1-1-گیاهان دارویی
در پیکر گیاهان دارویی مواد خاصی به نام «مواد مؤثره»[1] (مواد فعال[2]) ساخته و ذخیره می شود که این مواد تأثیر فیزیولوژیکی بر پیکر موجودات زنده بر جا میگذارند. این گیاهان برای مداوای برخی بیماریها مورد استفاده قرار میگیرد. مواد فعال مذکور در طی یک سلسله فرایندهای ویژه و پیچیده بیوشیمیایی، به مقدار بسیار کم معمولاً کمتر از وزن خشک گیاه ساخته میشوند و به «متابولیتهای ثانویه»[3]نیز معروفند (امید بیگی، 1384). تولید متابولیتهای ثانویه بخشی از سیستم دفاعی گیاه را تشكیل میدهد. متابولیتهای ثانویه جنبه های مهمی از كیفیت غذای انسان )رنگ، طعم و بو( را تعیین میكنند. برخی از آنها نظیر رنگدانه های گیاهی برای تنوع گلها و گیاهان زینتی مهم هستند. تعدادی از متابولیتهای ثانویه گیاهی برای تولید داروها، حشرهکشها، چاشنیهای غذایی، رنگها و خوشبوكنندهها مورداستفاده قرارمیگیرند (حبیبی خانیانی، 1384).
1-2- کنگرفرنگی
کنگرفرنگی در اقتصاد کشاورزی مدیترانه با تولید سالیانه 750 میلیون تن (بیش از 60 درصد از تولید کنگرفرنگی) در بیش از 80 هکتار از زمینهای زراعی نقش قابل توجهی دارد. ایتالیا تولید کننده برجسته جهان است (در حدود 470 میلیون تن)، به دنبال آن اسپانیا (188 میلیون تن)، فرانسه (5/52 میلیون تن) و یونان (35 میلیون تن) قرار دارند (پروهنس، 2008).
1-2-1- مشخصات گیاهشناسی
کنگرفرنگی با نام علمیCynara scolymus L. گیاهی است چند ساله یا پایا، سازگار با سرمای مناطق مدیترانهای، با طول عمر متوسط 4 سال كه ارتفاع آن به 2 متر میرسد. دارای برگهای بسیار بزرگ متمایل به سفید كركینه پوش وحاوی رگبرگهای خیلی برجسته است (سید ضیایی، 1383). جوانههای گل از قسمت انتهایی ساقه اصلی و ساقههای جانبی گیاه بیرون میآیند و هر جوانه گل باز نشده شبیه یک مخروط کاج میباشد. براكتهها دراطراف یک مركز گوشتی بهوجود میآیند (صمصام شریعت، 1374). Cynara جنس کوچکی از خانواده کاسنی Asteraceae)) میباشد. بومی مناطق مدیترانهای است که در نواحی اروپا و شمال آفریقا به صورت خودرو یافت می شود (پروهنس و همکاران، 2008). این گیاه از طریق رویشی (ساقههای ثانویه) و همچنین با بذر و روش کشتبافت تکثیر می شود (پروهنس و همکاران، 2008).
1-2-2- ارزش غذایی و آثار فارماکولوژیکی
ارزش غذایی مربوط به ترکیبات فنلی و کربوهیدرات اینولین[4] و املاح معدنی موجود در آن است که به این گیاه طعم و مزه ویژهای میدهد. ترکیبات فنلی از مشتقات اسید کافئیک[5] است. از عصاره آن ماده سینارین[6] به دست می آید که در درمان ناراحتیهای کبدی و متابولیسم کلسترول به کار میرود (پیوست، 1384). ترکیبات شیمیایی برگ كنگرفرنگی مورد مطالعه قرار گرفتهاند و محققان دریافتهاند که برگها منبع قوی مواد پلی فنولی مثل ترکیبات کافئولکوئینیکی و فلاونوئیدی است (ماتز و هونرمیر، 2008). محققین ایتالیایی ازسال 1950تا 1980تركیب سینارین (ماده مؤثركنگرفرنگی) را به عنوان محرك كبد و مثانه وكاهش دهنده غلظت كلسترول خون به بیماران تجویز میكردند ( فلاح حسینی و همکاران، 1384). سینارین و کلروژنیک اسید در جوانههای گل، بذرهای جوانه زده، برگها و تمام گیاه شناسایی شده است و ترکیبات فنلی گنگرفرنگی علاوه بر خاصیت آنتیاکسیدانی، فعالیت ضد باکتریایی نیز دارند (تراجتنبرگ و همکاران، 2006).
1-3- بیوتكنولوژی
علم بیوتكنولوژی ازطریق كشت سلول، بافت یا ریزنمونه، در شرایط درون شیشه ای[7]فرصتی را فراهم میكندتا تركیب مورد نظر به دست آید. كشت سلولهای گیاهی یک منبع مناسب ومهم برای تولید متابولیتهای ثانویه با ارزش در اكثر گیاهان است. سلولهای گیاهی از نظر بیوسنتزی خاصیت توتیپتانسی[8] دارند بدین معنی كه هر سلول تحت كشت، تمام طلاعات ژنتیكی گیاه والد را دارا است و از این رو این توانایی را دارد تا دامنهای از مواد شیمیایی را كه در گیاه والدینی یافت می شود تولید نماید (حبیبی خانیانی،1384).
1-4- فرضیات
-بین محیطهای کشت مختلف تفاوت معنیداری در میزان کالوس وجود دارد.
-میزان ترکیبات فنولی تحت تاثیر نوع ریزنمونه و اجزاء تشکیل دهنده محیط کشت قرار دارد.
1-5- اهداف
-مقایسه محیطهای کشت مختلف از لحاظ تولید کالوس در گیاه گنگرفرنگی.
-بررسی میزان تولید کالوس از ریزنمونههای تهیه شده از بخشهای مختلف گیاه.
-ارزیابی ترکیبات فنولی در کالوسهای تولید شده از قسمت های مختلف گیاه.
فصل دوم
بررسی منابع
2- بررسی منابع
اثبات شده است که منشاء بسیاری از مواد دارویی و درمانی در متابولیتهای ثانویه گیاهان وجود داشته و ترکیبات فنلی با خاصیت آنتیاکسیدانی و دارویی در گروه مهمترین متابولیتهای ثانویه گیاهان به شمار میروند (مگانها و همکاران، 2010).
2-1- کالوس(پینه)
در کشت کالوس، بافت تمایز یافته جدا شده و در شرایط درون شیشه ای، تولید تودهی سلولی تمایز نیافتهای بنام کالوس می کند (باقری، 1384). واژه پینه عبارتست از بافتی که از پرآوری یاختههای تمایز نیافته بخشهایی (ریزنمونههایی[10]) از ریزنمونههای گیاهی به دست آمده است. وقتی باززایی به صورت غیرمستقیم صورت میگیرد، ابتدا بافت کالوس تولید می شود و سپس ریزنمونههای ریشه یا شاخساره از بافت کالوس تولید میگردند (خوشخوی، 1377؛ علیزاده، 1390). متکووسکی (2008) در مطالعه مروری خود گزارش کرد که کشت درشرایط درون شیشهای قابل انجام بوده و متابولیتهای ثانویه با ارزش دارویی بسیاری درآنها تجمع مییابد که برای افزایش بیوسنتز و تجمع ترکیبات آنتیاکسیدانی در سلولهای گیاهی از روشهای کشت درون شیشه ای استفاده می شود.
در سال 1963 جاکوب و موناد تمایز را چنین تعریف کردند: دو سلول هنگامی نسبت به هم متمایز میگردند که با داشتن ژنومی یکسان، طرح پروتئینسازی متفاوتی را دنبال نمایند. همچنین تمایز به صورتهای دیگر از جمله مجموعه ای از تغییرات که در ساختمان و عمل یک سلول ایجاد و موجب تمایز مورد نظر از سایر سلولها میگردد نیز تعریف شده است. بنابراین اگر تمایز صورت نگیرد سلولهای به وجود آمده سرنوشت یکسانی خواهند داشت و تودهای از سلولهای تمایز نیافته (کالوس) را تشکیل می دهند (احسان پور و امینی، 1382). تراجتنبرگ و همکاران در سال 2006 میزان سینارین و اسید کلروژنیک را در کالوس گیاه کنگرفرنگی(Cynara cardunculus var. Cardunculus) به روش کروماتوگرافی اندازه گیری نمودند و با میزان این مواد در برگها در شرایط درون شیشه ای مقایسه نمودند و نتیجه گرفتند محتوای سینارین در کالوس نسبت به برگها در شرایط درون شیشه ای بالاتر بوده است و نیز میزان عصارهی کالوس را با بهره گرفتن از متد تیوباربیتوریک اسید تعیین نمودند که نشان دهنده معنیدار بودن ظرفیت آنتیاکسیدانی بود.
2-2- القای کالوس
ریزنمونه می تواند در واکنش به جراحت ایجاد شده تولید کالوس نماید. کالوس تودهای از سلول است که در اثر تقسیم به وجود آمده و در آنها تمایز اتفاق نیفتاده است. ریزنمونه تولید کننده کالوس، ممکن است یک گیاهچه تازه تولید شده حاصل از قرار دادن بذور جوانه زده روی یک محیط کشت حاوی تنظیم کننده های رشد مثل تو-فور-دی (اکسین) باشد. سلولهای کالوس اندازه های متفاوتی دارند. همچنین از نظر شکل، رنگدانه و گاهی از نظر بیان ژنتیکی نیز متفاوتند. این سلولها با داشتن یک واکوئل بزرگ در مرکز و هسته ای در کنار از بقیه متمایز هستند.
معمولاً فقط بافتهای به ظاهر سالم واکشت میشوند اغلب سلولهای با رشد کم، سفید تا قهوهای تیره، سلولهای مناسبیاند که باید واکشت شده تا کشتهای قابل باززایی تولید کنند. بسیاری اوقات لاینهای سلولی سبز و سریع الرشد باززایی نمیشوند (باقری، 1381). پترووا و همکاران در سال 2011 روی باززایی غیرمستقیم از ریز نمونههای برگ گیاه Arnica montana از خانوادهی کاسنی (Asteraceae) مطالعاتی نمودند، برای القای کالوس طی سه ماه در شرایط درون شیشه ای در محیط کشت MS همراه با 1/0 میلیگرم در لیتر تو-فور-دی کشت گردید. وانی[11]و همکاران در سال 2010 روی القای کالوس در گیاه Tridx procumbens L. از خانوادهی کاسنی مطالعاتی نمودند، ریزنمونههای برگ و نوک جوانه با بیشترین کالزایی را در محیطکشت MS حاوی 5/0 میلیگرم در لیتر تو-فور-دی و 5/0 میلیگرم در لیتر کینتین داشتند، در حالیکه ریزنمونههای میان گره بیشترین القای کالوس را در غلظت هورمونی 2 میلیگرم در لیتر تو-فور-دی و 5/0 میلیگرم در لیتر BAP را نشان دادند. در شرایط درون شیشهای کالوس تولید شده به عنوان منبعی برای جداسازی متابولیتهای ثانویه از این گیاه میباشد.
2-3- محیط کشت
[1].Active substances
[2].Active principle
[3].Secondary metabolit
[4].Inolin
[5].Caffeic acid
[6].Cynarin
[7].In vitro
[8].Totipotency
1.Callus
[10].Explants
[11].Minal Wani
ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است
متن کامل را می توانید دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)
ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه
با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند
موجود است
[جمعه 1399-10-19] [ 01:58:00 ب.ظ ]
|