21

2-11-فرایندهای عمده مدیریت زنجیره تامین………………………………………………………………………….. 21

2-12-فازهای اصلی مدیریت زنجیره تامین……………………………………………………………………………… 23

2-13- فناوری اطلاعات و مدیریت زنجیره تامین……………………………………………………………………….. 24

2-14- تعاریف، مفاهیم و مباحث مدیریت ارتباط با مشتری، ضرورت و لزوم پیاده سازی مدیریت ارتباط با مشتری…25

2-14-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….. 25

2-14-2- دلایل حرکت سازمان ها به سوی مدیریت ارتباط با مشتری……………………………………………… 26

2-14-3- مفهوم مشتری……………………………………………………………………………………………………… 27

2-14-3-چرخه زندگی مشتری…………………………………………………………………………………………….. 28

2-14-4-روند های ارتباط با مشتریان……………………………………………………………………………………… 29

2-14-5- پیشینه مدیریت ارتباط با مشتری……………………………………………………………………………….. 31

2-14-6- ضرورت مدیریت ارتباط با مشتری……………………………………………………………………………. 32

2-14-7- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری………………………………………………………………………………. 33

2-14-8- اهدافمدیریت ارتباط با مشتری از دیدگاه اندیشمندان……………………………………………………… 34

اهدافمدیریت ارتباط با مشتری از دیدگاه بارنت…………………………………………………………………………. 34

2-14-9- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری از نقطه نظر نول………………………………………………………….. 35

2-14-10- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری از نقطه نظر سویفت……………………………………………………. 35

2-14-11- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری از دیدگاه گالبریث و راجرز…………………………………………. 36

2-14-12- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری از نقطه نظر کالاکوتا و رابینسون……………………………………. 37

2-15- تشریح ابعاد مختلف تعریفی و ویژگیهای مدیریت ارتباط با مشتری………………………………………… 38

2-15-1- اصول مدیریت ارتباط با مشتری……………………………………………………………………………….. 39

2-15-2- عناصر اصلی مدیریت ارتباط با مشتری……………………………………………………………………….. 40

2-15-3- مفروضات اساسی مدیریت ارتباط با مشتری………………………………………………………………… 41

2-15-4- مدل چرخه حیات مدیریت ارتباط با مشتری………………………………………………………………… 42

2-15-5- فرایند مدیریت ارتباط با مشتری……………………………………………………………………………….. 43

2-15-2-1- بینش مشتری…………………………………………………………………………………………………… 44

2-15-2-2- مرحله ارزش مشتری………………………………………………………………………………………….. 44

2-15-2-3- مرحله برنامه ریزی بازاریابی………………………………………………………………………………… 44

2-15-2-4- تعامل با مشتری………………………………………………………………………………………………… 44

2-15-2-5- تجزیه و تحلیل و پالایش……………………………………………………………………………………. 45

2-15-3- نیازهای مشتری……………………………………………………………………………………………………. 45

2-16- چالش های اجرایی مدیریت ارتباط با مشتری………………………………………………………………….. 46

2-17- مراحل اجرای مدیریت ارتباط با مشتری…………………………………………………………………………. 47

2-18- محرک های توجه به مدیریت ارتباط با مشتری………………………………………………………………… 49

2-19- انواع فن آوری مدیریت ارتباط با مشتری………………………………………………………………………… 51

2-19-1- مدیریت ارتباط با مشتری عملیاتی…………………………………………………………………………….. 51

2-19-2- بازاریابی و مدیریت ارتباط با مشتری عملیاتی………………………………………………………………. 52

2-19-3- فروش و مدیریت ارتباط با مشتری عملیاتی………………………………………………………………….. 53

2-19-4- خدمات مشتری و مدیریت ارتباط با مشتری عملیاتی………………………………………………………. 55

2-20-مدیریت ارتباط با مشتری تحلیلی…………………………………………………………………………………… 57

2-20-1- مدیریت ارتباط با مشتری تعاملی………………………………………………………………………………. 59

2-21- مدلهای ارائه شده برای پیاده سازی مدیریت ارتباط با مشتری……………………………………………….. 59

2-21-1- مدل واینر…………………………………………………………………………………………………………… 60

2-21-2- مدل تسریع کننده ساپ…………………………………………………………………………………………. 62

2-21-2-1- چهارچوب مدیریت ارتباط با مشتری بر اساس نوع اطلاعات مشتریان……………………………… 64

2-22-3-مدل بلوک های مدیریت ارتباط با مشتری……………………………………………………………………. 64

2-22-4- مدل مدیریت ارتباط با مشتری- ایریش……………………………………………………………………….. 66

2-24- پیشینه تحقیق:…………………………………………………………………………………………………………. 73

2-25- مدل مفهومی :………………………………………………………………………………………………………… 76

3-فصل سوم ( روش تحقیق)………………………………………………………………………………………….. 78

3-1- مقدمه:……………………………………………………………………………………………………………………. 79

3-2-روش تحقیق:……………………………………………………………………………………………………………. 79

3-3- روش جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………… 80

3-3-1- روشهای كتابخانه ای……………………………………………………………………………………………….. 80

3-3-2- روشهای میدانی…………………………………………………………………………………………………….. 80

3-4- جامعه آماری و نمونه آماری:………………………………………………………………………………………… 81

3-4-1- خلاصه ای از وضعیت شرکت فولاد اسفراین…………………………………………………………………. 81

3-5-2-چارت سازمانی مجتمع فولاد……………………………………………………………………………………. 85

3-6- تخمین نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………….. 85

3-6-1- روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………….. 86

3-7- ابزار جمع آوری داده ها و اطلاعات……………………………………………………………………………….. 87

3-8- ابزار اندازه گیری:……………………………………………………………………………………………………… 91

3-9- روایی و پایایی پرسشنامه ها:…………………………………………………………………………………………. 92

3-9-1- روایی پرسشنامه ها:………………………………………………………………………………………………… 92

3-9-2 – پایایی پرسشنامه ها……………………………………………………………………………………………….. 92

3-10- روشهای تجزیه و تحلیل :………………………………………………………………………………………….. 93

3-10-1- آمار توصیفی:…………………………………………………………………………………………………….. 93

3-10-2- آمار استنباطی:…………………………………………………………………………………………………….. 94

3-10-3- نحوه شاخص سازی……………………………………………………………………………………………… 94

3-11- فرایند پژوهش:……………………………………………………………………………………………………….. 94

4-فصل چهارم ( تجزیه و تحلیل داده ها)………………………………………………………………………… 96

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….. 97

4-2- آماره های توصیفی……………………………………………………………………………………………………. 97

4-2-1- آماره های توصیفی ابعاد مختلف متغیر مدیریت زنجیره تامین مدیریت زنجیره تامین :………………. 97

4-2-2- آماره های توصیفی ابعاد مختلف متغیر مدیریت ارتباط با مشتری مدیریت ارتباط با مشتری………….. 98

4-3- بررسی نرمال بودن داده ها (آزمون کالموگروف – اسیمرونف )…………………………………………….. 99

4-4- مدلسازی معادلات ساختاری………………………………………………………………………………………. 101

4-4-1- معرفی مدلسازی معادلات ساختاری و ضرایب برازش مدل………………………………………………. 101

4-4-1-2- شاخصهای برازش تطبیقی:…………………………………………………………………………………. 104

4-4-1-3- شاخصهای برازش مقتصد…………………………………………………………………………………… 105

5-4- بررسی برازش مدل………………………………………………………………………………………………….. 106

4-5-1- ارزیابی بخش اندازه گیری مدل اول…………………………………………………………………………. 108

4-5-1-1- ارزیابی برازش کلی مدل……………………………………………………………………………………. 110

4-5-1-2- بررسی برازش ساختاری مدل………………………………………………………………………………. 111

4-5-2- بررسی مدل دوم………………………………………………………………………………………………….. 113

4-5-2-1- ارزیابی بخش اندازه گیری مدل دوم………………………………………………………………………. 113

4-5-2-2- ارزیابی برازش کلی مدل……………………………………………………………………………………. 114

4-5-1-2- بررسی برازش ساختاری مدل………………………………………………………………………………. 115

4-6- تحلیل توان معادله ساختاری:………………………………………………………………………………………. 120

5-فصل پنجم ( خلاصه و نتیجه گیری)………………………………………………………………………….. 123

5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….. 124

5-2- خلاصه پژوهش………………………………………………………………………………………………………. 124

5-3- بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………. 125

5-4- پیشنهادات اجرایی:………………………………………………………………………………………………….. 128

5-5- پیشنهاد برای محققان آتی………………………………………………………………………………………….. 129

5-6- محدودیتهای پژوهش……………………………………………………………………………………………….. 130

6- منابع…………………………………………………………………………………………………………………….. 131

7- ضمائم و پیوستها:…………………………………………………………………………………………………….. 135

چکیده:

تحقیق حاضر در پی یافتن تاثیر متقابل مدیریت زنجیره تامین و مدیریت ارتباط با مشتری در شرکت فولاد اسفراین چگونه است. به منظور پاسخگویی به سوالهای پژوهش و نیز تحقق اهداف پژوهشی، پس از بررسی ادبیات پژوهش و یافتن ابعاد مختلف متغیرهای مدیریت زنجیره تامین و نیز مدیریت ارتباط با مشتری، طرح تحقیق و روش پژوهش مشخص گردید و پس از تعاریف عملیاتی و ساختن پرسشنامه سنجش ابعاد متغیرهای مذکور 260 نفر از کارکنان بخشهای مختلف شرکت فولاد اسفراین انتخاب شده و به آنها پرسشنامه ارائه شد . با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری (لیزرل) مدلهای ساختاری مختلفی اجرا گردید تا اینکه بهترین مدل ساختاری از بین مدلهای اجرا شده انتخاب گردید . پس از اجرای مدل ، مدل نهایی تحقیق که شاخصهای برازش بهتری نسبت به دیگر مدلها داشت انتخاب شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد همه متغیریهای تشریح شده و ارتباطات مابین آنها بصورت مستقیم است که با تقویت و بهینه شدن هر یک از انها متقابلا متغیر دیگر بهبود می یابد. بطور مثال با افزایش میزان اعتماد در مدیریت زنجیره تامین ، حفظ و مراقبت از مشتری بهبود پیدا می کند و همچنین بطور متقابل بهبود در مراقبت از مشتری منجر به افزایش اعتماد در مدیریت زنجیره تامین خواهد شد. بنابراین ابعاد مختلف مدیریت ارتباط با مشتری و مدیریت زنجیره تامین بصورت هم نیروزایی بر یکدیگر تاثیر گذاشته و یکدیگر راتقویت می کنند.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-2- اهداف تحقیق 2

1-3- سوالات تحقیق 3

1-4- فرضیات تحقیق 3

1-5- پیشینه تحقیق 3

1-6- روش تحقیق 3

1-6-1- روش جمع آوری اطلاعات 4

گردآوری اطلاعات : (پرسشنامه، کارت مصاحبه، کارت مشاهده، کارت آزمون، فیش، جدول و غیره) 4

1-6-4- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 4

1-7- جامعه آماری و نمونه تحقیق 5

1-8- تنگناها و محدودیت های تحقیق 5

فصل دوم:ادبیات تحقیق 7

2-1-گردشگری 7

2-2- تاریخچه گردشگری 7

2-2-1- عهد باستان 7

2-2-2- قرون وسطی 8

2-2-3- رنسانس 9

2-2-4- انقلاب صنعتی 9

2-2-5- جهانگردی نوین 10

2-3- انواع گردشگری 10

1-گردشگری تندرستی (گردشگری سلامت) 10

2-گردشگری درمانی (گردشگری سلامت) 10

3-گردشگری پزشکی (گردشگری سلامت) 10

4- گردشگری ورزشى 11

5- گردشگری ماجراجویی 11

6- گردشگری کشاورزی 11

7- گردشگری مجازی 11

8- گردشگری زیست محیطی 11

9- گردشگری فروشگاه کتاب 11

10- گردشگری آموزشی 12

11- گردشگری آثار باستانی 12

12- گردشگری تفننی 12

13- گردشگری فراگیر 12

14- گردشگری دائمی 12

15- گردشگری سفری 12

2-4- توسعه پایدار گردشگری 15

2-5- تعریف اوقات فراغت ،تفریح وجهانگردی 22

2-6-ارتباط بین گردشگری واوقات فراغت 23

2-7- گردشگری و اهمیت آن 23

2-8-گردشگری و آثار آن 24

2-8-1- آثار اقتصادی جهانگردی 24

2-8-2- آثار اجتماعی و فرهنگی 25

2-8-3- آثار محیطی 26

2-9- اجزاء و عناصرصنعت گردشگری28

2-10- گردشگر 35

2-11- برنامه ریزی 36

2-12- ویژگی های برنامه ریزی 37

2-13- انواع برنامه ریزی 37

2-14- رویکرد های برنامه ریزی گردشگری 39

2-15- برنامه ریزی گردشگری 41

2-16- برنامه ریزی استراتژیک 42

2-17- مدل مفهومی برنامه ریزی استراتژیک گردشگری منطقه 43

2-18- مراحل برنامه ریزی استراتژیک 45

2-19- ماتریس برنامه ریزی استراتژیك کمی (QSPM) 57

2-20- روستا 62

2-21- انواع روستا از نظر سكونت گاهی 63

فصل سوم: معرفی منطقه مورد مطالعه 69

3-1- جغرافیای طبیعی 69

3-1-1- موقعیت جغرافیایی و وسعت 69

3-1-2- ناهمواریها 73

3-1-3- اقلیم 78

3-1-4-پوشش گیاهی81

3-1-5- زمین شناسی 84

3-1-6- گونه های جانوری 87

3-1-7- مناطق و نواحی حفاظت شده 87

3-1-8- منابع آب 90

3-1-9- خاك و منابع اراضی 92

3-2- جغرافیای انسانی 95

3-2-1- جمعیت 95

3-2-1- 1- ساختار سنی جمعیت 95

3-2-1-2- ترکیب جنسی جمعیت 96

3-2-2- بعد خانوار و نرخ رشد جمعیت 99

3-2-2-1- نرخ رشد جمعیت 99

3-2-2-2- بعد خانوار 101

3-2-3- سواد و آموزش 103

3-2-3-1- تعداد دانش آموزان و كاركنان آموزشی 105

3-2-4- مهاجرت 105

3-2-5- بهداشت و درمان 106

3-3- جغرافیای اقتصادی 107

3-3-1- نیروی انسانی و اشتغال و بیکاری 107

3-3-2- توزیع شاغلان در زیربخش های اقتصادی 109

3-3-3- بخش های عمده اقتصادی شهرستان 111

3-3-4- كشاورزی 112

3-3-6- صنعت 114

3-3-7- خدمات 116

3-3-7-1- خدمات عمومی در سطح شهر آشتیان 117

3-4- جغرافیای فرهنگی 117

3-4-1- تاریخچه شهرستان آشتیان 117

3-4-2- ویژگی های فرهنگی شهرستان آشتیان 118

3-4-2-1-گویش 120

3-4-2-2- آداب و رسوم 122

3-4-2-3- قومیت و مذهب 123

3-4-2-4- مشاغل سنتی و دستی 123

3-4-2-6- غذاها و خوراك محلی شهرستان آشتیان 128

3-5- جاذبه های گردشگری شهرستان آشتیان 129

3-5-1- جاذبه های طبیعی 135

3-5-2- جاذبه های تاریخی 135

3-5-3- جاذبه های مذهبی 136

3-5-4- آثار ثبتی شهرستان آشتیان 136

3-5-5- انواع جاذبههای گردشگری روستای آهو 139

3-5-5-1- جاذبههای ورزشی و تفریحی، ورزشهای کوهستانی و درهای، تفریحات آبی، ورزشها و بازیهای محلی 144

3-5-5-2- مسیرهای جذاب گردشگری مانند ایل راه ها 146

3-5-5-3- بناهای تاریخی (کاخها و عمارتها ـ قلعهها و برجها، میادین قدیمی، بازارها و سایر بناهای تاریخی) 147

3-5-5-4- اماکن مذهبی و زیارت گاهی (مساجد قدیمی، مقابر و امام زادهها، گورستانهای تاریخی و سایر آثار زیارتی) 149

3-5-6- تاسیسات و تجهیزات گردشگری 153

3-5-6-1- واحدهای اقامتی 153

3-5-6-2- جاده ها و شبكه ارتباطی 156

3-5-6-3- امكانات حمل و نقل 164

فصل چهارم:تحلیل وضع موجود و برنامه توسعه گردشگری روستا 168

4-1- تحلیل وضع موجود (امکانات و تنگناها) 168

4-2- اهداف و سیاستهای توسعه گردشگری روستا (استراتژی و طرح راهبردی) 169

4-3- فرآیند مدیریت راهبردی 169

4-4- تدوین چشمانداز، مأموریت، اهداف و راهبردهای کلان روستای گردشگری آهو 170

4-5- مرحله صفر 171

4-5-1-تعیین چشمانداز روستای گردشگری آهو 171

4-5-2- شناسایی مأموریت روستای گردشگری آهو 172

4-5-3- تعیین اهداف 173

4-6- مرحله ورودی 174

4-6-1- تعیین عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر تدوین راهبردهای کلان 174

4-6-1-1- ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) 175

4-6-1-2- ماتریس ارزیابی عوامل داخلی(IFE) 177

4-7- مرحله مقایسه 178

4-7-1- تشکیل ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و ضعفها (SWOT) 178

4-7-2- تشكیل ماتریس داخلی و خارجی(IE) 181

4-8- مرحله تصمیم گیری 183

4-8-1- ماتریس برنامهریزی راهبردی کمی (QSPM) 184

4-9- برنامه و طرح های پیشنهادی 188

فصل پنجم : آزمون فرضیات و ارائه پیشنهاد 193

5-1- آزمون فرضیات 193

5-2- برنامه ها و پیشنهادات 201

منابع و مآخذ 204

فهرست جداول

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

جدول شماره 1 -آثار اقتصادی جهانگردی 25

جدول شماره 2 -آثار فرهنگی ـ اجتماعی گردشگری 26

جدول شماره 3 – آثار محیطی جهانگردی 28

جدول شماره 4- نظام گردشگری از دیدگاه گان 30

جدول شماره5 – مراحل برنامه ریزی استراتژیك 45

جدول شماره6 – ماتریس ارزیابی عوامل خارجی(EFE) 50

جدول شماره 7 – ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) 52

جدول شماره8- ماتریس برنامهریزی استراتژیك کمی (QSPM) انواع استراتژی های قابل اجرا 60

جدول شماره 9 -تقسیمات سیاسی شهرستان آشتیان 69

جدول شماره 10 – درجه حرارت منطقه مورد مطالعه، سانتیگراد 78

جدول شماره 11 – میانگین ماهانه رطوبت نسبی هوا در منطقه مورد مطالعه، درصد 79

جدول شماره 12 – ویژگیهای بارش در منطقه مورد مطالعه، 1385 ـ میلیمتر 80

جدول شماره 13 – برخی از گونه های همراه در تیپ اصلی گروه Astragalus و زیر تیپ های آن 82

جدول شماره 14 – توزیع جمعیت در گروه های عمده سنی شهرستان آشتیان 1385 95

جدول شماره 15 – ترکیب سنی به تفکیک نقاط شهری و روستایی شهرستان آشتیان 1385 96

جدول شماره 16 – نسبت جنسی جمعیت بر حسب نقاط شهری و روستایی آشتیان 1385 97

جدول شماره 17 – .ساختار جنسی جمعیت دهستان گرکان 98

جدول شماره 18 – تعداد و نرخ رشد جمعیت شهرستان آشتیان85 -1365 100

جدول شماره 19 – تعداد و بعد خانوار شهرستان آشتیان 1385 101

جدول شماره 20 – بعد خانوار دهستان گرکان 102

جدول شماره 21 – جمعیت و باسوادان 6 ساله و بیشتر شهرستان آشتیان 1385 103

جدول شماره 22 – بررسی میزان با سوادی در دهستان گركان 104

جدول شماره 23 – تعداد دانش آموزان ، کارکنان ، آموزشگاه و کلاس به تفکیک مقاطع تحصیلی شهرستان آشتیان 1385 105

جدول شماره 24 – مهاجران وارد شده طی 10سال گذشته برحسب جنس ، علت مهاجرت به روستاهای شهرستان آشتیان 105

جدول شماره 25 – تعداد مؤسسات درمانی فعال و تخت های موجود در آنها بر حسب وضعیت حقوقی -1387 106

جدول شماره 26 – وضعیت برخورداری از پزشك، آزمایشگاه، داروخانه و مركز پرتونگاری در استان مرکزی و شهرستان آشتیان -1387 106

جدول شماره 27- مراكز بهداشتی ـ درمانی در استان مرکزی و شهرستان آشتیان-1387 107

جدول شماره 28 – توزیع جمعیت فعال و غیر فعال در بخش اقتصادی شهرستان آشتیان سال1385 107

جدول شماره 29 – توزیع شاغلان 10 ساله و بیشتر بر حسب گروه های عمده فعالیت شهرستان آشتیان (درصد) 1385 110

جدول شماره 30 – سهم اشتغال بخش های عمده اقتصادی شهرستان آشتیان 1385 111

جدول شماره 31 – بهره برداری های كشاورزی سرشماری شده بر حسب نوع بهره بردار:1382 112

جدول شماره 32 – بهره برداری های كشاورزی بر حسب نوع فعالیت : 1382 113

جدول شماره 33 – مساحت اراضی کشاورزی بهره برداری های با زمین برحسب وسعت 1382 113

جدول شماره 34 – تعداد بهره برداری و دام شهرستان آشتیان :1382 114

جدول شماره 35 – تعداد كارگاه های صنعتی دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالكیت ، طبقات كاركن 1385 115

جدول شماره 36 – تعداد كارگاه های صنعتی خصوصی دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالكیت ، طبقات كاركن 1386 115

جدول شماره 37 – تعداد كارگاه های صنعتی عمومی دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالكیت ، طبقات كاركن 1386 116

جدول شماره 38 – مشخصات واحدهای خدماتی و تعداد شاغلین آنها در شهرستان آشتیان 1385 116

جدول شماره 39 – خدمات عمومی شهر آشتیان 1385 117

جدول شماره 40 – تقسیم بندی جاذبه های گردشگری 134

جدول شماره 41- لیست جاذبه های طبیعی شهرستان آشتیان 135

جدول شماره 42- لیست جاذبه های تاریخی شهرستان آشتیان 135

جدول شماره 43- لیست جاذبه های مذهبی شهرستان آشتیان 136

جدول شماره 44 – پروفایل جاذبه ها و منابع گردشگری روستای آهو بخش آشتیان استان مرکزی 152

جدول شماره 45 – لیست هتل های استان مركزی 153

جدول شماره 46 – تأسیسات اقامتی برحسب درجه 153

جدول شماره 47 – تعداد اتاق های تأسیسات اقامتی برحسب درجه 154

جدول شماره 48 – تعداد تخت تأسیسات اقامتی برحسب درجه 154

جدول شماره 49 – تعداد مسافرخانه برحسب درجه (مهمانپذیر) 154

جدول شماره 50 – تعداد اتاق مسافرخانه برحسب درجه 154

جدول شماره 51 – تعداد اقامت گاه های عمومی و کارگاه های صرف غذا و نوشیدنی برحسب نوع فعالیت و طبقات کارکن- 1385 155

جدول شماره 52 – تعداد اقامت گاه های عمومی و کارگاه های صرف غذا و نوشیدنی در نقاط شهری و روستایی- 1385 155

جدول شماره 53 – تعداد اقامت گاه های عمومی و کارگاه های صرف غذا و نوشیدنی برحسب طبقات کارکن 156

جدول شماره 54 – راه های تحت حوزه استحفاظی اداره کل راه و ترابری استان مرکزی 157

جدول شماره 55 – طول راه های روستایی استان مرکزی وشهرستان آشتیان به تفکیک آسفالت ، شوسه و خاکی 1387 158

جدول شماره 56 – طول انواع خطوط و تعداد ایست گاه های راه آهن( كیلومتر) 158

جدول شماره 57 – تعداد پرواز و مسافر و بار پروازهای داخلی استان مرکزی-1387 158

جدول شماره 58 – تعداد تلفن های شهرستان و استان سال 1387 162

جدول شماره 59 – تعداد واحدهای پستی مورد بهربرداری 163

جدول شماره 60 – آمار مراسلات پستی استان در بخش های مختلف سال 1387 164

جدول شماره 61 – آمار مراسلات پستی شهرستان در بخش های مختلف سال 1387 164

جدول شماره 62 – تعداد سفر و مسافر جابه جا شده درون استانی و برون استانی از طریق پایانه های مسافربری توسط انواع وسایل نقلیه عمومی مسافری جاده ای سال 1385 165

جدول شماره 63 – مسافر و بار خالص حمل شده از ایستگاه های راه آهن استان 165

جدول شماره 64 – تعداد تونل ها ، پل ها و راهدارخانه های مسیر راه های استان را در سال 1387 165

جدول شماره 65 – تعداد وسایل نقلیه عمومی درون شهری را بر حسب نوع در سال 1387 166

جدول شماره 66 – مشخصات عومی شرکت های تعاونی حمل ونقل فعال در سال 1387 166

جدول شماره 67 – نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای پیش روی روستای گردشگری آهو 168

جدول شماره 68 – مراحل برنامهریزی راهبردی 170

جدول شماره 69 – ماتریس ارزیابی عوامل خارجی حاکم بر منطقه (EFE) 176

جدول شماره 70 – ماتریس ارزیابی عوامل داخلی حاکم بر منطقه (IFE) 177

جدول شماره 71 – ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و نقاط ضعف (SWOT) 180

جدول شماره 72 – ماتریس برنامهریزی راهبردی کمی (QSPM) 185

جدول شماره 73 – ارزیابی وضعیت موجود سیستم گردشگری روستای آهو 189

جدول شماره 74 – نتایج حاصل از ارزیابی وضعیت موجود سیستم گردشگری روستای آهو 189

جدول شماره 75 – مراحل برنامه ریزی راهبردی 193

جدول شماره 76 – ماتریس ارزیابی عوامل خارجی حاکم بر منطقه (EFE) 195

جدول شماره 77 – ماتریس ارزیابی عوامل داخلی حاکم بر منطقه (IFE) 196

جدول شماره 78 – ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و نقاط ضعف (SWOT) 198

جدول شماره 79 – ارزیابی وضعیت موجود سیستم گردشگری روستای آهو 201

جدول شماره 80 – نتایج حاصل از ارزیابی وضعیت موجود سیستم گردشگری روستای آهو 202

فهرست نمودارها

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

شکل شماره 1- اصول پایداری 18

شکل شماره 2- ساختار نظریه پایداری : برقراری توازن میان ابعاد اصلی برنامه ریزی توسعه 19

شکل شماره 3- ساختار نظریه پایداری 20

شکل شماره 4- ابعاد ساختاری توسعه پایدار 20

شكل شماره 5- بازار گردشگری داخلی و بین المللی 29

شكل شماره 6 – سیستم گردشگری از دیدگاه گان 30

شكل شماره 7- سیستم گردشگری از دیدگاه رای 31

شكل شماره 8- اجزاء مقصد گردشگری اجزاء مقصد گردشگری 32

شكل شماره 9- عناصر سیستم گردشگری 33

شكل شماره 10- اجزای سیستم گردشگری 34

شكل شماره 11 – الگوی جامع مدیریت استراتژیك 43

شكل شماره 12 – تغییرات ماهیانه دما در منطقه مورد مطالعه، سانتیگراد 79

شكل شماره 13 – میانگین ماهانه رطوبت نسبی هوا 80

شكل شماره 14 – تغییرات ماهیانه بارش در منطقه مورد مطالعه، میلیمتر 81

شكل شماره 15 – توزیع سنی جمعیت به تفکیک گروههای عمده سنی شهرستان آشتیان 1385 95

شكل شماره 16 – نسبت جنسی جمعیت شهرستان آشتیان به تفكیك نقاط شهری و روستایی 97

شكل شماره 17 – ساختار جنسی جمعیت دهستان گرکان 99

شكل شماره 18 – نرخ رشد جمعیت شهرستان آشتیان 85-1365 100

شكل شماره 19 – بعد خانوار دهستان گرکان 102

شكل شماره 20- درصد با سوادی در دهستان گرکان 104

شكل شماره 21 – توزیع جمعیت فعال و غیر فعال شهرستان آشتیان ( به درصد ) 1385 108

شكل شماره 22 – توزیع جمعیت شاغل و بیکار شهرستان آشتیان ( به درصد) 1385 108

شكل شماره 23 – درصد توزیع شاغلان 10 ساله و بیشتر بر حسب گروه های عمده فعالیت شهرستان آشتیان 1385 111

شكل شماره 24 – سهم اشتغال بخش های عمده اقتصادی شهرستان آشتیان 1385 112

شكل شماره 25 – تقسیم بندی جاذبه ها 133

شكل شماره 26 – الگوی جامع برنامهریزی راهبردی 170

شكل شماره 27 – ماتریس ارزیابی داخلی و خارجی (IE) روستای گردشگری آهو 183

شكل شماره 28 – ماتریس ارزیابی داخلی و خارجی (IE) روستای گردشگری آهو 199

فهرست تصاویر

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

شکل شماره 1 – چشم اندازه های بکر طبیعی 142

شکل شماره 2 – کوچه باغ های زیبای روستای آهو 142

شکل شماره 3 – باغ های قدیمی روستای آهو 143

شکل شماره 4 – درختان و پوشش گیاهی روستای آهو 143

شكل شماره 5 – خانه ویلایی وزیر شاهنده در روستای آهو 148

شكل شماره 7 – گنبد امامزاده بی بی شهربانو 149

شكل شماره 8 – نمای بیرونی امامزاده عبدالله 150

شكل شماره 9 – بی بی شهربانو و امامزاده عبدالله 150

فهرست نقشه ها

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

شكل شماره 1 – موقعیت شهرستان آشتیان و روستای آهو در كشور 70

شكل شماره 2 – موقعیت روستای آهو در شهرستان آشتیان و استان مركزی 71

شكل شماره 3- موقعیت روستای آهو در بین سكونتگاه های مجاور 72

شكل شماره 4 – سطوح ارتفاعی محوده روستای آهو 75

شكل شماره 5 – طبقات شیب محدوده روستای آهو 76

شكل شماره 6 – جهات شیب محدوده روستای آهو 77

شكل شماره 7 – پوشش گیاهی محدوده روستای آهو 83

شكل شماره 8 – واحدهای زمین شناسی محدوده روستای آهو 86

شكل شماره 9 – موقعیت روستای آهو نسبت به مناطق تحت مدیریتسازمان حفاظت محیط زیست89

شكل شماره 10 – هیدرولوژی محدوده روستای گردشگری آهو 91

شكل شماره 11 – منابع اراضی روستای آهو 94

سپاسگذاری

حمد و سپاس فراوان پروردگار دانا و توانا راکه ظرفیت و توانایی آموختن را در انسان نهادینه نمود و بزرگترین سوگند خود را با قلم یاد آور شد؛ با احترام فراوان به نام آوران عرصه علم و اندیشه و بویژه اندیشمندان علم جغرافیا که در مقاطع كارشناسی و کارشناسی ارشد تو فیق آموختن دانش را در محضر ایشان کسب نمودم؛ از این روی، همیشه و با افتخار از زحمات استاد گرانمایه، سرکارخانم دکتر پروانه عزیزی در مقام استاد راهنما و خواهری بزرگتر و دلسوز که علاوه بر راهنمایی های ارزنده همیشه یاور بنده بوده اند و قطعاً بدون زحمات ایشان به پایان رساندن این پایان نامه امکان پذیر نمی شد، تشکر و قدر دانی می نمایم؛ از استاد ارجمند جناب آقای دکتر حیدر لطفی به عنوان استاد مشاور و راهنمایی­های ارزنده ایشان بواسطه تلاشهای ارزنده و بی شائبه شان برای هدایت و همراهی در تسهیل و به پایان رساندن این رساله صمیمانه سپاسگزارم.

از یکایک اساتید ارجمند گروه جغرافیا بخاطر زحمات ایشان در طی دوران تحصیل سپاسگزارم.

فصل اول

كلیات تحقیق

فصل اول:كلیات تحقیق

1-1- بیان مسأله

گردشگری یکی از بزرگترین صنایع اقتصادی دنیا بشمار میرود. این صنعت12% ازتولید ناخالص داخلی(GDP) جهان و 7% از مشاغل دنیا را ایجاد نموده است. تعداد گردشگران دنیا در سال2006، 860 میلیون نفر بوده است که انتظار می رود این تعداد در سال 2020 به 6/1میلیارد نفر برسد و بیش از 2 تریلیون دلار خرج خواهند کرد. ( شاهد ، 1389 ، ص 5 ) در حالی که درآمد جهانی جهانگردی همه ساله بالغ بر صدها میلیارد دلار است، ایران در زمره با استعدادترین کشورها قرار دارد و از نظر جاذبه های گردشگری جزء 10 کشور برتر دنیا محسوب می شود، متاسفانه سهم بسیار ناچیزی از این صنعت را به خود اختصاص داده است و با وجود جاذبه های فراوان تاریخی و فرهنگی از این سفره گسترده تنها چند صد هزار دلار بهره می جوید. ( شاهد ، 1389 ، ص 7 )

منابع و توان مندی های گردشگری در راستای توسعه گردشگری روستایی از اولویت های مورد توجه جهت قدرت جذب روستا محسوب می شوند. روستای گردشگری آهو از توابع بخش آشتیان استان مرکزی است که دارای قابلیت ها و توان مندی های ویژه در راستای توسعه گردشگری می باشد.

لذا در تحقیق حاضر با استفاده از تكنیك های برنامه ریزی استراتژیك به شناسایی توان مندی های گردشگری روستای آهو پرداخته و در نهایت با توجه به نقاط قوت و ضعف این روستا به ارائه راهبردهای مدیریتی جهت توسعه همه جانبه این روستا و نیز معرفی این منطقه در غالب یك منطقه گردشگری و اكوتوریستی برای گردشگران داخلی و خارجی می پردازیم .

1-2- اهداف تحقیق

هدف در برنامه ریزی، نهایتی است که برنامه ریزی به سو و سمت آن جهت گرفته و منظوری است که برای آن سیستم برنامه ریزی سازمان یافته است. در تدوین اهداف آنچه که باید قبل از هر چیزی انجام شود، تجزیه و تحلیل محیط داخلی و خارجی منطقه­ای است که توسعه گردشگری آن مدنظر می باشد. این تجزیه و تحلیل موجب می شود که اهداف به صورت واقع گرایانه تدوین شده و قابلیت دست یابی آنها امکان­پذیر باشد. نکته دیگری که باید در تدوین اهداف گردشگری یک مقصد به آن توجه داشت این است که هدف های تعیین شده باید اهداف طرح های فرادست خود را در خود منعکس نموده و آنها را تقویت نمایند.

به طور کلی اهداف زیر را می توان برای این تحقیق در نظر گرفت:

• شناسایی توان مندی های گردشگری دارای توجیه اقتصادی، اجتماعی_فرهنگی و زیست محیطی و تبیین راهبردهایی جهت به فعالیت درآوردن آنها

• شناسایی مزیت های نسبی و رقابتی منطقه مورد نظر و بهره گیری از آنها در جهت توسعه این منطقه

• نیاز سنجی خدمات گردشگری مورد نیاز گردشگران بالقوه و کنونی، پیش بینی و استقرار این واحدها

• دست یابی به توسعه پایدار در فعالیت های اقتصادی گردشگری و كمك به افزایش ماندگاری گردشگران از طریق توسعه زیرساخت های لازم

1-3- سوالات تحقیق

• آیا انجام برنامه ریزی راهبردی به توسعه فرصت های محیطی روستای آهو و به فعل درآوردن این فرصتها كمك می كند؟

1-4- فرضیات تحقیق

• به نظر می رسد توسعه زیرساخت های گردشگری در جذب گردشگران نقش موثری داشته است.

• به نظر می رسد فقدان برنامه ریزی راهبردی و استراتژیك باعث از بین رفتن فرصت های محیطی بالقوه در روستای گردشگری آهو شده است .

1-5- پیشینه تحقیق

تا كنون تحقیقی در خصوص این موضوع در كشور انجام نگرفته است .

1-6- روش تحقیق

در راستای تبیین وضعیت موجود استدلال فرضیه ها و ارائه الگوی مناسب و معنی دار برای توسعه بهینه منطقه مورد بررسی سه روش توصیفی – تحلیلی – ترکیبی در یک کلیت منطقی در چارچوب فرآیند تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد .

در وضعیت توصیفی وضعیت موجود منطقه و هرآنچه که هست تبیین و ارزیابی می شود . سپس در مرحله رد یا اثبات فرضیات از روش تحلیلی استفاده می کنیم . در این روش هدف تجزیه و تحلیل برنامه های توسعه ای ( اجزاء و عناصر ) برای کشف وجوه مختلف ساختاری –کارکردی ومکانی–فضایی آنهاست.

در مرحله آخر با استفاده از روش ترکیبی ، وجوه شناخته شده در یک کلیت واحد قرار می گیرد و به كشف واقعیات توسعه می انجامد.

1-6-1- روش جمع آوری اطلاعات

الف )روش کتابخانه ای

در این روش منابع اطلاعاتی مورد نیاز از جمله کتب ، مقالات ، آمار و نقشه ها از کتابخانه ها و سازمان ها و ارگان های مربوط و مراکز اطلاع رسانی جمع آوری می شود.

ب )روش میدانی

با توجه به عدم دست رسی به بعضی اطلاعات و هم چنین لزوم مقایسه کردن بعضی از اطلاعات ، حضور در منطقه مورد بررسی و انجام مشاهدات و ادراکات عینی واقعیات و برداشت های حضوری ضرورت پیدا می کند.

1-6-2- ابزار گردآوری اطلاعات : (پرسشنامه، کارت مصاحبه، کارت مشاهده، کارت آزمون، فیش، جدول و غیره)

پرسشنامه

مصاحبه

فیش

1-6-4- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

در تحلیل و تفسیر اطلاعات گردآوری شده در محدوده مورد مطالعه از روش های آماری و نرم افزارهای جغرافیایی نظیر نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی ( Gis )، نرم افزارهای تحلیل آماری نظیر Excel ، نرم افزارهای طراحی نظیر Photoshop،Auto CADاستفاده و سعی شده است که با استفاده از تركیب روش های مرسوم برنامه ریزی راهبردی نظیر تحلیل اکولوژیکی ، SWOT ، QSPM و … برای تبیین مساله استفاده شود و رابطه انسان و محیط در ناحیه به طور پایدار مورد مطالعه قرار گیرد.

1-7- جامعه آماری و نمونه تحقیق

جامعه آماری عبارتست : از مجموعه کامل اندازه های ممکن یا اطلاعات ثبت شده از یک صفت کیفی در مورد گردآورنده کامل واحدها ، که می خواهیم استنباط هایی راجع به آن انجام دهیم . در این تحقیق کلیه مشاهدات و اطلاعات به صورت کیفی بوده از طریق تشکیل تیم دلفی گردآوری شده است .

1-8- تنگناها و محدودیت های تحقیق

• کمبود یا نبود منابع و مآخذ در زمینه برنامه ریزی استراتژیک در کتاب خانه ها و مراکز علمی و هم چنین فقدان آمار و اطلاعات دقیق و کامل از تعداد گردشگران ورودی به منطقه

• عدم همکاری وهماهنگی میان ادارات و نهادهای ذی ربط و سازمان های مرتبط در خصوص ارائه آمار و اطلاعات

• عدم آمار و اطلاعات دقیق در رابطه با کسب درآمد از طریق توسعه گردشگری در منطقه

• مشکلات زمانی به دلیل محدودیت وقت جهت کسب آمار و اطلاعات

2-4-1- گردش گری فرهنگی- تاریخی.. 14

2-4- 2-گردش گری ماجراجویانه. 14

2-4- 3-گردش گری ورزشی. 15

2-4- 4- گردش گری درمانی. 15

2-4- 5- گردش گری انبوه یا تفریحی. 16

2-4- 6- گردش گری نوستالژیك.. 16

2-4- 7- گردش گری روستایی.. 17

2-4- 8- گردش گری قومی.. 17

2-4- 9- گردش گری شهری. 18

2-4- 10- گردش گری مبتنی بر كسب و كار. 18

2-4- 11- گردش گری مذهبی.. 19

2-4- 12- گردش گری مبتنی بر روی دادها. 20

2-4- 13- طبیعت گردی.. 20

2-4- 14- گردش گری برای دیدار بستگان. 20

2-5- تاریخچه گردش گری.. 21

2-6-منابع و جاذبه های گردش گری. 24

2-7-گردش گری و آثار آن. 24

2-7-1- آثار اقتصادی جهان گردی. 24

2-7-2- آثار اجتماعی و فرهنگی. 25

2-7-3- آثار محیطی. 28

2-8-نظریه های مختلف در خصوص گردش گری.. 29

2-8-1-نظریه كرامپتون. 31

2-8-2-نظریه اشمیت هاوزر. 32

2-8-3-نظریه های اوپی دیک، وان وین و ورهالن.. 32

2-8-4-نظریه های کوهن. 32

2-8-5-نظریه پلاگ. 33

2-9- مدیریت گردش گری . 34

2-10- برنامه ریزی . 40

2-11-واژگان فنی برنامه ریزی جهان گردی و مراجع. 42

2-1-1- هدف علمی(objective).. 42

2-11-2 – خط مشی(pllicy).. 42

2-11-3- برنامه (plan).. 42

2-11-4- راهبرد. 42

2-12- ویژگی های برنامه ریزی. 42

2-13- انواع برنامه ریزی. 43

2-13-1- انواع برنامه ریزی از نظر مدت زمان اجرا. 43

2-13-2- انواع برنامه ریزی از نظر وسعت اجرا. 43

2-13-3- انواع برنامه ریزی از نظر هدف. 43

2-13-4- انواع برنامه ریزی از نظر سطوح مکانی. 43

2-13-5- انواع دیگر. 44

2-14-اهمیت برنامه ریزی جهان گردی. 44

2-15-سطوح و انواع برنامه ریزی جهان گردی. 45

2-15-1-سطح بین الملل. 45

2-15-2-سطح ملی. 45

2-15-3-سطح منطقه ای. 46

2-16- اکوتوریسم 46

2-17-توریسم ورزشی. 47

2-17-1- رفتینگ ( قایقرانی در امواج خروشان). 48

2-17-2-جذابیت و مخاطرات رفتینگ. 51

2-17-3- شرایط سنی رفتیگ . 52

2-18- تاریخچه رفتیگ در جهان . 53

2-19-پیشینه فعالیت های رفتینگ در ایران . 54

2-20- گردش گری مبتنی بر آب . 54

2-20-1- آب و گردش گری تفریحی ورزشی. 54

2-20-2- آب و گردش گری سلامت . 55

2-20-3- گردش گری سلامت و چشمه های آب معدنی . 56

فصل سوم : معرفی منطقه مورد مطالعه

3-1-جغرافیای طبیعی استان چهارمحال و بختیاری . 58

3-1-1- موقعیت جغرافیایی. 58

3-2- ناهمواری ها. 61

3-2-1- زمین شناسی عمومی . 61

3-2-2- شیب ها . 63

3-3-بررسی برخی متغیر های اقلیمی . 63

3-3-1-رژیم بادی . 64

3-3-2- رطوبت هوا . 64

3-3-3- رژیم بارشی . 65

3-3-4-رژیم دمایی . 68

3-3-5-پوشش ابری و ساعات آفتابی . 68

3-3-6-پوشش گیاهی. 69

3-3-7-حیات وحش. 70

3-3-7-1-گونه های نادر گیاهی و جانوری. 70

3-4-منابع آبی. 72

3-5-جغرافیای انسانی استان چهارمحال و بختیاری. 76

3-5-1-جمعیت . 76

3-5-2-آموزش. 77

3-5-3- مهاجرت. 77

3-5-4- خانه بهداشت . 80

3-6-جغرافیای اقتصادی. 81

3-6-1-نیروی انسانی و اشتغال بیكاری. 81

3-6-2- توزیع شاغلان در زیربخش های اقتصادی. 82

3-6-3- كشاورزی. 83

3-6-4-دام داری. 84

3-6-5-صنعت. 84

3-7-ویژگی های فرهنگی استان چهارمحال و بختیاری. 84

3-7-1- زبان . 87

3-7-2-آداب و رسوم. 88

3-7-3-شب یلدا بختیاری . 88

3-7-4- جاذبه های فرهنگی استان . 89

3-7-4-1- پوشاك زنان بختیاری . 90

3-7-4-2- پوشاك مردان بختیاری . 90

3-7-5-عشایراستان چهارمحال و بختیاری. 92

3-8- صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری . 93

3-8-1- تولیدات ویژه . 94

9-3- جاذبه های طبیعی اكوتوریسمی استان چهارمحال و بختیاری 97

3-9-1- دشت لاله های واژگون . 97

3-9-2-آبشار دره عشق . 98

3-9-3- آبشار آتشگاه . 99

3-9-4- آبشار تونل كوهرنگ . 100

3-9-5- غار یخی چما. 100

3-9-6- غار سراب . 100

3-9-7- پیر غار . 100

3-9-8- غار منج . 101

3-9-9- غار خراجی . 101

3-10- دریاچه ها و تالاب ها . 101

3-10-1- تالاب چغاخور . 102

3-10-2- تالاب دهنو . 102

3-10-3- تالاب گندمان . 102

3-10-4- تالاب سولگان . 102

3-10-5- رودخانه بازفت . 103

3-10-6- رودخانه كارون . 103

3-10-7- رودخانه زاینده رود . 104

3-11-پیست اسكی چلگرد . 104

3-12- چشمه های استان . 105

3-12-1- چشمه دیمه . 105

3-12- 2- چشمه كوهرنگ . 105

3-12- 3- چشمه برم . 106

3-12- 4- چشمه های مولا و سرداب . 106

3-12- 5- چشمه سیاسرد . 106

3-13- مناطق حفاظت شده . 107

3-13- 1- تنگ صیاد . 107

3-13- 2- منطقه حفاظت شده سبزكوه . 107

13-14-ویژگیهای تاریخی استان . 108

3-15- جاذبه های تاریخی و مذهبی . 108

3-15-1- اماكن مذهبی . 108

3-15-2- بناهای عام المنفعه . 109

3-15-3- پل زمانخان . 109

3-15-4- قلعه دزك. 109

3-15-5- قلعه سردار اسعد بختیاری. 110

3-15-6- خانه آزاده چالشتر . 110

3-15-7- خانه ستوده چالشتر . 110

3-15-8- سنگ نوشته های مشروطیت . 110

3-15-9- اطاق سنگی های جونقان . 111

3-15-10- شیر سنگی بختیاری ها . 111

3-15-11- بردگوری ها . 111

3-15-12-مسجد اتابكان. 112

3-16- موقعیت جغرافیایی منطقه سامان . 112

3-16-1-ویژگی های اقلیمی شهر سامان . 113

3-16-2- دمای هوا . 114

3-16-3- روزهای یخبندان. 114

3-16-4- بارش. 115

3-16-5-باد . 115

3-17-منابع عمده آبی . 115

3-17-1-آب های سطحی . 115

3-17-2- آب های زیر زمینی . 115

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1- بررسی توان اكولوژیكی منطقه در زمینه ی گردش گری. 118

4-2- پتانسیل های موجود در منطقه سامان . 119

4-3- زمینه های فرهنگی- تاریخی . 120

4-4- روش بیكر . 123

4-5- فرآیند مدیریت راهبردی. 128

4-6- تدوین چشم انداز، مأموریت، اهداف و راهبردهای کلان منطقه سامان 128

4-7- مرحله صفر. 129

4-7-1-تعیین چشم انداز شهر سامان. 129

4-7-2- تعیین عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر تدوین راهبردهای کلان 130

4-7-2-1- ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ( E F E).. 130

4-7-2-2- ماتریس ارزیابی عوامل داخلی(IFE). 132

4-8- مرحله مقایسه. 133

4-8-1-تشکیل ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و ضعفها (SWOT) 133

4-8-2- تشكیل ماتریس داخلی و خارجی(IE). 134

4-9- مرحله تصمیم گیری. 135

4-9-1- ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM).. 136

10-4- گزارش بازدید و بررسی های میدانی از منطقه سامان. 149

فصل پنجم : نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

5-1-آزمون فرضیات. 151

5-2- برنامه ها و نتیجه گیری. 157

5-3- مدیریت و برنامه ریزی اقتصادی –اجتماعی – فرهنگی منطقه.. 159

5-3-1- مدیریت و برنامه ریزی توسعه ی گردش گری. 160

5-3-2- مدیریت و برنامه ریزی توسعه و ارتقاء محیط زیست منطقه. 160

5-3-3- مدیریت و برنامه ریزی توسعه ی كالبدی – فضایی منطقه . 162

5-4- پیشنهادات . 162

منابع فارسی . 164

منابع انگلیسی . 167

فهرست جداول

عنوان صفحه

 

جدول شماره 2-1 منابع و جاذبه های عمده گردش گری …………………………….. 24

جدول شماره 2-2 آثار اقتصادی جهان گردی ………………………………………………… 25

جدول شماره 3-2آثار فرهنگی ـ اجتماعی گردش گری …………………………………. 26

جدول شماره 4-2 آثار محیطی جهان گردی …………………………………………………….. 29

جدول شماره 2-5 تقسیم بندی کوهن از گردش گران …………………………………… 33

جدول شمار3-1 مشخصات عمومی شهرستان های استان چهارمحال و بختیاری بر اساس تقسیمات کشوری – سال 1389 …………………………… 59

جدول شماره 3-2انواع شیب ……………………………………………………………………………. 63

جدول 3-3گونه های مختلف جانوری …………………………………………………………………. 70

جدول3-4 انواع پرندگان وتعداد گونه های آن در استان چهار محال وبختیاری 71

جدول شماره 3-5حوزه های آبریز موجود در استان …………………………………. 73

جدول شماره3-6 منابع آب استان چهارمحال و بختیاری (اطلاعات مربوط به سال 1384)……………………………………………………………………………………………………………………………….. 74

جدول شماره3-7جمعیت بر حسب جنس و سن آبان 1385 ……………………………….. 76

جدول شماره3-8جمعیت شهری و روستایی (نفر)سال 85 …………………………….. 77

جدول 3-9 مهاجران خارج شده و وارد شده به هر یک از استانهای کشور طی سال هال 85-1375 ……………………………………………………………………………………………………………… 78

جدول 3-10مهاجران وارد شده به استان چهارمحال و بختیاری طی 10 سال گذشته برحسب سن و آخرین محل اقامت ………………………………………………………………………………….. 79

جدول شماره3-11 تعداد خانه های بهداشت فعال روستاها و جمعیت تحت پوشش آنها 1389 …………………………………………….. 80

جدول شماره3-12 توزیع جمعیت فعال و غیر فعال در بخش اقتصادی استان چهارمحال و بختیاری سال1385 …………………………………… 81

جدول شماره3-13 توزیع شاغلان 10 ساله و بیشتر بر حسب گروه های عمده فعالیت استان چهارمحال و بختیاری …………………………… 82

جدول شماره3-14 بهره برداری های كشاورزی سرشماری شده بر حسب نوع بهره بردار:1382 …………………………………………………. 83

جدول شماره 3-15 بهره برداری های كشاورزی بر حسب نوع فعالیت : 1382 83

جدول شماره 3-16 مساحت اراضی کشاورزی، بهره برداری های با زمین برحسب وسعت 1382 …………………………………………………. 84

جدول شماره 3-17 تعداد بهره برداری و دام استان چهارمحال و بختیاری :1382 …………………………………………………. 84

جدول شماره 3-18 تعداد كارگاه های صنعتی دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالكیت ، طبقات كاركن …………………………….. 85

جدول شماره 3-19 تعداد كارگاه های صنعتی خصوصی دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالكیت ، طبقات… …………………………… 85

جدول شماره 3-20تعداد كارگاه های صنعتی عمومی دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالكیت ، طبقات… ………………………….. 85

جدول شماره3-21 میزان بهره برداری از آب های زیر زمینی …… 115

جدول شماره4-1 جاذبه های گردش گری منطقه سامان …………. 120

جدول شماره 4-2تقویم گردش گری منطقه سامان ……………… 121

جدول شماره 4-3درجه بندی ضرایب آسایش منطقه نمونه گردش گری سامان 122

جدول شماره4-4مشخصات جغرافیای ایستگاه سامان …………… 123

جدول شماره 4-5 درجات قدرت خنک کنندگی محیط و آستانه های بیوکلیمایی برحسب بررسی بیکر ………………………………………. 124

جدول شماره4-6 شاخص بیکر منطقه سامان سال 1385 …………. 125

جدول شماره 4-7 شاخص بیکر منطقه سامان سال 1386 ………… 125

جدول شماره4-8 شاخص بیکر منطقه سامان سال 1387 …………. 126

جدول شماره4-9 شاخص بیکر منطقه سامان سال1388…………… 126

جدول شماره4-10 شاخص بیکر منطقه سامان 1389…………….. 127

جدول شماره4-11شاخص بیکر منطقه سامان 1390……………… 127

جدول شماره 4-12 مراحل برنامه­ریزی راهبردی……………… 129

جدول شماره 4-13ماتریس برنامه­ریزی راهبردی کمی (QSPM) …… 137

جدول4-14 نظام تحلیل و ارزیابی جاذبه های گردش گری دراستان چهارمحال و بختیاری برپایه مدل SWOT…………………………………… 140

جدول4-15 نظام تحلیل وارزیابی جاذبه های گردش گری دراستان چهارمحال و بختیاری برپایه مدل SWOT ………………………………….. 141

جدول4-16 نظام تحلیل وارزیابی جاذبه های گردش گری دراستان چهارمحال وبختیاری برپایه مدلSWOT …………………………………… 141

جدول4-17نظام تحلیل وارزیابی جاذبه های گردش گری در استان چهارمحال و بختیاری برپایه مدل SWOT ………………………………….. 142

جدول شماره 4-18تحلیل نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و محدودیت ها در منطقه سامان ………………………………………………… 143

جدول شماره 4-19 استنتاج مربوط به امکانات محدودیت ها، فرصت هاو تهدیدهای قانونی-حقوقی و اداری ……………………………… 145

حدول شماره4-20 استنتاجهای مربوط به امکانات، محدودیتها، فرصتها و تهدیدهای کالبدی و فضایی …………………………………… 146

جدول شماره4-21 استنتاجهای مربوط به امکانات، محدودیتها، فرصتها و تهدیدهای محیطی و زیست محیطی ……………………………….. 146

جدول شماره 4-22 استنتاجهای مربوط به امکانات، محدودیتها، فرصتها و تهدیدهای اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی …………………………… 147

جدول شماره 4-23 استنتاجهای مربوط به امکانات، محدودیتها، فرصتها و تهدیدهای گردش گری …………………………………………. 148

جدول شماره 5-1 مراحل برنامه ریزی راهبردی……………… 149

جدول شماره 5-2 ماتریس ارزیابی عوامل خارجی حاکم بر منطقه (EFE) 152

جدول شماره 5-3 ماتریس ارزیابی عوامل داخلی حاکم بر منطقه (IFE) 152

جدول شماره 5-4 ماتریس تهدیدات، فرصت­ها، نقاط قوت و نقاط ضعف (SWOT) 155

فهرست شكل ها

عنوان صفحه

شكل شماره ی 2-1تأثیرات اجتماعی – فرهنگی گردش گری در چهارچوب محیط گسترده جامعه ………………………………………………………………………………………………………………….. 27

شکل شماره2-2 دوران های تحول دربرنامه ریزی توسعه جهان گردی 41

شکل شماره 2-3رفتینگ ورزشی ……………………………………………………………………….. 49

شکل2-4ورزش رفتینگ ………………………………………………………………………………………… 51

شکل شماره2-5مخاطرات ورش رفتینگ …………………………………………………………….. 52

شکل3-1نقشه موقعیت استان چهارمحال وبختیاری …………….. 58

شکل شماره 3-2شهرستان های استان چهارمحال و بختیاری …….. 59

شکل شماره3-3مساحت شهرستان های استان چهارمحال و بختیاری ….. 60

شکل 3-4نقشه موقعیت استان چهارمحال و بختیاری در کشور …….. 60

شکل3-5نقشه وراهنمای نقشه زمین شناسی استان چهار محال وبختیاری 62

شکل شماره3-6 پهنه بندی آب و هوایی استان چهارمحال و بختیاری . 67

شکل 3-7نقشه پهنه بندی اقلیمی سیلیانوف در استان چهار محال وبختیاری 69

شکل3-8 حجم آب خام در شهر ها ی استان چهارمحال و بختیاری ….. 75

شكل شماره3-9 نمودار توزیع جمعیت فعال و غیر فعال استان چهارمحال و بختیاری ( به درصد ) 1385 ………………………………….. 81

شکل شماره3-10کوچ عشایر ……………………………… 92

شکل شماره3-11مسیر حرکت عشایر به سمت استان چهارمحال و بختیاری 93

شکل 3-12- یک نمونه قالی چالشتر ………………………. 95

شکل3-13 لاله های واژگون ……………………………… 98

شکل شماره3-14آبشار آتشگاه …………………………… 99

شکل شماره3-15بردگوری ……………………………… 112

شکل شماره3-16موقعیت سیاسی منطقه سامان درتقسیمات کشور …… 113

شکل شماره3-17 تغیرات فصلی دمای هوا در ایستگاه پل زمانخان .. 114

شکل شماره3-18 نمودار توزیع آب های زیر زمینی به درصد ……. 116

شكل شماره4-1 نمودار الگوی جامع برنامه­ریزی راهبردی ……… 128

شكل شماره 4-2 نمودار عوامل خارجی و عوامل داخلی مؤثر بر مقصد گردش گری 130

 

چکیده:

افزایش روزافزون جمعیت جهان به ویژه در کشور های در حال توسعه ،فقر اقتصادی و پایین بودن سطح در آمد ملی کشور های مذکور باعث شده تا جمعیت این کشور ها در فشار و تنگنای اقتصادی قرار گیرند ، . این کشور ها ،علی رغم داشتن منابعطبیعی مناسبو دارا بودن منابع بالقوه درآمدی ، فقر و محرومیت را پذیرفته و پایین بودن سطح دانش و آگاهی نداشتن از نحوه بهره برداری از پتانسیل های موجود نیز مزید بر علت شده و هم چون تازیانه ای بر پیکره بی جان این کشور ها کوبیده می شود.یکی از منابعی که به صورت عمده در عصر کنونی می تواند درآمد های قابل توجهی را رقم زده و با بالا بردنتولید ناخالص ملی،در نهایت درآمد ملی را در صحنه بین المللی افزایش دهد صنعت گردش گری به خصوص اکوتوریسم است. در واقع اکوتوریسم یا گردش گری در طبیعت ، از گونه های مهم گردش گری است که بیش ترین سازگاری را با توسعه دارد. در حال حاضر اغلب کشورهای جهان در رقابتی تنگاتنگ و نزدیک در پی بهره گیری از توانمندی های کشور خود هستند تا بتوانند سهم بیشتری از درآمد ناشی از صنعت گردش گری را به خود اختصاص دهند و با ساده ترین شکل ممکن به اشتغال زایی بپردازند. با وجودی که منابع طبیعی این استانمی تواند یکی از جاذبه های ارزشمند برای جذب گردشگران داخلی و خارجی به شمار آید ،اما برنامه ریزی برای استفاده از این شرایط هنوز در ابتدای راه است و کار مهم و اساسی برای بهره برداری از جاذبه های طبیعی صورت نگرفته است.

این رساله به دنبال بررسی این فرضیه است که :به نظر می رسد بین توسعه اكوتوریسم در استان چهارمحال و بختیاری و توسعه گردش گری استان رابطه معناداری وجود دارد.هم چنین این اهداف و سوالات را پی گیری می کند– شناسایی فعالیت هایی که برای تبدیل منطقه سامان به کانون گردش گری می تواند صورت گیرد.وآیا استان چهارمحال و بختیاری قابلیت توسعه گردش گری را دارد؟

روش تحقیق در این رساله،در دو قسمت كتابخانه ای و میدانی انجام خواهد گرفت به نحوی كه در بخش كتابخانه ای با استفاده از اسناد،آمار و اطلاعات و تجربیات كشور های توسعه یافته جهان،موضوع مورد مطالعه بررسی خواهد شد. در قسمت میدانی ، ضمن بازدید از منابع گردش گری منطقه سامان و كسب نظرجامعه محلی و صاحبنظران،جدولSWOTتنظیم خواهد شد.

واژگان کلیدی:اکوتوریسم،توریسم ورزشی،برنامه ریزی ، صنعت گردش گری،استان چهارمحال و بختیاری،منطقه سامان

مقدمه:

بشر از ابتدای خلقت به جابه جایی و سفر می پرداخته است. به دست آوردن غذا، آب، امنیت یا پیدا کردن منابع جدید، انگیزه های اولیه برای تحرک و سفر بودند. اما بعد از آنکه نیاز های اولیه بشر تامین شد، تفکر و اندیشه سفر برای ، سرگرمی لذت و کشف مکان های جدید ، آغاز شد.مسافرت اولیه برای یافتن چیزهای تازه ، به تامین امکانات و فن آوری تدارک لوازم یا طریقه سفر، بستگی داشته است. مسافران اولیه با پای پیاده یا سوار بر حیوانات اهلی سفر می کردند.ساختن قایق و کشتی ، سفر های دریایی را ممکن کرد و اختراع چرخ روش های جدیدی برای مسافرت بر روی زمین را امکان پذیر نمود.هر پیشرفت و تکامل در دانش بشری و فن آوری، فرصت های نوین گردش گری برای افراد انسانی را افزایش داد. در زمانی که تمدن شکل گرفت، جاده ها بهبود پیدا کرد و حکومت ها برپا و مستحکم شدند، میل به سفر به منظور کشف مکان های جدید، کاووش برای یافتن منابع و امکانات بهتر زندگی، فراگیری دانش ، بازدید و مقاصد مذهبی افزایش یافت.

گردش گری مجموعه ای از اقدامات ، خدمات و صنایعی است که به مسافران خدمتی مانند ، حمل و نقل، تامین محل های اقامت، جایگاه های تهیه وتدارک غذا، فروشگاه هاو بازارها ، محل های تجاری و تسهیلات دیگر ارائه می دهندو سایر خدمات میهمان نوازی برای افراد یا گروه هایی که از خانه یا محل زندگی دور افتاده اند را رافراهم می کند.(مهریاری، 1389: 2)

در حال حاضر گردش گری به عنوان یکی از بزرگ ترین و متنوع ترین صنایع دنیا مطرح می باشد و رشد سریع آن تغییرات اجتماعی ، اقتصادی و محیطی فراوانی را به دنبال داشته است و به همین دلیل نیز به یک حوزه مهم مطالعاتی بین پژوهشگران مبدل شده است. از نظر اقتصادی، گردش گری بین المللی بیشترین عایدی را ایجاد می کند، دریافتی های ارزی خاص از گردش گری بین المللی بیشتر از محصولات نفتی، خودرو و تجهیزات ارتباطی تامین می شود. گردش گری نقش مهمی در ترغیب سرمایه گذاری زیرساخت ها، ایجاد درآمد برای دولت و اشتغال زایی مستقیم و غیر مستقیم در سراسر دنیا داشته است.یکی از ارکان توسعه جهان گردی، تقاضا برای آن است که از ساختار پیچیده ای نیز برخورداراست ؛ زیرا کاهش یا افزایش سهم یک کشور از درآمدها گردش گری جهانی ، به عوامل و متغییر هایی بستگی دارد که با توجه به نوع کشور ، مسائل اداری واجرایی و سطح آمار و اطلاعات موجود می تواند متفاوت باشد.ایران با توجه به امتیازات فروانی که از نظر تنوع آب و هوایی ، جاذبه های طبیعی ، تاریخ و تمدن کهن ، آثار باستانی و مذهبی ، معماری، صنایع دستی، فرهنگی و جغرافیایی دارد، از قابلیت های فراوانی برای تبدیل شدن به قطب گردش گری جهانی بر خوردار است؛ بنابراین سهم ایران از عایدی های صنعت گردش گری جهان بسیار ناچیز است.

امروزه توسعه گردش گری در تمامی عرصه ها ، چه در سطح ملی و منطقه ای و چه در سطح بین المللی مورد توجه برنامه ریزان دولتی و شرکت های خصوصی قرار گرفته است. بسیاری از کشور ها به صورت فزاینده ای به این حقیقت پی برده اند که برای بهبود وضعیت اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج دهند و درصددیافتن راه های تازه ای برآیند.(لطفی ،1384: 7)آگاهی جوامع از این که گردش گری منبع درآمد ارزی بسیار مناسب و قابل ملاحظه ای در اختیار یک کشور قرار می دهد، باعث شده تا گردش گری مفهومی بسیار گسترده در ابعاد مختلف اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی پیدا کند و به عنوان یک صنعت تلقی شود.(طهماسبی پاشاو مجیدی ، روفیا، 1384: 13)بسیاری از کشور ها این صنعت پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال، رشد بخش خصوصی و توسعه ساختار زیر بنایی می دانند. اگر چه در مناطق مختلف، شرایط متفاوت است، گردش گری همواره عامل مهمی برای توسعه اقتصادی به حساب می آید.(ابراهیمی و خسرویان، 1384: 6)

توسعه صنعت گردش گری ، به ویژه برای کشورهای در حال توسعه که با معضلاتی میزان بیکاری بالا، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند از اهمیت فراوانی برخوردار است. اقتصاد ایران نیز اتکای شدیدی به درآمدهای حاصل از صادرات نفت دارد و متغیرهای کلان اقتصادی آن باپیروی از قیمت جهانی نفت در طول زمان دچار نوسانات شدیدی می شوند. روند حاکم بر متغیرهایی مانند تولید ناخالص ملی، سرمایه گذاری ناخالص، درآمد سرانه و غیره در سه دهه اخیر اقتصاد ایران به روشنی نشان دهنده این موضوع است.از این رو ، به منظور تنوع بخشیدن به رشد اقتصادی و درآمد های ارزی و هم چنین ایحاد فرصت های جدید شغلی در کشور ، توسعه صنعت گردش گری از اهمیت فراوانی برخوردار است؛چرا که ایران از نظر جاذبه های گردش گری جز ده کشور اول جهان قرار دارد و از پتانسیل بسیار زیاد جهان گردی و گردش گری بین المللی برخوردار است.(صباغ کرمانی و امیریان ،1379: 17)از این رو باید زمینه های توسعه گردش گری ، به عنوان یک استراتژی از جنبه های اقتصادی، سیاسی و حقوقی فراهم شود.

 

 

 

 

 

فصل اول : كلیات تحقیق

1-1- بیان مسئله:

سیرو سیاحت در سرزمین های مختلف هموا ره جزئی از نیازهای زندگی انسان و یکی از روش های پررونق گذران اوقات فراغت به شمار می رود. حرکت شتابان به سوی قرن بیست ویکم شیوه های سنتی توسعه اقتصادی و اتکا به درآمد های محدود بخشی از سرمایه ای فسیلی را مطرود دانسته است و ضرورت ایجاد حرکت های نوین و دستیابی به مکانیزم های کارآمد در بهره گیری افزون تر از شرایط طبیعی موجود را به ویژه در کشور هایی که از فرهنگ غنی تاریخ کهن و آثار باستانی بسیاری برخوردار هستند ایجاب می نماید. صنعت جهان گردی به عنوان بزرگترین و متنوع ترین صنعت دنیا به شمار آمده و به یقین«جهان گردی» در دهه های آینده با سرعتی بیش از گذشته و امروز گسترش خواهد یافت. بسیاری ازکشور ها این صنعت پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد اشتغال رشد بخش خصوصی و توسعه ساختار زیربنایی می دانند. (محلاتی، 1:1380)از جمله استراتژی های توسعه مناطق فراموش شده تعریف کار بری های خاصی است که می تواند ضمن تقویت هویت مکانی آن ها شرایط توسعه پایدارآن ها را فراهم آورد.ایران با طبیعت گسترده وبی نظیر، اقلیم متنوع وویژگی های زمین شناسی گوناگون وتنوع زمین شناختی می تواند از پدید های زمین شناختی(ژئوتوپ)در سراسر کشور مانند غار ها، تنگه ها، دره ها، مناطق فسیلی ، دره های نشستی ، شکاف های بزرگ زمین شناختی ، گل فشان ها، زمین های کارستیک، انواع کانی ها ، هرم های ماسه ای، سواحل صخره ای –سنگی، معادن باستانی وغیره به عنوان میراث های زمین شناختی در قالب ژئوسایت های بالقوه متعدد، پس از تدارک زیر ساخت های گردش گری به عنوان ابزاری در راستای توسعه ژئوتوریسم وتاسیس ژئوپارک ها مورد استفاده قرار گیرد. با آغاز قرن بیستم، با توجه به دگرگونیهای وسیعی که در اوضاع اجتماعی، اقتصادی و صنعتی روی داد، گرایش به ایجاد تنوع در محیط زندگی یکنواخت و فرار از فضای پرهیاهو و خسته کننده شهرها و شناخت جهان و گسترش ارتباطات سیاسی- اقتصادی و نیاز مبرم مردم سرزمین ها و کشورها به یکدیگر، موجبات شکوفایی جهان گردی و سیر و سیاحت به سبک و سیاق کنونی را فراهم آورد (محلاتی، 1380، 9). امروزه یكی از انواع جهان گردی كه بسیار مورد علاقه و استفاده مردم دنیا واقع شده است، توریسم ورزشی است. برگزاری انواع مسابقات جهانی ،ملی ، منطقه ای انگیزه ای قوی برای حضور و شركت مردم در محل برگزاری مسابقات است. گردش گری ورزشی صنعتی است که از ترکیب دوصنعت گردش گری وصنعت ورزش پدید آمده است(هاوکینز و هودمن). به عبارت دیگر فعالیت های مهم گردش گران در حین گردش گری است وگردش گری و مسافرت با انواع مختلف ورزش همراه است (هینچ وهیگام ، 2003).گرین وچالیپ (1998) نیز طی تحقیقات خود بیان می كند كه گردش گری ورزشی به مانند بسیاری ازصنایع دنیا مثل حمل ونقل ، اتومبیل سازی و توریسم وغیره ، در حال تبدیل شدن به صنعتی مجزا ومهم است ، به طوری که بررسی ها نشان می دهد که از سال 1967 تا 1989 تمایل گردش گران برای شرکت در ورزش 1300 درصد رشد داشته است.به طوری كه رشد ورواج روز افزون مسافرت های مرتبط با ورزش ورواج شیوه زندگی فعال باعث شده است که مردم حتی در مسافرت به ورزش علاقمند شوند. لذا شهرهای مختلف جهان در بدست آوردن حق میزبانی بازی های المپیک ومسابقات قهرمانی جهان در رشته های ورزشی مختلف رقابت می کنند.

1-2– ضرورت انجام تحقیق:

صنعت گردش گری در جهان در دهه های اخیر از رشد بسیار خوبی برخودار بوده است به طوری که در سال 1950 تعداد گردش گران بین المللی 25 میلیون نفر و درآمد حاصل از آن (2.1)میلیارد دلار بوده است. در سال 1999تعداد گردش گران به 656.9 میلیون نفر و میزان درآمد حاصل از آن به455 میلیارد دلار رسیده است پیش بینی می شود در سال 2005 تعداد گردش گران بین المللی به رقم 937 میلیون فر و تولید ناخالص این صنعت در جهان به 7.2 تریلیون دلار برسد.کشور های مختلف جهان سعی دارن که سهم بیش تری از این صنعت را به خود اختصاص دهن تا بر مشکلات اقتصادی خود از قبیل بیکاری، کمبود منابع ارزی و. … فائق آیند. ضرورت ایجاب می کند که با شناخت استعدادها و توانمندی های این صنعت در هر منطقه، گامی در جهت تقویت این صنعت برداشته شود.(فرزانه، 1389: 1)

استان چهارمحال و بختیاری به دلیل داشتن محیط طبیعی، چشم انداز ها و مناظر زیبای طبیعت که از کانون های اصلی و جاذبه های گردش گر پذیر این نوع گردش گری (اکوتوریسم )می باشد زمینه لازم را برای توسعه صنعت گردش گری دارا است.این گونه از گردش گری در قرن بیست ویکم از چنان اهمیتی برخوردار است کهسازمان ملل متحدقرن حاضر را قرن اکوتوریسم نامیده است.(پاپلی یزدی و سقایی، 1385: 6)

از سوی دیگر ، یافته های این تحقیق می تواتد از سوی مسئولین و متولیان صنعت گردش گری در برنامه ریزی ها و تصمیم گیری ها مورد بهره برداری قرار گیرد.

1-3- اهداف تحقیق:

1- معرفی انواع توریسم ورزشی ازجمله گردش گری ورزش های آبی (رفتینگ)، گردش گری آب درمانی و سلامت توریسم و…. که از جنبه فرهنگی، اعتقادی و وجود زیر ساخت ها امکان پیاده سازی در منطقه سامان را دارد.

• شناسایی فعالیت هایی که برای تبدیل منطقه سامان به کانون گردش گری می تواند صورت گیرد.

• بررسی مشکلات و موانع موجود درتوسعه اکوتوریسمدر منطقه سامان

1-4- سوالات تحقیق:

1-آیا استان چهارمحال و بختیاری قابلیت توسعه گردش گری را دارد؟

1-5- فرضیات تحقیق:

1– به نظر می رسد بین توسعه اكوتوریسم در استان چهارمحال و بختیاری و توسعه گردش گری استان رابطه معناداری وجود دارد.

2- به نظر می رسد بین بهبود روش های مدیریتی و توسعه گردش گری در استان رابطه معنا داری وجود دارد.

1-6- پیشینه تحقیق:

با بررسی های به عمل آمده تاکنون در ارتباط با موضوع آن طور که این رساله مد نظر دارد تحقیقی صورت نگرفته است. اما به لحاظ ارتباط غیر مستقیم با موضوع مقالات و پژوهش های معدودی انجام شده است که به نوعی برخی از ابعاد موضوع این رساله را پوشش می دهد که در زیر به برخی از آن ها اشاره می شود:

1-یزدان پناه، خیاطی و ریگی(1390)در مقاله ی تحت عنوان «ارزیابی قابلیت های اکوتوریسم ژئوتوریسم» شهرستان خاش با بهره گیری از مدل مدیریت استراتژی SWOT به این نتیجه رسیده اند که مهمترین نقاط موجود در منطقه توجه افراد آگاه به صنعت توریسم ، دولتی بودن زمین ها، پایین بودن هزینه خدمات وتسهیلات گردش گری منطقه، تنوع و تعدد جاذبه های طبیعی و فرهنگی گردش گری قابل توسعه، دسترسی مناسب، مشارکت مردم بومی و علاقه آنها به ورود گردش گر است.

2- عباس بخشنده نصرت(1378)در مقاله « توزیع فضایی مکانی انواع سیاحت گاهها و ضرورت سامان دهی آنها در استان چهارمحال و بختیاری » به تقسیم بندی انواع توریسم از جمله: مذهبی ، تاریخی، ورزشی، زمستانی و… پرداخته است.

3- نصرالله پورافکاری(1376)در مقاله «تلاشی در رهیابی عوامل توسعه توریسم در استان چهارمحال وبختیاری »به کاستی های فرهنگی منطقه و همچنین استعدادهای استان پرداخته است.

4- عبدالحمید شمسی، اکبر جابری، مسعود نادریان و محمد حسین سلطانی در مقاله« ایران » به بررسی و تحلیل متغییر های مهم و اثر گذار برتوسعهمدیریت ورزشیدر ایران پرداخته اند.

5- افتخاری (1385)، با بكارگیری مدل SWOT برای توسعه گردش گری روستایی در دهستان لواسانات كوچك ثابت كرد كه آستانه آسیب پذیری نقاط روستایی به علت گردش گری بودن بسیار بالا است و نیازمند بازنگری و ارائه سیاست های مناسب در جهت رفع محدودیت ها و استفاده از مزیت های نسبی موجود می باشد.

6- طالب و محمدخان خیرآبادی (1387)، عوامل مؤثر در توسعه گردش گری روستایی (مطالعه موردی روستاهای حاشیه زاینده رود بخش سامان از توابع شهرستان شهركرد استان چهارمحال و بختیاری) در قالب نگرشی جامع و نظام­وار و مبتنی بر واقعیات منطقه به منظور رسیدن به چارچوبی علمی و كاربردی برای مطالعه و تحلیل محور مطالعاتی سطح بندی فضایی ضروری می نماید.

1-7- نوع تحقیق:

این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی است.چون انتظار می رود متولیان و مسئولین صنعت گردش گری از نتایج آن در برنامه ریزی ها و تصمیم گیری های مرتبط با گردش گری استفاده کنند. از سوی دیگر به لحاظ روش توصیفی است.

1-8- روش تحقیق:

این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی و تحلیلی و از نوع کیفی می باشدکه در دو قسمت كتابخانه ای و میدانی انجام خواهد گرفت به نحوی كه در بخش كتابخانه ای با استفاده از اسناد ، آمار و اطلاعات و تجربیات كشور های توسعه یافته جهان ، موضوع مورد مطالعه بررسی خواهد شد. در قسمت میدانی ، ضمن بازدید از منابع گردش گری منطقه سامان و كسب نظر جامعه محلی و صاحبنظران جدول SWOT خواهد شد.

1-9- محیط پژوهش:

این تحقیق در قلمرو محیطی استان چهارمحال و بختیاری در منطقه سامان انجام خواهد شد.