2-2-4-2.میگرن بدون پیش درآمد………………………………………………………………………. 19
2-2-4-3.انواع دیگر میگرن ……………………………………………………………………………… 19
2-2-5.پاتوژنز……………………………………………………………………………………………………. 21
2-2-6.تشخیص بیماری……………………………………………………………………………………….. 22
2-2-7.تشخیص های افتراقی میگرن………………………………………………………………………… 23
2-2-8.فرضیه های مرتبط با میگرن………………………………………………………………………….. 24
2-2-8-1.فرضیه عروقی میگرن………………………………………………………………………….. 24
2-2-8-2.فرضیه عصبی میگرن…………………………………………………………………………… 25
2-2-9.سیستم عروقی تری ژمینال در میگرن………………………………………………………………. 25
2-2-10.هیدروکسی تریپتامین در میگرن……………………………………………………………………. 26
2-2-11.دوپامین در میگرن……………………………………………………………………………………. 26
2-2-12.دستگاه عصبی سمپاتیک در میگرن……………………………………………………………….. 27
2-2-13.یافته های بالینی……………………………………………………………………………………….. 27
2-2-14.میگرن همراه با اورا (میگرن کلاسیک…………………………………………………………….. 28
2-2-15.میگرن قاعده ای (بازیلار……………………………………………………………………………. 28
2-2-16.درمان میگرن…………………………………………………………………………………………… 29
2-2-17.درمان پیشگیرانه میگرن……………………………………………………………………………… 32
2-2-18.جامعه و فرهنگ………………………………………………………………………………………. 33
2-2-19.جنبه های محیطی……………………………………………………………………………………… 34
2-2-20.سبک زندگی…………………………………………………………………………………………… 34
2-2-21.خصوصیات روانشناختی میگرن…………………………………………………………………… 34
2-3. ادبیات و گستره ی نظری تحریف های شناختی………………………………………………………… 35
2-3-1.تعریف شناخت …………………………………………………………………………………………. 35
2-3-2.روانشناسی شناختی……………………………………………………………………………………. 35
2-3-3.افکار خودآیند…………………………………………………………………………………………… 36
2-3-4.موضع فلسفی کلی در زمینه شناخت………………………………………………………………. 36
2-3-5.مدلABC الیس…………………………………………………………………………………………. 37
2-3-6.تناوبگرایی تعبیری……………………………………………………………………………………. 37
2-3-7.مدل شتاختی بک……………………………………………………………………………………….. 38
2-3-8.مدل بک از دو بخش تشکیل شده است…………………………………………………………… 38
2-3-9.نظریه آسیب شناسی روانی رفتار در مانی عقلانی-هیجانی……………………………………. 40
2-3-10.رایج ترین عقاید غیر منطقی……………………………………………………………………….. 41
2-3-11.دهخطای شناختی از نظر آلبرت الیس……………………………………………………………. 44
2-4.ادبیات و گستره ی نظری طرحواره های هیجانی………………………………………………………… 53
2-4-1.تعریف هیجان ومولفه های آن………………………………………………………………………. 53
2-4-2.هیجان و نظریه های هیجان………………………………………………………………………….. 53
2-4-3.اجزای هیجان……………………………………………………………………………………………. 54
2-4-4.تاریخچه هیجان…………………………………………………………………………………………. 54
2-4-5.نظریه های هیجان ……………………………………………………………………………………… 55
2-4-5-1.نظریه جیمز – لانگه……………………………………………………………………………. 55
2-4-5-2.نظریه ارزیابانه…………………………………………………………………………………… 55
2-4-5-3.نظریه رفتارگرایی……………………………………………………………………………….. 55
2-4-5-4.نظریه بازخوراند چهره…………………………………………………………………………. 55
2-4-6.وظایف هیجان ها ……………………………………………………………………………………… 55
2-4-7.فیزیولوژی هیجان ها……………………………………………………………………………………. 56
2-4-8.جنبه های مختلف هیجان در روانشناسی………………………………………………………….. 56
2-4-9.ماهیت هیجان……………………………………………………………………………………………. 56
2-4-10.واکنش های فیزیولوژیک هیجان…………………………………………………………………… 58
2-4-11.ابزارهای مطالعه ی هیجان………………………………………………………………………….. 58
2-4-12.انواع واکنش های هیجانی…………………………………………………………………………… 59
2-4-13.عملکرد ذهن در هیجان…………………………………………………………………………….. 62
2-4-14.اساس عصبی هیجان…………………………………………………………………………………. 64
2-4-15.نظریه های مربوط به هیجان………………………………………………………………………… 65
2-4-16.نتیجه هیجان……………………………………………………………………………………………. 67
2-4-17.هیجان و سلامت……………………………………………………………………………………… 69
2-4-18.مغز هیجانی……………………………………………………………………………………………. 71
2-4-19.به کار بردن درست هیجان ها…………………………………………………………………….. 73
2-4-20تعریفهیجان خواهی………………………………………………………………………………… 73
2-4-21.نظریه هیجان خواهی ماروین زاکرمن…………………………………………………………….. 74
2-4-22.ویژگی های افراد هیجان خواه…………………………………………………………………….. 75
2-4-23.نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………….. 78
2-4-24. مفهوم طرحواره………………………………………………………………………………………. 79
2-4-25.طرحواره های هیجانی……………………………………………………………………………….. 79
2-4-26. درمان هیجان محور لسلی گرینبرگ……………………………………………………………… 80
2-4-27.مدلطرحواره درمانیهیجانی لیهی………………………………………………………………. 81
2-4-28.دستیابی به هیجان ها…………………………………………………………………………………. 83
2-4-29.شناسایی طرحواره های هیجانی……………………………………………………………………. 84
2-4-30.تعریف طرحواره های هیجانی ……………………………………………………………………. 84
2-4-31.انواع طرحواره های هیجانی………………………………………………………………………… 85
2-5.بخش دوم:سوابق پژوهشی…………………………………………………………………………………… 91
2-5-1.سوابق پژوهشی خارج از ایران………………………………………………………………………. 91
2-5-2.سوابق پژوهشی داخل ایران………………………………………………………………………….. 92
2-6.خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………. 96
فصل سوم:روش اجرای پژوهش
3-1.مقدمه……………………………………………………………………………………………………………… 98
3-2.خصوصیات طرح پژوهش……………………………………………………………………………………. 98
3-3.جامعه آماری مورد مطالعه……………………………………………………………………………………. 99
3-4.روش نمونه گیری وحجم نمونه…………………………………………………………………………….. 99
3-5.ابزارهای اندازه گیری………………………………………………………………………………………….. 99
3-5-1.پرسشنامه تحریف های شناختی…………………………………………………………………….. 99
3-5-2..مقیاس طرحواره های هیجانی لیهی………………………………………………………………… 102
3-6.فرایند اجرای پژوهش…………………………………………………………………………………………. 105
3-7.روش پردازش و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………….. 106
3-8.خلاصه فصل …………………………………………………………………………………………………… 107
فصل چهارم:ارایه نتایج کمی،پردازش وتحلیل داده ها
4-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………………………. 109
4-2) ازمون فرضیه اول پژوهش………………………………………………………………………………….. 109
4-3.آزمون فرضیه دوم پژوهش…………………………………………………………………………………… 129
4-4.خلاصه فصل چهارم…………………………………………………………………………………………… 144
فصل پنجم:بحث ،تحلیل،نتیجه گیری
5-1.مقدمه …………………………………………………………………………………………………………….. 146
5-2.بررسی یافته های پژوهش وارتباط آنها با نتایج مطالعات قبلی………………………………………. 146
5-3.جمع بندی ونتیجه گیری از یافته های پژوهش………………………………………………………….. 148
5-4.محدودیت های تحقیق……………………………………………………………………………………….. 149
5-5.پیشنهادهای پژوهش…………………………………………………………………………………………… 150
5-5-1.پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………………………….. 150
5-5-2.پیشنهادهای اجرایی……………………………………………………………………………………. 150
5-6.خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………….. 151
فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………….. 152
پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………… 158
چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………….. 176
فهرست جدول ها
جدول 3-1؛ زیرمقیاس ها وسوالات مربوط به آنها درپرسشنامه تحریف شناختی……………………… 100
جدول 3-2؛ میانگین وانحراف استاندارد شاخص های مربوط به ازمون تحریف شناختی…………….. 101
جدول3-3؛ نمره میانگین وانحراف استاندارد تحریف های شناختی درجنسیت………………………… 102
جدول3-4؛ ضریب پایایی………………………………………………………………………………………….. 102
جدول3-5؛ زیرمقیاس ها وسوالات مربوطه در پرسشنامه طرحواره های هیجانی………………………. 103
جدول 4-1؛ ماتریکس کواریانس برای فرضیه اول……………………………………………………………. 110
جدول 4-2؛آزمون معنی داری تحلیل واریانس چندراهه…………………………………………………….. 110
جدول 4-3؛ تفاوت بینگروهی میانگین بیاعتمادسازی در بین شرکتکنندههای مبتلا وسالم……….. 111
جدول 4-4؛ تفاوت بینگروهی میانگین عدم درک در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم……………. 113
جدول 4-5؛ تفاوت بینگروهی میانگین احساس گناه در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم………… 114
جدول 4-6؛ تفاوت بینگروهی میانگین ساده انگاری هیجان در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم.. 115
جدول 4-7؛ تفاوت بینگروهی میانگین فاقد ارزشیابی در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم………. 117
جدول 4-8؛ تفاوت بینگروهی میانگین فقدان کنترل در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم…………. 118
جدول 4-9؛ تفاوت بینگروهی میانگین کرختی در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم……………….. 119
جدول 4-10؛ تفاوت بینگروهی میانگین بسیار منطقی در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم………. 121
جدول 4-11؛ تفاوت بینگروهی میانگین تداوم در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم……………….. 122
جدول 4-12؛ تفاوت بینگروهی میانگین هوشیاری ضعیف در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم…. 123
جدول 4-13؛ تفاوت بینگروهی میانگین عدم پذیرش احساسات در بین شرکتکنندههای مبتلا و
سالم……………………………………………………………………………………………………………………. 125
جدول 4-14؛ تفاوت بینگروهی میانگین نشخوارفکری در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم……… 126
جدول 4-15؛ تفاوت بینگروهی میانگین اظهارگری در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم………….. 127
جدول 4-16؛ تفاوت بینگروهی میانگین احساس شرم در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم……… 129
جدول4-17؛ماتریکس کواریانس فرضیه دوم………………………………………………………………….. 130
جدول 4-18؛ آزمون معنی داری تحلیل واریانس چندراهه………………………………………………….. 130
جدول 4-19؛ تفاوت بینگروهی میانگین تحریف همه یاهیچ در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم. 131
جدول 4-20؛ تفاوت بینگروهی میانگین تعمیم مبالغه امیز در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم….. 133
جدول 4-21؛ تفاوت بینگروهی میانگین فیلترذهنی در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم………….. 134
جدول 4-22؛ تفاوت بینگروهی میانگین بی توجهی به امر مثبت در بین شرکتکنندههای مبتلا و
سالم…………………………………………………………………………………………………………………….. 135
جدول 4-23؛ تفاوت بینگروهی میانگین نتیجه گیری شتابزده در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم 137
جدول 4-24؛ تفاوت بینگروهی میانگین درشت بینی و ریزبینی در بین شرکتکنندههای مبتلا وسالم 138
جدول 4-25؛ تفاوت بینگروهی میانگین استدلال احساسی در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم…. 139
جدول 4-26؛ تفاوت بینگروهی میانگین باید بهتر در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم……………. 141
جدول 4-27؛ تفاوت بینگروهی میانگین برچسب زدن در بین شرکتکنندههای مبتلا وسالم………. 142
جدول 4-28؛ تفاوت بینگروهی میانگین شخصی سازی در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم……. 143
فهرست نمودارها
نمودار4-1: تفاوت بینگروهی میانگین بیاعتمادسازی………………………………………………………. 111
نمودار4-2: تفاوت بینگروهی میانگین عدم درک…………………………………………………………….. 112
نمودار4-3: تفاوت بینگروهی میانگین احساس گناه…………………………………………………………. 114
نمودار4-4: تفاوت بینگروهی میانگین ساده انگاری هیجان………………………………………………… 115
نمودار4-5: تفاوت بینگروهی میانگین فاقد ارزشیابی……………………………………………………….. 116
نمودار4-6: تفاوت بینگروهی میانگین فقدان کنترل………………………………………………………….. 118
نمودار4-7: تفاوت بینگروهی میانگین کرختی………………………………………………………………… 119
نمودار4-8: تفاوت بینگروهی میانگین بسیار منطقی…………………………………………………………. 120
نمودار4-9: تفاوت بینگروهی میانگین تداوم………………………………………………………………….. 122
نمودار4-10: تفاوت بینگروهی میانگین هوشیاری ضعیف………………………………………………….. 123
نمودار4-11: تفاوت بینگروهی میانگین عدم پذیرش احساسات………………………………………….. 124
نمودار4-12: تفاوت بینگروهی میانگین نشخوارفکری………………………………………………………. 126
نمودار4-13: تفاوت بینگروهی میانگین اظهارگری…………………………………………………………… 127
نمودار4-14: تفاوت بینگروهی میانگین احساس شرم………………………………………………………. 128
نمودار4-15: تفاوت بینگروهی میانگین تحریف همه یاهیچ……………………………………………….. 131
نمودار4-16: تفاوت بینگروهی میانگین تعمیم مبالغه امیز…………………………………………………… 132
نمودار4-17: تفاوت بینگروهی میانگین فیلترذهنی…………………………………………………………… 134
نمودار4-18: تفاوت بینگروهی میانگین بی توجهی به امر مثبت………………………………………….. 135
نمودار4-19: تفاوت بینگروهی میانگین نتیجه گیری شتابزده………………………………………………. 136
نمودار4-20: تفاوت بینگروهی میانگین درشت بینی و ریزبینی…………………………………………… 138
نمودار4-21: تفاوت بینگروهی میانگین استدلال احساسی…………………………………………………. 139
نمودار4-22: تفاوت بینگروهی میانگین باید بهتر…………………………………………………………….. 140
نمودار4-23: تفاوت بینگروهی میانگین برچسب زدن………………………………………………………. 142
نمودار4-24: تفاوت بینگروهی میانگین شخصی سازی…………………………………………………….. 143
چکیده
هدف از انجام این پژوهش مقایسه طرحواره های هیجانی وتحریف های شناختی در افراد مبتلا به میگرن با افراد سالم بود.برای انجام آن از روش پژوهشی علی مقایسه ای (پس رویدادی) استفاده شد.جامعه آماری کلیه افراد مبتلا به میگرن تحت درمان در کلینیک های اعصاب و روان شهر خرم آباد وهمراهان آن ها بودند که با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس تعداد50نفر از افراد مبتلا به میگرن از کلینیک صدیق شهرستان خرم آباد و50 نفر سالم از بین همراهان آنها انتخاب شدند.برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامه،”طرحواره های هیجانی لیهی” و”تحریف های شناختی”، و برای پردازش داده ها از نرم افزار spss و روش های آمار توصیفی و آماراستنباطی مانند، مانوا، میانگین، انحراف استاندارد استفاده شد.یافته ها بیانگر آن بود که بیشتر زیرمقیاس های طرحواره های هیجانی وتحریف های شناختی از جمله،بی اعتمادسازی،احساس گناه،ساده انگاری هیجان،فاقد ارزشیابی،فقدان کنترل،عدم پذیرش احساسات،نشخوار فکری، اظهارگری، احساسشرم، تحریف همه یا هیچ، تعمیم مبالغه آمیز، فیلتر ذهنی، درشت بینی-ریزبینی،استدلال احساسی، باید-بهتر، با میگرن در ارتباط هستند .ولی در چندین مورد ازجمله،عدم درک،کرختی،بسیار منطقی، تداوم، هوشیاری ضعیف، بی توجهی به امرمثبت، نتیجه گیری شتابزده، برچسب زدن، شخصی سازی ارتباط معنی داری یافت نشد.
1-1. مقدمه
بشر از مدت ها پیش با سردرد آشنا بوده و روش های مختلف درمان آن را می شناخته است. در یك كتیبه سنگی باستانی كه مربوط به پنج هزار سال پیش است مطلبی با عنوان”بیمار مبتلا به سردرد” دیده میشود. دو هزار و پانصد سال پیش، مردم چین با درمان سردرد آشنا بودند. پزشكان چینی برای درمان سردرد، طب سوزنی و داغ كردن را توصیه كرده اند. در آثاربقراط(377-450 ق م) كه حدود ۲۴۰۰ سال پیش نوشته شده، به مطالبی در مورد بیماران مبتلا به سردرد بر می خوریم. سقراط(399-450 ق.م)،فیلسوف یونانی و شاگردش افلاطون(348-428 ق.م) به ارتباط بین كشش یا تحریك ماهیچه ای و سردرد پی بردند.
پیشرفت بعدی در مطالعه سردرد، نتیجه كار پزشكان سرزمین های خلافت اسلامی، ایرانیان و دانشمندان مسلمان به ویژه ابونصر فارابی(950-870)،ابوریحان بیرونی(1048-973) وابوعلی سینا(1037-980) می باشد. ابوعلی سینا در دایره المعارف معروف خود “قانون” به شرح چندین سردرد از جمله میگرن پرداخته است(قهفرخی،1391).
هم چنین امروزه سردردها ، یکی از هدف های تحقیقات پزشکی به شمار می روند . تخمین زده می شود که شش نفر از صد نفر به میگرن ها،که نوعی از سردردهای مزمن محسوب می شوند، مبتلا هستند و معمولا” خانم ها بیشتر به میگرن مبتلا می شوند .
سردرد یکی از شایع ترین مشکلات روزمره بشر است به گونه ای که در بسیاری از مواقع افراد را مجبور می کند تا در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند .کمتر کسی است که سردرد راتجربه نکرده باشد،90 درصد افراد حداقل یک بار درسال دچار سردرد می شوند(هاریسون[1]،1390).
علل سر درد بی شمار و معمولا” خوش خیم هستند و سالانه در سراسر جهان حداقل ٤٠ درصد افرادرا به راحتی برای یك مرتبه هم كه شده گرفتار می نماید.این شیوع برای جمعیت شهری یا روستایی تفاوت چندانی را نشان نمی دهد(هونکاسالو وکاپریو،1995؛راسکی،هیداچی،رولند،2000).
میگرن بیشترین نوع سر درد در همه جوامع بشری از جمله ایران است، بطوری که 15-12 درصد مردم جهان از آن رنج می برند و یکی از شایع ترین علل مراجعه بیماران به مطب های تخصصی اعصاب را تشکیل می دهند.
میگرن سردردی است دوره ای با زمینه ارثی و خانوادگی که از هنگام کودکی نوجوانی و یا اوایل میانسالی آغاز می شود.میزان درد از خفیف تا شدید بوده ممکن است با یکی یا همه نشانه هایی مانند گریز از روشنایی و صدا احساس ضربان در سر تهوع و استفراغ همراه باشد.این نوع درد با فعالیت تشدید می گردد و با افزایش سن دفعات پیدایش و شدت آن کاهش می یابد.
میگرن هزینه های پزشکی زیادی را به خود اختصاص داده درحالیکه این هزینه ها سود چندانی نداشته اند. براورد شده است که میگرن یکی از پرهزینه ترین اختلالات عصب شناختی در جامعه اروپا است که سالانه بیش از ۲۷ میلیارد پوند هزینه داشته است)استونر واندری،2008).
علل مختلفی را برای میگرن عنوان کرده اند.ازجمله زمینه های خانوادگی مانند تاثیرات ژنتیکی و مسایل فیزیولوژیکی مانند؛ تنگی عروق،وعوامل محیطی و مسایل روانی مانند استرس ها واضطراب و افسردگی که هرکدام از آنها میتواند تاثیرات فراوانی بر شروع،سیر وپیشرفت بیماری داشته باشند.
