مبحث اول : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در موانع عقد نکاح.. 20

گفتار اول : تعریف موانع نکاح و انواع آن.. 20

بند اول : تعریف موانع نکاح.. 20

بند دوم : انواع موانع نکاح.. 20

گفتار دوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی درانواع موانع نکاح.. 21

بند اول : قرابت… 21

بند دوم : شوهر داشتن زن……… 31

بند سوم : طلاق سوم و نهم.. 35

مبحث دوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در عقد دختر باکره. 37

گفتار اول: نظرات گوناگون پیرامون شرط استیذان از ولی دختر. 37

گفتار دوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در اجازۀ ولی دختر باکره. 38

مبحث سوم : آثار حقوقی مترتب بر زناشوئی در امور مالی نکاح.. 41

گفتار اول : مهریه. 41

بند اول : حق حبس…. 42

بند دوم : مهر المسمی.. 45

بند سوم : مهر المثل.. 49

بند چهارم : مهر المتعه. 51

بند پنجم : وضعیت مهریۀ زوجۀ منقطعه. 52

گفتار دوم : نفقه………………………… 53

بند اول : مفهوم نفقه و شرایط استحقاق زوجه. 53

بند دوم : آثار حقوقی مترتب بر زناشوئی در نفقه از لحاظ حقوقی………….. 56

بند سوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در نفقه از لحاظ کیفری( ترک انفاق )……… 57

بند چهارم : نفقۀ ایام عده. 58

بند پنجم: نفقۀ زوجۀ منقطعه……………………………… 60

گفتار سوم : اجرت المثل.. 61

بند اول : تعریف اجرت المثل و شرایط استحقاق آن.. 61

بند دوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در اجرت المثل.. 65

گفتار چهارم : نحله. 66

بند اول : تعریف نحله و شرایط استحقاق آن.. 66

بند دوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در نحله. 68

گفتار پنجم : شرط تنصیف…. 68

بند اول : مفهوم شرط تنصیف و شرایط آن.. 69

بند دوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در شرط تنصیف…. 70

فصل سوم: آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در بحث انحلال نکاح… 72

مبحث اول : طلاق.. 73

گفتار اول : مفهوم طلاق و آثار مترتب بر زناشوئی در شرایط طلاق.. 73

بند اول : مفهوم طلاق.. 73

بند دوم : شرایط صحت طلاق.. 74

گفتار دوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در انواع طلاق.. 77

بند اول : طلاق بائن.. 77

بند دوم : طلاق رجعی.. 79

بند سوم : طلاق خلع. 80

بند چهارم : طلاق مبارات… 81

گفتار سوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در عده طلاق.. 81

گفتار چهارم: آثار حقوقی مترتب بر زناشوئی در عدۀ وطی به شبهه. 83

مبحث دوم : فسخ نکاح.. 83

گفتار اول : تعریف و موارد درخواست فسخ نکاح.. 84

بند اول : تعریف فسخ نکاح.. 84

بند دوم : موارد درخواست فسخ نکاح.. 84

گفتار دوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در فسخ نکاح.. 85

بند اول : فسخ نکاح ناشی از عیوب مرد. 86

بند دوم : فسخ نکاح ناشی از عیوب زن.. 88

بند سوم :جنون هر یک از زوجین.. 89

بند چهارم : فسخ نکاح ناشی از تخلف شرط موضوع مادۀ 1128 قانون مدنی.. 90

بند پنجم : بررسی فقهی مطالبۀ مهر در فسخ نکاحی که در آن نزدیکی صورت گر فته است… 92

بند ششم: آثار حقوقی مترتب بر زناشوئی در عدۀ فسخ نکاح.. 93

مبحث سوم : فوت… 94

گفتار اول : آثار حقوقی مترتب بر زناشوئی در فوت زوجین.. 94

گفتار دوم : آثار حقوقی مترتب بر زناشوئی در عدۀ وفات… 94

مبحث چهارم : بذل مدت در نکاح متعه. 95

گفتار اول : مفهوم بذل مدت… 95

گفتار دوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در بذل مدت و وضعیت عده. 96

فصل چهارم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در بحث اولاد و ارث…. 98

مبحث اول : اثبات نسب و آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در آن.. 99

گفتار اول : نسب و انواع آن.. 99

بند اول : تعریف نسب… 99

بند دوم : انواع نسب… 99

گفتاردوم : قاعدۀ فراش و آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در این قاعده. 103

بند اول : تعریف قاعدۀ فراش و شرایط اجرای این قاعده. 103

بند دوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در قاعدۀ فراش…. 104

بند سوم : اجرای قاعدۀ فراش در مورد شبهه و آثارحقوقی زناشوئی بر آن.. 110

بند چهارم : اجرای قاعدۀ فراش درتلقیح مصنوعی.. 116

مبحث دوم : دعوی نفی ولد و آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در این دعوی.. 122

گفتار اول : دعوی نفی ولد و شرایط آن.. 123

بند اول : مفهوم نفی ولد.. 123

بند دوم : شرایط طرح دعوا……………… 125

گفتار دوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در دعوی نفی ولد.. 126

مبحث سوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در ارث… 126

گفتار اول : آثار حقوقی مترتب بر زناشوئی در ارث زوجین.. 126

گفتار دوم : آثارحقوقی مترتب بر زناشوئی در ارث اولاد. 126

بند اول : اولاد مشروع.. 127

بند دوم : اولاد نامشروع.. 127

بند سوم : فرزند خوانده. 128

بند چهارم : طفل ناشی از تلقیح مصنوعی.. 129

نتیجه گیری.. 130

پیشنهادات: 134

منابع: 136

چکیده :

در یک جامعه، خانواده، کوچکترین نهاد اجتماعی بوده که از پیوند میان یک مرد و یک زن، بوجود می آید. در اسلام، برقراری روابط جنسی، صرفا ًدر قالب خانواده، مشروع دانسته شده، از این رو، آثار این روابط، بیشتر در این نهاد، نمود می یابد. لیکن، بر روابط جنسی خارج از بحث ازدواج از قبیل زنا نیز، آثاری تحمیل شده است.

دخول، آثاری نظیر ایجاد حرمت در نکاح، استقرار کامل مهریه بر عهدۀ زوج، وجوب پرداخت نفقه از ناحیۀ زوج، اسقاط حق فسخ، تعیین نوع طلاق، لزوم نگاهداری عده یا عدم آن، تعیین مدت زمانی که زوجه باید عده نگاه دارد، اثبات نسب، اجرای قاعدۀ فراش و آثاری از این قبیل را ایجاد می نماید.

در این پایان نامه، به بررسی آثار حقوقی مترتب بر روابط زناشوئی می پردازیم و مسائل مربوط به انعقاد عقد نکاح، مهریه، نفقه، انحلال نکاح و اولاد، مورد بررسی قرار می گیرد.

واژگان کلیدی :

روابط زناشوئی، خانواده، مهریه، طلاق، نکاح، تمکین

مقدمه :

الف – طرح موضوع :

نکاح رابطه ایست حقوقی و در عین حال عاطفی، که بوسیلۀ عقد، بین زن و مرد، برقرار می گردد و به آنها، حق می دهد که با یکدیگر زندگی نموده و صاحب فرزند شوند. اثر بارز این رابطه، حق تمتع جنسی زن و شوهر از یکدیگر است. بنابراین، آن چنان که مشاهده می شود، مهمترین موضوع و رابطه ای که در یک عقد نکاح، بین طرفین ایجاد می شود، امکان برقراری نزدیکی می باشد. از این رو، با توجه به اینکه، با وقوع نزدیکی، آثار و احکام خاصی در روابط زوجین، حاکم می شود، در این پایان نامه، به بررسی زناشوئی و آثارحقوقی مترتب بر آن در روابط زوجین، خواهیم پرداخت. در این پایان نامه، به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که آیا برقراری روابط زناشوئی، مسبب ایجاد حرمت در نکاح می شود و اگر جواب مثبت است، چه نوع محدودیتی بوجود می آورد؟ همچنین تأثیر زناشوئی بر مهریه و انواع آن چیست؟ آیا در فسخ نکاح، برقراری روابط زناشوئی بین زوجین، تأثیری در روابط طرفین و مهریۀ زوجه می نهد یا نه؟ آیا نوع طلاق، بسته به برقراری روابط زناشوئی، تغییر می یابد یا خیر؟ آیا قانون، از تمام روابط زناشوئی حمایت می نماید و آثار و احکام خود را بر آنها مترتب می داند و یا اینکه تنها رابطه زناشوئی، دارای آثار مقرر در قانون می باشد که طی عقد نکاح صحیح شرعی و قانونی، برقرار شده باشد؟ آیا فرزندی که به سرپرستی گرفته می شود، به جهت آنکه از روابط جنسی آن زن و مرد، متولد نشده است، تحت حمایت قانون قرار دارد یا خیر؟ و در نهایت تکلیف فرزندی که از راه تلقیح مصنوعی بوجود آمده است، چیست ؟ در این پایان نامه، به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.

ب- پرسش های تحقیق :

در این پایان نامه به سئوالات ذیل، جواب داده می شود؟

2-1-8- ویژگی های مخلوط بستنی.. 17

2-1-8-1- اسیدیته و pH مخلوط.. 17

2-1-8-3- درصد افزایش حجم (اورران) مخلوط.. 18

2-1-9- فرایند تولید بستنی صنعتی.. 19

2-1-9-1- محاسبه ی اجزای مخلوط.. 19

2-1-9-2- توزین واختلاط ترکیبات بستنی.. 19

2-1-9-3- پاستوریزاسیون. 20

2-1-9-4- هموژنیزاسیون. 21

2-1-9-5- سرد کردن وعمل آوری محصول. 23

2-1-9-6- انجماد بستنی.. 24

2-9-1-7- بسته بندی و برچسب زنی.. 25

2-1-9-8 – سفت كردن و نگهداری.. 25

2-2- تولید بستنی های کم کالری.. 28

2-2-1- جایگزین های چربی درفرمولاسیون بستنی های کم کالری.. 30

2-2-2- اینولین.. 30

2-2-3- جایگزین های قند در فرمولاسیون بستنی های کم کالری: 32

2-2-3-1-کاربرد قند طبیعی خرما 32

2-2-3-2- فراورده های صنعتی و جنبی خرما 34

2-2-3-3- علت استفاده از قند خرما در محصولات غذایی كم كالری.. 34

2-2-3-ی بر مطالعات انجام شده 35

فصل سوم. 38

مواد و روش… 38

3-1- مواد اولیه. 38

3-2- دستگاه ها 38

3-3- روش تهیه بستنی.. 39

3-3-1- روش تهیه بستنی شاهد. 39

3-4- آزمون های شیمیایی مواد اولیه. 41

3-4-1- اندازه گیری درصد چربی خامه و شیر. 41

3-4-2- اندازه گیری قند عسل خرما طبق استاندارد ملی ایران (2680). 41

3-4-2-2- محاسبه مقدار ساکارز. 42

3-4-3- اندازه گیری pH قند عسل خرما 42

3-5- آزمایشات مخلوط بستنی و بستنی.. 43

3-5-1- آزمون های شیمیایی.. 43

3-5-1-1- اندازه گیری pH بستنی.. 43

3-5-1-2- اندازه گیری چربی بستنی.. 43

3-5-1-3- اندازه گیری ماده جامد بدون چربی شیر (SNF) بستنی.. 43

3-5-1-4- اندازه گیری اسیدیته بستنی.. 44

3-5-1-5- اندازه گیری ماده خشک کل بستنی (TS). 44

3-5-2- آزمون های فیزیکی.. 45

3-5-2-1- اندازه گیری درصد هوادهی یا اورران بستنی.. 45

3-5-2-2- اندازه گیری درصد مقاومت به ذوب بستنی.. 46

3-5-2-3- اندازه گیری ویسکوزیته مخلوط بستنی.. 47

3-5-3- نحوه ارزیابی آزمون های حسی بستنی.. 47

3-6- روش آماری مورد استفاده 48

فصل چهارم. 49

بحث ونتایج.. 49

4-1-2- بررسی اثر جایگزینی عسل خرما بر اسیدیته. 51

4-2- اثرجایگزین کردن عسل خرما بر خصوصیات فیزیکی بستنی کم چرب فیبردار. 52

4-2-1- بررسی اثر جایگزینی عسل خرما بر ویسکوزیته. 52

4-2-2- بررسی اثر جایگزینی عسل خرما بر درصد افزایش حجم. 54

4-2-3- بررسی اثر جایگزینی عسل خرما بر درصد مقاومت به ذوب.. 56

4-3-1- بررسی اثر جایگزینی عسل خرما بر بافت.. 59

4-3-2- بررسی اثر جایگزینی عسل خرما بر عطر. 61

4-3-3- بررسی اثر جایگزینی عسل خرما بر طعم. 62

4-3-4- بررسی اثر جایگزینی عسل خرما بر احساس دهانی.. 62

4-3-5- بررسی اثر جایگزینی عسل خرما بر پذیرش کلی.. 63

فصل پنجم. 65

نتیجه گیری کلی وپیشنهادات.. 65

5-1- نتیجه گیری کلی.. 65

5-2- پیشنهادات.. 66

منابع و ماخذ. 67

چکیده

امروزه به دلیل بیماری هایی از قبیل نارسایی های قلبی و عروقی، چاقی و دیابت تمایل به مصرف شکر کاهش یافته است. از عسل خرما می توان به عنوان جایگزین شكر در انواع محصولات لبنی منجمد، كیك ها و نوشیدنی های كم كالری استفاده نمود. در این پژوهش میزان شکر موجود در فرمولاسیون بستنی كم چرب فیبردار، کاهش و با شهد عسل خرما جایگزین شد تا علاوه بر کاهش مصرف شکر، اجتناب از مضرات آن و کاهش واردات شكر، محصولی سالم و مغذی تولید شود. برای این منظور فرمولاسیون تیمار شاهد شامل میزان قند، چربی، پایدار كننده و امولسیفایر صنعتی، پودر شیرخشك بدون چربی و فیبر براساس مقالات علمی و استاندارد موجود برای بستنی در ایران (2450) انجام شد. اثر جایگزینی شهد عسلی خرما به عنوان شیرین کننده در فرمولاسیون بستنی کم چرب فیبردار در سطوح صفر، 50 و 100 درصد بر خصوصیات فیزیکی (ویسکوزیته، اورران، درصد مقاومت به ذوب)، شیمیایی (pH و اسیدیته) و حسی (بافت، عطر، طعم، احساس دهانی و پذیرش کلی به مدت دو ماه) بستنی مورد مطالعه قرارگرفت. نتایج نشان داد با افزایش درصد سطوح جایگزینی، اورران، ویسکوزیته و اسیدیته افزایش و درصد مقاومت به ذوب و pH مخلوط بستنی کاهش یافت. نتایج آزمون های حسی نشان داد که جایگزینی عسل خرما برخصوصیات حسیتاثیر معنی داری نداشت (05/0<p).

واژگان کلیدی: عسل خرما، بستنی کم چرب، فیبر اینولین، ویسکوزیته

1-1- مقدمه

در سال های اخیر مصرف کنندگان تمایل زیادی به استفاده از محصولات غذایی کم چرب و با درصد قند پایین نشان می دهند، به این دلیل که مصرف این نوع فراورده ها را با کاهش خطر ابتلا به چاقی و بیماری های قلبی- عروقی و دیابتی مرتبط می دانند. چربی، شکر و ماده خشک بدون چربی سه عامل مهم و مؤثر بر کیفیت بستنی می باشند، درصد قند بر طعم و مزه محصول مؤثر است (گیوون و کاراکا[1]، 2002).

به دلیل افزایش سطح آگاهی عمومی و توجه بیشتر به تغذیه، مردم تمایل بیشتری به مصرف مواد غذایی سالم و طبیعی، با محتوای کمتر شکر دارند، با وجود تمام فوایدی که ساکارز به عنوان شیرین کننده طبیعی با ویژگی های عملکردی ممتاز دارد، ولی به دلیل مشکلات سلامتی مانند فشار خون، بیماری های قلبی- عروقی، فساد دندان، چاقی و افزایش سطح گلوکز و انسولین خون که به ویژه برای دیابتی ها مضر است و از طرفی مسائل اقتصادی و تکنولوژیکی، پژوهش های روزافزونی جهت جایگزینی مناسب با سایر شیرین کننده ها در دست انجام است (گوهری و همکاران، 1384).

انتخاب نوع شیرین کننده جایگزین و چگونگی حفظ کیفیت فراورده طی دوره نگهداری از جمله مسائل مربوط به تولید فراورده تهیه شده با شیرین کننده جایگزین شکر می باشد. باید در نظر داشت که شکر علاوه بر نقش شیرین کنندگی، ویژگی های عملکردی فراوانی در محصولات ایفا می کند. اثر حجیم کنندگی، تثبیت آب (مؤثر در زمان ماندگاری)، کنترل نقطه انجماد در محصولات منجمدی مانند بستنی از اثرات شکر می باشد. از جمله مشکلات مربوط به بهینه سازی هنگام جایگزینی شکر اثر نامطلوب بر طعم، ویژگی های فیزیکی محصول و استقبال مصرف کننده می باشد(گوهری و همکاران، 1384)

1-2- اهمیت موضوع

خرما یک منبع تغذیه ای با ارزش و پرانرژی است که بر اساس آمار سازمان خواروبار و کشاورزی (FAO)[2] در سال 2011 میلادی ایران از نظر میزان تولید آن دارای رتبه سوم در جهان می باشد. خرما دارای شیرینی طبیعی بوده و به عنوان یک غذای ساده سهم الهضم مورد توجه است، مقدار چربی آن پایین، فاقد کلسترول، فاقد چربی اشباع و منبع بسیار خوب فیبر رژیمی است. همچنین خرما منبع غنی از مواد مختلف نظیر پتاسیم، آهن، کلسیم، منیزیم، گوگرد، مس و فسفراست (گوهری و همکاران، 1384).

به علت ضایعات بالای خرما در ایران و فقدان صنایع تبدیلی کافی، همه ساله مقادیر قابل توجهی از این فراورده ارزشمند قابل استفاده نبوده و نابود می شود. خرما به دلیل وجود مقدار بالای قند و صرفه اقتصادی مناسب می تواند جایگزین مناسبی برای شکر محسوب شود. قند خرما به صورت شیره خرما، قند مایع، شهد یا عسل خرما، از خرما استحصال شده و در صنایع غذایی مختلف قابل عرضه و مصرف می باشد. عسل خرما کاملاً شفاف و شبیه عسل طبیعی می باشد. عسل خرما با انجام فرایندهایی مثل شفاف سازی، رنگبری و جداسازی مواد کدرکننده از شیره خرما با بریکس 80-60 درصد به دست می آید و دارای 75-73 درصد ماده قندی می باشد. قندهای اصلی تشکیل دهنده آن گلوکز و فروکتوز است که نسبت آنها تقریباً نزدیک به هم می باشد و از نظر ترکیب قتدی مشابه عسل کندو و شربت ذرت با فروکتوز بالا[3] است (احمدی و همکاران، 1389).

قدرت شیرین کنندگی فروکتوز موجود در خرما بیشتر از ساکارز است که این ویژگی باعث می شود میزان مصرف آن از نظر وزنی در بریکس مساوی در صنعت کاهش یافته و از نظر اقتصادی قابل رقابت با سایر شیرین کننده ها باشد. شهد عسلی خرما برای اولین بار در دنیا، در ایران و با هدفتغذیه سالم، تنوع در فرهنگ غذایی، کمک به قشر زحمتکش تولید کننده خرما، تولید محصولات متنوع داخلی، رونق تجارت خارجی و حرکت بخش کشاورزی و صنعت، به سوی جهانی شدن تولید شده است. تولید و مصرف آن اقتصادی و با در نظر گرفتن هزینه تولید و مواد خام، شهد عسلی خرما و قند مایع آن می تواند از جایگاه مناسبی در بازار داخلی و خارجی برخوردار باشد. طبیعی بودن شهد عسل خرما دلیل مهمی برای استفاده بیشتر آن در صنایع غذایی می باشد (احمدنیا و همکاران، 1389).

از عسل خرما می توان به عنوان جایگزین شکر در انواع محصولات استفاده نمود که علاوه بر افزودن بر ارزش تغذیه ای محصول (به دلیل دارا بودن برخی املاح و ویتامین ها) مصرف شکر را کاهش داده و در نتیجه از واردات آن نیز کاسته می شود.

در این پژوهش امکان استفاده از شهد عسلی خرما به جای شکر و رسیدن به حداکثر جایگزینی در بستنی کم چرب حاوی فیبر اینولین و امکان تولید بستنی کم چرب اینولین دار خرمایی به عنوان محصولی جدید بررسی شده است.

1-3- پرسش اصلی تحقیق

آیا شهد عسلی خرما از لحاظ خصوصیات فیزیکوشیمیایی و حسی جایگزین مناسبی برای ساکارز (شکر) موجود در بستنی کم چرب فیبر اینولین دار می باشد؟

1-4- فرضیات تحقیق

• شهد عسلی خرما بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مخلوط بستنی و بستنی کم چرب اینولین دار تولید شده اثر می گذارد.

• شهد عسلی خرما بر خصوصیات حسی بستنی کم چرب اینولین دار تولید شده اثرگذار است.

• شهد عسلی خرما جایگزین مناسبی برای ساکارز در بستنی کم چرب فیبر دار است.

1-5- اهداف تحقیق

1-5-1- اهداف کاربردی

• تولید محصولی با ارزش تغذیه ای بالا، کم کالری و سلامت زا

• کاهش مصرف شکر و اجتناب از مضرات آن

• ایجاد تنوع در ذائقه مصرف کننده جهت مصرف محصولات فراسودمند

• کاهش وابستگی به واردات شکر و جلوگیری از خروج ارز

• استفاده از ضایعات خرما و ایجاد ارزش افزوده

• ایجاد زمینه مناسب برای استفاده از فراورده های جانبی خرما به عنوان محصولات بومی کشور

• استفاده از این محصول در کارخانجات تولید بستنی، کارخانجات تولید فراورده های قنادی و سازمان های وابسته به نظارت بر تولید و مصرف محصولات باغی و کنترل و مصرف ضایعات

1-5-2- اهداف علمی

• مطالعه اثر شهد عسلی خرما بر ویژگی های حسی و دست یابی به بالاترین سطح جایگزینی مناسب برای ایجاد خصوصیات مطلوب حسی در بستنی کم چرب حاوی فیبر اینولین

• مطالعه اثر شهد عسلی خرما بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی بستنی کم چرب اینولین دار

1-6- ضرورت انجام تحقیق

2-9-10 ترپنوئیدها 21

2-9 تغذیه. 21

2-10 پتاسیم: 22

2-11 نقش پتاسیم در میزان فتوسنتز گیاه: 24

2-12 نقش پتاسیم در انتقال مواد. 24

2-13 کود نانو پتاس: 27

2-14 تنظیم کننده هایرشد. 28

2-14-1 سایتوکنینها: 28

2-14-2 نقش بیولوژیکی سیتوکنینها: 29

فصل سوم: مواد و روشها

3-1 مواد و روشها 35

3-1-1 طرح آزمایشی.. 35

3-1-2 محل آزمایش… 35

3-1-3 ماده آزمایشی.. 35

3-1-4 بستر کاشت.. 37

3-2 صفات مورد ارزیابی.. 37

3-2-1 پیاز. 37

3-2-2 وزن پیازها 38

3-2-3- تعداد پیازچه در هر پیاز. 38

3-2-4 سطج برگ.. 38

3-2-5 شاخه گلدهنده 39

3-2-6 تعداد گلچه­ها 39

3-2-7 قطرگلچه­ها 40

3-2-8 ظهور گل آذین.. 40

3-2-9 گردن غازی: 40

3-2-10 اندازهگیری میزان جذب خالص آب.. 41

3-2-11 اندازهگیری میزان مواد جامد محلول. 42

3-2-12 نشت یونی 42

3-2-13 اندازهگیری وزن تر و وزن خشک… 43

3-2-14 سنجش کلروفیل a، b و محتوای کلروفیل کل برگ: 43

3-2-15 سنجش میزان فلاوونوئیدها و آنتوسیانینها: 44

3-2-16 سنجش کلروفیل a، b و کاروتنوئید گلبرگی: 45

3-2-17 آنتوسیانین گلبرگی: 46

3-2-18 طرز استخراج پروتئین.. 46

3-2-19 ارزیابی میزان فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز (PAL) 47

3-2-20 تهیه منحنی استاندارد ومعادله رگرسیون PAL. 47

3-2-21 روش های جداسازی و تشخیص ترکیبهای موجود در اسانس… 48

3-2-22 کروماتوگرافی گازی با طیف سنججرمی Gas Chromatography(GC/ MS) : 49

فصل چهارم: نتایج

4-1 بررسی جدول تجزیه واریانس… 50

4-2- تاثیر تیمارهای مختلف بر روی صفات اندازه گیری شده 51

4-2-1 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر صفت قطر گلآذین در گل نرگس… 51

4-2-2 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر صفت قطر ساقه در گل نرگس… 51

4-2-3 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر صفت طول ساقه در گل نرگس… 51

4-2-4 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر وزن پیاز مادری.. 53

4-2-5 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر تعداد پیاز دختری.. 53

4-2-6 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر تعداد برگ.. 53

4-2-7 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر زمان گردن غازی.. 54

4-2-8 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر زمان ظهور گلآذین.. 54

4-2-9 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر وزن تر. 54

4-2-10 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر وزن خشک… 55

4-2-11 اثر هورمون و کود نانو پتاس برجذب آب در گلبرگهای گل. 55

4-2-12 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر جذب مواد غذایی.. 56

4-2-13 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر غلظت کلروفیل a برگ.. 58

4-2-14 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر غلظت کلروفیل b برگ.. 58

4-2-15 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر غلظت کلروفیل کل برگ.. 59

4-2-16 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر غلظت آنتوسیانین برگ.. 59

4-2-17 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر غلظت فلاونوئید. 60

4-2-18 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر سطح برگ.. 61

4-2-19 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر نشت یونی (EC) در گلبرگ.. 61

4-2-20 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر آنتوسیانین گلبرگ.. 62

4-2-21 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر رنگیزههای گیاهی گلبرگ درونی (تاج) 62

4-2-22 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر رنگیزههای گیاهی گلبرگ بیرونی.. 63

4-2-23 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز. 63

4-2-24 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر تعداد گلچه گل. 64

4-2-25 اثر هورمون و کود نانو پتاس بر میزان ترپنوئید گلبرگ.. 64

فصل پنجم: بحث

5-1 بحث.. 79

5-2 نتیجه­گیری.. 84

5-3 پیشنهادات.. 84

منابع. 85

جداول ضمیمه. 94

چکیده انگلیسی . 102

چکیده

نرگس یکی از شش جنس بزرگ گل­های پیاز­دار در جهان است که پس از لاله در مقام دوم کشت و کار قرار دارد. این گل نه تنها به عنوان گل بریده و گیاه گلدانی زینتی شناخته می­شود بلکه ارزش بالایی در صنعت عطر­سازی دارد. این تحقیق برای ارزیابی پاسخ دو رقم نرگس (تازتا و جانکوئیلا) به هورمون بنزیل آدنین (BA) و کود نانو پتاس به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 10 تکرار انجام شد. فاکتور اول رقم در 2 سطح، فاکتور دوم هورمون بنزیل­آدنین در 4 سطح و فاکتور سوم کود نانوپتاس در 3 سطح بودند. نتایج نشان داد صفاتی همچون کاروتنوئید گلبرگ و آنزیم فنیل آلانین­آمونیالیاز بین دو رقم معنی­دار بود. سطوح مختلف هورمون بر میزان جذب آب، نشت یونی، کلروفیل (a، کل و کاروتنوئید) گلبرگ نیز اختلاف معنی داری را نشان داد. اثرات متقابل بین رقم و هورمون بر کلروفیل a، b، کلروفیل کل برگ معنی دار گردید.­ اثرات متقابل رقم و کود نانوپتاس بر وزن پیاز مادری و سطح برگ اختلاف معنی­داری را نشان داد. همچنین اثرات متقابل هورمون و کود نانوپتاس بر روی میزان جذب آب، کلروفیل a برگ و نشت یونی معنی دار گردید. نتایج نهایی حاکی از آن است که هورمون بنزیل آدنین به همراه کود نانوپتاس به نحو مطلوبی موجب حفظ رنگدانه آنتوسیانین، قطر گل ومیزان جذب آب گردیدند که این عوامل موجب افزایش کیفیت گل­ها می­گردد. همچنین کود و هورمون بر محتویات اسانس دوگونه نرگس اثر معنی داری نشان نداد.

کلمات کلیدی: گل­های زینتی، گل نرگس، اسانس­، پیاز، آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز

1-1 مقدمه

گل و گیاهان زینتی با تنوع و زیبایی فراوان خود در آرایش و زیباسازی محیط و ارضای حس زیباشناسی بشر نقش عمده­ای ایفا می­کنند، همچنین موجب تغذیه روحی و افزایش ضریبامید به زندگیو ضریب کارایی افراد در محیط کاری می­شوند و همچنین تفاهم و روابط حسنه خانوادگی و اجتماعی در اثر هدیه این کالا در جامعه افزایش می­یابد، این موضوع در زندگی ماشینی و آپارتمان­نشینی امروزه اهمیت بسزایی دارد. تولید گل و گیاهان زینتی در جهان امروزه، اهمیت بسزایی دارد. تولید گل­ها و گیاهان زینتی در جهان، امروزه از اهمیت خاصی برخوردار بوده و علاوه بر نیازهای روحی و روانی، از نظر اقتصادی همه ساله میلیاردها دلار سود نصیب کشورهای تولید کننده می­کند. با توجه به تنوع اقلیمی کشور ایران و سطح گسترده اراضی و وجود انرژی سرشار خورشیدی، یکی از پتانسیل­های برجسته کشور، تولید محصول بخش کشاورزی می­باشد. بدیهی است تولید گل و گیاهان زینتی به عنوان یکی از زیربخش های کشاورزی
می­تواند به عنوان یکی از منابع ارزآور کشور به حساب آید. ولی متاسفانه به علت پاره­ای از مشکلات و چالش­های موجود بویژه مشکلات ساختاری و سازمانی در بازار گل، با جایگاه شایسته خود در بازار جهانی فاصله زیادی دارد(هاگی لادی و همکاران، 1999).[1]

در فرایند جهانی شدن اقتصاد و تجارت که اقتصاد همه کشورها را تحت تاثیر قرار داده است، افزایش در تجارت از طریق رشد صادرات و نفوذ در بازارهای جهانی و بین­المللی و رهایی از اقتصاد تک محصولی برای دستیابی به رشد اقتصادی مستمر و پایدار از اهداف اقتصادی کشورها از جمله ایران است. در این راستا سیاستگذاران کشور کوشیده­اند تا زمینه­های مساعدی را برای رونق و رشد اقتصادی محصولات و کالاهای غیرنفتی به عنوان یکی از محورهای اصلی رشد وتوسعه اقتصادی، افزایش درآمدهای ارزی، ایجاد اشتغال و از همه مهمتر وابستگی کمتر به درآمدهای ارزی نفتی فراهم نمایند زیرا توسعه فروش به خارج از کشور می­تواند سبب گرفتن بازار از رقبا شود(لولون و ویلد، 1369). ایجاد اشتغال و رشد صادرات غیرنفتی دو موضوع اساسی در اقتصاد ایران است که با برنامه­ریزی جامع برای بهره­برداری بهینه از استعدادها و توانمندی­های بالقوه اقتصاد کشور در بخش­های مختلف حصول می­باشد. ایران کشوری وسیع با تنوع آب و هوایی است. از چهارده گونه اقلیم آب و هوایی شناخته شده جهان، ایران دوازده گونه آن را در نقاط مختلف کشور دارا است، از این رو از استعداد طبیعی برای رویش انواع گیاهان چون گل­ها و گیاهان زینتی برخوردار است (امیدبیگی،1374).

دربازارهای جهانی گل و گیاهان زینتی سالانه حدود بیست میلیارد دلار از این کالا مبادله می­شود که سهم ایران در این بازارحدود دویست میلیون دلار است که قابل صرف نظر کردن نمی­باشد(معماران کاشانی و نادری، 1375). پژوهش در زمینه­های مختلف از قبیل جمع­آوری گونه­های مختلف گل­ها، انجام برنامه­های به نژادی و ایجاد کولتیوارهای جدید و نیز شناخت نیازهای محیطی و بررسی عوامل موثردر تولید گل جهت افزایش کیفیت گل­ها ضروری به نظر می­رسد بعلاوه با کاهش هزینه­ها و مطالعه و برنامه­ریزی تولید در مناطق مختلف کشور به همراه بهبود روش­های بسته بندی، حمل ونقل و بازاررسانی گل­ها مطابق با استاندارهای بین­المللی می­توان به دستیابی ایران به جایگاه واقعی خود در بازارهای جهانی گل امیدواراست (سایدیکو و انیس، 2008).[2]

پرورش دهندگان بزرگ در بسیاری از کشورهایی مانند هلند و آمریکا به کاربرد تنظیم کننده­های رشد و هورمون­های گیاهی نظیر سایتوکنین­ها و جیبرلین­ها در طی دوره رشد ونیز پس از برداشت، همچنین بهره­گیری از محلول­های نگهدارنده گوناگون و اعمال درجه­بندی و روش­های مناسب بسته­بندی و حمل و نقل پیشرفت­های زیادی داشته­اند. در ایران همچون صنعت تولید، موفقیت­ها در زمینه نگهداری گل­های بریده چندان رضایت­بخش نیست. 20 درصد گل­های تازه، هنگام گذشتن از کانال­های بازار (برداشت، بسته­بندی، جابجایی و فروش) مرغوبیت خود را از دست داده و قسمت زیادی از گل­های باقیمانده نیز در شرایط ضعیف ونامطلوب به فروش می­رسند که باعث نارضایتی مصرف کننده می­شود (هاگی لادی و همکاران، 1999).

بررسی نوشته­های پیشینیان نشان می­دهد که فرهنگ دیرین ایران زمین از همان ابتدا بر پایه انس با طبیعت استوار است، به طوری­ که اولین بار پادشاهان ایرانی بودند که با کشت گیاهان زینتی و فضاسازی مناسب پارک­ها و باغ­های ایران آن­ روز را با فرانسه مقایسه می­نماید که دلیل بر ذوق و سلیقه هنر گل­پروری و گل­آرایی ایرانیان است و این موضوع به حدی اهمیت پیدا می­کند که آن­ها گل را از عالم بالا می­دانند:

گل آن جهانی است نگنجه در این جهان در عـالـم خیـال چـه گنجه خیـال گـل

(هاگی لادی و همکاران، 1999).

گل نرگس گیاهی پیازی از زیر رده­ی تک­لپه­ای ها، خانواده آماریلیداسه (Amarilidace) و از جنس (Narcissus) است (خلیقی، 1382). جنسNarcissusشامل 65 گونه و 20000 رقم هیبرید و 26 گونه وحشی می باشد (بلانچارد،1990)[3]. نرگس یکی از مهم­ترین گیاهان باغبانی است که گونه­های آن در هر گوشه از جهان به استثنای مناطق گرمسیری رشد می­کنند و به عنوان گل بریده، گیاهان گلدانی و در فضای سبز کاربرد دارند (دوله و ویلکینز، 1996)[4]. این گونه در مناطق مختلف ایران به خصوص شمال، شمال شرق، فارس، بوشهر، بهبهان، کرمان و خراسان جنوبی رویش دارد (پویان، 1989; مظهری، 2004). گل ها در برخی از گونه های نرگس بسیار معطر می باشند و نرگس شیراز از آن جمله است. از عطر گل­ها در صنایع عطرسازی استفاده می شود كه از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار می­باشد (بارت و پنل،1999)[5]. البته نرگس­هایی كه برای استحصال عطر كاشته می­شوند عبارتند از نرگس شیراز، پوتیكوس و جان كوئیلا كه تركیب­های موجود در اسانس گل آنها شامل مونوترپن­ها، پارافین­ها، فنل­ها، آلدئید­ها، استرها و الكل­ها می­باشند. اما تركیب­هایی كه بخش مهم عطر و بوی گل را تشكیل می­دهند استر­ها، اتر­ها و فنل­ها می­باشند. گیاه برای جلوگیری از تبخیر آب اسانس را می­سازد. اسانس این گیاه علاوه بر مصرف در صنایع عطرسازی در صنعت دارویی نیز كاربرد دارد و خاصیت ضد­باكتری و ضد­تورم دارد (اهرت و همكاران،1992)[6].

2-10. روش های ارزیابی تنوع ژنتیكی.. 23

2-10-1. نشانگرهای مورفولوژیكی.. 23

2-10-3. نشانگرهای مولكولی.. 24

2-10-4. نشانگرهای پروتئینی.. 24

2-10-5. نشانگرهای DNA.. 24

2-10-6. نشانگرهای غیرمبتنی بر پی سی آر. 26

2-10-7- نشانگرهای مبتنی بر پی سی آر. 27

2-10-8. DNA پلی مورف تکثیر یافته تصادفی.. 31

2-10-8-1. کاربرد به کارگیری تکنیک RAPD ..32

2-10-8-2. کاربردهای نشانگر RAPD …..32

2-10-8-3. مزایای نشانگرهای RAPD …………..32

2-10-8-4. معایب نشانگرهای RAPD ……….34

2-10-8-5. ویژگی­ها و کاربردهای نشانگرهای مرتبط با RAPD ……….35

2-11. واکنش زنجیره پلی­مراز. 37

2-11-1. اجزای واكنش زنجیره ای پلیمراز(PCR) 38

2-11-2. مراحل تكثیر. 40

2-11-3. كاربردهای پی سی آر. 41

2-12. الكتروفورز. 42

2-12-1. الكتروفورز ژل آگارز. 43

2-13. درخت فیلوژنتیک… 45

2-13-1. پیچیدگی ژنوم و بررسی فیلوژنتیک: 45

2-13-2. اندازه گیری فواصل و تشابهات ژنتیكی.. 49

2-13-3. روش های آماری برای تجزیه و تحلیل تنوع ژنتیكی.. 50

2-13-4. تجزیه خوشه ای.. 50

2-13-5. ضریب همبستگی كوفنتیكی.. 51

2-13-6. تجزیه به مؤلفه­های اصلی.. 51

2-14.ی بر تحقیقات پیشین.. 52

فصل سوم……..57

روش شناسی تحقیق.. 57

3-1. تهیه نمونه گیاهی.. 57

3-2. استخراج DNA.. 57

3-3. تعیین كیفیت نمونه­های DNA.. 59

3-4. تعیین كمیت نمونه های DNA.. 60

3-5. تنظیم غلظت نمونه های DNA 60

3-6. انتخاب آغازگرها 60

3-7. انجام واكنش های زنجیره ای پلیمراز. 60

3-8. الكتروفورز فراورده های PCR.. 62

3-9. تجزیه و تحلیل های آماری.. 62

فصل چهارم. 64

تجزیه و تحلیل داده­ها 64

4-1. تعیین كمیت و كیفیت DNA ژنومی.. 64

4-2. واكنش زنجیره ی پلیمراز. 65

4-3. تجزیه باندهای ایجاد شده 66

4-3-1. بررسیمحتوای اطلاعاتیبه دست آمده 67

4-4. تجزیه خوشه ای.. 72

فصل پنجم. 74

بحث و نتیجه­گیری.. 74

5-1. استخراج DNA.. 74

5-2. واکنش زنجیره پلی­مراز…….75

5-2-1. بهینه سازی مواد به کار رفته در پی سی آر………..75

5-2-2. بهینه سازی شرایط پی سی آر……………75

5-3. پیشنهادات.. 76

منابع. 78

پیوست… 82

چکیده انگلیسی. 84

بررسی تنوع ژنتیکی بنفشه آفریقایی(Saintpauliionantha) با استفاده از مارکر مولکولی RAPD

چکیده

تنوع ژنتیكی و ارزیابی ارقام مطرح بنفشه­ی آفریقایی(Saintpauliionantha) در سطح مولكولی با استفاده از نشانگر RAPD انجام شد. به منظور استخراج DNAاز روش تغییر یافته Doyle and Doyle استفاده شد و در گام بعد 6 ژنوتیپ با 15 آغازگر مورد بررسی قرار گرفتند. از 15 آغازگر مورد بررسی روی DNA ژنومی 311 باند تولید شد که 290 باند پلی مورفیسم داشتند. آغازگر I، کمترین باند و آغازگر G بیشترین باند را تولید کرد. اندازه­ی قطعات DNA تولید شده بین 200 بیس باز تا 4000 بیس باز بود. میانگین قدرت تفكیك نیز 79/0 بود. باندهای تولید شده برای آنالیزهای استاتیک مورد استفاده قرار گرفتند. برای رسم درخت فیلوژنیک از نرم افزار UPGMA استفاده شد. تشابه ژنتیکی بین 57/0 تا 72/0 است. و ضریب جاکارد بین دندروگرام و ماتریس تشابه 78/0 به دست آمد که نشان دهنده برازش مناسب دندروگرام به ماتریس تشابه بوده است. نتایج به دست آمده نشان می­دهد که نشانگر مولکولی RAPD ابزاری سودمند برای بررسی پراکندگی ژنتیکی و ارتباطات خانوادگی بین واریته­های بنفشه­ی آفریقایی است.

کلمات کلیدی: بنفشه­ی آفریقایی، مارکر مولکولی، تنوع ژنتیکی، آنالیزهای استاتیک، درخت فیلوژنی

کلیات تحقیق

جمعیت جهان در قرن 21 از مرز 6 میلیارد نفر كنونی گذشته و به بیش از 10 میلیارد نفر خواهد رسید. یكی از معایب این افزایش جمعیت استفاده بی­رویه از منابع طبیعی در جهت افزایش تولیدات كشاورزی می باشد. در بسیاری از این موارد، این افزایش تولید با تخریب منابع زیستی و فرسایش شدید ذخایر توارثی همراه بوده است. حفاظت و استفاده از منابع ژنتیكی گیاهی برای بقاء و بهبود تولیدات زراعی ضروری می باشد و به عنوان نیاز اساسی در توسعه پایدار، خلق واریته­های جدید، و كاهش فقر محسوب می شود.

تنوع، مبنای همه گزینش­ها است و انتخاب ژنوتیپی نیز نیازمند تنوع است. با بالا رفتن تنوع ژنتیكی در یك جامعه، حدود انتخاب هم در طبیعت و هم به­طور مصنوعی وسیع می شود. با توجه به رابطه مثبت بین میزان تنوع ژنتیكی و مقدار وقوع تغییرات تكاملی در آن، رابطه مشابه­ی نیز بین كارایی بهبود ژنتیكی اصلاح یك جامعه و تنوع ژنتیكی برای صفت مورد علاقه موجود است. تمایل به حذف تنوع ژنتیكی در توده­های بومی اولیه، واریته­های سازگار به نیازهای غیر قابل پیش بینی آینده را به خطر می­اندازد.

بنابراین حفظ و نگهداری ذخایر توارثی ضروری می باشد. به­طور كلی یكی از اولین قدم­ها در یك برنامه به نژادی موفق، تشخیص صحیح ژنوتیپ های مطلوب است، كه برای صحیح عمل نمودن دراین راستا به نكات خاصی باید توجه نمود. اثرات متقابل ژنوتیپ و محیط، اتخاذ روش صحیح گزینش، و استفاده از نشانگرهای مولكولی مناسب برای تشخیص ژنوتیپ­ها تو صیه می گردد (صالحی، 1378).

برای بررسی تنوع ژنتیكی، نشانگرهای مختلفی وجود دارد که شامل نشانگرهای فیزیولوژیكی، بیوشیمیایی، و مولكولی می­باشد.از معایب نشانگرهای فیزیولوژیكی این است كه در بیشتر موارد تحت تأثیر محیط قرار دارند و گاهی برای مشاهده و ثبت آن­ها باید منتظر ظهور آن­ها ماند كه در مورد گیاهان چند ساله بسیار مشكل می نماید. علاوه براین تعداد نشانگرهای مورفولوژیكی كم می باشد.

نشانگرهای پروتئینی نیز معایب مخصوص خود را دارا می باشند؛ با توجه به این­كه روش­های رنگ آمیزی پروتئین­ها در مورد آیزوزایم­ها چندان زیاد نیست، تعداد آیزوزایم­ها قابل ثبت و مشاهده كه می­توان از آن­ها به عنوان نشانگر استفاده نمود، به صد نمی رسد كه این محدودیت از عمده ترین معایب آن­ها است و موجب كاهش كارایی آن­ها می گردد. از نكات منفی دیگر این نشانگرها، محدودیت تنوع ژنتیكی قابل ثبت در آیزوزایم­ ها است. به عبارت دیگر آیزوزایم­ها نه تنها كم هستند، بلكه چند شكلی و تفاوت قابل ثبت نیز در آن­ها چندان زیاد نیست. لذا با توجه به معایب نشانگرهای مورفولوژیكی و پروتئینی بهتر است از نشانگرهای مولكولی استفاده كرد، زیرا در آن­ها دقت بالا بوده و كمتر تحت تأثیر شرایط محیطی و غیره قرار می­گیرند (قره­یاضی، 1377).

روش­های مختلف انگشت نگاری دی ان ای اغلب به دلایل ذیل با هم تفاوت دارند:

1- پیچیدگی روش­های مورد استفاده

2- مقادیر دی ان ای ژنومی

3- نیاز به اطلاع از توالی ژنومی

4- قدرت تحلیل و تعیین وابستگی ژنومی

5- مقدار هزینه

6- وسعت كاربرد

در این بین نشانگر رپید در بررسی تنوع ژنتیكی بین ارقام زراعی، طبقه بندی آن­ها و نیز تهیه نقشه های پیوستگی و آنالیز ژرم پلاسم كاربرد وسیعی پیدا كرده است (اهم و مکنزی، 1992)[3].

نشانگرهای رپید به وسیله تكثیر تصادفی قطعات دی ان ای ژنومی با آغازگرهای منفرد 10 نوكلئوتیدی همراه با توالی های اختیاری به­دست می آیند و مزایای فراوانی نسبت به سایر نشانگرها دارند از جمله می­توان به میزان هزینه و كار كمتر، نیاز كمتر به تكنولوژی پیشرفته، نامحدود بودن تعداد، امكان بررسی همزمان چندین لوكوس در ژنوم نمونه ها، تجزیه و تحلیل سریع و آسان تعداد زیادی از نمونه­ها، و عدم استفاده از مواد خطرناك رادیواكتیو اشاره كرد (كیانی و همكاران، 1381).

از كاربردهای رپید می توان به موارد ذیل اشاره کرد(كیانی و همكاران، 1381):

1) تعیین جنسیت

2) تولید آغازگرهای اختصاصی واکنش زنجیره پلی­مراز برای ژنوم­های ناشناخته

3) تجزیه و تحلیل كمی نمونه­های زیستی مختلف

4) بررسی روند تكامل و رده­بندی موجودات

5) تجزیه تحلیل ژرم­پلاسم ها

4

1-2 . علائم و نشانه ها

4

1-2-1 . درد لگن

5

1-2-2 . ناباروری

5

1-2-3 . دیگر نشانه ها

6

1-3 . عوارض

6

1-4 . ریسک فاکتورها

6

1-4-1 . آلودگی محیط

7

1-4-2 . ژنتیک

11

P53 . 1-2-4-1

15

PAI-1 . 1-2-4-2

16

1-4-3 . پیری

17

1-4-4 . فاکتورهای هورمونی و قاعدگی

17

1-4-5 . فاکتورهای ایمونولوژیکی

18

1-5 . پاتوفیزولوژی

19

1-5-1 . تشکیل آندومتر نابه جا

19

1-5-2 . تئوری قاعدگی برگشتی

21

1-5-3 . تئوری متاپلازی

21

1-5-4 . تئوری انتقال لنف و خون

22

1-5-5 . تئوری جایگزینی تصادفی

22

1-6 . محل بروز

23

1-7 . تشخیص اندومتریوز

24

1-7-1 . مراحل اندومتریوز

25

1-7-2 . مارکرهای اندومتریوز

26

1-7-3 . پاتوفیزیولوژی

26

1-8 . پیشگیری

26

1-9 . درمان

27

1-9-1 . جراحی

28

1-9-2 . درمان داروئی

31

1-9-3 . درمان ناباروری

31

1-10 . اپیدمیولوژی

33

1-11 . اهداف

33

1-11-1 . هدف اصلی

33

1-11-2 . اهداف اختصاصی

34

فصل دوم :ی بر تحقیقات انجام شده

35

2-1 . مطالعات انجام شده بر روی ژن 53P

39

2-2 . مطالعات انجام شده بر روی ژن l-PAI

44

فصل سوم : مواد و روش ها

45

3-1 . افراد مورد مطالعه و جمع آوری نمونه ها

46

3-2 . استخراج DNA

46

3-2-1 . مواد و وسایل مورد نیاز

47

3-2-2 . تهیه محلول های مورد نیاز

48

3-2-3 . روش کار

49

3-3 . بررسی کیفی و کمی DNA استخراج شده

49

3-3-1 . بررسی کیفی

49

3-3-2 . بررسی کمی

50

3-4 . تعیین ژنوتیپ نمونه ها

50

3-4-1 . طراحی پرایمرها

50

3-4-1-1 . پرایمر کدون 11 ژن 53P

50

3-4-1-2 . پرایمر کدون 72 ژن 53P

50

3-4-1-3 . پرایمر کدون 248 ژن 53P

51

3-4-1-4 . پرایمر ژن l-PAI

51

3-4-2 . PCR

51

-1 . PCR ژن 53P کدون 112-4-3

53

. PCR ژن 53P کدون 722-2-4-3

55

-3 . PCR ژن 53P کدون 2482-4-3

57

-4 . PCR ژن l-PAI2-4-3

59

3-5 . الکتروفورز ژل آگارز

60

3-6 . چند شکلی در طول قطعات محدود (RFLP)

61

3-6-1 . روش کار

61

. 1-1-6-3 RFLP محصول کدون 11 ژن P53 با آنزیم Taq I

61

. 2-1-6-3 RFLP محصول کدون 72 ژن P53 با آنزیم BstUI

62

. 3-1-6-3 RFLP محصول کدون 248 ژن P53 با آنزیم HpaII

62

4-1-6-3 .RFLP محصول جایگاه 675- ژن l-PAI با آنزیم 1-BSI

63

3-7 . الکتروفورز ژل پلی آکریل آمید

64

3-8 . رنگ آمیزی نیترات نقره

66

فصل چهارم : نتایج

67

4-1 . جمعییت مورد مطالعه

67

4-2 . آنالیز آماری

67

4-3 . نتایج حاصل از بررسی پلی مورفیسم ژن های 53P وI- PAI

67

4-3-1 . نتایج بررسی پلی مورفیسم ژن 53P کدون 11

73

4-3-2 . نتایج بررسی پلی مورفیسم ژن53P کدون 72

78

4-3-3 . نتایج بررسی پلی مورفیسم ژن 53P کدون 248

83

4-3-4 . نتایج بررسی پلی مورفیسم ژن I- PAI

88

فصل پنجم : بحث

90

5-1 . بررسی ارتباط بین واریاسیون های ژن 53P و اندومتریوز

91

5-1-1 . ارتباط پلی مورفیسم کدون 11 ژن 53P با اندومتریوز

91

5-1-2 . ارتباط پلی مورفیسم کدون 72 ژن53P با اندومتریوز

93

5-1-3 . ارتباط پلی مورفیسم کدون 248 ژن 53P با اندومتریوز

94

5-2 . بررسی ارتباط بین واریاسیون های ژن I- PAI و اندومتریوز

97

5-3 . نتیجه گیری کلی

98

6-3 . پیشنهادات

99

فصل ششم : منابع

107

چکیده انگلیسی

فهرست جداول

46

جدول 2-1 : مواد و وسایل استفاده شده در استخراج

52

جدول 2-2 : غلظت و مقدار مواد استفاده شده در PCR کدون 11 ژن 53P

54

جدول 2-3 : غلظت و مقدار مواد استفاده شده در PCR کدون 72 ژن 53P

56

جدول 2-4 : غلظت و مقدار مواد استفاده شده در PCR کدون 248 ژن 53P

58

جدول 2-5 : غلظت و مقدار مواد استفاده شده در PCR ژن I- PAI

68

جدول 4-1:نتایج فراوانی اللی و فراوانی ژنوتیپی حاصل از بررسی پلی مورفیسم کدون 11 ژن 53P

68

جدول 4-2:نتایج آزمون Square-Chi برای پلی مورفیسم ژن 53P کدون 11

69

جدول 4-3) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن53P کدون 11 گروه بیمار

69

جدول 4-4) نتایج آزمون Square-Chi

70

جدول 4-5) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن53P کدون 11 گروه کنترل

70

جدول 4-6) نتایج آزمون Square-Chi

73

جدول 4-7) نتایج فراوانی اللی و فراوانی ژنوتیپی حاصل از بررسی پلی مورفیسم کدون 72 ژن 53P

74

جدول 4-8) نتایج آزمون Square-Chi برای پلی مورفیسم ژن 53P کدون 72

74

جدول 4-9) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن53P کدون 72 گروه بیمار

75

جدول 4-10) نتایج آزمون Square-Chi

75

جدول 4-11) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن53P کدون 72 گروه کنترل

76

جدول 4-12) نتایج آزمون Square-Chi

78

جدول 4-13) نتایج فراوانی اللی و فراوانی ژنوتیپی حاصل از بررسی پلی مورفیسم کدون 248 ژن 53P

79

جدول 4-14) نتایج آزمون Square-Chi برای پلی مورفیسم ژن 53P کدون 248

79

جدول 4-15) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن53P کدون 248 گروه بیمار

80

جدول 4-16) نتایج آزمون Square-Chi

80

جدول 4-17) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن53P کدون 248 گروه کنترل

81

جدول 4-18) نتایج آزمون Square-Chi

83

جدول 4-19) نتایج فراوانی اللی و فراوانی ژنوتیپی حاصل از بررسی پلی مورفیسم ژن I- PAI

84

جدول 4-20) نتایج آزمون Square-Chi برای پلی مورفیسم ژن I- PAI

84

جدول 4-21) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن I- PAI گروه بیمار

85

جدول 4-22) نتایج آزمون Square-Chi

85

جدول 4-23) نتایج آنالیز تعادل هاردی – واینبرگ در جمعیت مربوط به ژن I- PAI گروه کنترل

86

جدول 4-24) نتایج آزمون Square-Chi

فهرست شکل

48

شکل 2-1 ) بررسی کیفیت DNA استخراج شده توسط الکتروفورز با ژل آگارز 1%

72

شکل 4-1) نتایج PCR برای ژن 53P کدون 11

72

شکل 4-2)RFLP- PCR برای پلی مورفیسم ژن 53P کدون 11

77

شکل 4-3) نتایج PCR برای ژن 53P کدون 72

77

شکل 4-4)RFLP- PCR برای پلی مورفیسم ژن 53P کدون 72

82

شکل 4-5) نتایج PCR برای ژن 53P کدون 248

82

شکل 4-6)RFLP- PCR برای پلی مورفیسم ژن 53P کدون 248

87

شکل 4-7) نتایج PCR برای ژن I- PAI

87

شکل 4-8)RFLP- PCR برای پلی مورفیسم ژن I- PAI

چکیده

مقدمه : اندومتریوز عبارتست از اختلالی چند عاملی که در آن بافت مشابه پوشش داخلی رحم (آندومتر ) در نقاطی غیرمعمول در حفره داخلی شکم ظاهر می شود که همراه با درد و ناباروری است . عوامل بروز این بیماری تا حد زیادی ناشناخته هستند و بر طبق شواهد اندومتریوز یکی از بیماری های مولتی فاکتوریال و پلی ژنیک به حساب می آید که جنبه ژنتیکی قوی دارد . ژنP53 یک ژن سرکوبگر تومور است که در پرولیفراسیون و رشد سلول و جلوگیری از شکل گیری تومورهای مختلف موثر است و احتمالا تاثیر فراوانی در بروز این بیماری و به دنبال آن ناباروری دارد . ژن PAI1 در تخریب و بازسازی بافت در حالت طبیعی و بیماریزا موثر می باشد . همچنین در تنظیم سیستم فعال کننده پلاسمینوژن نقش دارد . تغییر حالت پروتئولیتیک به عنوان یک عامل خطر در پیشرفت اندومتریوز مورد توجه می باشد . هدف از این مطالعه بررسی همراهی پلی مورفیسم های شایع دو ژن P53 و PAI1 با بیماری اندومتریوز در جمعیت ایرانی است .

مواد و روش ها : در مجموع 150 خانم با تشخیص قطعی اندومتریوز با کمک لاپاروسکوپی به عنوان گروه بیمار و 150 خانم به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند . DNA از خون افراد با استفاده از روش استاندارد رسوب نمکی استخراج شد . ژنوتیپ و فراوانی اللی پلی مورفیسم ها با روش PCR-RFLP تعیین گردید . به منظور تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار SPSS20.0 و از آزمون ²χ و محاسبه OR با CI(95%) آن استفاده گردید . P<0.05 به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد .

نتایج : ژنوتیپ پلی مورفیسم های ژن P53 ، کدون 11 (GAG/CAG – Glu/Gln) و کدون 72 (CGC/CCC – Arg/Pro) و کدون 248 (CGG /TGG – Arg/Trp) به طور معناداری در گروه بیماران بیشتر از گروه کنترل بود . کدون 11 (P=0.040) و کدون 72 (P=0.10) و کدون 248 (P=0.028) . و در مقابل تفاوت معنی داری بین فراوانی ژنوتیپی واللی در پلی مورفیسم -675 4G/5G در ژن PAI-1 بین گروه بیمار و کنترل مشاهده نشد .

بحث : در این تحقیق فراوانی پلی مورفیسم های ژن P53 در بیماران مبتلا به اندومتریوز افزایش نشان داد که احتمالا نشان دهنده همراهی این ژنوتیپ ها با بیماری اندومتریوز است . همچنین وجود اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ های پلی مورفیسم های ژن P53 در گروه بیمار و شاهد نیز تائید کننده این مطالعه است . ولی اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ 4G/5G در ژن PAI-1 مشاهده نشد . از آنجائیکه این مطالعه برای اولین بار در جمعیت ایرانی بررسی شد مطالعه جمعیت های بزرگتر برای تائید یافته ها لازم است .

واژه های کلیدی : اندومتریوز ، P53 ، PAI1 ، مهارکننده فعال کننده پلاسمینوژن ، پلی مورفیسم

• اندومتریوز :

اندومتریوز یکی از بیماریهای شایع زنان است که در آن سلول ها از پوشش داخلی رحم (آندومتر ) در خارج از حفره رحم ظاهر می شود . بافت اندومتریوز در نقاطی غیرمعمول در قسمت پایینی حفره داخلی شکم بوجود می آید که این بافت های غیرطبیعی مشتمل بر غدد و استروما در خارج از حفره رحم می باشند . (ونزل و همکاران ،2003 ؛ هالیس و آریسی ،2004 )[1] حفره رحم با سلول های آندومتر پوشیده شده است که تحت تاثیر هورمون های زنانه هستند . سلول های مشابه آندومتر (اندومتریوز ) در مناطق خارج از رحم تحت تاثیر تغییرات هورمونی هستند و واکنش و پاسخ هایی مشابه سلول هایی که درون رحم یافت می شوند ، را به تحریکات می دهند . علائم اغلب با سیکل قاعدگی تشدید می شود . اندومتریوز به طور معمول در طول سال های باروری دیده می شود . این بافت ممكن است روی سطح تخمدان ؛ پشت رحم و در حفره لگنی ؛ روی دیواره روده ؛ سایر نواحی و اعضا به ترتیب برحسب میزان بروز عبارتند از: پری تنئوم، بن بست خلفی صفاق، رباطهای رحمی – خاجی، لوله های فالوپ، سطح رحم، سپتوم ركتوواژینال و در موارد نادر در اسكارهای سزارین و عمل جراحی، دیافراگم، ششها، مغز، بازو، ساق پا، پلور و ریه ومثانه و ندرتاً در نقاطی دورتر به وجود آید. (لیبوویک و همکاران ، 2001 )[2] آندومتریوز به چهار مرحله محدود، خفیف ، متوسط ، و شدید تقسیم می شود كه بیانگر محل قرارگیری و شدت اختلال هستند. این اختلال می تواند در هر سنی از بلوغ تا یائسگی رخ دهد اما در سنین 30-20 سالگی بیشتر دیده می شود. شیوع کلی اندومتریوز به طور واضح شناخته نشده است و براساس عوامل و شرایط مختلف از جمله موقعیت جغرافیایی و نژاد متغیر می باشد. ( کیتاواکی و همکاران ، 2003 )[3] شیوع اندومتریوز در زنان نابارور و بارور به ترتیب حدود 30 – 10 درصد تخمین زده می شود. (دی هوگه و همکاران،2004 )[4] اندومتریوز یک یافته شایع در زنان نابارور است . از آنجا كه محل بروز بیماری بستگی به نحوه انتقال بافت اندومتر به محل دارد و در بیشتر موارد این انتقال بوسیله قاعدگی برگشتی صورت می گیرد . بنابراین این بافت معمولا محدود به حفره لگنی است . تخمدان شایع ترین محل بیماری اندومتریوز است و تقریبا در 50 % موارد هر دو تخمدان گرفتار هستند . علائم ممکن است بستگی به مکان اندومتریوز فعال داشته باشد. البته این حالت کلی ندارد و از نشانه های شایع درد لگن در تظاهرات مختلف است .

( بولتی و همکاران ، 2010 )[5] هیچ درمان قطعی و کاملی برای اندومتریوز وجود ندارد ، اما می توان آن را از راه های مختلفی از جمله داروهای ضد درد و درمان های هورمونی و جراحی درمان کرد .

• ) علائم و نشانه ها :

1-2-1 ) درد لگن :

علامت عمده بیماری اندومتریوز درد لگن عود کننده است . این درد ممکن است رنج های مختلفی از خفیف تا شدید داشته باشد که در هر دو طرف لگن ، کمر ، ناحیه مقعد و حتی پاها رخ می دهد . میزان دردی که یک خانم احساس می کند ارتباط کمی با میزان یا مرحله(1- 4 ) اندومتریوز دارد . برخی از زنان با درد کم یا بدون درد آزار دهنده با وجود داشتن اندومتریوز شدید یا اندومتریوز با زخم دیده شده اند ، در حالیکه در زنان دیگر ممکن است درد شدید داشته باشند ولی دارای چند ناحیه کوچک مبتلا به اندومتریوز باشند . ( استراتون و بروکلی ، 2011 )[6] علائم درد مرتبط با اندومتریوز ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. اختلالات قاعدگی : قاعدگی دردناک ، گاهی اوقات گرفتگی عضلات ناتوان کننده ، درد ممکن است در طول زمان بدتر شود ( درد پیش رونده )

1. درد مزمن لگن : همچنین دردهای کمر مرتبط با لگن