3- 4 مكانیسم­های ژنتیكی تحمل به شوری……………………………………………………………. 16

3- 5 واكنش گیاه نسبت به تنش شوری………………………………………………………………… 16

3- 5-1- تأثیر عمومی نمك………………………………………………………………………………. 16

3- 6 شناسایی ارقام مقاوم به شوری…………………………………………………………………… 19

3-7 اثر شوری بر تعادل یونی…………………………………………………………………………….. 20

3-8 ژنتیك تحمل به شوری در گیاه برنج……………………………………………………………… 21

3- 9 تأثیر شوری بر شاخص­های رشد و عملکرد……………………………………………………. 22

3-10موتاسیون و تاثیر آن بر رشد صفات زراعی…………………………………………………….. 23

فصل چهارم: مواد و روش­ها

4-1 زمان و موقیت جغرافیایی محل آزمایش ………………………………………………………… 25

4-2 مشخصات خاک………………………………………………………………………………………. 25

4-3 طرح آماری و نحوه اجرای آزمایش……………………………………………………………….. 26

4-4 مشخصات ماده آزمایشی…………………………………………………………………………….. 27

4- 5- صفات مورد مطالعه ……………………………………………………………………………… 27

فصل پنجم: نتایج

5-1 مرحله حداکثر پنجه زنی…………………………………………………………………………….. 29

5-1- 1- ارتفاع بوته……………………………………………………………………………………….. 29

5-1-2- تعداد پنجه در کپه……………………………………………………………………………….. 30

5-1- 3- وزن خشک برگ……………………………………………………………………………….. 32

5-1- 4- وزن خشک ساقه ………………………………………………………………………………. 32

5-1- 5- وزن خشک ریشه ……………………………………………………………………………… 33

5-1- 6- وزن خشک کل…………………………………………………………………………………. 33

5-1- 7- میزان سدیم برگ، ساقه و ریشه……………………………………………………………… 34

5-1- 8- میزان پتاسیم برگ، ساقه و ریشه…………………………………………………………….. 34

5-1- 9- عدد کلروفیل متر……………………………………………………………………………….. 35

5-2 مرحله گلدهی………………………………………………………………………………………….. 36

5-2-1- ارتفاع بوته…………………………………………………………………………………………. 36

5-2-2- تعداد پنجه در کپه……………………………………………………………………………….. 37

5-2-3- وزن خشک برگ………………………………………………………………………………… 39

5-2-4- وزن خشک ساقه ……………………………………………………………………………….. 39

5-2-5- وزن خشک کل…………………………………………………………………………………… 40

5-2- 6- میزان سدیم برگ و ساقه………………………………………………………………………. 40

5-2- 7- میزان پتاسیم برگ و ساقه ……………………………………………………………………. 42

5-2-8- عدد کلروفیل متر…………………………………………………………………………………. 42

5- 3- مرحله رسیدن فیزیولوژیکی………………………………………………………………………. 43

5-3-1- تعداد خوشه در کپه……………………………………………………………………………… 43

5-3-2- طول خوشه………………………………………………………………………………………… 43

5-3-3- تعداد دانه پر در خوشه ………………………………………………………………………… 44

5-3-4- تعداد دانه پوک در خوشه………………………………………………………………………. 44

5-3-5- تعداد کل دانه در خوشه ……………………………………………………………………….. 45

5-3- 6- وزن خشک کل ………………………………………………………………………………… 45

5-3-7- عملکرد…………………………………………………………………………………………….. 45

فصل ششم: بحث

6-1 بحث…………………………………………………………………………………………………….. 48

6-2پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………. 51

منابع مورد استفاده…………………………………………………………………………………………… 52

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………. 58

چکیده

ارقام موجود برنج حساس به شوری هستند برای دستیبابی به ارقام متحمل به شوری می توان از تكنیك های موتاسیون بریدینگ بهره جست.برای مطالعه صفات زراعی موتانت های نسل دوم ارقام حسنی، طارم محلی و عنبربو ، آزمایش
مزرعه ای در زمینی واقع در روستای قائیمه بهنمیر در سال زراعی 91 اجرا شد.بافت خاک سیلتی لوم و میزان شوری خاک در طی اجرای طرح آزمایشی بین4-6 دسیزیمنز بر متر متغیر بود. تیمارها شامل دز اشعه گاما در دو سطح 250 و 300 همراه با شاهد ارقام حسنی ، طارم محلی و عنببربو و موتانت های نسل دوم ارقام فوق بوده است که به صورت آزمایش فاکتوریل در غالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شده است. صفات ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن خشگ ریشه، ساقه برگ و کل، تعداد پنجه در کپه، عدد کلروفیل متر، میزان سدیم و پتاسیم ریشه، ساقه وبرگ در مرحله حداکثر پنجه زنی اندازه­گیری شد. در مرحله گلدهی بجز ریشه بقیه صفات مرحله حداکثر پنجه زنی نیز اندازه گیری شد.در زمان رسیدن فیزیولوژیکی اجزای عملکرد، وزن خشک کل و عملکرد هر کپه بدست آمد. نتایج نشان داد اثر دز بر صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه در کپه، وزن خشک برگ ، ساقه و کل موتانت نسل دوم درمرحله حداکثر پنجه زنی و گلدهی معنی دار شد. درصد افزایش ارتفاع بوته، تعداد پنجه در کپه، وزن خشک کل در موتانت های نسل دوم نسبت به شاهدبه ترتیب 7/6 ، 27 و 35 درصد بود. مقدار بیوماس تولیدی در موتانت های نسل دوم ارقام حسنی، طارم محلی و عنبربو متفاوت بود. میزان رشد موتانت حسنی و عنبربو بیشتر از طارم محلی بود. اثر متقابل موتانت و دز بر صفات تعداد پنجه در کپه، وزن خشگ برگ، ساقه و کل در دز 250 در مرحله حداکثر پنجه زنی معنی دار بود. در مرحله گلدهی اثر دز بجز بر ارتفاع بوته بر سایر صفات رشدی در سطح 1% معنی دار بود. اجزای عملکرد و عملکرد متاثر از دز در موتانت های نسل دوم ارقام بوده و نسبت به شاهد بیشتر بوده است. کمترین وزن خشک کل مربوط به موتانت حسنی در دز 250 معادل 2/15 گرم و بیشترین مربوط به عنبربو شاهد معادل 56/23 گرم بود. کمترین عملکرد مربوط به موتانت حسنی در دز 250 معادل 8/3 گرم و بیشترین مربوط به عنبربو دز 300 معادل 85/9 گرم بود.

کلمات کلیدی: موتانت برنج، شوری، صفات مرفولوژی، عملکرد و اجزای عملکرد.

1- 1 مقدمه

یكی از مسائلی كه انسان امروزی بویژه كشورهای جهان سوم با آن دست به گریبان می باشد مسئله تامین غذا می باشد. انسان از دوران نخستین حیات خودگیاهانی كه از نظر ظاهری مطلوب به نظر می رسیدند را انتخاب می كردند، پس از كشف اصول و قوانین علم ژنتیك كه برای اولین بار توسط مندل صورت گرفته است تلاقیهای تصادفی جای خود را به تلاقیهای هدف دار داده اند و بدین ترتیب تحولی عظیم در كشاورزی و زراعت ایجاد گردیده است. از میان گیاهان زراعی كه نقش مهمی در تغذیه انسانها دارند، گیاهان خانواده غلات از اهمیت خاصی برخوردار می باشند كه نقش برنج در تامین غذای انسانها بویژه در ممالك آسیا و از جمله ایران دارد، چند سال قبل اغلب واریته های مورد كشت و كار در اغلب مناطق
برنج خیز ارقام محلی تشكیل می داده اند ولی با افزایش سریع جمعیت و همچنین با رفتن سطح زندگی و در نتیجه افزایش مصرف مواد غذایی و صنعتی ما را به داشتن محصولات كشاورزی بیشتری محتاج
می سازد. بطور خلاصه می توان گفت كه از اراضی كشور بجز پاره ای از موارد كه از نظر آب، كود .

با توجه به خصوصیات فوق در سالهای اخیر توجه زیادی به اصلاح نبات، بویژه اصلاح برنج، از طریق وارد كردن ارقام، انجام هیبراسیون برای افزایش عملكرد در واحد سطح شده است. و در این باره نیز تا اندازه­ای نیز موفق بوده اند. از نكاتی كه باید به آن توجه نمود این است كه تنها تولید و ایجاد وارئیه­ی هر محصول نمی­تواند سبب افزایش عملكرد گردد. زیرا فعالیتهای به نژادی، بدون رعایت و توجه به فاكتورهای زراعی مناسب نمی تواند موفق و موثر باشد بنابراین لازم است همراه كاری اصلاحی و تهیه ارقام پرمحصول، باید فاكتورهای زراعی و مهم از قبیل تاریخ كاشت، فاصله كاشت، میزان كود را برای حداكثر كردن عملكرد ارقام محصول رعایت نمود تا افزایش عملكرد حاصل گردد. برای نیل به خودکفایی در هر محصول می­تواند به افزایش سطح زیركشت، افزایش میزان تولید در واحد سطح و کشت دو یا سه بار در سال روی آورد. با توجه به اینكه 35 % نیاز غذایی جمعیت جهان را برنج تأمین می كند و با توجه به افزایش روز افزون جمعیت در جهان، نیاز شدید به افزایش تولیدات كشاورزی در كشور كاملاً محسوس
می­باشد. امكان افزایش سطح زیركشت بدلیل محدودیت منابع آب و خاك امری مشكل بنظر می­رسد. بنابراین ضرورت اصلاح گیاه برنج جهت کاشت در مناطق شور امر بدیهی است. با بهره­گیری از تكنیك­های موتاسیون بریدینگ می توان به واریته­های متحمل به شوری دست یافت. بنابراین لازم است در مورد ارقامی كه معرفی شده اند و یا لاین های امید بخش كه در آستانه معرفی به زارعین قرار دارند باید آزمایش­های زراعی انجام گیرد تا صفات زراعی و عملکرد لاین­ها مطالعه شود.

2- 1 اهمیت برنج

برنج یك منبع اصلی در رژیم غذایی انسان است كه تقریباً نیمی از مردم دنیا از طریق آن امرار معاش
می كنند. این محصول برای یك سوم جمعیت جهان به عنوان غذای اصلی محسوب می گردد و در حدود یك پنجم از كل زمین های زیر كشت غلات را در جهان به خود اختصاص داده است. تقریباً دو میلیارد نفر (یك سوم جمعیت جهان) در جهان، به نحوی فرایندهای كاشت و فرآوری برنج وابستگی دارند. در حدود
90 درصد از برنج دنیا توسط كشاورزان خرده مالك در كشورهای در حال توسعه تولید می شود محصول برنج، اصلی­ترین غله در آسیا محسوب گردیده و برای تقریباً 3 میلیارد نفر(نیمی از جمعیت جهان) غذای اصلی و منبع عمده كالری به شمار می رود. در گزارشاتی كه در سال 2000 تهیه شد، مشخص گردید كه در حدود 40 درصد از مردم دنیا و اساساً آنهایی كه در مناطق پرجمعیت كشورهای كمتر توسعه یافته زندگی می­كرده­اند، برای تامین بخش عمده ای از انرژی مورد نیاز خود، به این محصول وابسته بوده اند.
در كشورهایی آسیائی سهم غلات و حبوبات، در كل رژیم غذایی حدود 63 درصد می باشد كه بخش عمده این غلات را برنج تشكیل می دهد. برنج تامین كننده 35 درصد تا 75 درصد از كالری مصرف شده توسط بیش از 3 میلیارد آسیائی است. قرن ها است كه در بسیاری از كشورهای آسیائی این غله، بخش
اساسی رژیم غذایی افراد را تشكیل می دهد و كماكان در سه كشور از چهار كشور پرجمعیت جهان ی
عنی چین، هند و اندونزی، برنج غذای اصلی محسوب می گردد. برآورد شده كه تا سال 2025، تعداد
6/4 میلیارد نفر، برای گذران زندگی خود به نحوی به این محصول وابستگی خواهند داشت. همزمان با
افزایش رشد جمعیت، میزان تقاضا برای برنج نیز افزایش می یابد، به طوری كه پیش بینی شده است
كه به منظور تامین تقاضا در سال 2025، سطح 50% تا 60% افزایش در تولید این محصول ضروری به نظر می رسد. در پاسخ به این نیاز روزافزون، به طور طبیعی مشكلاتی از قبیل كمبود آب، زمین،
كارگر و كودهای شیمیایی وجود خواهد داشت. تنها گندم و ذرت از نظر میزان تولید با برنج، قابل رقابت هستند. (آمار وزارتجهاد کشاورزی، 1374)

از لحاظ ایجاد اشتغال نیز برنج را می توان یكی از مهمترین منبع اشتغال و درآمد خصوصاً برای اقشار روستایی دانست. اكثر تولید كنندگان و مصرف كنندگان برنج توده فقیر دنیا را تشكیل می دهند. این
گیاه در روی مزارع 250 میلیون بهره بردار آسیایی كه اكثراً دارای اراضی كمتر از یك هكتار هستند، كشت می­شود (33).

برنج نقش مهمی را در تمدن و فرهنگ بشر بازی می كند، كشت برنج یكی از پایه های اجتماعی بوده و سهم زیادی را در مراسم و تمدن های آسیایی دارد. از برنج هنوز در بعضی مواقع در برخی از مناطق روستایی آسیا برای پرداختن بدهی­ها و دستمزدها استفاده می­شود(33).

از سال 1961 تا اوایل 1990 سهم تجارت برنج در بازارهای جهانی از حدود 5/3 درصد به 5 درصد كل تولید رسیده و از آن زمان به بعد بتدریج به طور متوسط به 6 درصد افزایش یافته است. اكثر كشورها برای تغذیه جمعیت شان به طور كامل به تولید برنج خود متكی هستند امروزه علی رغم ثبات كمتری كه تجارت جهانی برنج نسبت به گندم و ذرت دارد، هنوز برنج به عنوان یك كالای سیاسی در بعضی از كشورهای آسیایی مورد توجه می باشد(33).

2-1-2-8 توسعه فصل چرا: 21

2-1-2-9 مقاومت به چرای دام: 21

2-2 مشخصات گیاهشناسی: 22

2-2-5 گونه­های مهم علف گندمی و نیازهای اکولوژیکی آنها: 26

2-3 الکتروفورز. 28

2-3-1 تاریخچه استفاده از الکتروفورز. 28

2-3-2 اصول الکتروفورز. 29

2-3-3 انواع الکتروفورز. 30

2-3-4 اطلاعاتی در مورد مکانیسم کار با الکتروفورز. 33

2-3-5 استفاده از الکتروفورز در بررسی تنوع ژنتیکی.. 35

2-3-5-1 الکتروفورز پروتئین ها 35

2-3-6 مدل های آماری برآورد تنوع. 36

2-3-6-1 تجزیه به مولفه های اصلی.. 38

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1 مشخصات اقلیمی و زراعی منطقه اجرای طرح.. 41

3-2 مواد گیاهی مورد آزمایش… 41

3-2 طرح آزمایشی و عملیات زراعی: 43

3-2-1 اندازه گیری عملکرد و صفات زراعی.. 43

3-2-2 اندازه گیری کیفیت علوفه: 44

2-3 روش های تجزیه آماری طرح.. 45

3-3-2 روش های آماری صفات مورفولوژی و جوانه زنی.. 47

3-4 مطالعات الکتروفورزی.. 48

3-4-1 استخراج پروتئین کل گیاهک… 48

3-4-2 الکتروفورز پروتئین ها 49

3-5 نکات: 54

3-5-1 رنگ آمیزی پروتئین ها و رنگ زدایی ژل. 54

3-5-2 طرزتهیه مارکر. 55

3-6 روش کار: 56

3-7 روش های آماری مورد استفاده 57

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپهای علف گندمی بر اساس صفات مورفولوژیکی.. 60

4-1-1- تجزیه واریانس و مقایسه میانگینها: 60

4-1-2- تجزیه خوشهای ژنوتیپهای مورد مطالعه از نظر صفات مورفولوژیک… 76

4-1-3- تجزیه به مؤلفههای اصلی.. 77

2-3- پلی مورفیسم. 82

2-4- الگوی تنوع. 83

2-4- الگوی تمایز و تجزیه خوشهای.. 86

4-2-5- تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA) 90

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

گفتار اول: تأویل استصناع به عقود معین…………………………………………………………………………..23

بند اول: استصناع و عقد بیع…………………………………………………………………………………………23

بند دوم: استصناع و عقد اجاره………………………………………………………………………………………26

بند سوم: استصناع وعقد جعاله……………………………………………………………………………………29

بند چهارم: عقد استصناع و عقد صلح………………………………………………………………………………30

بند پنجم: استصناع به عنوان ترکیبی از چند عقد…………………………………………………………………32

الف) استصناع ترکیبی از بیع و اجاره……………………………………………………………………………….32

ب) استصناع ترکیبی از وکالت و اجاره……………………………………………………………………………..32

ج) استصناع در کنوانسیون های بین المللی……………………………………………………………………..33

گفتار دوم: تأویل استصناع به غیر عقد…………………………………………………………………………….36

بند اول: نظریه مواعده بودن عقد استصناع……………………………………………………………………….36

بند دوم: نظریه امر به ساخت بودن به نحو تضمینی عقد استصناع……………………………………………37

مبحث دوم: ماهیت فقهی عقد استصناع…………………………………………………………………………38

گفتار اول: در فقه اهل سنت……………………………………………………………………………………….38

بند اول: دیدگاه فقهای حنفی………………………………………………………………………………………38

بند دوم: دیدگاه فقهای شافعی……………………………………………………………………………………39

بند سوم: دیدگاه فقهای مالکی……………………………………………………………………………………39

بند چهارم: دیدگاه فقهای حنبلی………………………………………………………………………………….40

گفتار دوم: در فقه امامیه……………………………………………………………………………………………40

بند اول: دیدگاه فقهای متقدم……………………………………………………………………………………..41

بند دوم: دیدگاه فقهای معاصر…………………………………………………………………………………….43

فصل سوم: عقد استصناع و قراردادهای مشابه

مبحث اول: پیش فروش……………………………………………………………………………………………48

گفتار اول: پیش فروش آپارتمان…………………………………………………………………………………..49

بند اول: قرارداد پیش فروش آپارتمان در قالب عقد بیع………………………………………………………..51

الف) کلی فی الذمه………………………………………………………………………………………………52

ب) کلی در معین………………………………………………………………………………………………….57

ج) عین معین………………………………………………………………………………………………………58

بند دوم: قرارداد پیش فروش آپارتمان در قالب عقد استصناع………………………………………………..64

گفتار دوم: قرارداد پیش فروش خودرو…………………………………………………………………………..66

بند اول: قرارداد پیش فروش خودرو در قالب عقد بیع………………………………………………………….68

بند دوم: قرارداد پیش فروش خودرو در قالب عقد استصناع…………………………………………………..68

مبحث دوم: قرارداد مقاطه کاری…………………………………………………………………………………69

مبحث سوم: عقد امتیاز………………………………………………………………………………………….71

مبحث چهارم: عقد مقاوله……………………………………………………………………………………….73

مبحث پنجم: قراردادهای ساخت، بهره برداری و واگذاری……………………………………………………75

فصل چهارم: شرایط، احکام و آثار عقد استصناع

مبحث اول: شرایط صحت عقد استصناع……………………………………………………………………….81

گفتار اول: قصد و رضای طرفین………………………………………………………………………………….81

گفتار دوم: اهلیت طرفین…………………………………………………………………………………………82

گفتار سوم: مورد معامله…………………………………………………………………………………………83

گفتار چهارم: جهت معامله………………………………………………………………………………………84

مبحث دوم: احکام و آثار عقد استصناع………………………………………………………………………..85

گفتار اول: عقد لازم………………………………………………………………………………………………85

گفتار دوم: عقد عهدی…………………………………………………………………………………………..86

گفتار سوم: مورد معامله………………………………………………………………………………………..87

گفتار چهارم: تعیین مدت………………………………………………………………………………………..88

گفتار پنجم: وجود خیارات……………………………………………………………………………………….89

گفتار ششم: تعهدات طرفین…………………………………………………………………………………..90

گفتار هفتم: حق حبس…………………………………………………………………………………………90

نتیجه……………………………………………………………………………………………………………..92

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………….94

چکیده:

آنچه درباره عقد استصناع می توانیم بگوییم این است که، این عقد که به آن قرارداد سفارش ساخت هم اطلاق می شود از جمله قراردادهای رایج امروزی است که به موجب آن شخصی که نیاز به کالایی خاص با ویژگی های مدنظر خودش داردتقاضای ساخت آن را به صنعتگری میدهد و صنعتگر نیز با مصالحی که در اختیار دارد متعهد می شود آن کالا را بر طبق اوصاف و ویژگی های سفارش دهنده بسازد در این قرار داد ثمن می تواند نقداً در مجلس عقد پرداخت شود یا پس از ساخت و تحویل کالا یا درحین ساخت کالا بصورت اقساط پرداخت گردد.

از این عقد در فقه امامیه زیاد بحث نشده است ولی در فقه عامه بحث های مفصلی پیرامون این عقد بیان شده است حنفی ها از این عقد به عنوان یک عقد مستقل یاد کرده اند اما سایر مذاهب عامه آن را در قالب عقد سلم دانسته و در قالب این عقد به آن پرداخته اند.

آنچه در بادی امر به نظر می رسد این است که میتوانیم این عقد را یک عقد معین بدانیم اما در حقیقت این عقد بر عقود معین نظیر بیع سلف، اجاره اشخاص، جعاله و عقد صلح منطبق نیست و می توان آن را از جمله قراردادهای خصوصی موضوع ماده10قانون مدنی به شمارآورد.

در نگاه اول این عقد شباهت های زیادی به پاره ای از قراردادها مانند قراردادپیش فروش، مقاطعه کاری، عقدامتیاز، عقد مقاوله و قرارداد ساخت، بهره برداری و واگذاری (B.O.T) دارد ولی با اندکی تأمل در مورد هریک از این عقود میتوان به تفاوت آن ها پی برد.

مقدمه

1- معرفی و تبیین موضوع

بشر از آن زمان که پا به عرصه هستی گذاشت و خود را شناخت ناگزیر از ایجاد علاقه و ارتباط با سایرین بود. اجتماعی بودن انسان ها وجود نیازهای مشترک آن ها را در کنار یکدیگر قرار می داد تا علاوه بر تأمین نیازهای روحی و روانی، نیازهای جسمانی و مادی خود را برطرف نماید یکی از طرق تأمین نیازها انعقاد عقود و قراردادها بود. عقودی از قبیل معاوضه، بیع، اجاره، قرض و ضمان در همین راستا اختراع شدند بر همین اساس انسان ها در عرصه زندگی اگر به عین یا کالایی نیاز فراوان پیدا می کردند به بازار می رفتند و به واسطه انعقاد عقود بیع یا معاوضه، آن کالا را تحصیل می نمودند و اگر هم قدرت خرید آن کالا را نداشتند یا مالی را در اختیار نداشتند تا با دیگری معاوضه کنند آن کالا را از دیگری اجاره می کردند اما اگر قدرت پرداخت مال الاجاره را هم نداشتند ناچار می شدند از دیگران مبلغی را قرض بگیرند یا از دیگران تقاضای ضمانت یا کفالت کنند؛ بنابراین عقودی از قبیل معاوضه، بیع، اجاره، قرض و ضمان نمونه هایی از تلاش های نخستین انسان ها برای برطرف کردن نیازها بودند.

اما مشکل هنگامی ایجاد می شد که کالای موردنظر در بازار وجود نداشت و یا منطبق با نیازهای جسمی، جنسی، روحی و روانی متقاضی نبود یا شخصی به کالایی با خصایص و اوصاف خاص احتیاج داشت که در بازار یافت نمی شد در این حالت اگر راه برطرف کردن نیازها از طریق انعقاد عقدی جدید بسته می شد انسان در عصر و حرج قرار می گرفت پس به ناچار انسان باید بتواند سفارش ساخت کالایی را به سازنده و صنعتگری بدهد تا بتواند به کالا یا عین موردنظر خویش دست یابد. بر همین مبنا قراردادی میان سفارش دهنده و سازنده، برای ساخت کالا بر اساس اوصاف مشخص و معین بسته می شد که به استصناع یا قرارداد سفارش ساخت معروف شد.

درگذشته عین مورد سفارش در عقداستصناع به موارد کم اهمیت و کوچکی از قبیل: چکمه، ظروف مسی، شمشیر، نعل و زین اسب منحصر می شد. اما بهزمان، با رشد صنعت و پیشرفت تکنولوژی، نیازهای اساسی فرد و اجتماعی بشری متحول شد. به طوری که امروزه قرارداد سفارش ساخت شکل جدیدی به خود گرفته است بر این اساس ساخت هواپیماهای عظیم، کشتی های غول پیکر، اتومبیل های متنوع، ابزار و مصالح جنگی، قطعات رایانه ای و … می تواند از طریق این قرارداد صورت گیرد. چراکه صنعت گران و سازندگان در پاره ای از موارد، به جای تولید انبوه کالاها و محصولات خویش بر اساس سفارش ساخت اقدام به تولید و ساخت کالاهای سفارشی می نمایند.

قرارداد استصناع در زندگی روزمره بشر از اهمیت زیادی برخوردار است و انتشار و گسترش آن در امور صنعتی و تجاری گواهی بر این مسئله است. در حقیقت این قرارداد از جنبه های داخلی و سرزمینی خارج شده و جنبه جهانی و بین المللی پیداکرده است، امری که از اهمیت بیش ازپیش آن حکایت می کند.

2- هدف و ضرورت پژوهش

عقد استصناع از قراردادهای رایج و مبتلابه دنیای کنونی است که در معاملات مالی و فعالیت های اقتصادی و صنعتی نقش بارزی دارد. بی گمان انسان ها در طول زندگی روزمره خویش بی نیاز ازاین قرار داد نیستند و بعضاً به منظور دستیابی به کالای موردنظرشان، ناگزیر از انعقاد این عقد هستند، بنابراین قرارداد سفارش ساخت یا همان عقد استصناع، جایگاه ویژه در زندگی روزمره انسان دارد.

این قرارداد – همان طور که در سابقه علمی اشاره می نماییم – در فقه شیعه امامیه چندان موردبررسی قرار نگرفته است و فقهای معدودی پیرامون این مطالبی را بیان کرده اند.

از حیث حقوق داخلی نیز حقوقدانان وصاحب نظران چندان این قرارداد را موردبررسی قرار نداده اند، به طوری که نه تنها یک کتاب منسجم حقوقی، بلکه مقالات حقوقی منسجمی هم پیرامون این قرارداد وجود ندارد! این در حالی است که، با توجه به نقش و کاربرد این قرارداد در زندگی روزمره بشری، ضرورت تحلیلی حقوقی پیرامون این قرارداد بیش ازپیش احساس می شود؛ به عبارت ساده تر در حقوق ایران، حقوقدانان تحت عنوان خاصی این قرارداد را موردبررسی قرار نداده اند و آنان که به این موضوع مهم پرداخته اند به شکل محدود آن را تبیین کرده اند. تمام این مسائل ضرورت انجام پژوهشی جامع پیرامون این موضوع را توجیه می نماید. ما در این پژوهش قصد داریم قرارداد سفارش ساخت را از جنبه های فقهی (اعم از فقه عام و فقه امامیه) و جنبه های حقوقی موردبررسی قرار دهیم و به نقد و بررسی مشکلات و چالش های این قرارداد بپردازیم و راه حل هایی را در این راستا ارائه بدهیم.

3- پیشینه پژوهش (سابقه علمی)

هر پژوهشی، ممکن است دارای پیشینه ای باشد دامنه و وسعت این پیشینه بستگی به موضوع این پژوهش دارد به طوری که پاره ای از پژوهش ها صرفاً دارای پیشینه فقهی هستند و پاره ای دیگر از پژوهش ها علاوه بر پیشینه فقهی دارای پیشینه حقوقی هستند. قرارداد سفارش ساخت از زمره قراردادهایی است که در دو بعد فقهی و حقوقی دارای پیشینه می باشد.

گفتار دوم : اقسام بیمه 34

بند 1 : بیمه های دولتی اجباری 35

بند 2: بیمه های دولتی اختیاری 36

گفتار سوم : جایگاه بیمه در میان عقود 38

نتیجه گیری فصل 41

فصل دوم : مفهوم بیمه مهریه و روشهای آن 42

مبحث اول : بیمه مهریه 45

گفتار اول : تعریف بیمه مهریه 46

بند1 : تعریف بیمه سرمایه گذاری 47

بند2: تعیین سقف مهریه 47

گفتار دوم : ویژگی های بیمه مهریه 50

گفتار سوم : شرایط بیمه مهریه 53

بند1 : مزایای بیمه مهریه 53

بند2: اقسام مهر و بیمه های مربوط به آن 54

مبحث دوم : تأثیرات بیمه مهریه بر خانواده 58

گفتار اول : تأثیر بیمه مهریه بر وضعیت زن 60

بند1 :تأثیر بیمه مهر بر حقوق اقتصادی زن 60

بند2 : تأثیر بیمه مهر بر وضعیت روحی زن 62

گفتار دوم : نقش بیمه مهریه بر وضعیت مرد 63

بند1 : تأثیر بیمه مهر بر حقوق اقتصادی مرد 63

بند2 :تأثیر بیمه مهر بر وضعیت کاهش جرائم مرد 63

گفتار سوم : تأثیر بیمه مهر بر وضعیت فرزندان 64

بند1 : تأثیر بیمه مهر بر وضعیت فرزندان 65

بند2 : تأثیر بیمه مهر بر وضعیت بزهکاری فرزندان 66

نتیجه گیری فصل 67

نتیجه گیری نهایی 68

منابع 69

چکیده:

یکی از مسائلی که امروزه دامنگیر بسیاری از خانواده ها گشته ، مسأله مهریه و استیفای آن است. مهریه که حق قانونی و مسلم زن است، امروزه به دلیل مشکلات اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی تبدیل به معضلی هم برای زنان و هم مردان شده است. این امر به دلیل آن است که گفته می شود در قوانین ما مردها از حمایت قانونی بیشتری نسبت به همسران خود برخوردارند و بنابراین زنان از مهریه به عنوان حربه ای به منظور دوام و بقای زوجیت یا ادامه زندگی خود بعد از طلاق استفاده می کنند . به گونه ای که امروزه استیفای مهریه تبدیل به یکی از دعاوی روزمره دادگاه ها شده است. تلاش های زیادی برای حل این معضل شده که یکی از آنها بیمه مهریه می باشد.

بیمه مهریه به این ترتیب می باشد که مرد یا فرد دیگری از اقوام وی مهریه زن را نزد یکی از شرکت های بیمه گذار ، بیمه می کند و به تناسب میزان مهریه ماهانه یا سالانه مبلغی را به حساب زن واریز می کند. کیفیت این مسأله در پایان نامه به تفصیل خواهد آمد.

در این پایان نامه پس از بررسی بیمه مهریه وتأثیرات آن در زندگی احتمالی زن و مرد و فرزندان به این نتیجه رسیدیم که طرح بیمه مهریه می تواند تأثیرات محسوسی را برروی زندگی افراد جامعه بگذارد و طرح بیمه مهریه از نظر فقهی نیز دارای مشروعیت می باشد و از نظر حقوقی نیز ماده 10 قانون مدنی و اصل آزادی قراردادها دلیل بر صحت بیمه مهریه می باشد.

مقدمه و تعریف مسأله:

ازدواج و تشکیل خانواده در اسلام یک امر مقدس شمرده شده است . به طوری که بخشی از مقررات در اسلام ، مربوط به حقوق خانواده می باشد . یکی از مسائل و مباحث مهم در ازدواج بحث مهریه است که امروزه میزان بالای آن ، آن را تبدیل به یکی از موانع اصلی در سر راه ازدواج قرارداده است. هر چند در شرع مقدس اسلام بر کاستن از میزان مهریه و تعیین مهر السنه به عنوان مهر مطلوب در راستای کاهش موانع ازدواج و تسهیل آن تأکید گردیده ، ولی امروزه شاهد رشد روز افزون مهریه زنان و ناتوانی مردان در پرداخت آن هستیم. برای مهریه های بالا دلایل متعددی می تواند داشته باشد از جمله حمایت ناکافی از زن در طول زندگی و نابرابری های قانونی مثل تعدد زوجات که برای مرد در نظر گرفته شده یا ماده 1133 قانون مدنی که به مرد اجازه می دهد که در هر موقع که خواست می توان همسرش را طلاق بدهد. این دلایل باعث شده است که زن از مهریه به عنوان یک اهرم برای جبران این نابرابری ها استفاده کند. البته می توان چشم وهم چشمی در بین خانواده ها را هم یکی دیگر از دلایل افزایش مهریه در بین خانواده ها دانست.

برای حل این معضل تا به حال راه کارهای متعددی اندیشیده شده است.

از جمله این راه کارها ، طرح حداکثر 110 سکه می باشد که مجلس شورای اسلامی به تصویب رسانده است . بر اساس این طرح میزان مهریه دختران حداکثر باید 110 سکه باشد تا بتوانند از ضمانت اجرای ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی استفاده کنند. طراحان این مسأله ، هدف از ایجاد این طرح را ایجاد سهولت در امر ازدواج دانسته اند.

اما می توان این طرح را نوعی محدود کردن اراده طرفین در امر ازدواج دانست . چرا که تعیین مهریه نوعی توافق است و قراردادی است بین زن و شوهر صورت می گیرد . و تعیین مقدار آن منوط به تراضی طرفین است و مخالف اصل آزادی قراردادهاست.

راه حل دیگری که برای جلوگیری از روند روز افزون مهریه اندیشیده شده بود ، بخش نامه عندالاستطاعه شدن مهریه به جای عندالمطالبه بودن آن بود. طبق این بخش نامه سردفتران ازدواج مکلفند در موقع اجرای صیغه عقد و ثبت واقعه ازدواج در صورتی که زوجین در نحوه پرداخت مهریه بر عند الاستطاعه بودن مالی زوج توافق کنند به صورت شرط ضمن عقد ، درج و به امضای زوجین برسانند. البته با کمی دقت می توان دید که رسیدگی به ادعای اعسار مرد در مقابل پرداخت مهر زن ، در عمل شبیه همین بخش نامه است و نیازی به آن دیده نمی شود .

اما این پایان نامه راه حل سومی را مورد بحث و بررسی قرار داده است و آن (( طرح بیمه مهریه )) است. بیمه مهریه حساب آتیه ای است که به زنان کمک می کند تا از طریق قانونی صاحب حق و مهریه خود بشوند.

به موجب این طرح به هنگام ازدواج ، مهریه زن توسط همسر ، نزد یکی از شرکت های بیمه گذار طرف قرارداد، بیمه خواهد شد که یکی از شروط ضمن عقد است . به این ترتیب که در هنگام عقد و ثبت آن در محضر حساب آتیه ای تحت عنوان بیمه مهریه توسط شوهر نزد یک شرکت بیمه گر به نام زن افتتاح شده و شوهر به تناسب میزان مهریه 5 تا 15 درصد آن را به حساب آتیه می ریزد. در صورتی که زن بنا به تقاضای همسر مطلقه شود و یا دادگاه حکم به جدایی بدهد با توجه به عدم امکان ادامه زندگی مشترک ماهانه مبلغی به تناسب میزان سرمایه گذاری و تقریبا معادل حقوق کارکنان دولت به وی داده می شود. اما چنان چه زن خواهان طلاق بوده و اصرار بر طلاق داشته باشد مرد از پرداخت باقی مانده مهریه معاف می شود. بر اساس این طرح می تون گفت نوعی آرامش و اطمینان خاطر برای زنان به جهت دریافت مهریه حاصل می شود و ترس از آینده ، را تا حدی در بین آنها کاهش می دهد.

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:

با توجه به افزایش طلاق بسیاری از زوجین با وقوع طلاق به دلیل عدم تمکن مالی دچار مشکلات بزرگی می شوند. از یک سو زوج به علت عدم توانایی در پرداخت مهریه به زندان می افتد یا این که برای پرداخت آن مقروض و دچار مشقت فراوان می شود و این وضعیت باعث می شود از پرداخت نفقه ی فرزندان واجب النفقه ی خود نیز عاجز بماند. از سوی دیگر بسیاری از زوجهاتن به طلاق بدهند. که این خود مشکلات عدیده دیگری در آینده می شود.

پیشینه تحقیق

پیشینه بیمه مهریه و عنواین مشابه شاید چندان تازه و نو بنظر نرسند لیکن برای اولین بار در ایران بیمه مهریه بعنوان یک طرح بیمه ای از طرف شرکت بیمه دانا در سال 1378 بنا به پیشنهاد آقای دکتر محمد تقی کاشانی نیا از اساتید دانشگاه شهید بهشتی ارایه شداین طرح بیمه ای علیرغم بررسی های انجام شده و هماهنگی با نهادهای مختلف و تبلیغات بعمل آمده ،موفقیت چندانی کسب ننمود و تعداد بیمه نامه های صادره تاکنون،قابل توجه نبوده است. تحقیقاتی که تاکنون صورت گرفته شامل:

1-مقاله بیمه مهر: لزوم و تبین ،بازنگری و اصلاح ساختارآن،دکتر سید مرتضی قاسم زاده {مجله پژوهشهای حقوقی شماره 11 بهار-تابستان 1385 از صفحه 163 به بعد}

2-راههای حقوقی تسهیل وصول مهر:وحید شهبازیان . سال انتشار 1390،عنوان نشر :پایان نامه های کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی _دانشگاه پیام نوراستان تهران

3-سید حسین صفایی و اسدالله امامی،حقوق خانواده،جلد 1،انتشارات دانشگاه تهران

4-ناصر کاتوزیان،حقوق مدنی ،قواعد عمومی قراردادها ج 1 ،شرکت انتشار

5-بیمه ایران

6- مقاله های اینترنت

7ـ زمانی در مزاری ،محمدرضا ،حقوق خانواده (ازدواج و طلاق )

8ـ زمانی در مزاری ،محمدرضا، مهریه (راهنمای علمی و کاربردی نحوه مطالبه و وصول مهریه).

جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق:

متأسفانه در مورد راه حل های جدید که خیلی وقت هم است که در جامعه نمود پیدا کرده اما نه حقوقدانها و نه مؤسسات به طور جدی به آن نپرداخته اند ،بیمه مهریه به غیر از چند مقاله دیگر تحقیقات خاصی برای آن صورت نگرفته است و در حال حاظر یکی از معضلات جامعه آمار بالای طلاق و مشکلات مالی ناشی از آن برای اعضائ خانواده است که به یکی از دغدغه های اصلی دولت و مجلس بدل شده است. و با توجه به این که در این باره تحقیق کافی صورت نگرفته و موضوع هنوز خام است این تحقیق می تواند با ارائه ی راه های جدید گامی در حل این مشکل بردارد. و اینکه با توجه به ازدیاد طلاق ها و مشکلات ناشی از آن دوبار بر سر زبان های مسؤلین افتاده است.

اهداف مشخص تحقیق:

هدف از این تحقیق یافتن راه حلی برای بیمه مهریه است تابدین وسیله از گرفتار شدن مردان به خاطر عدم توانایی در پرداخت مهریه و گرفتاری مالی زنان پس از طلاق به علت عدم دریافت مهریه جلوگیری بعمل آید. و از آینده ی نامشخص که در انتظار خانواده است و مشکلات ناشی از آن جلوگیری شود.

سؤالات تحقیق:

1-نقش بیمه مهریه در افزایش یا کاهش طلاق چیست ؟

2-بیمه مهریه آیا فقط باید از جانب زوج باشد یا زوجه یا شخص ثالث هم می تواند آن را بیمه کند؟