به آغازگر و مبتكر فرایند یادگیری نیستند و روشهای سنتی به گونه ای آنها پرورش داده است كه فاقد این توانایی هستند كه در فرآیند یادگیری قسمت اعظم مسئولیت یادگیری را برای دستاوردهایشان به عهده بگیرند .

در بین روشهای مختلف آموزش و یادگیری كه توسط متخصصین پیشنهاد گردیده روش یادگیری مشاركتی كه در نیم قرن اخیر مطرح شده موثر تر از سایر روشها به نظر می رسد و از حمایت تحقیقاتی بالایی برخوردار است . ( اسلاوین ) ، یادگیری مشاركتی را به عنوان وسیله ای برای تقویت مهارتهای فكری و ارتقاء سطح یادگیری ، وسیله ای برای بهبود روابط دانش آموزان نژادهای مختلف و آماده كردن آنها برای ایفای نقش در فعالیت های گروهی یاد می كند .

در روش یادگیری مشاركتی ، وابستگی بین فردی ، تعامل چهره به چهره دانش آموزان و مسئولیت انفرادی وجود دارد و این تكلیف را به عهده ی تمامی اعضاء می گذارد كه مراقب یادگیری یكدیگر باشند تا گروه موفق شود ( تجربه كار ، 1380)

جانسون و جانسون ( 1981) و اسلاوین ( 1990) به نقل از سیف ( 1370) می گویند وقتی كه موفقیت دانش آموزان به كمك و مشاركت سایر اعضای گروه وابسته است بیشتر به صورت مشاركتی فعالیت می كنند . برای این منظور می توان مواد آموزشی را میان اعضای گروه تقسیم كرد و از هر یك از آنان خواست تا مطالب مهم خود را بیاموزد و آن را به دیگران آموزش دهد . همكاری در گروه ، دانش آموزان را تشویق می كند كه به نظریات افراد دیگر گوش فرا دهند . در مورد مسائل و موضوعات گوناگون با یكدیگر بحث كنند .

یاد بگیرند كه درباره پدیده های اطراف خود قضاوت كنند و سرانجام مسئولیتی را به عهده بگیرند .

غالباً در تمامی مدارس كشور هنوز آموزش به شكل سنتی است ، یعنی به جای دانش آموز محوری ، معلم محوری است و این معلم است كه باید تمامی اطلاعات را به دانش آموزان ارائه دهد در این روش دانش آموزان به صورت منفعلانه عمل می كنند .

این رویكرد درست مخالف روش یادگیری مشاركتی است و یادگیری مشاركتی یكی از الگوهای نوین یادگیری و یاددهی است كه می تواند محیط آموزشی را به گونه ای سازمان دهد كه هم بر توانش شناختی و هم بر ویژگیهای عاطفی فراگیران تاثیرات مثبت و سازنده ای بر جای بگذارد .

اسلاوین ( 1991) به شواهدی اشاره كرده است كه نشان می دهد روش یادگیری مشاركتی روابط بین دانش آموزان نژادهای مختلف را در كلاسهای مختلف بهبود می بخشد . همچنین این روش موجب بالا رفتن سطح عزت نفس و سایر ویژگی های عاطفی مثبت در دانش آموزان می شود .( سیف ، 1380)

حال با توجه به نقش موثر یادگیری مشاركتی در فرایند یاددهی – یادگیری و همچنین درس علوم ، در اینكه چه روشی باعث یادگیری بهتر دانش آموزان می شود و آنها را وادار به فكر كردن می كند ، این مساله برای ما مطرح می شودكه به بررسی و مقایسه دو الگوی تدریس مشاركتی و انفرادی به منظور استفاده از راهكارهای مناسب در جهت بهبود فرایند یاددهی و یادگیری و افزایش مشاركت در بین دانش آموزان بپردازیم .

اهمیت و ضرورت تحقیق

با توجه به اینكه هر ساله وقت و هزینه های زیادی توسط وزارت آموزش و پرورش وخانواده ها در جهت یادگیری دانش آموزان صرف می شود ولی مشاهده شده كه یادگیری ضعیف در نتیجه افت تحصیلی در دروس متفاوت و مقاطع مختلف وجود دارد .

این موضوع به عنوان یك مشكل توجه متخصصین تعلیم و تربیت و والدین و برنامه ریزان آموزشی جامعه را به خود معطوف داشته و نظرات گوناگونی در رابطه با علل آن وجود دارد .

بعضی ها فقدان انگیزه ، بعضی دیگر روشهای تدریس ، سهل انگاری خانواده ها و .. را از علل اصلی این مشكل می دانند و كمتر به روش یادگیری دانش آموزان توجه می شود و تقریباً در بیشتر مدارس روش یادگیری انفرادی در تمام دروس و مقاطع تحصیلی مورد استفاده قرار می گیرد .( هر چند كه به ظاهر ارزشهای گروهی استفاده می شود ) و كمتر به روشهای یادگیری گروهی از جمله روش یادگیری مشاركتی توجه می شود .

ركود و انفعالی كه برمحیط های آموزشی و مدارس كشور ما حكمفرماست نیاز به تجدید نظر در روش ها و رویكردهای اداره كلاس را مطرح می كند . مشاركت با فراهم كردن تنوعی كه نیاز هر موقعیت آموزشی است . قابلیت آن را دارد كه مشكل موجود را حل كند .

یكی از ضروری ترین تحولات در نظامهای آموزشی ، تحول در نگرش و تدریس معلمان ومدیران اجرایی نظام آموزشی است . برای دست یابی به چنین تحولی معلمان باید دانش و بینشی صحیح از نظریه ها وراهبردهای مختلف آموزشی داشته باشند زیرا نظریه ها و ریكردهای تحول آفرین در فرایند اجرا ، با استفاده درست از راهبردهای یاددهی – یادگیری هویت می یابند و كارایی و مفید بودنشان مشخص می شود . مسئولان و مجریان نظامهای آموزشی باید باور كنند كه نظریه ها و اجرای برنامه های درسی عناصری انفكاك ناپذیر هستند و تاثیر متقابل بریكدیگر دارند ، نظریه ها عمل را هدایت می كنند و بالعكس داده های حاصل از عمل موجب اصلاح ، رشد و تكامل نظریه ها می شوند . نظریه های تدریس و یادگیری جهت دهنده فكر ونگرش معلمانهستند و چهارچوب عملی آنان را در فرآیند اجرا شكل می دهند . نظریه ها بدون عمل تفكری است ایستا ، و عمل بدون مبانی نظری ، حركتی كوركورانه است .( شعبانی ، 1382، ص1) .

امروزه نقش تعلیم و تربیت نسبت به گذشته دگرگون شده است . دیگر برخلاف گذشته نقش آموزش و پرورش فقط تعلیم صرف نیست بلكه به همان نسبت كه بودجه های كلان به آموزش و پرورش اختصاص داده می شود انتظارات و توقعات از این نهاد نیز افزایش یافته است . مدرسه علاوه بر فراهم آوردن فرصتهای یادگیری باید به فكر رشد همه جانبه دانش آموزان باشد رشد ذهنی ، رشد جسمی ، رشد اجتماعی ، رشد عاطفی و … همه باید مدنظر قرار بگیرند . باید به نقش یادگیری در دانش آموزان بیشتر توجه شود .

چون وظیفه اصلی و اساسی معلم در تدریس راهنمایی دانش آموزان برای یادگیری است . لذا او باید با استفاده از شیوه های گوناگون در موقعیت های مختلف ، دانش آموزان را فعالانه با مطالب مورد مطالعه و موقعیت های یادگیری درگیر نماید . مشاركت دانش آموزان در فرایند یادگیری آنقدر مهم است كه بعضی از متخصصین تعلیم و تربیت میزان مشاركت دانش آموزان در فعالیتهای یادگیری را به عنوان ملاكی برای ارزیابی معلمین مطرح نموده اند .

در تدریس ، معلم با نقش راهنمائی كه دارد فراگیران را به سوی برنامه های درسی فرا می خواند و بین فراگیران و محتوای برنامه های درسی تعامل به وجود می آید ، از نگاه دیگری كه به امر تدریس می كنیم بعد دیگر فعالیتهای متقابل معلم و فراگیر هستند كه معلم نقش برانگیزاننده فراگیر به سوی تجربه و عمل و یا تفكر برای درك مطالب درسی را به عهده دارد .( ادیب نیا ، 1385)

در كشور ما در دهه ی اخیر نقاط ضعف آموزش سنتی بیش از پیش نمایان شده و این امر باعث شده كه متخصصین تعلیم و تربیت روش آموزش گروهی ومشاركتی را پیشنهاد دهند . از جمله علی شریعتمداری ( 1375) با انتقاد از نحوه ی تالیف كتب درسی ، به دلیل عدم ایجاد سوالات اساسی در ذهن دانش آموزان برای رسیدن به نوآوری علمی ، عنوان داشت : دگرگونی شیوه آموزشی در مدارس كشور برای بالا بردن سطح علمی جامعه ضروری است . ایشان عنوان می دارند : شیوه آموزش باید به گونه ای باشد كه دانش آموزان پس ا ز طی دوره آموزشی در مدارس كشور برای دادن طرح و ایده های نوین علمی آماده باشد . معلمان امروز باید نگرشی باز داشته باشند .

یعنی آماده باشند تا رویكردهای مختلف را بیازمایند و پذیرای اطلاعات تازه درباره یادگیری و یادگیرندگان باشند آنها همچنین باید روشهای مختلف را بكار گیرند تا اینكه كشف كنند كدامیك به نحو بهینه منجر به یادگیری دانش آموزان می شود ، معلمان آینده باید از حالت سنتی تغییر یافته به چیزی بدل شوند كه كارل راجرز[5]« تسهیل كننده یادگیری » وكلر[6]« مهندس آموزشی[7] » یا « مدیر اقتضایی [8]» می نامند ش( سیف ، 1380)

روشهای مختلفی برای تدریس وجود دارد یكی از الگوهای تدریس كه در سالهای اخیر مطرح شده الگوی مبتنی بر روش همیاری است . به نظر آلسون كنگ( آقا زاده 1383، ص 93 – 91) در یادگیری از طریق همیاری نقش معلم از « دانای صحنه كلاس به راهنمای عمل » تغییر می یابد . دانش آموزان بصورت گروهی به یادگیری اقدام می كنند .

ولی پیشرفت آنان در یادگیری بصورت انفرادی سنجیده می شود یادگیری از طریق همیاری دارای نظم و ساختار است و تمركز اساسی اش بر اطمینان یافتن از رخ دادن یادگیری است .

یادگیری از طریق همیاری ، مهارتهای برقراری ارتباط دانش آموزان را می طلبد و آنها را ارتقاء می دهد موفقیت گروه به میزان اثر گذاری تعاملات میان اعضاء گروه بستگی دارد . پیش از آنكه یادگیری از طریق همیاری آغاز شود . دانش آموزان باید برخی مهارتهای مورد نیاز برای تعامل موفق گروهی را بیاموزند ، مهارتهایی نظیر : تعبیر و تفسیر واژگان و جملات برای درك و فهم بهتر و ارائه و دریافت بازخورد – خودداری از مجبور كردن گروه به پذیرش نظرات – ایجاد فرصت برای بیان ایده ها ( آقا زاده ، 1383 ، ص 92)

نمونه تحقیق……………………………. 33

چگونگی نمونه برداری……………………… 33

توضیح درباره نمونه ها……………………. 34

نحوه نمره گذاری ……………………….. 33

ابزار تحقیق……………………………. 34

– روایی پرسشنامه ………………………. 36

– اعتباری پرسشنامه……………………… 37

روش آماری……………………………… 40

فصل چهارم

محاسبات آماری علائم جسمانی……………….. 44

تفسیر و بیان نتیجه علائم جسمانی…………… 44

محاسبات آماری علائم اضطرابی و خواب………… 48

تفسیر و بیان نتیجه علائم ضطرابی و خواب…….. 48

محاسبات آماری كاركرد اجتماعی…………….. 51

تفسیر و بیان نتیجه كاركرد اجتماعی………… 51

محاسبات و بیان افسردگی………………….. 54

تفسیر و بیان نتیجه افسردگی………………. 54

محاسبات آماری سلامت عمومی………………… 56

تفسیر و بیان نتیجه سلامت عمومی……………. 56

فصل پنجم

خلاصه ای از فصول…………………………. 60

مقایسه پژوهش حاضر با پژوهشهای پیشین………. 60

محدودیتهای پژوهش……………………….. 61

پیشنهادات …………………………….. 63

منابع و مآ‎خذ……………………………

فهرست جداول

جدول علائم جسمانی (1-4)………………….. 46

جدول علائم اضطرابی و اختلال خواب (2-4)……… 49

جدول كاركرد اجتماعی (3-4)……………….. 53

جدول علائم افسردگی (4-4)…………………. 55

جدول سلامت عمومی (5-4)…………………… 57

فهرست نمودارها

نمودار علائم جسمانی (1-4)………………… 46

نمودار علائم اضطرابی و اختلال خواب (2-4)……. 49

نمودار كاركرد اجتماعی (3-4)……………… 52

نمودار علائم افسردگی (4-4)……………….. 55

نمودار سلامت عمومی (5-4)…………………. 57

چكیده:

در این پژوهش به بررسی تاثیر ورزش بر سلامت روان در زنان ورزشكار و غیرورزشكار پرداخته شده است فرضیه های مورد بررسی در این پژوهش عبارتند از:

1- بین علائم جسمانی در زنان ورزشكار با زنان غیر ورزشكار تفاوت وجود دارد.

2- بین علائم اضطرابی و اختلال خواب در زنان ورزشكار با زنان غیرورزشكار تفاوت وجود دارد.

3- بین كاركرد اجتماعی در زنان ورزشكار با زنان غیر ورزشكار تفاوت وجود دارد.

4- بین افسردگی در زنان ورزشكار با زنان غیرورزشكار تفاوت وجود دارد.

گروه نمونه انتخاب شده در این پژوهش شامل 60 نفر از زنان دانشجوی 42-20 ساله می باشد كه 30 نفر از آنان دانشجویان ورزشكار حرفه ای مجموعه شهید شیرودی و 30 نفر دیگر از دانشجویان غیرورزشكار واحد قیامدشت در سال 1385 می باشند ابزار مورد استفاده در این آزمون پرسشنامه سلامت عمومی GHQ و روش آماری در این پژوهش t استیودنت می باشد بر اساس نتایج حاصله از این آزمون بین علائم جسمانی در زنان ورزشكار و غیرورزشكار با 03/3 t= و با اطمینان 99% و بین علائم اضطرابی و اختلال خواب با 11/3 t = وبا اطمینان 99% و بین كاركرد اجتماعی با 53/3 t = و با اطمینان 99% و 999% و بین افسردگی با 59/2 t = و با اطمینان 95/% و در نهایت بین سلامت عمومی با 57/2t= و با اطمینان 95% تفاوت معنادار وجود دارد.

مقدمه:

یكی از شاخص های مهم توسعه یافتگی كشورها، سطح سلامت و تندرستی افراد جامعه است. به بیان دیگر، سطح سلامت و تندرستی در كشورهای توسعه یافته مطلوب و مطابق با استانداردهای جهانی است. كارشناسان اهم راه های دستیابی به سلامت و تندرستی را تغذیه مناسب، رعایت اصول بهداشتی و اجرای فعالیت های جسمانی می دانند كه هر یك به نوبة خود نقش بسزایی در تامین سلامت جسم و روح افراد دارند. بهداشت جسمی و روانی از مقوله هایی است كه از دیرباز مورد توجه رهبران دینی و نخبگان علمی جوامع بوده است و در متون علمی تمدن های نخستین چون یونان، ایران، و روم فصول متعددی به اهمیت این مقوله اختصاص یافته است. (پهلوان، محمدرضا، 1383، ص 2)

جرج در باتلر[1] در كتاب مقدمه تفریحات سالم و بازی در جامعه به این نكته اشاره كرده كه تفریحات سالم و ورزش در گذراندن اوقات فراغت نقش سازنده ای در جامعه دارد. او معتقد است كه واژه بازی و ورزش در اوقات فراغت كودكان و جوانان نوعی بیان حالتهای روانی یا عاطفی و عادات رفتاری آنها است. اكثر نویسندگان و صاحبنظران ورزشی را عقیده بر این است كه بازی و ورزش یكی از عوامل اصلی و موثر در روند رشد كودكان، نوجوانان و جوانان است و در نزد بزرگسالان آثار فیزیولوژی و روانی دارد كه به بهداشت جسمی و ذهنی آنان كمك می كند. (نمازی زاده و سلحشور، 1361، ص 12)

غیر از تغذیه، ورزش باز هم تاثیر قدرتمندی بر سلامتی دارد. سالخوردگان سالم و بی تحرك بالای 80 سال كه استقامت آموزی را شروع می كنند (راه رفتن، رقص اروبیك و دوچرخه سواری) قابلیتهایی كسب می كنند كه با قابلیتهای افراد بسیار جوانتر برابر است. (سید محمدی، یحیحی؛1383، ص 310)

تاثیر تئوری های مدیریت بر مدیریت آموزشی. 18

تعاریف مدیریت و مدیریت آموزشی. 20

ویژگی های منحصر به فرد مدیریت آموزشی. 22

مهارت های مورد نیاز مدیران. 23

مهارت های مورد نیاز مدیران آموزشی برایمدیریت مدارس 25

عوامل موثر در موفقیت مدیران. 27

ارزشیابی اثر بخشی و کارآمدی مدیران. 28

عوامل موثر در اثر بخشی یک سازمان. 31

از دیدگاه دیگری اثر بخشی سازمانی به چهار عامل عمده زیر بستگی دارد. 32

وظیفه های مدیران. 32

وظایف مدیریت در رده های مختلف سازمانی. 33

برنامه ریزی. 33

انواع برنامه ها. 34

مراحل عمده برنامه ریزی. 35

مراحل عمده برنامه ریزی عبارتند از. 35

برنامه ریزی موثر. 35

سازماندهی. 37

تامین و بکارگیری نیروی انسانی. 38

نظارت و کنترل. 39

هدایت و رهبری. 40

انگیزش و رفتار. 41

سلسله مراتب نیاز ها. 42

نظریه انگیزش- بهداشت روانی. 43

تئوری y,x. 43

نظریه گروه های انسانی. 44

مطالعات و نظریه هائی در مورد رهبری. 45

روش صفات ممیزه رهبری. 45

تحقیقات رهبری دانشگاه اوهایو. 46

سیستم های مدیریتی لیکرت. 47

رهبری اقتضایی (هرسی و بلانچارد). 48

رهبری موفق و رهبری موثر. 48

همگامی و رهبری. 49

فرآیند همگامی و رهبری. 49

رهبری مبتنی بر عشق و محبت. 50

فرآیند رهبری در بر گیرنده چهار مفهوم اصلی است که عبارتند از 50

فرایند رهبری توام با عشق و محبت دارای سه مرحله اساسی است 51

مدیریت مشارکتی. 52

شرایط لازم برای اثر بخش بودن مشارکت. 53

مزایای مشارکت. 54

ایجاد تغییر و خلاقیت و نو آوری لازمه بقا و موفقیت سازمان ها 55

برنامه ریزی و اجرای تغییر. 55

فرآیند تشخیص شامل موارد زیر است. 56

فرآیند ایجاد تغییر. 56

خلاقیت و نوآوری. 57

فرآیند خلاقیت. 58

ویژگی های افراد خلاق. 60

موانع خلاقیت. 60

استراتژی های نوآوری. 61

روابط انسانی. 62

روابط انسانی در مدرسه. 63

شاخص های روابط انسانی مطلوب در مدرسه. 65

عوامل موثر در ایجاد رضایت خاطر معلمان از کار خویش و محیط آموزشی 66

مطالعه منابع مربوط به موضوع تحقیق. 69

فصل سوم. 75

جامعه آماری و روش نمونه گیری. 76

ابزار جمع آوری اطلاعات. 76

نحوه جمع آوری اطلاعات. 78

روش های آماری تحقیق. 78

فصل چهارم . 79

فرضیه یک. 80

فرضیه دو. 84

فرضیه سه. 88

فرضیه چهار. 92

فرضیه پنج. 96

جدول نتایج فرضیات. 100

فصل پنجم. 101

خلاصه تحقیق و نتیجه گیری. 102

نتایج دیگری که در ضمن تحقیق بدست آمده است. 103

پیشنهادات. 104

محدودیت ها و تنگناهای پژوهش. 105

پیوست . 107

پرسشنامه. 108

فهرست منابع. 111

ملاکها و شرایط ازدواج……………………………………………………………………………………………………. 15

جایگاه و نقش رشد در ازدواج…………………………………………………………………………………………….. 19

رابطه ملاکهای گزینش همسر با موفقیت در زندگی……………………………………………………………………… 21

زناشویی

موفقیت زندگی در رابطه با اهداف ازدواج……………………………………………………………………………….. 21

همسان همسری یک قاعده جهانی…………………………………………………………………………………………. 22

عوامل مؤثر بر گزینش همسر…………………………………………………………………………………………….. 23

نقش والدین در ازدواج جوانان…………………………………………………………………………………………….. 24

عوامل مؤثر در زندگی زناشویی موفق…………………………………………………………………………………… 25

ویژگیهای یک ازدواج موفق………………………………………………………………………………………………. 26

عواملی کهسازگاری زناشوییرا دشوار میسازد………………………………………………………………………… 27

مفهوم شخصیت…………………………………………………………………………………………………………….. 28

رویکردهای اصلی شخصیت……………………………………………………………………………………………… 29

رویکردهای روان پویشی…………………………………………………………………………………………………. 29

دیدگاه ساختاری……………………………………………………………………………………………………………. 29

دیدگاه پویشی……………………………………………………………………………………………………………….. 29

دیدگاه اقتصادی…………………………………………………………………………………………………………….. 30

رویکرد پدیدارشناختی……………………………………………………………………………………………………… 30

5

رویکرد شناختی……………………………………………………………………………………………………………. 31

رویکرد رفتاری……………………………………………………………………………………………………………. 32

رویکرد یادگیری اجتماعی………………………………………………………………………………………………… 32

رویکرد صفات…………………………………………………………………………………………………………….. 32

نظریه آلپورت……………………………………………………………………………………………………………… 32

نظریه کتل………………………………………………………………………………………………………………….. 33

نظریه آیزنک………………………………………………………………………………………………………………. 34

مدل پنج عاملی شخصیت…………………………………………………………………………………………………… 35

پیشینه تاریخی مدل پنج عاملی شخصیت

مدل پنج عاملی مک کری و کاستا………………………………………………………………………………………… 36

ابعاد شخصیت در مدل پنج عاملی مک کری……………………………………………………………………………… 37

وکاستا

نوروزگرایی 37…………………………………………………………………………………………………………. (N)

برونگرایی 37……………………………………………………………………………………………………………. (E)

گشودگی 37………………………………………………………………………………………………………………. (O)

مقبولیت 38………………………………………………………………………………………………………………. (A)

وظیفه شناسی 38………………………………………………………………………………………………………… ©

تفسیرهای نظری مدل پنج عاملی شخصیت……………………………………………………………………………….. 38

سنجش شخصیت……………………………………………………………………………………………………………. 39

پرسشنامههای خود سنجی یا عینی شخصیت……………………………………………………………………………… 30

آزمونهای فرافکن………………………………………………………………………………………………………….. 30

مصاحبه بالینی……………………………………………………………………………………………………………… 30

سنجش رفتاری…………………………………………………………………………………………………………….. 41

پژوهش های داخلی………………………………………………………………………………………………………… 41

پژوهش های خارجی………………………………………………………………………………………………………. 48

فرضیه ها یا پرسشهای تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 56

ملاحظات اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………… 56

محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………. 57

متغیر های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 57

تعاریف واژه ها……………………………………………………………………………………………………………. 57

فصل دوم: روش شناسی

طرح پژوهش………………………………………………………………………………………………………………. 59

جامعه آماری و گروه نمونه……………………………………………………………………………………………….. 59

ابزار گردآوری داده ها:……………………………………………………………………………………………………. 59

6

شیوه تجزیه و تحلیل آماری:………………………………………………………………………………………………. 62

فصل سومیافتههای پژوهش

یافتههای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………… 64

الف: یافتههای توصیفی……………………………………………………………………………………………………. 64

ب: یافتههای استنبا طی…………………………………………………………………………………………………….. 64

فصل چهارمبحث و نتیجهگیری

تحلیل نتایج…………………………………………………………………………………………………………………. 72

کاربرد نتایج……………………………………………………………………………………………………………….. 73

پیشنهادات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………. 73

منابع و مأخذ فارسی……………………………………………………………………………………………………….. 75

منابع و مأخذ لاتین…………………………………………………………………………………………………………. 76

پیوستها……………………………………………………………………………………………………………………… 80

چکیده لاتین 82

فصل اول

مقدمه

بیان مسئله

سازگاری زناشویی^�با توجه به اهمیت نهاد خانواده در جوامع امروزی، ارتباط آن با کیفیت زندگی و تأثیرگذاری بر جنبههای مختلف زندگی از جمله سلامت جسمی و روانی از دهه 1990 مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. سینها^�و ماکرجک(1990)^�سازگاری زناشویی را وضعیتی میدانند که در آن زن و شوهر در بیشتر مواقع احساس ناشی از خوشبختی و رضایت از همدیگر را دارند. سازگاری در ازدواج از طریق علاقه متقابل، مراقبت از

یکدیگر، پذیرش، درک یکدیگر و ارضای نیازها ایجاد میشود (احمدی، .(1384 در واقع سازگاری زناشویی

فرایندی است که در طول زندگی زن و شوهر بوجود میآید، و لازمه آن انطباق سلیقهها، شناخت صفات

شخصیتی، ایجاد قواعد رفتاری و شکلگیری الگوهای مراودهای است (قربانعلیپور، .(1387 مطالعات نشان می – دهد که سازگاری زناشویی به سازگاری کلی فرد کمک میکند. همسران سازگار عزت نفس بالاتری را دارند و در روابط اجتماعی رضایت بیشتری از زندگی دارند. که در رفتار آنان بصورت ابراز عشق و محبت، احترام متقابل، روابط جنسی رضایتبخش، تشابه نگرش، ارتباط مناسب و حل مسأله جلوهگر میشود. در مطالعات انجام شده

هلمن و همکاران، 1994؛ برادباری و فینچام، .(2000 از جمله عوامل مؤثر بر سازگاری زناشویی، متغیرهای شخصیتی است. ویژگیهای شخصیتی در تمام زمینههای زندگی و روابط اجتماعی انسان جلوهگر میشوند و

شخصیت به صورت مستقیم و به عنوان عاملی تأثیرگذار بر فرآیند ارتباطی زوجها اثر میگذارد. شخصیت یک نفر انواع معین و متفاوتی از واکنشها را از طرف متقابل فرا میخواند و بالطبع رضایت زناشویی و میزان سازگاری آنها را متأثر میسازد (کاگلین، هاستون وهاست، .(2000 تحقیقات نشان میدهند که عوامل شخصیتی پیشبینیهای تجربی در سازگاری زناشویی هستند. وجود روابط بین عوامل شخصیتی و بازده زناشویی زوجین با استفاده از طرحهای طولی و مقطعی مورد آزمون قرار گرفته و نتایج نشانگر آن است که ویژگیهای شخصیتی زوجین از جمله مؤثرترین عوامل میزان رضایت از زندگی است که در تبیین تغییرات رضایتمندی زناشویی اهمیت ویژهای دارد (کوردک، 1993؛ بورچارد و لوزیر، 1999؛ امانالهیفرد، 1384 ؛ دونلان، 2004، گاتیس، 2004؛ لویز، 2005؛ عباسی، 1389؛ احدی، 1386؛ شکرکن، 1385؛ عطاری، 1385؛ محمدزاده ابراهیمی، .(1387 نتایج کلی پژوهشهای متعدد بیانگر آن است که پنج عامل شخصیتی روانآزدهخویی^�، برونگرایی^�، گشودگی^�، همسازی^�

�. marital adjustment

^�. Sinha.sp.

Mukerjec. N. .^�

� .Neuroticism.

� .Extraversion.

� .Openness.

9

و وظیفهشناسی^�پیشبینی کننده سازگاری زناشوییاند (شکرکن، .(1385 پژوهشهای جدیدتر در بررسی ویژگیهای شخصیتی متمرکز بر نقش تفاوت و شباهت ویژگیهای شخصیتی با سازگاری و رضایت از زندگی زوجین است (شیوتا و لونسون، 2007؛ السن و نمچک، 1999؛ ویسمن، ابلاکر و ینستک، 2004؛ رابینز، کاسپی و موفیت،2002؛ گاتیس، 2004؛ لوو و کلونن، 2005؛ واتسون، .(2004 یافتههای برخی از پژوهشها نشان میدهد که ازدواجهایی از پایداری و سلامت برخوردارند که هنگام شروع زندگی مشترک، ویژگیهای شخصیتی زوجها مشابه باشند (کاسپی هرنز، .(1990 یافتههای نمیچک و السن (1999) با استفاده از مدل پنج عاملی شخصیت بیانگر آن است که سازگاری زوجها در شباهت و تفاوت عوامل شخصیتی همسازی، روانآزردهخویی و گشودگی و برونگرایی متفاوت است. پژوهش سیمپسون و چرستنس ( (2004 و لوووکلونن ( (2005 نشانداد که شباهت زوجین در عامل شخصیتی همسازی با رضایت بیشتری در روابط زناشویی همراه است. یافتههای پژوهش محمدزاده ابراهیمی (1387) نشانداد بین مشابه بودن در خوشایندی و برونگرایی با رضایت زناشویی رابطه معنی – دار وجود دارد و بین مکمل بودن در عامل روانآزردهخویی با رضایت زناشویی رابطه منفی وجود دارد. با توجه به پیشینه پژوهشهای انجام شده، پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی تأثیر شباهت و تضاد ویژگیهای شخصیتی با سازگاری زناشویی در زوجهای دانشجو بپردازد.