2-1-1- آیات قرآنی پیرامون شهادت شهود. 23

2-1-1-1- آیه 15 سورة نساء 23

2-1-1-1-1- مفردات آیه. 23

2-1-1-1-2- احکام فقهی آیه. 24

2-1-1-1-2-1- طریقه اثبات زنا 24

2-1-1-1-2-2 وجوب استشهاد در مقام اتهام. 25

2-1-1-2- فلسفه چهار شاهد در زنا 26

2-1-1-3- شرایط شهود زنا در قانون مجازات اسلامی.. 27

2-1-1-3-1- شرایط عام و کلی شهود زنا 28

2-1-1-3-2- شرایط خاص…. 29

2-1-2- آیات قرآنی پیرامون اقرار 32

2-1-2-1- آیه 11، سورة ملک… 33

2-1-2-1-1-مفردات آیه. 33

2-1-2-1-2-احکام فقهی آیه. 33

2-1-2-1-3- شبهات دلالتی در آیه و پاسخ به آنها 34

2-1-2-2- آیه 81، سورة آل عمران.. 35

2-1-2-2-1- مفردات آیه. 35

2-1-2-2-2- احکام فقهی آیه. 36

2-1-2-3- آیه 102، سورة توبه. 36

2-1-2-3-1- احکام فقهی آیه. 37

2-1-2-3-2- خصوصیات اقرار کننده در زنا 38

2-1-2-3-3-صراحت اقرار 38

2-1-2-3-4- نصاب و دفعات اقرار 39

2-1-2-3-5- انکار یا عدول از اقرار در زنا 40

2-1-3- آیات قرآنی پیرامون علم قاضی.. 41

2-1-3-1-آیه 26، سورة ص…. 41

2-1-3-2- آیات 44، 45، 47، سوره مائده 42

2-1-3-3- آیه 49، سورة مائده 43

2-1-3-4- آیه 65، سورة نساء 43

2-1-3-5- آیه 105، سورة نساء 43

2-1-3-6- آیه 2، سورة نور 44

2-1-3-7- دلایل اعتبار علم قاضی در اثبات زنا در قوانین موضوعه. 45

2-2- آیات قرآنی پیرامون مجازات زنا 47

2-2-1- تفسیر آیة 15، سورة نساء 47

2-2-1-1- مفردات آیه. 49

2-2- 2- تفسیر آیة 16، سوره نساء 51

2-2-2-1- مفردات آیه. 52

2-2-3- آیة 2، سورة نور 53

2-2-3-1- مفردات آیه. 53

2-2-4- شرایط وجوب حد تازیانه از منظر قانون مجازات اسلامی.. 56

2-2-5- شرایط احصان در رجم از دیدگاه قانون مجازات اسلامی.. 59

2-2-6- اجرای علنی مجازات زنا از نظر قرآن.. 61

2-2-7- زنای مستوجب قتل.. 62

2-2-8- اقسام حد زنا 63

2-2-8-1- زنا با محارم نسبی.. 64

2-2-8-1-1 حکم محارم رضاعی نسبی.. 65

2-2-8-2- زنا با زن پدر 66

2-2-8-3- زنای غیر مسلمان با مسلمان.. 66

2-2-8-3-1- سقوط حکم با اسلام غیر مسلمان.. 67

2-2-8-3-1- سقوط حکم با اسلام غیر مسلمان.. 67

2-2-8-4- زنای به عنف… 68

2-2-9- دیه ازاله بکارت و مهر المثل.. 68

2-2-10- احکام تعدد و تکرار در زنا 69

2-2-11- مجازات زنا در شریعت های دیگر. 70

فصل سوم: بررسی شهود و اقرار در زنا

3- بررسی شهود و اقرار در زنا. 73

3-1- اقرار در اثبات زنا 73

3-1-1- بیان اقوال.. 74

3-1-2- مفاد ادله. 77

3-1-2-1- مقتضای قاعدة باب.. 77

3-1-2-2- مقتضای ادله. 78

3-1-3- دو روایت مربوط به قذف.. 84

3-2- شهادت بر زنا 89

3-3- برخی «شروط اختصاصی شهادت بر زنا». 94

3-3-1- اشتراط رؤیت به نحو مخصوص…. 94

2-3-2- مساله اول: اشتراط مشاهده در شهادت برزنا 99

2-3-3- اشتراط مشاهده به نحو مخصوص و رؤیت ذکر در فرج. 102

2-3-4- محور دوم: اشتراط اتصال شهادت.. 103

2-3-5- مسألة اول: اشتراط اجتماع شهود در لحظة حضور 105

2-3-6- مسأله دوم: اشتراط اجتماع شهود در لحظة اقامه. 108

نتیجه گیری… 116

پیشنهادات… 117

منابع.. 118

چكیده

مستند حرمت و مجازات زنا بسیاری از آیات قرآن است که در این میان چند آیه صراحت و شهرت بیشتری دارد: آیات 15 و 16 سوره مائده، و آیه و آیه 2 سوره نور. شیخ ابوالفتوح رازی در ذیل آیه دوم سوره نور به تفصیل احکام حد زنا را در فقه شیعه و نیز از بان عالمان برجسته اهل تسنن، به ویژه رهبران چهار مکتب فقهی مشهور آن، بیان کرده است. در تعریف فقهی زنا به نزدیکی بین زن و مرد(شامل آمیزش جنسی مهبلی و مقعدی) بدون ازدواج اطلاق می شود.

زنا دارای موارد مختلفی است که برای هر کدام از آنها کیفرها و حدود جداگانه ای در اسلام وجود دارد.

حد زنا در اسلام، صد ضربه شلاق است. چنان چه زنا، از زنان و مردان همسردار سر زند، زنای محصن نامیده می شود و حد آن مجازات سنگ سار است. مجازاتهای اسلامی به 4 دسته حدود، دیات، قصاص و تعزیرات تقسیم شده‎اند که از آن میان حدود ماهیت متفاوتی را دارند و قواعد خاصی بر آنها حکم‎فرمایی می‎کند. در این میان زنا به عنوان جرمی که بیشترین مقدار بحث و تحقیق را در خود جای داده است و مورد اتفاق تمام مسلمین است، نکات خاصی را در خود پذیرا می‎باشد. قتل، رجم و جلد به عنوان سه مجازات اصلی زنا به نظر فقیهان شیعه و قتل و جلد به نظر فقیهان سنی مجازاتهایی هستند که برای زانی و زانیه در شرع انور درنظر گرفته شده‎اند.

-21 -مقدمه : 24

2-2-ایلاء چیست : 24

-3-2ترجمه های گوناگون از آیه های ایلاء : 26

– 4-2ادوار مختلف ایلاء یا تاریخچه فقهی ایلاء : 27

2-4-1- ایلاء در دوره جاهلیت یا در جامعه اعراب قبل از اسلام و هدف از آن.. 27

2-4-2- ایلاء در دوره صدر اسلام و پیامبر : 28

2-4-3- ایلاء در دوره خلفا : 29

2-4-4- ایلاء در دوره ایمه شیعه: 30

2-5- جایگاه حقوقی و اجتماعی زن در عرب قبل از اسلام: 31

2-5-1- بررسی جایگاه زن در خانواده ای جاهلیت قبل از اسلام : 32

2-5-2- ازدواج در دوره جاهلیت : 35

2-5-3- ازدواج جاهلیت از منظر تاریخ نویسان.. 36

2-5-4- حق انتخاب همسر در جامعه جاهلیت : 36

2-5-5- حق طلاق در دوره جاهلیت و علت و انگیزه آن : 37

2-5-6- زن ابزاری برای ارضاء مرد و وضعیت فساد اخلاقی در دوره جاهلیت: 38

2-5-7- نحوه حضور زن جاهلیت در اجتماع : 38

2-5-8-وضعیت اقتصادی و مسئله ارث زنان در دوره جاهلیت : 40

2-5-9-حضور زنان عرصه سیاسی و فرهنگی در دوره جاهلیت : 43

2-6- وضعیت حقوق زنان و جایگاه اجتماعی زن در جامعه غربی: 46

2-6-1- جایگاه زن در دین یهود : 50

2-6-2- جایگاه زن در دین مسیح : 54

2-7- تفسیرهایی که از آیه های مربوط به ایلاء شده است : 59

فصل سوَم شرایط و احکام ایلاء

3- شرایط و احکام ایلاء. 71

3-1- مقدمه. 71

3-2- شرایط و احکام ایلاء 72

3-3- احکام ایلاء: 74

3-4- ایلاء از منظر فقه شیعه : 76

3-4-1- ایلاء از شهید اول.. 76

3-4-2- ایلاء از منظر شهید ثانی.. 78

3-4-3- ایلاء از منظر شیح مفید : 80

3-4-4- ایلاء از نظر شیخ صدوق ابن بابویه : 81

3-4-5- نظر علی بن محمد قمی درمورد ایلاء : 82

3-4-6- ایلاء از منظر شیخ بهائی عاملی : 85

3-4-7- ایلاء از نظر حر عاملی : 86

3-4-8- ایلاء از منظر شیخ طوسی: 87

3-4-9- ایلاء از منظر الفاضل الابی : 88

3-4-10- ایلاء از منظر قاضی ابن البراج : 89

3-4-11- ایلاء از منظر محقق حلی : 91

3-4-12- ایلاء از منظر شریف مرتضی : 92

3-4-13- ایلاء از منظر شیخ حسین آل عصفور : 93

3-4-14-ایلاء از منظر امام یحیی بن حسین : 96

3-4-15-ایلاء از منظر عبدالله جزایری : 96

3-4-16- ایلاء از منظر ابوصالح حلبی : 98

3-4-17- ایلاء نظریه امام خیمنی (ره): 98

3-4-18- ایلاء از منظر مرحوم ابوالقاسم خویی : 99

3-5-ایلاء از منظر فقه سنت : 100

3-5-1-ایلاء در مذهب شافعی: 101

3-5-1-1- حکم ایلاء از نظر فقه شافعی : 102

3-5-2-ایلاء از نظر استاد سید سابق : 103

3-5-3- ایلاء از منظر بیهقی : 105

3-5-4-ایلاء از منظر سالار بن عبدالعزیز: 108

3-5-5-ایلاء از منظر ابن جزم : 108

3-5-6- ایلاء از منظر محمدبن علی بن محمد شوکانی : 109

3-5-7- ایلاء از منظر شیخ الاسلام ذکریابن محمد بن زکریا انصاری : 113

3-5-8- ایلاء از منظر امام احمد مرتضی : 115

3-5-9-ایلاء از منظر محیی الدین النوویی : 117

3-5-10- ایلاء درکتاب شرح المذهب محیی الدین النوویی : 119

3-5-11- ایلاء از منظر امام مالک : 123

3-5-12- ایلاء از منظر ابوبکر کاشانی : 126

3-5-13-ایلاء از منظر امام یحیی بن حسین : 127

3-5-14- ایلاء از منظر ابن نجیم مصری : 128

3-6- ایلاء و حقوق زنان : 129

3-7- تکالیف و وظایفی که مرد نسبت به همسرش دارد: 130

3-8- تکالیف و وظایفی که زن نسبت به شوهرخود دارد یا حقوق مرد نسبت به زن خود در زندگی مشترک: 131

3-9- وظایف یا تکالیف مشترک بین زن مرد یا حقوق مشترک زن مرد: 131

3-10- بررسی تعارض ایلاء با حق جنسی زن : 132

3-11- آثار و تبعات حقوقی ایلاء در حقوق اسلام : 136

3-12-.موارد درخواستی زن جهت طلاق از نظر قانون مدنی و حقوق خانواده چه چیزهایی می باشد؟. 136

3-13- مواردی که باعث می شود زن بتواند دادخواست طلاق و فسخ نکاح دهد. 138

3-14- آثار کیفری ایلاء در حقوق اسلام : 142

3-15-ایلاء و مدرنیته : 143

3-16-تحقیقات میدانی یا نظریه تعداد افراد مطلع به علم حقوق یا قضات دادگاه: 146

3-17- نتیجه تحقیقات میدانی : 147

3-18-نتیجه دیدگاه مراجع تقلید در مورد ایلاء : 148

3-19 نظر مراجع تقلید در مورد سوالات اصلی مربوط به ایلاء : 148

3-19-1 نظرﯾﮥ حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی : 149

3-19-2- ایلاء از منظر حضرت آیت الله العظمی موسوی اردبیلی: 149

3-19-3- نظریه حضرت آیت الله العظمی سیستانی : 150

3-19-4-نظریه آیت الله صافی کلپایگانی پاسخ به سؤالات ارسالی : 151

3-19-5- نظریه آیت الله شبیری زنجانی : 151

3-20-جواب اجمالی : 152

3-21-شرایط تحقق ایلاء : 153

3-22- احکام ایلاء : 153

3-23- جمع بندی فصل سوم : 154

۲-۲- ۳-گوشت خوک 40

۲-۲-۴- حیوان با ذبح غیراسلامی 41

۲-۲- ۵- حیوان خفه شده 42

۲-۲- ۶- حیوان کتک خورده 43

۲-۲- ۷- حیوان پرتاب شده 43

۲-۲- ۸ – حیوان شاخ زده شده 43

۲-۲- ۹ – شکارمرده ی درندگان 43

۲-۲- ۱۰- حیوان کشته شده بر آستان بت ها 44

۲-۲- ۱۱- حیوان کشته شده با بخت آزمایی 44

۲-۲- ۱۲- شراب 45

۲- ۳- فلسفه غذا خوردن و آداب سفره در شیعه 49

۲-۴- حکم انواع خوردنی ها طبق نظر علما 56

۲- ۴- ۱- حیوانات دریایی 58

۲-۵- احکام خوراکی های حیوانی 60

۲-۵- ۱- اصل اولی در احکام خوراکی های حیوانی 62

۲-۵-۲- احکام خوراکی های غیرحیوانی 65

۲- ۶- بررسی نظر آیت الله حسینی سیستانی در مورد خوردنی ها 66

۲- ۷ – بررسی نظرآیت الله حسینی خراسانی در رابطه با احکام حیوانات 67

۲-۸- حکم انواع نوشیدنی ها طبق نظرعلما 69

۲-۸- ۱- انواع نوشیدنی های حرام 70

۲-۹- اسلام و گیاه خواری 72

۲- ۹- ۱- گیاه خواری و ساده زیستن در اسلام 72

۲-۹-۲-قرآن،کتابی مقدس برای خام گیاه خواری وسیستم های تغذیه درجهان 74

۲-۱۰- خواص انگور و انجیر درکتب و روایات 75

۲-۱۱- طب سنتی کدام نان را توصیه می کند؟ 77

فصل سوم:احکام خوردنی ها و نوشیدنی ها از نظر فقهای اهل سنت

بخش اول: نظرات فقهای اهل سنت. 79

3-۱-1- انواع خوردنی ها 79

3-1-۲- طبقه بندی حیوانات حرام گوشت 80

۳-۱-۳- اقسام خوردنی های حلال و حرام 80

3-1-۴- احکام فقهی از نظر شافعی 83

۳- ۱- ۵- آداب غذا خوردن وآشامیدن در اهل سنت 84

۳-۱- ۶- حکم انواع نوشیدنی ها 87

بخش دوم: نظرات فقهای اهل سنت و امامیه در مورد احکام گوشتها 108

۳-۲- ۱- نظرات فقهای اهل سنت در مورد احکام گوشتها 108

۳- ۲- ۲- نظرات فقهای امامیه درمورد احکام گوشت ها 110

۳-۲-۳- نظرات مغایرفقهای اهل سنت و امامیه درمورد احکام گوشت ها 112

۳- ۲-۴- نظرات مشترک فقهای اهل سنت و امامیه درمورد احکام گوشتها 113

۳-۲-۵- حکم تناول میگو 115

۳-۲- ۶- خوردنی های تابو و تطبیق آن با اهل سنت 126

۳-۲-۷- نظرنگارنده 133

نتیجه گیری 134

پیشنهادات 138

فهرست منابع 140

چكیده

خداوند با آفرینش انسان، رزق و روزی او را همراهش آفریده است و برای استفاده انسان طبیعت زیبا و تمام حیوانات و میوه ها و سبزیجات را در اختیار قرار داده است. تا از آن ها برای خوردن، آشامیدن، پوشاک، مسکن و سایر نیازهای خود به کارگیرد. آن چه انسان می خورد و می نوشد در روح و روان و نیز جسم او تأثیرگذار است، از این رو خداوند متعال برخی از آن ها را حرام و برخی دیگر را حلال کرده است. بحث اطعمه واشربه یکی از مهمترین مسایل درجهت استمرار و بقاء هر موجود زنده ای است. به خصوص انسان که اشرف مخلوقات است. اطعمه و اشربه در لغت به معنای خوردنی ها و نوشیدنی ها می باشد. در لسان بیشتر فقها اطعمه و اشربه به همین معنا می باشد.در این خصوص پایان نامه ی حاضر پژوهشی است فقهی – تطبیقی، که نظرات فقهای مذاهب خمسه پیرامون احکام خوردنی ها و نوشیدنی ها مطرح گردیده است. و ادلّه ی موافقین و مخالفین مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. بنابراین روش پژوهش یک تحقیق نظری از نوع توصیفی میباشد. مطالب مورد نیاز را با استفاده از کتابخانه، کتابخانه ی دیجیتال، نمایه ی نشریات، مقالات مرتبط، و فضای مجازی وب، گردآوری کرده ایم. حاصل این تحقیق که با هدف استخراج نقاط اشتراک و افتراق آراء فقهای امامیه و اهل سنت در خصوص احکام خوردنی ها و نوشیدنی ها، صورت گرفته است؛ به شرح زیر می باشد.

۱.در فقه امامیه و اهل سنت تعریف جامعی از اطعمه و اشربه صورت نگرفته است؛ بلکه بیشتر به احکام آن اشاره شده است.

۲.اکثر فقهای امامیه در مورد احکام اطعمه و اشربه و مصادیق آن اتفاق نظر دارند.

۳.میان فقهای امامیه و اهل سنت در مورد احکام اطعمه و اشربه و مصادیق آن اختلاف نظر وجود دارد.

۴.میان فقهای مذاهب اربعه نسبت به احکام اطعمه و اشربه و مصادیق آن اختلاف نظر وجود دارد.

واژه های کلیدی:اطعمه، اشربه، امامیه، اهل سنت.

مقدمه:

قرآن کریم کتاب هدایت بشر تا قیامت است، لذا از هیچ یک از امور مهم و تأثیرگذار در زندگی انسان فروگذار نکرده است. تغذیه از اموری به شمار می رود که مورد توجه ویژه قرآن کریم است. این کتاب شریف علاوه بر توجه به اصول کلی و اساسی تغذیه، از بعضی غذاها نام برده است که دانشمندان اهمیت و ارزش غذایی و درمانی آن ها را یادآور شده اند و کتب و مقالات متعددی در موردشان نگاشته اند و حتی در برخی موارد ادعای اعجاز کرده اند.

اشاره قرآن به مباحث تغذیه، نشان دهنده اهمیت تغذیه در زندگی بشر می باشد. از طرفی بررسی و بازگویی غذاهای قرانی به همراه یافته های قطعی علمی سبب دید نو افراد به دین و قرآن شد. و از سویی نیز به کار بستن این آموزه ها، به خصوص در بخش غذا درمانی قران، بسیاری از مشکلات را در این رابطه حل خواهد کرد. خوراکی های گوناگون در کنار تأمین نیاز غذایی بدن، به دلیل برخورداری از خواص متفاوت در درمان پیشگیری از امراض نیز نقش دارد.

ب: مشتری………………………………… 22

ج: زهره ………………………………… 23

د: عطارد………………………………… 24

ه: مریخ…………………………………. 24

و: زحل………………………………….. 25

2-5-1. اختران و اباختران در بندهش………….. 26

الف: سپاهبدان آسمان………………………. 27

ب: نظریه ی هنینگ ………………………… 28

ج:ستارگان تیزروتر در متون پهلوی……………. 28

د: سپهر ستارگان………………………….. 29

ه: حصار آسمانی…………………………… 30

و: ستارگان نیامیزنده……………………… 30

2-5-2. تیشتر…………………………….. 31

2-5-3. بهرام…………………………….. 33

2-5-4. سدویس…………………………….. 34

2-5-5. هفت اورنگ…………………………. 35

2-5-6. ونند……………………………… 36

2-5-7. میخگاه یا ستاره قطبی……………….. 36

2-5-8. پارند و مزداد……………………… 38

2-6. درباره ی فراز آفریدن روشنان…………… 38

فصل سوم: منازل قمر

3-1. دیدگاه هنینگ درباره ی منازل قمر……….. 43

3-2. یادداشت هایی درباره ی منازل قمر……….. 44

3-2-1. پدیسپر……………………………. 44

3-2-2. پیش پرویز…………………………. 44

3-2-3. پرویز…………………………….. 44

3-2-4. پها………………………………. 45

3-2-5. بزیسر…………………………….. 45

3-2-6. بشن………………………………. 46

3-2-7. رخوت……………………………… 46

3-2-8. تریشگ…………………………….. 46

3-2-9. ازرگ……………………………… 47

3-2-10. نخو……………………………… 47

3-2-11 میان……………………………… 47

3-2-12. اودم…………………………….. 47

3-2-13. ماشاهه…………………………… 48

3-2-14. اسپور……………………………. 48

3-2-15. هوسرو……………………………. 48

3-2-16. سروی…………………………….. 49

3-2-17. ور………………………………. 49

3-2-18. دل………………………………. 49

3-2-19. درفشه……………………………. 49

3-2-20. ورنت…………………………….. 49

3-2-21. گا………………………………. 50

3-2-22. یوغ……………………………… 50

3-2-23. موری…………………………….. 50

3-2-24. بنزه…………………………….. 50

3-2-25. کهت سر…………………………… 51

3-2-26. کهت میان…………………………. 51

3-2-27. کهت……………………………… 51

فصل چهارم: تقویم های نجومی

4-1. عناصر تقویم ها………………………. 55

4-2. صورتهای اختری: طلوع ها و غروب های خورشیدی. 57

4-3. هویت ستاره ی صبحگاهی و شامگاهی………… 58

4-4. تقویم در ایران و بین النهرین پیش از تاریخ. 58

4-4-1. ایرانیان و بین النهرینیان پیش از تاریخ..

4-5. سال شمسی قمری……………………….. 60

4-6. تقویم های بابلی و ایرانی باستان……….. 61

4-6-1. تقویم بابلی……………………….. 61

الف: حمورابی و خاندان او………………….. 62

ب: اهمیت هندسه برای دانش نجوم……………… 63

ج: کبیسه کردن بابلیان…………………….. 64

د: پیشینه ی گاه شماری بابلی……………….. 66

ه: اهمیت مراحل ستارگان در کشاورزی………….. 67

و: متن « به هریک سه ستاره » ………………. 68

ز: نامهای ستارگان………………………… 69

ز-1. مجموعه مل = (ستاره ای) آپین…………… 70

ز-2. فهرست ستارگان……………………….. 72

4-7. دوره ی بابلی جدید و ایرانی ها…………. 74

الف: ویژگی های دانش نجوم این عصر…………… 76

ب: ساروس ها……………………………… 76

ج: دوره های سیارگان ……………………… 76

د: آیین کیهانی،اخترشناسی، دانش نجوم……….. 77

4-7-1. مذاهب ایرانی………………………. 78

الف: مذهب ………………………………. 79

ب: زروان………………………………… 80

4-7-2. گاه شماری و مسایل کبیسه…………….. 81

الف: وهیگك……………………………….. 83

ب: چگونگی کبیسه به گفته بیرونی…………….. 84

ج: هنگام اولین و آخرین کبیسه………………. 85

د: نقل خیام در نوروزنامه درباره اجرای کبیسه های کهن 86

ه: استنباط بیرونی درباره ی زمان اجرای آخرین کبیسه87

4-7-3. گاه شماری اوستایی………………….. 88

الف: فصل و سال، گاهنبارها، شادی و جشن………. 88

ب: اسامی ماه ها در کتیبه های هخامنشی……….. 91

ج: گاه شماری اوستایی، سوابق……………….. 92

4-8. گاه شماری مصری………………………. 93

4-8-1. سال مصری………………………….. 93

4-8-2. دوره سوتیسی……………………….. 94

4-8-3.ایرانیان و مصریان…………………… 95

4-8-4.محاسبه­ی دوره­ها……………………… 96

4-9. گاه شماری یونانی…………………….. 97

4-9-1. مراحل ستارگان در قصیده ی هسیودوس…….. 97

فصل پنجم: اسطوره هاو احكام صور فلکی

5-1. حمل (بره)…………………………… 103

5-2. ثور (گاو) ………………………….. 103

5-3. جوزا ( دوپیکر)………………………. 104

5-4. خرچنگ (سرطان)……………………….. 105

5-5. شیر (اسد)…………………………… 105

5-6. سمبله (خوشه)………………………… 105

5-7. میزان (ترازو)……………………….. 106

5-8. عقرب (کژدم)…………………………. 107

5-9. قوس (تیرانداز)………………………. 108

5-10. جدی (بز)پ………………………….. 108

5-11. دلو (آبریز) ……………………….. 109

5-12. حوت (ماهی)…………………………. 110

5-13. صورتهای فلکی بهار…………………… 110

5-14. صورتهای فلکی تابستان………………… 110

5-15. صورتهای فلکی پاییز………………….. 111

5-16. صورتهای فلکی زمستان…………………. 111

5-17 آغاز اختر شناسی……………………… 111

الف: ایشتار …………………………. 112

ب: مذهب ستاره پرستی و اخترشناسی ……….. 112

ج: زیج زهره ی آمیزادوگا ……………….. 113

5-18. در احکام برج ها…………………….. 114

الف: چیستی مثلث ها…………………….. 115

6

2-6-3) سفر به کودکی …………………………………………………………………………………….. 27

فصل سوم:زندگی نامه سهراب سپهری و سنایی

3-1) زندگی سنایی …………………………………………………………………………………………. 29

3-2) زندگی سهراب سپهری ………………………………………………………………………….. 32

فصل چهارم:سفر در شعر سهراب سپهری و سنایی

4-1) بررسی مفهوم سفر در سیرالعباد …………………………………………………………….. 39

4-1-1) انگیزه سفر ………………………………………………………………………………………….. 39

4-1-1-1) احساس غربت روح در این جهان و اصل آسمانی آن …………………… 40

4-1-1-2) نیاز فطری انسان به تعالی و تکامل …………………………………………….. 41

4-1-2) مراحل و موانع سفر ………………………………………………………………………….. 42

4-1-2-1) مراحل صعودی سفر ……………………………………………………………………… 42

4-1-2-2) ضرورت پیر یا راهنما ……………………………………………………………………. 45

4-1-2-3) موانع صعودی سفر ………………………………………………………………………. 47

4-1-2-3-1)گذار از موانع عالم صغیر …………………………………………………………… 48

4-1-2-3-1-1) جوهر خاک و صفات آن …………………………………………………….. 48

4-1-2-3-1-2) جوهر آب و صفات آن ……………………………………………………….. 51

4-1-2-3-1-3) جوهر باد و صفات آن ……………………………………………………….. 52

4-1-2-3-1-4) جوهر آتش و صفات آن …………………………………………………… 54

4-1-2-3-2) گذار از موانع عالم کبیر ………………………………………………………… 55

4-1-3) نتیجه ی سفر و مدینه فاضله ی سنایی …………………………………………… 59

4-1-4) پایان سفر و بازگشت از عروج ………………………………………………………… 61

4-2) بررسی مفهوم سفر در هشت کتاب ……………………………………………………. 62

4-2-1) مرگ رنگ ……………………………………………………………………………………… 63

4-2-2) زندگی خواب ها ……………………………………………………………………………… 64

4-2-3) آوار آفتاب ……………………………………………………………………………………… 68

4-2-4) شرق اندوه …………………………………………………………………………………….. 72

4-2-5) صدای پای آب ……………………………………………………………………………….75

4-2-6) مسافر ……………………………………………………………………………………………. 84

4-2-6-1) تنهایی و عشق …………………………………………………………………………. 84

4-2-6-2) انتظار برای پایان سفر …………………………………………………………….. 87