2

1-2. اهداف تحقیق……………………………………………………….

2

1-3.سوال تحقیق………………………………………………….

2

1-4.فرضیه‏های تحقیق……………………………………………

3

1-5. محدودیت­ها و موانع تحقیق……………………………..

3

1-6. پیشینه تحقیق………………………………………………..

4

1-7. واژه ها و مفاهیم اساسی تحقیق……………………………………..

6

1-9-1. جغرا فیا و توریسم…………………………………..

6

1-9-2. برنامه­ریزی…………………………………………….

6

1-9-3. توسعه………………………………………………………

6

1-9-4.توسعه گردشگری……………………………..

6

1-9-5. میراث فرهنگی………………………………………..

6

فصل دوم- مبانی نظری و ادبیات تحقیق

2-1. پیوند جغرافیا با فعالیت های توریستی………………………………

8

2-2. تعریف فراغت وتفریح………………………………………

8

2-2-1. فراغت……………………………………………..

9

2-2-2. تفریح……………………………………………………..

9

2-3. تعریف، مفاهیم گردشگری……………………………………………

9

2-4. انواع توریسم…………………………………………………..

11

2-4-1. توریسم تفریحی………………………………………………

11

2-4-2. توریسم درمانی……………………………………………

12

2-4-3. توریسم مذهبی………………………………………………..

12

2-4-4. توریسم فرهنگی…………………………………………….

13

فهرست مطالب

عنوان

صفحه

2-4-5. توریسم تاریخی……………………………………………..

13

2-4-6. توریسم ورزشی………………………………………

13

2-4-7.توریسم تجاری……………………………………………….

13

2-5.گردشگرى و تجارت بین المللى…………………………………….

14

2-6. حوزه های گردشگری…………………………………

14

2-7. ارکان صنعت جهانگردی ………………………………………….

15

2-8. اهمیت گردشگری…………………………………………….

16

2-9. تاریخچه صنعت گردشگرى…………………………….

17

2-9-1. تاریخچه صنعت گردشگرى در جهان…………………………

17

2-9-2. تاریخچه صنعت گردشگرى در ایران……………………………….

18

2-9-3. تاریخچه تشكیلات گردشگری در ایران………………….

19

2-10. تعریف فرهنگ……………………………………………………

20

2-11. ریشه واژه فرهنگ…………………………………………………

20

2-12. كاربرد واژه ی فرهنگ……………………………………………..

20

2-12-1. تعاریف مفهومی فرهنگ…………………………

21

2-12-2. تعاریف جنبه تاریخی………………………………………

21

2-13. جاذبه های فرهنگی…………………………………………………

21

2-14. میراث فرهنگی………………………………………………..

22

2-15. مواریث فرهنگی ………………………………………………………

22

2-16. سایتهای فرهنگی ………………………………………………

22

2-16-1. مكانهای پیش از تاریخ…………………………………

22

2-16-2. مكانهای تاریخی …………………………………………..

23

2-16-3. سایت فرهنگی دوره معاصر …………………….

24

2-17. محصول گردشگری میراث ……………………………………

24

2-18. تقسیم بندی گردشگران میراث بر اساس انگیزه ……………………..

24

2-19. چالش­های عمده در رابطه با حفاظت از میراث فرهنگی…………………

25

فهرست مطالب

عنوان

صفحه

2-20. كمیته ملی ایكوموس ……………………………………..

25

2-21. اصول منشور گردشگری فرهنگی(مدیریت گردشگری در مكانهای دارای ………………

26

2-22. توسعه……………………………………………………..

30

2-23. توسعه گردشگری …………………………………………..

30

2-24. اجزای توسعه گردشگری …………………………………….

30

2-25. توسعه پایدار ……………………………………………………

32

2-26. منابع فرهنگی………………………………………………

33

2-27.برنامه­ریزی……………………………………..

33

2-28. برنامه ریزی توسعه گردشگری ……………………….

34

فصل سوم – داده­ها و روش کار

3-1. موقعیت و وسعت شهرستان رودبار………………………………

36

3-2. موقعیت و وسعت بخش مرکزی شهرستان رودبار……………

37

3-3.داده­های تحقیق …………………………………………….

40

3-4. روش تحقیق ………………………………………

40

3-4-1. روش گردآورى اطلاعات…………………………………..

40

3-4-2.ابزار گردآوری اطلاعات ……………………………………….

40

3-4-3. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………..

40

فصل چهارم- یافته­های تحقیق

4.یافته­های تحقیق………………………………………………..

42

4-1.ویژگیهای جغرافیایی محدوده تحقیق……………..

42

4-1-1.زمین شناسى………….

43

4-1-2. توپوگرافى……………………………………………

46

4-1-3.شیب…………………………………………………….

49

4-1-4.آب و هوا……………………………………………………..

40

4-1-5.منابع آب……………………………………………………….

فهرست مطالب

عنوان

صفحه

4-1-6.پوشش گیاهى……………………………………………………………

55

4-2.ویژگیهای جمعیتی………………………………………………………

56

4-2-1.ساختار جنسی و سنی جمعیت………………………………………….

56

4-2-2.تعداد، توزیع و تحولات خانوار و جمعیت………………………….

56

4-3.ویژگی­های اقتصادی……………………………………….

57

4-4.جاذبه­های بخش مركزی شهرستان رودبار………………………………..

58

4-4-1.تپه باستانى كلورز………………………………………

58

4-4-2.محوطه­ پارینه­سنگى قدیم گنج­پر…………………………

58

4-4-3.پل­­سیاه­رود ………………………………………………….

58

4-4-4.پل خشتى لوشان……………………………..

58

4-4-5.قلعه گورمیرزا…………………………..

59

4-4-6.كاروانسراى پشته………………………………..

59

4-4-7.راه پیشین گیلان…………………………….

60

4-4-8.قلعه كول دوگاهه……………………………………

60

4-4-9.قلعه دختر لویه……………………………………..

61

4-4-10.برج دیدبانى لشگرگاه…………………………………………

61

4-4-11.ییلاق ها و چشم اندازهاى طبیعى رودبار………………..

61

4-5.آثار ثبت شده استان گیلان………………………….

62

4-6.تجزیه وتحلیل پرسشنامه……………………………

64

4-6-1.جنسیت گردشگران…………………………….

64

4-6-2.سن گردشگران شهرستان رودبار………………..

65

4-6-3.میزان تحصیلات گردشگران……………………………….

66

4-6-4.مشاغل گردشگران………………………………….

66

4-6-5.مبدا سفر گردشگران شهرستان رودبار ……………..

67

4-6-6.نوع وسیله سفر……………………………..

68

4-6-7.اهداف سفر……………………………………

69

فهرست مطالب

عنوان

صفحه

4-6-8.فصول سفر………………………………

70

4-6-9.منبع ترغیب كننده سفر………………

70

4-6-10.جایگاه میراث فرهنگی در بخش مركزی رودبار….

71

4-6-11.اهمیت گردشگری فرهنگی در افزایش درآمد وشغل……………

72

4-6-12.نقش میراث فرهنگی در جذب و افزایش گردشگر شهرستان رودبار

73

4-6-13.نقش روستاهای تاریخی در گردشگری فرهنگی شهرستان رودبار

74

4-6-14.تاثیر كمبود اقامتگاهها در وضعیت گردشگری فرهنگی شهرستان رودبار

75

4-6-15.تاثیر راههای نامناسب منتهی به آثار تاریخی در توسعه گردشگری شهرستان رودبار

76

4-6-16.میزان آسیب بازدید مكرر و غیر اصولی به بافت های تاریخی شهرستان رودبار…………

77

4-6-17.نقش تبلیغات ناكافی در توسعه میراث فرهنگی شهرستان رودبار……………………….

78

4-6-18.نقش برنامه ریزی گردشگری فرهنگی در توسعه توریسم شهرستان رودبار……………..

78

فصل پنجم- نتیجه گیری و تفسیرداده­ها

5-1.نتیجه گیری………………………………………..

81

5-2.آزمون فرضیه­ها ………………………………………………

83

5-2-1.فرضیه اول…………………………………………………………….

83

5-2-2.فرضیه دوم ………………………………………………

84

5-3 . راهبردهای توسعه منابع گردشگری………………………………..

85

منابع و ماخذ ………………………………………….

86

پیوست………………………………………………………..

89

چكیده

گردشگری، سفر موقت پاره­ای از مردمان است به مقصدی غیر از محل زندگی عادی خود. فرهنگ، جاذبه اصلی گردشگری است، بدون فرهنگ كه تفاوت­هارا ایجاد می­كند، همه جاها شبیه به هم به نظر می­رسد.

بازدید از منابع فرهنگی و تاریخی یكی از بزرگترین، فراگیرترین و روبه­رشدترین بخش­هایصنعت گردشگریعصر حاضر است. در حقیقت، این چنین به نظر می­رسد كه گردشگری میراث رشد بسیار سریعتری از سایر اشكال گردشگری، مخصوصاً در كشورهای در حال توسعه، داشته و باید آنرا به عنوان ابزار بالقوه مهمی برای كاهش فقر و توسعه اقتصادی جامعه به حساب آورد.

هدف این تحقیق كه بخش مركزی شهرستان رودبار محدوده، مورد مطالعه آن است، تاثیر برنامه­ریزی میراث فرهنگی بر توسعه گردشگری این منطقه است، به همین جهت پرسشنامه­ای بر طبق جدول مُرگان (384) و براساس طیف لیكرت تدوین و توسط گردشگران تكمیل گردید و در انتها به كمك«Samples t-test» مورد آزمون قرار گرفت.

با توجه به نتایج به دست آمده می­توان، اینگونه بیان داشت كه شناخت هر چه بهتر جاذبه­ میراث فرهنگی گامی جهت ازدیاد گردشگران به سوی این مناطق می­باشد، این امر نیز مستلزم برنامه­ریزی بلند مدت و از طریق تبلیغات، احداث تاسیسات گردشگری، ایجاد راه­های مناسب و استاندارد و. . .. در اینگونه از بافت­های تاریخی است كه می­توان امیدوار بود كه این­گونه مكان­ها در شهرستان رودبار با خیل عظیم گردشگر مشتاق و با فرهنگ روبرو گردد.

واژگان كلیدی: برنامه ریزی، توسعه گردشگری، گردشگری میراث فرهنگی، شهرستان رودبار

مقدمه

طبیعت جهانگردی در هر جامعه، متاثر از عوامل پیچیده و در هم تنیده اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است. علی­رغم پیامدهای اقتصادی چشمگیر و قابل توجه صنعت جهانگردی، بسیاری از صاحب نظران معتقدند، جهانگردی بیش از آن كه یك فعالیت اقتصادی باشد، پدیده­ای فرهنگی است. در طی قرون انسان­ها با استفاده از عقل، امید وسخت كوشی محیط زیست طبیعی را به چشم­اندازی از میراث فرهنگی تبدیل كرده­اند. این چشم­اندازها كه آثار و میراث فرهنگی بی­قیمتی هستند كه تقریباً غیر قابل جایگزین می­باشند.

میراث تنها گذشته نیست بلكه نماد و بازنمود آن است، از گذشته سخن می­گوید، ما را با خودمان آشنا می­كند و دورنمای آینده را برایمان ترسیم می­نماید. میراث می­تواند هم بنیانی برای اتحاد باشد و هم منشایی برای تنازع. این كه به چه صورتی و چگونه از آن استفاده كنیم، ماهیت آن را تعیین می­كند. میراث می­تواند همچون ابزاری عمل كرده و رفاه، آسایش و عزت نفس اجتماعی را برای جامعه­ای كه در آن قرار گرفته است به ارمغان آورد، این دارایی چنانكه به صورت كارا و اثربخش، مدیریت شود و به گونه­ای پایدار توسعه یابد می­تواند سرچشمه منافع اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی سرشاری برای جامعه مورد بحث باشد. با توسعه سایت­های میراث برای اهداف گردشگری نه تنها بودجه مورد نیاز برای حفاظت و نگهداری از سایت را می­توان تامین ­كرد، بلكه اجتماع پیرامون را نیز از رهیافت­های مثبت اقتصادی حاصل از حضور گردشگر می­توان بهره­مند ساخت. لیكن باید توجه داشت كه گردشگری میراث فرهنگی چالش­ها و مسائل فراوانی را نیز برای اجتماع محلی، به ویژه در كشورهای در حال توسعه، می­تواند به وجود آورد كه اتخاذ مدیریت كل­نگر و توانمند­سازی اجتماع محلی بسیاری از این چالش­ها و مسائل را می­تواند كاهش دهد(تیموثی،1389، 9).

كشور ایران، از میراث فرهنگی 5000 ساله­ای برخوردار است كه در بر گیرنده تمدن­های ادوار مختلف تاریخ بشری است و از نظر وجود بناهای تاریخی كمتر كشوری قابل مقایسه با ایران است به طوری كه از طرف سازمان جهانی یونسكو، ایران به عنوان یكی از 10 كشور مهم جهان با آثار ارزنده تاریخی معرفی شده است امروزه، پدیده­هایی چون جهانگردی از حالت نوعی ابزار سیاسی خارج شده و به یك جریان طبیعی مبادله فرهنگی بدل گردیده­اند.

گیلان بی­هیچ گزافه و گمان، یكی از كهن­سال­ترین زیستگاه­ها و خاستگاه­های فرزندان ایران زمین است. این سرزمین، فراخنای تاریخ ایران و فرازگاه تاریخ تشیع ایران است.

اما امروز از گیلان بزرگ چه مانده است جز نشانه­هایی در دل كتاب­های تاریخ و بناهایی كه رو به ویرانی­اند و یادها و نواهایی درباورها و آیین­ها و آواهایی كه بر زبان مردان و زنان این دیار به زیبایی نشسته­اند و برشیوه­های زیست مردم این سامان دلالت دارند. جاذبه­های تاریخی گردشگری گیلان، مجموعه ای از یادمان­های مربوط به ادوار مختلف است كه قدمت برخی از آنها(مانند غارهای باستانی در­بند رودبار) به بیش از 100هزار سال پیش می­رسد (جهانی، 1386،13).

یكی از نقاطی كه آثار تاریخی فراوانی را در خود جای داده است، بخش مركزی شهرستان رودبار می­باشد كه در این تحقیق به چالش­های پیش­روی آن می­پردازیم، باشد كه با برنامه­ریزی مناسب این آثار ارزشمند تاریخی گردشگر بیشتری را جذب نماید. برای شناخت آنچه كه از این میراث بزرگ مانده است، باید گام­های استوار برداشت و دستاورد پژوهش­ها و تحقیقات اندیشمندان را گرد­آورد و به نسل جوان و نسلی كه فردای این دیار از آن اوست، سپرد.

1-1. بیان مسأله

امروزه صنعت گردشگری یكی از 3 صنعت برتر جهان از نظر ایجاد اشتغال ودرآمد ارزی مطرح است. گردشگری عامل مهم واساسی برای توسعه وپیشرفت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی وسیاسی مناطق و همچنین یكی از روش های پررونق گذران سالم اوقات فراغت به شمار می رود.

این صنعت كه از آن به عنوان صنعت نامرئی یاد می شود موجب توسعه همه جانبه مناطق شده مشاغل بی شماری ایجاد كرده وباعث ارتقاء سطح دانش وآگاهی انسان ها می شود وبه همین دلیل به عنوان پدیده ای مهم در تسهیل امر توسعه به شمار می­رود (گولتا، 1384،43).

بازدید از منابع فرهنگی وتاریخی یكی از بزرگترین، فراگیرترین و روبه رشدترین بخش های صنعت گردشگری عصر حاضر است. در حقیقت، این چنین به نظر می رسد كه گردشگری میراث رشد بسیار سریع تری از سایر اشكال گردشگری خصوصا در كشورهای در حال توسعه داشته و باید آن را به عنوان ابزار بالقوه مهمی برای كاهش فقر و توسعه اقتصادی جامعه به حساب آورد.

گردشگری میراث معمولا به عناصر زنده و بنا شده فرهنگ متكی است واز گذشته ملموس و ناملموس به عنوان منبعی برای گردشگری بهره می گیرد. اگرچه روز به روز علاقه به گردشگری میراث بیشتر می شود ولی رشته ای نو پا است در رابطه با پویایی گردشگری میراث فرهنگی در مناطق در حال توسعه، فقدان تحقیقات یكپارچه هنوز احساس می شود.

كشور ایران به عنوان یكی از تمدن های باستان دارای میراث فرهنگی عظیم و چشمگیر می باشد.

یكی از مكان هایی كه دارای پیشینه وتمدن كهن و دارای بناها و محوطه های تاریخی و باستانی و. .. است شهرستان رودبار می باشد. این شهرستان منطقه ای كوهستانی و مرتفع ترین شهرستان استان گیلان با مساحت در حدود 2300 كیلومترمربع به شمار می رود.

این تحقیق می كوشد با برنامه ریزی و ارائه راهكار جهت توسعه میراث فرهنگی بخش مركزی شهرستان رودبار به گسترش گردشگری این منطقه باستانی كمك نماید.

1-2. اهداف تحقیق

-شناخت و معرفی آثار وابنیه های تاریخی و محوطه ها در بخش مركزی شهرستان رودبار

– شناخت میراث فرهنگی و تاثیر آن بر جذب گردشگر در بخش مركزی شهرستان رودبار

– ارائه راهكار جهت توسعه گردشگری میراث فرهنگی در بخش مركزی شهرستان رودبار

1-3. سوال تحقیق

آیا شناخت میراث فرهنگی بخش مركزی شهرستان رودبار موجب توسعه گردشگری منطقه می گردد؟

1-4. فرضیه های تحقیق

1. شناخت میراث فرهنگی موجب جذب گردشگر به این منطقه می­گردد.

1. برنامه ریزی جهت گردشگری میراث فرهنگی موجب توسعه گردشگری منطقه می­گردد.

1-5. محدودیت­ها و موانع تحقیق

همواره پژوهشگران در تحقیقات خود با محدودیت­هایی مواجه هستند. محدودیت­ها به عنوان یك واقعیت باعث كند رسیدن به هر هدفی می­گردند، تحقیق حاضر نیز از این قاعده مستثنی نمی­باشد. لذا محدودیت­های اصلی این تحقیق عبارتند از:

1. عدم همكاری مسئولان سازمان­ها و مراكز

1. عدم همكاری عده ای از گردشگران

1. كمبود منابع در مورد محدوده تحقیق

1. عدم همكاری سازمان متولی و نداشتن اطلاعات به روز و كافی در این زمینه.

1-6. پیشینه تحقیق

اگرچه روز به روز علاقه به گردشگری میراث بیشتر می­شود، ولی رشته­ای نو پا است و در این مقوله فقدان تحقیقات احساس می­شود. درباره این موضوع در سطح منطقه كاری صورت نگرفته است به جز در معدودی از كتاب­های خارجی كه به صورت جزئی در مورد جغرافیای فرهنگی (بعد مادی) توضیحاتی داده شده است. در ذیل به چند نمونه اشاره می شود:

-عظیمی(1382)، در مقاله اقتصاد جهانگردی میراث فرهنگی به این امر می­پردازد كه شهرها و شهرك­های تاریخی بدون تردید بهترین نمونه میراث فرهنگی و اجتماعی محسوب می­گردند و محقق به این نتیجه دست پیدا كرده است كه باید بهای بیشتری را به مطالعات كاربردی جهت ارزیابی تاثیرات در اقتصاد شهر، منطقه و حتی كل اقتصاد، مقصد جهانگردی فرهنگی داده شود.

-سلطانی،1388، در مقاله بازآفرینی مركز شهر، توسعه گردشگری برمحور مركزتاریخی شهر به این مقوله می­پردازد كه مراكز تاریخی شهرهای ایران مهمترین جاذبه­های گردشگری این شهرها هستند و وجوه متمایز و خصوصیات منحصربه فرد مكانی، تاریخی و فرهنگی هر شهر را در واقع باید در همان بافت تاریخی وآثار كالبدی و معنایی به جای مانده درآن جستجو نمود. در نتایج این پژوهش به این جمع­بندی رسیده است كه پیشینه و شرایط حال حاضر شهرهای ایران نشانگر این حقیقت است كه ویژگی­ها و مزیت­های ذكر شده برای مركز تاریخی شهر در خصوص غالب شهرهای تاریخی كشور صدق می­كند. لیكن به دلیل فقدان زیر ساخت­های مناسب جهت ایجاد جاذبه های مكمل، توجه به مراكز تاریخی شهر به عنوان مهمترین و موثرترین مزیت نسبی در جذب گردشگران داخلی و خارجی و توسعه صنعت گردشگری در شهرهای متوسط كشور از اهمیت ویژه­ای برخوردار است.

جهانی(1390)، در مقاله نیم­نگاهی به محور گردشگری تاریخی و طبیعی روستای یسن (دیلمان)، می­نویسد: میراث فرهنگی هر ملتی بیانگر جنبه نبوغ آن ملت و تداوم اسرارآمیزی است كه هر ملت آنچه را در طی قرون و اعصار آفریده است و هرآنچه كه می­تواند بالقوه در آینده بیافریند، با هم ارتباط می­دهد. فعالیت­های صنعتی و كشاورزی در طی چند سال اخیر در مناطق كوهستانی، جلگه­ای گیلان موجودیت تپه­های باستانی محوطه­های تاریخی و بناهای قدیمی خصوصا روستای یسن در دیلمان (سیاهكل) را شدیداً به مخاطره انداخته است. برخی از این آثار منجمله گورستان­های تاریخی پیش ازآن مورد حفاری علمی قرار بگیرند مورد حفاری غیر مجاز قرار گرفته است. در این استان به لحاظ تنوع اشیاء مكشوفه از منابع مختلف آن از قدیم الایام محل استقرار و تمدن زیست بوده است. این نكته حائز اهمیت است كه تحقیقات انجام یافته در استان گیلان مقطعی بوده و نه تنها استمرار نداشته بلكه یك حوزه جغرافیایی معینی را نیز در حیطه پژوهش خود نداشته است.

-خاكبان(1390)، در مقاله خود تحت عنوان آسیب­های مردمی در بناهای تاریخی، لزوم آشتی با مردم و كمك طلبیدن ازآنان در حفظ و حراست از میراث عظیم برجای مانده از گذشتگان را مهم ارزیابی نموده است، اما گام برداشتن در این­سو، كاری سخت و دشوار و نیازمند پیدا نمودن راهكارهای اجرایی دانسته است. بر این اساس در یك جمع بندی كلی پیشنهادهایی را ارائه نموده است:

• ضرورت ارائه طرح جامع حفاظت شهر و روستاهای تاریخی با عنایت به بناهایی كه دارای ارزش فرهنگی هستند و بدون فراموش كردن بناهایی كه متعلق به دوران مدرن هستند.

2-2-3) تعریف عقد بیمه 14

2-3) تاریخچه پیدایش بیمه در ایران و جهان 15

2-3-1) تاریخچه پیدایش بیمه 15

2-3-2) تاریخچه پیدایش بیمه در جهان. 16

2-3-3) تاریخچه پیدایش بیمه در ایران 17

2-3-4) ساختار صنعت بیمه در ایران 19

2-3-5) تاریخچه بیمه بدنه در ایران 20

2-4) دسته بندی کلی رشته های بیمه 20

2-4-1) بیمه های زندگی(عمر) 20

2-4-2) بیمه های غیرزندگی 21

2-5) انواع بیمه 22

2-6) اصول بیمه 22

2-7) اصول حاکم برقراردادهای بیمه23

2-7-1) اصل حسن نیت 23

2-7-2) اصل غرامت یا اصل زیان 23

2-7-3) اصل نفع بیمه پذیر 24

2-7-4) اصل جانشینی.. 25

2-7-5) اصل تعدد بیمه. 25

2-7-6) اصل داوری.. 25

2-7-7) اصل علت نزدیک… 26

2-7-8) اصل اتکایی.. 26

2-8) تعریف بیمه بدنه. 27

2-9) قلمرو جغرافیایی پوشش قرارداد بیمه بدنه. 27

2-10) خسارت های تحت پوشش بیمه بدنه. 27

2-11) خسارت های مستثناء شده یا غیرقابل جبران در بیمه بدنه. 28

2-12) بیمه مضاعف در بیمه بدنه. 28

2-13) شرایط خطرات اضافی بیمه بدنه. 29

2-14) نحوه صدور بیمه نامه بدنه. 30

2-15) اصطلاحات بیمه ای.. 30

2-16) بررسی ویژگی های فردی بیمه گر. 32

2-16-1) طبیعت انسان. 33

2-16-2) ویژگی های عمده انسان. 33

2-16-3) ویژگی های فردی بیمه گر. 34

2-17) سوابق و پیشینه تحقیق.. 38

2-18)جمع بندی.. 41

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1) مقدمه. 43

3-2) روش تحقیق.. 43

3- 3) جامعه آماری.. 43

3-4) روش نمونه گیری.. 44

3-5-1) مطالعات کتابخانه ای 44

3-5-2) مطالعات میدانی 44

3-6) روائی و پایائی ابزار اندازه گیری 45

3-6-1) روائی (اعتبار) ابزار اندازه گیری.. 45

3-6-2) پایائی (اعتماد) ابزار اندازه گیری.. 46

3-7) روش تجزیه و تحلیل داده های تحقیق.. 46

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات

4-1) مقدمه. 48

4-2) بخش اول آمار توصیفی.. 48

4-3) بخش دوم آمار استنباطی.. 51

4-3-1) آزمون فرضیه اول. 51

4-3-2) آزمون فرضیه دوم. 53

4-3-3) آزمون فرضیه سوم. 55

4-3-4) آزمون فرضیه چهارم 57

4-3-5) آزمون فرضیه پنجم. 58

4-3-6) آزمون فرضیه ششم. 60

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1) مقدمه. 62

5-2) نتایج تحقیق.. 62

5-3) پیشنهادات 63

5-5) محدودیت های تحقیق.. 64

منابع و ماخذ 66

پیوست ها 69

چکیده

با افزایش رقابت بین شرکت های بیمه در زمینه بدست آوردن سهم بیشتری از بازار، مدیران این شرکت ها ناگزیر به دنبال راههایی برای کسب رضایت بیشتر و وفاداری مشتریان هستند. در این میان نقش کارکنان در صنعت بیمه بر هیچکس پوشیده نیست. بنابراین با شناسایی ویژگی های فردی بیمه گر و بررسی رابطه ی آن با تمایل به خرید بیمه گذاران، می توان صنعت بیمه را توسعه داد و فضای رقابتی بهتری را ایجاد نمود. در این پژوهش هدف کلی توسعه و پایداری صنعت بیمه می باشد که برای رسیدن به این هدف باید به جذب، حفظ و وفاداری بیمه گذاران پرداخت که این هدف هم خود با بررسی رابطه بین ویژگی های فردی بیمه گر و تمایل به خرید بیمه گذاران امکانپذیر می شود که در این باره روی نوع بیمه بدنه از بیمه اتومبیل از رشته بیمه های غیرزندگی تحقیق به عمل آمده است. این تحقیق از نظر هدف، یک تحقیق کاربردی است و روش پژوهش توصیفی و طرح آن از نوع همبستگی است، زیرا روابط بین عامل ها در این پژوهش موردنظر است. جامعه آماری آن کلیه کارکنان در شعب و نمایندگی های غرب گیلان (رشت،انزلی،فومن) در بیمه البرز می باشند که حدود 136 نفر هستند. به دلیل محدودیت جامعه آماری،پرسش نامه مذبور را در اختیار کلیه آن افراد قرار می دهیم در واقع برای انتخاب نمونه از تمام شماری استفاده خواهیم کرد. برای جمع آوری اطلاعات موردنیاز از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است روایی این پرسش نامه محقق ساخته را با کمک آماره ی Kmo-Bartlet که برابر 68/0 شد یا همان تحلیل عاملی تأییدی و پایایی پرسش نامه مذبور را از طریق آلفای کرونباخ برابر 83/0 ارزیابی نمودیم که گویای روایی و پایائی (اعتبار) کافی پرسش نامه بوده است. در نتیجه بین رفتار بیمه گر و تمایل به خرید بیمه گذاران ارتباط مثبتی وجود دارد و مقدار ضریب همبستگی آن 0. 74 محاسبه شده است. همچنین بین صداقت بیمه گر و تمایل به خرید بیمه گذاران رابطه ی مثبتی با ضریب همبستگی 0. 63 مشاهده شد.

واژگان کلیدی: بیمه گر، بیمه گذار، ویژگی های فردی،تمایل به خرید

1-1) مقدمه

امروزه صنایع خدماتی بخش عمده و مهمی از بازارها را در بسیاری از کشورهای جهان به خود اختصاص داده است که در این باره صنعت بیمه درخور توجه قرار گرفته است که برای حفظ مشتریان خود و کسب مزیت رقابتی باید بهبود کیفیت خدمات خود را همواره مدنظر قرار دهد.

رشد وتوسعه بیمهبه عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع به شدت تحت تأثیر میزان رضایت مشتریان که همان بیمه گذاران آن شرکت ها می باشد که در این صورت با حفظ مشتریان فعلی و جذب مشتریان جدید، صنعت بیمه پایدار خواهد ماند.

یکی از تدابیر نظام اقتصادی و دارایی عصر جدید، بیمه است که در توسعه صنعتی، نقش کلیدی دارد. بیمه در کشورهای مختلف به چنان جایگاهی رسیده است که می تواند با ایجاد اطمینان در مجموعه عوامل اقتصادی، نقش کلیدی در توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور ایفا کند. ( همتی،1376)

امروزه بیمه را می توان یکی از ارکان مهم حیات اقتصادی و اجتماعی جوامع بشری و تضمین کننده چرخه اقتادی تلقی کرد. (ظفرقندی مطلق،1383)

بیمه یکی از نیازهای اساسی انسان است، چرا که حوادث و پی آمدهای مالی آن که مستلزم ایجاد بیمه هستند، موضوعی همگانی و جهانی گشته اند، مرگ ناگهانی، ازکارافتادگی، بیماری، بیکاری، آتش سوزی، سیل طوفان، غرق شدن، حوادث مربوط به حمل و نقل و خسارات مالی ناشی از آن و. . . به اختیارات شخصی و حرفه ای وابسته نیستند.

بیمه ابزاری ضروری است که با بکارگیری همیاری متقابل به حل مسائل عمومی بشر می خیزد و علاوه براین، عملاً هیچ جایگزینی ندارد.

1-2) بیان مسأله تحقیق

مسأله یا موضوع تحقیق که بیانگر وضعیت و مشکلی است که محقق آن را احساس می کند و درصدد دستیابی به راه حل آن می باشد عبارت است از ویژگی های فردی بیمه گر در تمایل به خرید بیمه گذاران که مطالعه موردی آن بیمه بدنه در سطح شهرستان رشت در بین نمایندگی های بیمه ایران می باشد.

از آن جا که نفع بیمه پذیر یک اصل اساسی صنعت بیمه است، مفهوم این اصل آن است فردی که درصدد گرفتن بیمه نامه است باید به طور قانونی اختیار بیمه کردن اموال، حادثه یا زندگی خود را داشته باشد (دهقانی،1378).

همان طور که می دانیم امروزه مشتریان حرف اول را در سازمان ها و شرکت ها می زنند و همه در پی جذب و حفظ آن ها در برابر رقبای خود هستند و با این مشکل مواجه می شوندکه مشتریان بسیار قدرتمند، باهوش و دست نیایفتنی شده اند و این در حالی است که رقابت بین سازمان ها برای جذب این چنین مشتریانی بسیار سخت وطاقت فرسا خواهد بود (رجبیون،1383). بنابراین بازاریابی ضامن بقای سازمان ها می باشد که در این زمینه شناخت ویژگی های فردی بیمه گر تأثیرگذار خواهد بود.

صنعت بیمه کشور به سرعت به سوی خصوصی سازی و آزاد سازی گام برداشته است به طوری که تاکنون شاهد فعالیت 24شرکت به ثبت رسیده و فعال در زمینه بیمه های بازرگانی در ایران هستیم، لذا بیمه گران هر روز با رقابتی فزاینده تراز قبل مواجهند و مسلماً آینده از آن بیمه گرانی خواهد بود که بتوانند روش های فروش را با واقعیت ها و مهارت های بازاریابی و فروشندگی حرفه ای خدمات بیمه ای جایگزین نمایند.

برای شرکت های بیمه شناسایی و تقویت عوامل مؤثر بر افزایش تمایل بر خرید بیمه گذاران بسیار مهم است زیرا شناسایی و تقویت این عوامل نه تنها موجب حفظ بیمه گذاران فعلی می گردد بلکه باعث افزایش تعداد بیمه گذاران جدید نیز خواهد شد (خالقی ماکلوانی،1386). بنابراین تحقیق حاضر روی بررسی ارتباط ویژگی های فردی بیمه گر از جمله جنسیت، سن، میزان تحصیلات، صداقت، نحوه بیان و رفتار بیمه گران با میزان تمایل بیمه گذارا به خرید خدمات بیمه ای خصوصاً بیمه بدنه است.

بعضاً دیده شده است زمانی اطلاعات درست در مورد بیمه نامه به بیمه گذار داده نمی شود یا اینکه بیمه گر در وعده ای که به بیمه گذار داده عملی نمی کند یا طرز برخورد(رفتار) با بیمه گذار مناسب نباشد، نشان می‎دهد که تمایل به خرید بیمه نامه از سوی بیمه گذار کاهش پیدا می کند زیرا صداقت در عمل از سوی بیمه گر وجود نداشته است. اگر خدمت رسانی و صداقت در عمل در اذعان عمومی حاکم شود روی تمایل به خرید بیمه گذاران تأثیر می گذارد (Shiu, 2011).

در این پژوهش بررسی روی عوامل مؤثر در تمایل افراد برای خرید بیمه نامه می باشد که محقق ویژگی‎های فردی را به عنوان یکی از عوامل مؤثر در خرید بیمه نامه مورد بررسی قرار می دهد و شاخص هایی را برای ویژگی های فردی بیمه گر بیان می کند که این شاخص ها از کتاب های رفتار سازمانی استیفن پی. رابینز و تئوری های مدیریت دکتر داور ونوس و مهرداد پرچ گرفته شده است.

در این پژوهش تک تک شاخص های ویژگی های فردی مورد آزمون قرار می گیرد تا مهمترین ویژگی ها مشخص شود.

به این دلیل که ویژگی های فردی بیمه گر از متغیرهای دیگری هم تشکیل می شود جای بحث و گفتگو دارد و مسئله دیگر این است که بیمه بدنه مانند برخی بیمه نامه ها اجباری نیست و تمایل به خرید آن علاوه بر ویژگی های فردی تحت تأثیر عوامل فرهنگی و اجتماعی می باشد.

1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق

در این تحقیق به ویژگی ها و مشخصات بارز و خاص فروشنده حرفه ای در صنعت بیمه پرداخته می شود که با شناسایی این ویژگی ها و بررسی رابطه ای که در جذب مشتری دارند بتوان گامی در جهت تحقیق اهداف والای بیمه که همانا آرامش،آسایش، پیشرفت و شکوفایی امروز و فردای جامعه است برداریم (خالقی ماکلوانی،1386).

3-8-7- نقش آهن برعملكرد گیاهان زراعی : 27

3-8-8- جذب اهن توسط ریشه های گیاهان. 28

3-8-9-جذب آهن توسط برگ های گیاهان. 29

3-8-10- نقش آهن برعملكرد بادام زمینی.. 31

3-8-11- نقش آهن برمقدار روغن وپروتئین دانه بادام زمینی.. 31

3-8-12- اثر آهن برتثبیت نیتروژن بادام زمینی.. 32

3-8-13- اثر آهن برمقدار كلروفیل گیاه بادام زمینی.. 33

فصل سوم: مواد و روش ها 34

3-1- زمان و موقعیت اجرای طرح. 35

3-2- مشخصات اقلیمی.. 35

3-3- مشخصات خاك.. 36

3-4- مشخصات رقم كاشت.. 37

3-5- روش کار. 37

3-5-1- كاشت و طرح آماری به كار رفته. 37

3-5-2- نمونه برداری و اندازه گیری عملكرد و اجزای عملكرد. 38

3-5-2-1-اندازه گیری پارامترهای فیزیولوزیکی رشد بادام. 38

3-5-2-1-1-سرعت رشد گیاه (CGR) 38

3-5-2-1-2-سرعت رشد غلاف (PGR ) 38

3-5-2-1-3-ضریب تسهیم((PF. 38

3-5-3- اندازه گیری عملكرد واجزای عملكرد. 39

3-5-3-1- عملكرد غلاف بادام زمینی.. 39

3-5-3-2- تعداد غلاف های رسیده درهربوته. 39

3-5-3-3-تعداد غلاف های نارس درهر بوته. 40

3-5-3-4- وزن صد دانه. 40

3-5-3-5- درصد مغزدهی.. 40

3-5-3-6- عملكرد دانه. 40

3-5-3-7- عملكرد قسمت های هوائی.. 40

3-5-3-8- شاخص برداشت.. 40

3-5-4-اندازه گیری خصوصیات كیفی دانه بادام زمین.. 41

3-5-4-1- مقدار پروتئین دانه. 41

3-5-4-2- مقدار روغن دانه. 41

3-5-5- تجزیه آماری.. 41

فصل چهارم : نتایج و بحث.. 42

4-1- اثر گوگرد و آهن برعملکرد غلاف بادام زمینی.. 42

4-2-اثرگوگرد وآهن بر درصد مغزدهی بادام زمینی.. 44

4-3- اثر آهن و گوگرد بر عملکرد دانه. 44

4-4- اثر آهن وگوگرد بر وزن قسمت های هوایی.. 46

4-5- اثر آهن وگوگرد بر شاخص برداشت.. 48

4-6- اثر آهن وگوگرد بر وزن صد دانه. 49

4-7- اثر آهن وگوگرد بر تعداد غلاف در بوته. 50

4-8- اثر آهن وگوگرد بر مقدار روغن: 51

4-9- اثر آهن وگوگرد بر مقدار پروتئین دانه: 53

4-10- اثر آهن وگوگرد بر ضریب تسهیم. 54

4-11- اثر آهن وگوگرد بر سرعت پر شدن غلاف.. 56

4-13- همبستگی ساده بین صفات اندازه گیری شده 57

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات.. 59

5-1-نتیجه گیری: 60

5-2-پیشنهادها: 60

منابع: 61

چکیده:

به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف آهن و گوگرد بر عملكرد و اجزای عملکرد گیاه بادام زمینی، آزمایش فاكتوریل در قالب طرح بلوك كامل تصادفی در 3 تكرار با 4 سطح كود گوگرد ازمنبع كود گوگرد گرانوله) شامل 0 ،40 ، 80 و 120 كیلوگرم در هكتار) و كود آهن از منبع كلات آهن ) به صورت محلول پاشی شامل 0، 2، 4 و 6 در هزار) در شهرستان آستانه اشرفیه واقع در شرق استان گیلان انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه از تیمارهای S80Fe2 و S80Fe4 به ترتیب با میانگین 2905 و 2890 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. مقایسه میانگین آهن بر مقدار روغن نشان داد که بین سطح صفر و سطح 2 درهزار آهن به لحاظ آماری تفاوت معنی دار وجود داشت و با افزایش مصرف آهن از سطح 2 در هزار به 4 در هزار مقدار روغن دانه افزایش یافت اما از سطح 4 به 6 در هزار افزایش معنی دار در مقدار روغن دانه مشاهده نشد. مقایسه میانگین اثر کود گوگرد بر مقدار پروتئین دانه نشان داد که بین سطح صفر و 40 کیلوگرم در هکتار گوگرد به لحاظ آماری تفاوت معنی دار وجود نداشت اما سطح کاربرد کود گوگرد 80 و 120 کیلوگرم در هکتار نسبت به دو سطح دیگر گوگرد برتر بودند. بیشترین مقدار پروتئین دانه از سطح 120 کیلو گرم در هکتار با میانگین 30/25 درصد به دست آمد که البته به لحاظ آماری تفاوت معنی دار با سطح 80 کیلوگرم در هکتار (با میانگین 17/25 درصد) نداشت. با توجه به نتایج به دست آمده برای حصول حداکثر عملکرد دانه مصرف 80 کیلوگرم در هکتار گوگرد و محلول پاشی 2 در هزار آهن توصیه می شود.

واژگان كلیدی: بادام زمینی، كود گودگرد كرانوله، كلات آهن، پروتئین دانه، روغن دانه

1-1- مقدمه

بادام زمینی یکی از بقولات مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری با رشد نامحدود می باشد که می تواند غذای انسان و دام را تامین نموده و بخش با ارزشی از پروتئین برنامه غذایی را تشکیل دهد (صفرزاده ویشگایی، 1378). این گیاه از نظر رشد و نمو و جذب عناصر معدنی در مقایسه با سایر گیاهان زراعی خصوصیات منحصر به فردی دارد و این خصوصیات بیشتر با نحوه رشد و تولید روغن و پروتئین در دانه های این گیاه در ارتباط است (صفرزاده ویشگایی، 1378). اما کم بودن تحقیقات انجام شده در زمینه نیازهای تغذیه ای این گیاه در ایران یکی از مهمترین عوامل محدود کننده برای توسعه سطح زیر کشت آن در کشور است. غلاف های بادام زمینی بر خلاف غلاف های سایر گیاهان تیره باقلا در زیر خاک رشد می نمایند و این موضوع باعث می شود که انتقال کلسیم از ریشه ها به طرف غلاف های در حال رشد بسیار کم باشد. در نتیجه این گیاه بیشتر کلسیم مورد نیاز خود را به طور مستقیم توسط غلاف های در حال رشد از خاک جذب می نماید. بنابراین گیاه بادام زمینی به طور طبیعی در خاک هایی باید کشت شود که مقدار کلسیم آنها بالا باشد (حسین زاده گشتی، 1385). به عبارت دیگر بادام زمینی برای اینکه رشد مناسبی داشته باشد، در خاک های آهکی کشت می شود. با توجه به کشت بادام زمینی در خاک های آهکی و زیاد بودن مقدار بی کربنات خاک، کمبود برخی ازعناصر نظیر آهن، بر و گوکرد در آنها دیده می شود. در این میان عناصری نظیر آهن و گوگرد برای انجام تثبیت نیتروژن و نیز سنتز روغن و پروتئین در بادام زمینی ضروری می باشند. از آنجایی که خاک های زیر کشت بادام زمینی در استان گیلان خاک های حاشیه رودخانه سفیدرود تا مناطق ساحلی دریای خزر می باشند و این خاک ها دارای بستر مادری آهکی هستند، در نتیجه طبق بررسیهای انجام شده، این خاک ها از نظر بیکربنات کلسیم و نیز کلسیم محلول در خاک بسیارغنی بوده و pHآنها نیز معمولا بالاتر از 7 می باشد درنتیجه بوته های بادام زمینی در برخی از مراحل رشد خود خصوصا از انتهای دوره رشد غلاف ها و شروع رشد دانه ها در زیر خاک، کمبود آهن و گوگرد را به وضوح نشان می دهند. از طرف دیگر برداشت مداوم محصول بادام زمینی، خارج کردن بقایای محصول از مزرعه، شرایط اقلیمی منطقه با بارندگی بیش از 1000 میلیمتر در سال و عدم عرضه مقدار کافی گوگرد و آهن می تواند موجب کاهش مقدار این عناصر در خاک و گیاه شود. لذا این مطالعه با هدف بررسی اثر آهن و گوگرد بر رشد و عملکرد بادام زمینی و همچنین تعیین مقدار مصرف مناسب از کودهای حاوی این دو عنصر در مزارع زیر کشت بادام زمینی طرح ریزی و به مرحله اجرا در آمد.

2-1- تاریخچه بادام زمینی

با توجه به وجود بقایای گیاهان به دست آمده از مکان های قدیمی در کشورهای آمریکای جنوبی نشان می دهد که بادام زمینی در 3900 سال قبل در کشور هایی مثل پرو کشت می شد.اما از زمان اهلی شدن این گیاه اطلاعات دقیقی وجود ندارد. احتمالا اولین کشت این گیاه در دره هایی رود خانه ای در پاراگوئه، منطفه گران چاکو در آمریکا جنوبی بوده است. بادام­زمینی (Arachis hypogaeaL.) بعد از سویا، یکی از مهم­ترین و اقتصادی­ترین دانه­های روغنی در مناطق گرمسیری نیمه گرمسیری است که بیشتر به منظور تولید روغن (43تا55 درصد) و پروتئین (25تا28 درصد) کشت می­شود. بادام­زمینی یکی از مهم­ترین گیاهان روغنی در مناطقی است که سایر گیاهان روغنی نمی­توانند رشد کنند.

2-2- بادام زمینی در ایران

استاد گرانمایه شادروان پورداوود در سال 1289 اولین شخصی بود که گیاه بادام زمینی را در ملک پدری خود در رشت کشت نمود. این گیاه توسط خود ایشان از اروپا آورده شده بود که درآن زمان بیشتر از بادام زمینی جهت استفاده برای تنقلات ومصارف شیرینی پزی بود و ماده ارزشمند یعنی روغن مفید و زیادآن مورد بی توجهی واقع شده بود که تواما می توانست موجبات رشد وتوسعه کشت صنعتی رافراهم آورده و عواید ناشی از آن زندگی روستا وحتی شهری منطقه را ارتقاء بخشد.

2-3- سطح زیرکشت ومیزان تولید بادام زمینی در ایران وجهان

سطح زیر کشت بادام­زمینی در ایران هم اکنون در حدود 3 هزار هکتار و میزان تولید آن 5/2 هزار تن دانه است. از این مقدار در حدود 2500 هکتار آن در استان گیلان و بقیه در استان­­های گلستان و خراسان شمالی واقع شده است. شهرستان­های آستانه اشرفیه و بندر کیاشهر مراکز اصلی کشت و تولید بادام­زمینی در استان گیلان هستند و بادام­زمینی تولید شده در این مناطق از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است. علی­رغم گذشت حدود یک قرن از کشت بادام­زمینی در ایران، هنوز این گیاه به عنوان یک محصول برای تولید روغن مورد توجه جدی قرار نگرفته است. این گیاه روغنی در حالی در ایران به عنوان گیاه جدید کشت می­شود که تحقیقات انجام شده پاسخگوی نیاز ناشی از توسعه سطح زیر کشت آن نبوده و در زمینه نیازهای عناصری که در متابولیسم آن نقش دارند.، بررسی­های کافی انجام گرفته است. بیش از نیمی از نواحی زیرکشت بادام زمینی در مناطق خشک ونیمه خشک جهان قراردارد سطح زیرکشت در جهان تقریبا 22میلیون هکتارکه بیشترین آن 14میلیون هکتار در آسیا و8میلیون هکتار در آفریقاویک میلیون هکتاردر آمریکای جنوبی ومرکزی ودر 108کشور جهان انجام میشودمتوسط عملکرد غلاف در مقیاس جهانی ازسال 1980 تا 1990 از 08/1به 15/1تن در هکتاررسیده است. براساس آمار سازمان خوارباروکشاورزی جهان، کشورهای هند، چین، نیجریه وامریکا، عمده ترین تولید کنندگان بادام زمینی هستند وحدود هفتاد درصد بادام زمینی جهان در این کشور ها کشت و تولید میشود و از صادر کنندگان عمده این محصول ارزشمند به سایر کشورهاست.

جدول-2-1- تولید وعملکرد بادام زمینی در کشور های مختلف در سال 2012

ی نوشته‌ها

1-8-7: محدوده قانونی شهر………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

فهرست مطالب

عنوانصفحه

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….. 10

2-1: پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 11

2-2: انواع فضاهای سبزشهری……………………………………………………………………………………………………………………………… 15

2-2-1: فضاهای سبزعمومی………………………………………………………………………………………………………………………………… 15

2-2-2: فضاهای سبزنیمه عمومی…………………………………………………………………………………………………………………………. 15

2-2-3: فضاهای سبزخیابانی………………………………………………………………………………………………………………………………… 15

2-2-4: فضاهای سبزخصوصی…………………………………………………………………………………………………………………………….. 15

2-3: تقسیم بندی فضاهای سبز…………………………………………………………………………………………………………………………….. 15

2-3-1: پارک……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 16

2-3-1-1: طبقه بندی پارکها براساس هویت………………………………………………………………………………………………………….. 16

2-3-1-2: طبقه بندی پارکها براساس اهمیت، مقیاس و حوزه نفوذ…………………………………………………………………………. 16

2-3-1-2-1: انواع پارکهای شهری در مقیاس واحد همسایگی………………………………………………………………………………… 17

2-3-1-2-2: پارک شهری در مقیاس محله……………………………………………………………………………………………………………. 17

2-3-1-2-3: پارک شهری در مقیاس ناحیه…………………………………………………………………………………………………………… 17

2-3-1-2-4: پارک شهری در مقیاس منطقه………………………………………………………………………………………………………….. 17

2-3-1-2-5: پارک فراشهری (پارکهای بسیار بزرگ)……………………………………………………………………………………………… 17

2-3-2: باغها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 18

2-3-3: فضای سبزخطی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 18

2-3-3-1: کمربندهای سبز………………………………………………………………………………………………………………………………….. 18

2-3-3-2: فضای سبز معابر…………………………………………………………………………………………………………………………………. 18

ج

فهرست مطالب

عنوان صفحه

2-3-3-2-1: میادین……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 18

2-3-3-2-2: فضای سبز گذرگاهها………………………………………………………………………………………………………………………. 18

2-3-4: فضای سبزعمودی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 19

2-3-4-1: بام های سبز……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 19

2-3-4-2: دیواره های سبز………………………………………………………………………………………………………………………………….. 19

2-4: تاریخچه فضای سبزدرجهان…………………………………………………………………………………………………………………………. 20

2-5: تاریخچه فضای سبزدرایران………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

2-6: اهمیت،ضرورت ونقش های فضای سبزشهری……………………………………………………………………………………………….. 24

2-6-1: اهمیت فضای سبزدرزندگی شهری…………………………………………………………………………………………………………… 24

2-6-2: نقش فضای سبزبراقلیم شهری………………………………………………………………………………………………………………….. 26

2-6-3: نقش فضای سبزازبعدشهرسازی……………………………………………………………………………………………………………….. 26

2-7: معیارهای برنامه ریزی فضاهای سبزشهری…………………………………………………………………………………………………….. 27

2-7-1: سرانه ها واستانداردهای فضای سبزشهری…………………………………………………………………………………………………. 27

2-8: معیارهای محیطی فضای سبزشهری………………………………………………………………………………………………………………. 30

2-9: معیارهای مکانیابی فضای سبزشهری…………………………………………………………………………………………………………….. 30

2-10: مکان شناسی فضای سبز……………………………………………………………………………………………………………………………. 31

2-11: عوامل موثردرطراحی فضای سبز………………………………………………………………………………………………………………… 37

2-11-1: نیازهای بیولوژیکی………………………………………………………………………………………………………………………………… 37

2-12: اثرات فضاهای سبزدربهبودشرایط محیط زیستی………………………………………………………………………………………….. 38

2-12-1: اثرات فضای سبزدرکاهش آلودگی صوتی………………………………………………………………………………………………… 39

چ

2-12-2: اثرات تفرجگاهی فضای سبز…………………………………………………………………………………………………………………. 40

فهرست مطالب

عنوان صفحه

2-13: ضوابط معماری انواع فضاهای سبزشهری……………………………………………………………………………………………………. 40

2-13-1: ضوابط طراحی خطی……………………………………………………………………………………………………………………………. 40

2-13-2: ضوابط ایجاد فضاهای سبزبرحسب اقلیم منطقه……………………………………………………………………………………….. 42

2-13-3: ضوابط مربوط به آب درفضاهای سبز……………………………………………………………………………………………………… 42

2-13-4: ساختمانهاوتأسیسات موردنیاز فضاهای سبزشهری……………………………………………………………………………………. 43

فصل سوم: ویژگیهای جغرافیایی شهربندرانزلی……………………………………………………………………………………………….. 47

3-1: موقعیت جغرافیایی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 48

3-2:توپوگرافی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 49

3-3: وجه تسمیه شهرانزلی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 49

3-4: اقلیم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 50

3-4-1: بررسی ایستگاههواشناسیناحیه مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………. 51

3-4-2: بارندگی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 51

3-4-3: دما…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 52

3-4-4: رطوبت نسبی………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 53

3-5: خاک………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 54

3-6: منابع آب……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 54

3-7: جمعیت……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 54

3-7-1: بررسی وضعیت خانوارو تغییرات آن………………………………………………………………………………………………………… 55

3-7-2: بعدخانوار………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 55

3-7-3: میزان رشد وافزایش جمعیت……………………………………………………………………………………………………………………. 57

ح

فهرست مطالب

عنوان صفحه

3-7-4: تراکم جمعیت…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 57

3-7-5: مهاجرت………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 57

3-7-6: سواد………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 58

3-8: بررسی ویژگیهای اقتصادی…………………………………………………………………………………………………………………………… 59

3-8-1: جمعیت فعال وغیرفعال……………………………………………………………………………………………………………………………. 59

3-8-2: جمعیت شاغل برحسب گروههای عمده فعالیت…………………………………………………………………………………………. 59

فصل چهارم: یافته های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………. 61

4-1: بررسی وضع موجودفضاهای سبزشهر بندرانزلی…………………………………………………………………………………………….. 62

4-1-1: پارک بلوارقدس………………………………………………………………………………………………………………………………………. 68

4-1-2: پارک پاسداران………………………………………………………………………………………………………………………………………… 69

4-1-3: پارک ارامنه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 70

4-1-4: پارک کودک……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 71

4-1-5: پارک دادگستری……………………………………………………………………………………………………………………………………… 72

4-1-6: پارک میان پشته………………………………………………………………………………………………………………………………………. 73

4-1-7: پارک سیده آسیه……………………………………………………………………………………………………………………………………… 74

4-1-8: پارک 15 خرداد یا پارک کارآموزی…………………………………………………………………………………………………………… 75

4-1-9: پارک قایقران…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 76

4-1-10: پارک نیمه شعبان…………………………………………………………………………………………………………………………………… 77

4-1-11: پارک شهیدطلوعی…………………………………………………………………………………………………………………………………. 78

4-2: یافته های میدانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 79

خ

4-2-1: مشخصات عمومی پاسخگویان…………………………………………………………………………………………………………………. 79

فهرست مطالب

عنوان صفحه

4-2-1-1: جنسیت پاسخگویان…………………………………………………………………………………………………………………………….. 79

4-2-1-2: میزان تحصیلات پاسخگویان………………………………………………………………………………………………………………… 80

4-2-1-3: محل سکونت پاسخگویان…………………………………………………………………………………………………………………….. 81

4-2-1-4: میزان رضایتمندی پاسخگویان از امکانات پارکهای ناحیه (1) شهر بندر انزلی………………………………………….. 82

4-2-1-5: نحوه دسترسی به پارک……………………………………………………………………………………………………………………….. 83

4-2-1-6: کاربری های ناسازگار در اطراف پارکها…………………………………………………………………………………………………. 84

4-2-1-7: مناسب بودن مکان پارک……………………………………………………………………………………………………………………… 85

4-2-1-8: عمده ترین مشکل پارکهای ناحیه (1) شهر انزلی……………………………………………………………………………………. 86

4-2-1-9: نحوه مراجعه به پارک………………………………………………………………………………………………………………………….. 87

4-2-1-10: میزان مراجعه پاسخگویان به پارک……………………………………………………………………………………………………… 88

4-2-1-11: هدف مراجعه کنندگان به پارک………………………………………………………………………………………………………….. 89

4-2-1-12: نوع وسیله نقلیه جهت مراجعه به پارک……………………………………………………………………………………………….. 90

4-2-1-13: میزان مراجعه اقشار مختلف از پارک………………………………………………………………………………………………….. 91

4-2-1-14: وضعیت نظافت پارکها……………………………………………………………………………………………………………………….. 92

4-2-1-15: کافی بودن مساحت پارکها…………………………………………………………………………………………………………………. 93

4-2-1-16: وضعیت پارکها از نظر پارکینگ…………………………………………………………………………………………………………… 94

4-2-1-17: فاصله واحد مسکونی مراجعه کنندگان تا پارک……………………………………………………………………………………. 95

4-2-1-18: وضعیت پارکهای ناحیه (1) شهر انزلی از نظر وسایل بازی کودکان………………………………………………………… 96

4-2-1-19: وضعیت پارکهای ناحیه (1) از نظر مبلمان…………………………………………………………………………………………… 97

4-2-1-20: وضعیت روشنایی پارکهای ناحیه (1)از نظر تأمین امنیت………………………………………………………………………. 98

4-2-1-21: امکانات پارکهای ناحیه (1)از نظر ورزش های انفرادی و گروهی………………………………………………………….. 99

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل پنجم: جمع بندی، ارزیابی فرضیه ها و پیشنهادات………………………………………………………………………………… 100

5-1: جمع بندی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 101

5-2: ارزیابی فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………………………………………… 102

5-3: پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 103

چکیده

با افزایش جمعیت شهرها، واژه فضای سبز و کاربری های فضای سبز شهری مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. از این رو هر چه شهرها بزرگتر می شوند احساس نیاز به وجود فضای سبز چه برای بهره برداری مستقیم شهروندان و چه از نظر نقش پالایش محیط روزبروز بیشتر می شود. اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری، تا آن حد است که بعنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح است و مزایایی چون درمان بیماریهای روحی، محیطی مطلوب برای پرورش کودکان، یکپارچگی اجتماعی، حفظ آسایش و … دارد. ضمن اینکه این فضاها برای عموم مردم در گذران اوقات فراغت، تفریح و مصاحبت با دوستان وگردهمایی های اجتماعی و فرهنگی استفاده می شوند. در این پژوهش فضای سبز شهر بندر انزلی مورد بررسی قرار گرفته است. این شهر با مساحت 9 کیلومتر مربع و جمعیت 116664 نفر براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 در ساحل دریای خزر قرار گرفته و یکی از مهمترین مقاصد گردشگری در شمال کشور است و براین اساس لازم است که سرانه فضای سبز آن بیشتر از سایر شهرها باشد.

واژگان کلیدی : برنامه ریزی شهری، فضای سبز شهری، تحلیل فضایی- مکانی ، بندرانزلی

مقدمه

پیشرفت فناوری اطلاعات دنیای کنونی که موجب افزایش رسانه های جمعی شده است، انسان امروز را با ازدحام اطلاعاتی مواجه کرده و بر بحرانهای محیطی افزوده است. شهرهای پرجمعیت، ظهور کلان شهرها و محیط های پرتراکم و پر ازدحام زندگی، پیامدهای افزایش جمعیت اند که با توجه به مناسبات و تعریف روابط جدید انسانی در قرن اطلاعات، نوعی زندگی با مشخصه بحرانهای عصبی برای زندگی انسان قرن بیست و یکم رقم زده اند. می توان گفت ازدحام جمعیت و ازدحام اطلاعات بر بحرانهای محیطی افزوده و به طور همزمان، اصلی ترین ویژگی شکل دهنده به پارادایم های زندگی انسان معاصر شده اند و همزمان ضایعات جسمی و روانی بسیاری را برای انسان به وجود آورده، بنابراین از میان عوامل متعدد تأثیرگذار و پدید آورنده بحران محیطی، سه عامل تراکم جمعیتی، ازدحام اطلاعاتی و بحرانهای زیست محیطی به خصوص فقدان ارتباط انسان با طبیعت نوعی بحران عصبی و روانی برای انسان معاصر آفریده و این بحران عصبی بر پیامدهای نامطلوب تأثیر مستقیم داشته است.

بی توجهی به طبیعت در دنیا، پس از انقلاب صنعتی، در تمامی کشورها با پیشینه های تمدن گوناگون، رخ داد. بطوریکه تخریب آن با سرعت زیاد، تاکنون پیامدها و هزینه های بسیاری همراه داشته است. برخی از این پیامدها به صورت فراگیر شامل همه انسانها شده( مثل تخریب لایه اُزُن و …) و برخی دیگر در مناطقی مشخص رخ داده است (مثل بی توجهی به اهمیت حضور طبیعت در ساختار شهرها و کلان شهرها). آثار تخریب طبیعت همراه ازدحام جمعیتی و ازدحام اطلاعاتی عصر حاضر (عصر اطلاعات) پیامدهای جسمی، روانی و اجتماعی بسیار زیاد و با هزینه های گزاف برای انسان به وجود آورده و موجب شده تا بسیاری از کشورها به تدریج به تدوین برنامه هایی برای بازنگری و بازیابی طبیعت بپردازند. بیست سال پیش انقلاب محیط زیست تنها یک دل مشغولی بود… امروز یک جنبش جهانی است… و محیط زیست جهانی در دستورکار دنیا اولویت پیدا کرده … چه غیرمتحمل و چه مسرت بخش که علاقه به حفظ زمین جای عزم به نابودی آن را گرفته باشد. لذا وظیفه جدیدی پیش روی ماست- درک شیوه کار جهان و تنظیم رفتار خویش در واکنش به این آگاهی، حفظ زمین، سبز کردن و التیام آن( مک هارگ، 1991، دیباچه). در طراحی شهرهای امروز تلاش می شود تا طبیعت در قالب پارک های شهری به محیط زندگی متجلی شود اما این موضوع نتوانسته به نیازهای روانی انسان پاسخ کاملی بدهد. زیرا در طول تاریخ، انسان با طبیعت به عنوان سرچشمه و مادر خویش ارتباطی مستقیم و بی واسطه و سهل و مداوم داشته، که این پیوند در دوران صنعت و با چیره شده ماشین سخت ناتوان شده، در این دوران با محصور و زندانی شدن انسان در بین ساخته ها و مصنوعات خویش، به ظاهر در بسیاری موارد نیازی به نگهداری پیوند خویش با طبیعت احساس نمی کند. شهر انزلی ازجمله شهرهایی است که در پی افزایش جمعیت و گسترش فیزیکی، مکان و تعداد فضای سبز آن نسبت به گذشته تغییر زیادی ننموده است درواقع با گسترش جمعیت افزایش فضای سبز صورت نگرفته است و به همین جهت سرانه فضای سبز مردم شهر انزلی با سرانه استاندارد فاصله دارد.

1-1: بیان مسئله

جمعیت شهری ایران در طی دهه های اخیر به خاطر عامل مهاجرت،رشد طبیعی، تبدیل روستا به شهر و الحاق تعداد زیادی روستا به شهر افزایش فراوانی یافته است . این افزایش، باعث تغییراتی در ساختار و همچنین بافت شهرهاگردیده است، به طوری كه جمعیت مهاجر در حاشیه شهرها اسكان یافته اند و این امر باعث افت كاركردهای شهری شده است، به گونه ای كه این جمعیت مازاد نیاز به خدمات متعدد شهری دارند و شهرها عمدتاً توان پاسخگویی به آنها را ندارند.

شهر انزلی دومین شهر استان گیلان از لحاظ میزان جمعیت ، بعد از شهر رشت است که تراکم بالای جمعیت در انزلی ، کاستی ها و نواقص بسیاری در جهت بهره مندی از فواید فضای سبز را برای ساکنان آن مواجه ساخته است که این مساله در خصوص پارک های درون شهری کاملا محسوس می باشد. عدم برخورداری محلات مختلف شهری از پارک های درون شهری و همچنین توزیع نامناسب این کاربری در سطح شهر انزلی ، اهمیت و ضرورت تحقیق را در این عرصه آشکار ساخته است. عنوان تحقیق تحلیل فضایی- مکانی فضای سبز شهری در شهر انزلی مطالعه موردی بوستانهای ناحیه (1) می باشد. جمعیت شهر مورد مطالعه نسبت به دهه های قبل در حال افزایش است و بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس مسکن 1390، جمعیت شهر انزلی 116664 نفر بوده است که این افزایش جمعیت منجر به توسعه فیزیکی شهری و توزیع جغرافیایی نامناسب کاربری های شهری از جمله کاربری فضای سبز شده که مکان یابی این نوع از کاربری های شهری را با مشکل مواجه ساخته است. استانداردهای سرانه فضای سبز در جهان (25-20 مترمربع) می باشد و سرانه تعیین شده توسط وزارت مسکن و شهرسازی در شهرهای ایران (12-7 مترمربع) است. درصورتیکه سرانه فضای سبز شهری در بندر انزلی کمتر از 4 مترمربع برای هر نفرمی باشد. در این تحقیق سعی بر آن است که با ارزیابی ، به کیفیت و کمیت آن در سطح شهر از نظر موقعیت مکانی و تناسب و همجواری با سایر کاربری ها مطابق با معیارهای مکانیابی پرداخته شود و با روشن ساختن نقاط قوت و ضعف پارک های درون شهری بتوانیم گامی مفید در جهت ارائه پیشنهاداتی معقول و مناسب کاربری فضای سبز در سطح شهر برداریم.

1-2: اهداف تحقیق

• هدف اصلی تحقیق تحلیل فضایی – مکانی فضای سبز شهری در شهر انزلی است.

اهداف فرعی تحقیق عبارتند از :

• شناسایی فضای سبز در شهر انزلی

• تبیین پراکندگی فضای سبز در شهر انزلی

• تبیین کارکردهای فضای سبز در شهر انزلی

-3: سوالات تحقیق

آیا سرانه فضای سبز موجود در شهر بندر انزلی در حد مطلوب می باشد؟

1-4: فرضیه های تحقیق