کردن فقط یک یا تعداد محدودی از عوامل آناتومیکی راستای اندام تحتانی موقعیت اندام تحتانی را به طور کافی شرح نمی دهد و همچنین اطلاعات کافی را برای نشان دادن ارتباط معنی دار با آسیب از نظر بالینی فراهم نمی کند. بررسی راستای کامل اندام تحتانی نسبت به زمانی که فقط یک عامل بررسی می شود به طور دقیق تری ارتباط بین راستای اندام تحتانی و خطر بروز آسیب را شرح می دهد. چون که وقتی یک عامل بررسی می شود ممکن است اثر متقابل یا جبرانی و خنثی کنندگی با دیگر عوامل داشته باشد. عامل اثر متقابل متغیرهای راستای اندام تحتانی قبلاً تحت عنوان همبسته، جبرانی و خنثی کننده پاسچر توسط ویگر کروخ و کیسر[15][101]، پیشنهادشده که این پاسچر از چندین عامل از جمله انحرافات در راستای استخوانی ناشی می شود. در تلاش برای گزارش اثر متقابل متغیرهای راستای اندام تحتانی در مطالعات آینده هدف باید اندازه گیری چندین متغیر راستای اندام تحتانی باشد و همچنین تعیین این نکته که آیا ارتباطی بین متغیرها وجود دارد یا خیر [94، 55]. با توجه به مسایل ذکرشده و چالش های موجود هدف ما پاسخ به این سوال است که آیا ابعاد آنتروپومتری و ناهنجاری های اندام تحتانی دوندگان در بروز آسیب های ورزشی این رشته تأثیرگذار است یا خیر؟

3-1- ضرورت و اهمیت تحقیق

2-1-1- آمادگی قلبی تنفسی ………………………………………………………………………. 15

2-1-2- عوامل موثر بر عملکرد استقامتی ……………………………………………….. 16

2-2- بخش دوم……………………………………………………………………………………… 18

2-2-1-ترکیبات زعفران………………………………………………………………….. 18

2-2-1-1- کروسین …………………………………………………………………………. 19

2-2-1-2- پیکروکروسین ……………………………………………………………………… 20

2-2-1-3- سافرانال……………………………………………………………………………20

2-2-2- خواص دارویی………………………………………………………………………… 21

2-2-3- مضررات مصرف بیش از حد زعفران…………………………………………… 22

2-2-4-پیشینه تحقیقات به عمل آمده در رابطه زعفران …………………………….. 23

2-2-4-1- اثرات ضد افسردگی ………………………………………………………. 23

2-2-4-2- اثر تقویتی بر یادگیری و حافظه ……………………………………………. 24

2-2-4-3- اثر قلبی- عروقی و تنفسی ………………………………………………….. 24

2-2-4-4- اثر آنتی اکسیدانی و حفاظت از سلول ها…………………………………… 25

2-2-4-5- اثر بر دستگاه گوارش ………………………………………………………… 26

2-2-4-6- اثر بر دستگاه تولید مثل ………………………………………………… 26

2-2-4-7- اثر بر دستگاه ایمنی ………………………………………………………….. 27

2-2-4-8- اثر ضد درد وضد التهاب…………………………………………………….. 27

2-2-4-9- اثر بر کوفتگی عضلانی ناشی از ورزش ………………………………….. 28

2-3- بخش سوم…………………………………………………………………………….. 29

2-3-1- عوامل ارگوژنیگ………………………………………………………………… 29

2-3-2- تاثیر مکمل های گیاهی بر روی استقامت قلبی تنفسی………………… 29

2-4- خلاصه و جمع بندی مهمترین مطالب………………………………………………… 33

فصل سوم: مواد و روش پژوهش

مقدمه……………………………………………………………………………………….. 35

3-1- روش تحقیق………………………………………………………………………….. 35

3-2- روش آماری …………………………………………………………………………… 35

3-3- نمونه پژوهشی و نحوه گزینش ……………………………………………………..35

3-4- وسایل و ابزارهای مورد نیاز………………………………………………………… 37

3-4-1- ابزارهای فیزیکی و نرم افزارها ………………………………………………37

3-4-2- فرم ها …………………………………………………………………………………..37

3-5- روش جمع آوری اطلاعات …………………………………………………………….. 38

3-5-1-روش مصرف زعفران و دارونما ………………………………………………… 39

3-5-2- اندازه گیری ها ……………………………………………………………….. 40

3-5-2-1- اندازه گیری سن آزمودنی ها ……………………………………………… 40

3-5-2-2- اندازه گیری قد و وزن ………………………………………………………… 40

3-5-2-3- اندازه گیری درصد چربی ……………………………………………………… 40

3-5-2-4- روش اندازه گیری فشارخون……………………………………………….41

3-5-2-5- روش اندازه گیری و ارزیابی گازهای تنفس…………………………… 42

3-5-2-6- اجرای پروتکل بروس ………………………………………………………… 42

3-5-2-7- روش ثبت ضربان قلب فعالیت……………………………………………….43

3-6- تجزیه و تحلیل اطلاعات خام………………………………………………….43

3-7- روش تحلیل آماری …………………………………………………………………….. 44

3-8- شماتیک طرح تحقیق …………………………………………………………….. 45

فصل چهارم: نتایج و یافته های پژوهش

مقدمه ……………………………………………………………………………………… 47

4-1- توصیف یافته های پژوهش ……………………………………………….. 47

4-1-1- توصیف ویژگی های آزمودنی ها …………………………………………… 47

4-1-2- توصیف نتایج آنالیز گازهای تنفسی ………………………………………. 48

4-1-2-1- توصیف نتایج حداکثر آنالیز گازهای تنفسی ……………………………48

4-1-2-2- مقادیر نتایج آنالیز گازهای تنفسی تقسیم بر وزن آزمودنی ها …….. 49

4-1-2-3- مقادیر نتایج حداکثر آنالیز گازهای تنفسی پس از حذف 60 ثانیه اول……….50

4-1-2-4- مقادیر نتایج حداکثر آنالیز گازهای تنفسی در زمان های مساوی………….51

4-1-2-5- مقادیر نتایج حداکثر آنالیز گازهای تنفسی در زمان 2 الی 5 دقیقه…………… 52

4-2- آزمون فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………..53

4-2-1- آزمون فرضیه ی اول…………………………………………………………………….53

4-2-2- آزمون فرضیه ی دوم……………………………………………………………………54

4-2-3- آزمون فرضیه ی سوم …………………………………………………………………… 56

4-2-4- آزمون فرضیه ی چهارم ………………………………………………………………..57

4-2-5- آزمون فرضیه ی پنجم …………………………………………………………………… 58

4-2-6- آزمون فرضیه ی ششم……………………………………………………………………60

4-2-7- آزمون فرضیه ی هفتم………………………………………………………………..61

4-2-8- آزمون فرضیه ی هشتم…………………………………………………………………..62

4-2-9- آزمون فرضیه ی نهم ……………………………………………………………… 63

4-2-10- آزمون فرضیه ی دهم …………………………………………………………… 64

4-2-11- آزمون فرضیه ی یازدهم ……………………………………………………………65

4-2-12- آزمون فرضیه ی دوازدهم …………………………………………………… 65

4-2-13- آزمون فرضیه ی سیزدهم ……………………………………………………………68

4-3- خلاصه نتایج …………………………………………………………………………..70

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه ……………………………………………………………………………………………….70

5-1- بحث ………………………………………………………………………………………….73

5-2- نتیجه گیری ……………………………………………………………………………… 76

5-3- پیشنهادات ……………………………………………………………………………….. 76

5-3-1- پیشنهادات کاربردی …………………………………………………………………. 76

5-3-2- پیشنهادات پژوهش ………………………………………………………………. 77

منابع و ماخذ …………………………………………………………………………………. 78

پیوست ها ………………………………………………………………………………………….83

چکیده:

ورزشکاران پیوسته در جستجوی راهکار های برای بهبود عملکرد ورزشی خود بوده اند. یکی از روشهایی که می تواند سبب توسعه عملکرد ورزشی شود و ورزشکاران را از لحاظ فیزیکی و روانی برای فعالیت ورزشی آماده کند استفاده از مکمل های گیاهی است. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر مکمل زعفران بر روی فاکتورهای استقامت قلبی_تنفسی در زنان غیر ورزشکار بود. پس از تکمیل پرسشنامه تندرستی و فعالیت بدنی و اجرای تست یک مایل دویدن، از میان افراد واجد شرایط 14 نفر از دانشجویان دختر غیرفعال دانشگاه محقق (با میانگین سنی 38/1± 7/20 سال و شاخص توده بدنی 8/1±1/21) انتخاب شدند و در 3 مرحله آزمون بروس را بر روی دستگاه نوارگردان متصل به دستگاه تجریه وتحلیل گازهای تنفسی به فاصله یک هفته از یکدیگر اجرا کردند. در این تحقیق آزمودنی ها در مرحله اول یک هفته پس از مصرف دارونما و در مرحله دوم یک هفته پس از مصرف روزانه300 میلی گرم کلاله گل زعفران تست­ها را اجرا نموده و متغیرهای مورد نظر اندازه گیری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس و تصحیح بونفرونی استفاده شد. نتایج نشان داد که مصرف 300 میلی گرم زعفران به مدت یک هفته باعث افزایش معنی داری درVO₂،VO_2max، نبض اکسیژن، زمان واماندگی و کاهش معنی دار در فشار خون و ضربان قلب در حالت استراحت شد و همچنین افزایش معنی دار در اکسیداسیون چربی و کاهش معنی دار مصرف انرژی از کربوهیدارت طی اجرای تست بروس متعاقب مصرف زعفران مشاهده شد و HRDP و ضربان قلب یک دقیقه پس از فعالیت پس مصرف زعفران تغییر معنی داری نداشته است(05/0 p< ). در نتیجه، به نظر می رسد مصرف زعفران احتمالا اثر ارگوژنیکی بر عملکرد قلبی_تنفسی دانشجویان دختر غیرفعال دارد و احتمالا تاثیر ارگوژنیكی بارزی در ورزشهای استقامتی خواهد داشت.

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه:

امروزه رقابت شدیدی بین ورزشکاران در کشورهای مختلف برای کسب عنوان های قهرمانی در بازی های المپیک، جهانی و قاره ای وجود دارد و تلاش برای بهبود عملکرد ورزشکاران، دانشمندان علوم ورزشی را نیز به فعالیت بیشتر در این بخش واداشته و پژوهش در علوم ورزشی را فزونی بخشیده است. طی سالیان اخیر بررسی مزایا و تأثیرات مثبت و منفی مصرف مکمل های تغذیه ای بر عملکرد ورزشی در کانون توجه صاحب نظران رشته علوم ورزشی قرار گرفته است. همچنین با توجه به سخت گیری های آژانس بین المللی ضددوپینگ در مورد مصرف مواد و ترکیبات ممنوعه، توجه محققان و ورزشکاران به مکمل های غذایی و ترکیبات گیاهی جلب شده است تا شاید به کمک آنها بتوانند عملکرد ورزشی را بهبود ببخشند و در رقابت های ورزشی نتیجه بهتری کسب کنند.

اولین نوشته ها در زمینه گیاهان دارویی به حدود 5000 سال پیش به زمان سومری ها باز می گردد. بنابراین قرن هاست که مردم از گیاهان برای بهبود و سلامت خویش استفاده می کنند. در طول تاریخ گیاهان به عنوان غذا یا دارو در جهت درمان و یا پیشگیری استفاده شده اند (swerdiow, 2000). گیاهان دارویی به دلیل وجود مواد موثر و همراه بودن آنها با مواد دیگر پیوسته از یک حالت تعادل بیولوژیک برخوردار می باشد بنابراین مصرف به اندازه آن ها در بدن انباشته نشده و اثرات جانبی به بار نمی آورد.

گیاهان دارویی امروزه به شکل ویژه ای مورد توجه قرار گرفته اند و مطالعات زیادی بر روی آنها به منظور تولید داروهای مختلف و جدیداً مکمل های غذایی صورت گرفته است که استفاده از برخی از آنها به شکل مکمل باعث بهبود عملکرد ورزشی و برخی تأثیر مثبتی نداشته اند. ابراهیم و همکاران (2000) نشان دادند مکمل سیر به دلیل جلوگیری از تجمع پلاکتها و فعال شدن فاکتورهای فیبرینولیز و افزایش سیالیت خون باعث افزایش حداکثر اکسیژن مصرفی (VO_2max) می شود. درمطالعه ای که بر جینسینگ انجام شد به این نتیجه رسیدند که مصرف روزانه 200 میلی گرم مکمل جینسینگ به مدت ٣ هفته در جوانان سالم با توان ورزشی متوسط و رژیم غذایی معمولی اثر قابل توجه و معنی داری در افزایش VO_2maxنداشته است ( jason et al., 1996).

1-1- تعریف مسئله

استقامت قلبی _تنفسی ضمن اینکه از عوامل مهم تندرستی است یکی از اجزای اصلیآمادگی جسمانیاست که سهم بسزایی در افزایش قابلیت های ورزشکاران، خصوصاً در ورزش های استقامتی دارد. آمادگی قلبی_تنفسی توانایی قلب برای ارسال حجم کافی خون غنی از اکسیژن به سمت عضلات و مصرف هر چه بیشتر آن در حین فعالیت جسمانی است. برای بهبود آمادگی قلبی_تنفسی همراه تمرینات منظم و تغذیه مناسب، استفاده از برخی مکمل های مجاز می تواند مفید واقع شود. از جمله روش های موجود برای افزایش استقامت قلبی _عروقی استفاده از مکمل های کربوهیدراتی، مصرف ویتامین ها، بارگیری سدیم بی کربنات، استروییدهای آنابولیکی، موسیقی، … می باشد. علاه بر موارد ذکر شده، استفاده از مکمل های گیاهی نیز جهت بهبود استقامت قلبی_تنفسی به علت اثر بخشی مثبت و عوارض کمتر اخیراً مورد توجه زیاد محققین قرار گرفته است. از این گونه گیاهان می توان به زعفران، گوارنا، سیر، جینسینگ، جینگوبیولبا، مریم گلی، زیره کوهی و … اشاره کرد.

زعفران با نام علمی (Crocus sativus) و نام عمومی (saffron) از خانواده زنبقیان (iridaceas) گیاهی علفی، چند ساله، بدون ساقه که ریشه پیازی دارد و به گل سلامتی، سلطان ادویه ها و طلای سرخ معروف است. کلاله خشک آن به عنوان طعم دهنده و چاشنی غذایی در اکثر کشورهای جهان مصرف می شود.

زعفران علاوه بر این که یک چاشنی غذایی پر مصرف است، اثرات فارمالوژیک متعددی نیز دارد و یک دارویی قوی محسوب می شود زیرا با مقادیر کم روزانه 100میلی گرم زعفران یا 30 میلی گرم پودر عصارههیدروالکلیزعفران از راه خوراکی در انسان می تواند اثرات فارماکولوژیک قابل توجه ایجاد کند (کیان بخت، 2008).

عصاره زعفران شامل ترکیبات زیادی از جمله α-کروستین[1]، کروسین­ها که شامل کروسین[2]، دی کروستین[3]، تریکروستین[4]، پیکرو کروستین[5]و سافرانال[6] است. کاروتونوییدهای مانند بتاکاروتن و لیکوپن و گزانتن و ویتامین ها به خصوص ریبوفلاوین و تیامین نیز در زعفران یافت می­شود. کروسین، کروستین و سافرانال مواد موثر اصلی زعفران هستند که فعالیت های فارماکولوژیکی و اثرات درمانی را به آنها نسبت می دهند (کیان بخت، 1387).

زعفران به علت قدمت طولانی در طب سنتی از ارزش خاصی برخوردار است و به همین جهت نیز مبنای تحقیقات علمی جدید قرار گرفته و خواص آن در تحقیقات فراوانی مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهشهای جدید نشان می دهند که زعفران و مواد موثر آن دارای اثرات حفاظت کننده قلب (رضوی و همکاران،1392)، ضدتوموری (Premkumar et al., 2003)، آنتی اکسیدانی(Pham & Cormier, 2000)، تقویت کننده حافظه و یادگیری (abe & Satio, 2000)، ضد درد و ضد التهاب (اربابیان و همکاران، 2009)، ضد تشنج (حسین زاده و طالب زاده،2006)، ضد افسردگی (آخوندزاده و همکاران، 2006)، پایین آورنده فشار خون (ایمن شهیدی و همکاران، 2009)، کاهش دهنده قند و چربی خون (Sheng et al., 2006) و افزایش دهنده اکسیژن رسانی به بافتها (Grisolia, 1974)، گشاد کننده برونش (بسکابادی و اصلانی، 2000) و … است. همچنین در طب سنتی ذکر شده است که زعفران قادر است سلامت قلب و عروق را تأمین نماید (رضوی و همکاران، 1392).

امام قریشی و همکاران در سال (1390) در تحقیقی با عنوان اثر تجویز تحت مزمن عصاره های آبی و هیدروالکلی زعفران استهبانات فارسی بر تست شنا در موش سوری نشان دادند که تجویز عصاره آبی و همچنین عصاره الکلی زعفران باعث افزایش زمان شنا کردن در موش سوری گردید و علت آن را اثر ضد افسردگی زعفران و تأثیر آن به سیستم اپی نفرین عنوان داشته­اند.

در تحقیق فاتحی و همکاران (2006) عصاره اتانولی و آبی زعفران فشار متوسط خون شریانی را درموش صحراییبیهوش شده کاهش داد که علت آن را تأثیر عصاره زعفران به مقاومت محیطی عروق دانسته اند.

نتایج تحقیق بسکابادی و همکاران (2006) نشان داد که زعفران به تراشه جدا شده خوکچه هندی اثر اتساعی نسبتا قوی داشته که قابل مقایسه و حتی بالاتر از تیوفیلین است و سافرانان تا اندازه ی مسئول این اثر زعفران بوده است. در مطالعاتی نشان داده شد که کروسین خاصیت ضد آترواسکلروز دارد و مانع از افزایش تری گلیسریدها، LDL، کلسترول در سرم خون می شود.

نتایج پژوهش معمارباشی و رجبی (1391) که بر روی 24 نفر از دانشجویان غیر فعال دانشگاه محقق انجام شد نشان داد که مصرف 300 میلی گرم سرگل زعفران به مدت ده روز مانع از کاهش حداکثر قدرت ایزوتونیک و ایزومتریک متعاقب یک جلسه فعالیت عضلانی اکسنتریک می شود. که دلایل احتمالی این افزایش نیرو را آثار متسع کننده عروق، احتمال خون رسانی بهتر به عضلات و نیز افزایش اکسیژن رسانی بر اثر زدایش رادیکالهای آزاد عضله بر اثر مصرف زعفران دانسته­اند.

یافته های پژوهشی نشان داد که مصرف مکمل زعفران همراه با فعالیت شدید بدنی باعث افزایش آنزیم سوپراکسایددیسموتاز و کاهش آنزیم کاتالاز می شود (مرادی و همکاران 1390).

سوپر اکساید دیسموتاز و کاتالاز 2 آنزیم هایی هستند که می توانند رادیكال آزاد اکسیژن ناشی از زنجیره انتقال الکترون را تجزیه نمایند و مهمترین عملکرد آنها در قلب، برداشت رادیکال آزاد است که از این طریق می توانند به سلامت و عملکرد قلب کمک کنند.

با توجه به خواص فوق العاده مفید زعفران و مواد موثره آن و تأثیرات مطلوبی که بر سلامت سیستم قلبی_تنفسی دارد و به دلیل این که هیچ پژوهشی در زمینه تأثیر زعفران بر فاکتورهای استقامت قلبی_تنفسی صورت نگرفته است، تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر مصرف مکمل زعفران بر شاخص های استقامت قلبی- تنفسی طراحی و اجرا شده است.

2-1- فرضیات تحقیق

1- مصرف زعفران بر ضربان قلب پیش آزمون دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی دار دارد.

2- مصرف زعفران بر ضربان قلب پس آزمون دختران غیر فعال تأثیر معنی دار دارد.

3- مصرف زعفران برآستانه تهویه (VT) دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی دار دارد.

4- مصرف زعفران بر زمان واماندگی دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی دار دارد.

5- مصرف زعفران بر فشار خون سیستولیك دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی دار دارد.

6- مصرف زعفران بر فشار خون دیاستولیك دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی دار دارد.

7- مصرف زعفران برتبادل تنفسی (RER) دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی دار دارد.

8- مصرف زعفران برحداکثر اکسیژن مصرفی (VO_2MAX) دختران جوان غیر فعال تأثیر معنی­داری دارد.