«برنامه ریزی یا سیاست‌گذاری فرهنگی شامل اصول و راهبردهای کلی و عملیاتی شده‌ای است که بر نوع عملکرد فرهنگی یک نهاد اجتماعی استیلا دارد. ‌به این اعتبار، منظومه‌ای سامان یافته از اهداف نهایی دراز مدت و میان مدت قابل سنجش و نیز ابزارهای وصول به آن اهداف را دربر می‌گیرد. به عبارت دیگر، سیاست گذاری فرهنگی، نوعی توافق رسمی و اتفاق نظر مسئولان و متصدیان امور در تشخیص، تعیین و تدوین مهم‌ترین اصول و اولویت‌های لازم و ضروری در فعالیت فرهنگی می‌باشد و راهنما و دستور العمل برای مدیران فرهنگی خواهد بود.^[۳۰]»

با توجه به تعاریف فوق می توان برنامه ریزی فرهنگی را تلاشی آگاهانه برای تغییر در زمینه نظام شناخت‌ها و باورها و نظام ارزش ها و گرایش ها و نظام رفتارها و کردارهای یک جامعه در جهت رسیدن به وضعیت مطلوبی که برنامه ریزی آن را از پیش تعیین ‌کرده‌است،تعریف کرد.درتمام طول تاریخ اندیشه بشری نوعی چالش نظری درباره امکان و ضرورت برنامه ریزی و سیاست گذاری فرهنگی وجود داشته و در پاسخ ‌به این سوال مهم دو دیدگاه کلان مطرح شده است:

۱-دیدگاهی که با سیاست گذاری و برنامه ریزی فرهنگی مخالف است:در این رویکرد فرهنگ ساختار ویژه ای دارد که دگرگونی ها و تغییرات آن کاملا تابع ساز و کارهای درونی و تاریخی اش است و به هیچ رو نمی توان از بیرون و مطابق طرح و برنامه ای خاص تغییرات پیش‌بینی شده ای در آن پدید آورد. «اتخاذ سیاست فرهنگی مشخص ، تهدیدی علیه آزادی انتخاب فرد و توسعه تجاریست و اصولا ضرورتی برای آن وجود ندارد،فرهنگ مقوله ای کیفی و حاصل زندگی عده کثیری از مردم در یک شرایط مشابه و در مدت زمان نسبتا طولانی است،لذا نباید آن را از عمر متعالی و کیفی به زمین خاکی و عالم انسانی برنامه ریزی تنزل داد. تنوع فرهنگی ، خلاقیت فرهنگی و تغییر فرهنگ ،موضوعات مهم این گروه هستند.

در آمریکا با برنامه ریزی وسیاست گذاری فرهنگی به سه دلیل مخالفت می شود : ۱- تنظیم سیاست های هماهنگ در این عرصه، برفعالیت سازمان های خصوصی تاثیر مختل کننده دارد.۲- سیاست گذاری فرهنگی دولت ،باعث مداخله نابجای دولت در توسعه فرهنگی می شود،این مداخله برلزوم تبعیت (نه هدایت کنندگی) دولت در عرصه فرهنگ از بخش خصوصی تاثیر منفی می‌گذارد.^[۳۱]»

۲- دیدگاهی که سیاست گذاری فرهنگی را یک ضرورت می‌داند:در رویکرد دوم با پذیرش امکان مدیریت فرهنگ و تأکید بر ضرورت آن به مدیریتی تمام عیار که با سلب آزادی و اختیار بشری نیز همراه است و با هدف همسان سازی اجتماعی صورت می‌گیرد اعتقاد دارد.«برنامه ریزی وسیاست گذاری فرهنگی را نه تنها یک امر میسر و شدنی ، بلکه یک ضرورت اجتناب ناپذیر می‌داند.تهدیدی برای آزادی انتخاب فرد محسوب نمیشود و اگر هم باشد،اصولا گریزی از آن نیست .هرگام عقب نشینی نظام مستقر در هدف گذاری و سیاست‌گذاری حوزه ی فرهنگی به معنای پیشروی رقبای حاضر در صحنه منازعات قدرت و عقب نشینی نظام سیاستی به معنای وا نهادن قدرت به رقیب حاضر در صحنه سیاسی است.^[۳۲]»

امروزه دولت ها هم به لحاظ تبلیغ آرمانها و هدف ها بنابر ایدئولوژی رسمی و هم بنا به احساس ضرورت دست یافتن به هدف ها و مقصدهای سیاسی خویش،برنامه ریزی، اجرا،کنترل و نظارت بر فعالیت های فرهنگی را بر عهده می گیرند و در این جهت نقش،وظیفه و مسئولیتی آگاهانه می‌پذیرند و در مجموع تاثیری چشم گیر ایجاد می‌کنند.استدلال‌ها و دلایل فراوانی برای حضور مؤثر دولت در برنامه ریزی فرهنگی وجود دارد که به مهمترین آن ها اشاره می شود:

ضرورت هدایت و سرپرستی کلیه شوون زندگی اجتماعی در جهت سعادت، قانونمندی و ضابطه مندسازی فرهنگ، مقابله با هرج و مرج فرهنگی، اتخاذ موضع فعال فرهنگی در نظام موازنه جهانی، جلوگیری از ورود فرهنگ بیگانه به عرصه فرهنگ بومی، استقلال فرهنگی و… از جمله دلایل حضور دولت در برنامه ریزی فرهنگی می‌باشد.

نقش و جایگاه دولت در برنامه ریزی فرهنگی

برنامه ریزان فرهنگی معمولا دولت ها هستند. دو شیوه در خصوص میزان و نحوه دخالت دولت ها در برنامه ریزی فرهنگی وجود دارد:۱- حمایت یا شیوه ای که معتقد به دخالت حداکثری دولت در امر برنامه ریزی فرهنگی است .دخالت های دولت را در امر برنامه ریزی فرهنگی به رسمیت می شناسد و اصولا تنها برنامه ریز اصلی فرهنگی را دولت می‌داند.۲- .متولی گری یا شیوه ای که معتقد به حمایت دولت از فعالیت ها و امور فرهنگی و نظارت بر آن ها‌ است که دولت را ‌به این دو عرصه ، یعنی حمایت و نظارت محدود می کند.

«یونسکو : دخالت دولت باید محدود به فراهم آوری امکانات برای رشد و تعالی فرهنگ ،توسط فرهنگ دوستان باشد. دخالت بیش از حد دولت ،عرصه را بر فرهنگ دوستان و فرهنگ ورزان تنگ کرده و خلاقیت و مشارکت آن ها را در این عرصه ، پایین می آورد. لذا با تعیین حدود دخالت دولت میتوان عرصه را برای فعالیت بخش خصوصی و علاقه مندان ‌به این حوزه باز کرد.در جهان کنونی،اکثر دولت های پیشرفته چنین سیاستی را پذیرفته و در امر برنامه ریزی فرهنگی برای دولت جایگاه تولی گری قائل هستند.^[۳۳]»

اصلی ترین فعالیت‌های فرهنگی

میتوان ساماندهی فرهنگ را از طریق کنترل و هدایت سه نحوه فعالیت یعنی-نظام گمانه زنی یا احتمالات،نظام گزینش یا انتخاب و نظام پردازش با ایجاد نسبتها و معادلات به انجام رساند.

‌بر اساس این تعریف از فرهنگ اصلی ترین وظیفه دولت، مدیریت فرهنگی در سه سطح ذیل می‌باشد:۱- مدیریت و بهینه سازی در گمانه زنی اطلاعات اجتماعی: یعنی مدیریت به گونه‌ای انجام شود که سرعت گمانه زنی و پیدایش احتمالات جدید در تمامی سطوح فرهنگی مرتباً افزایش یابد.۲- مدیریت و بهینه سازی درگزینش اطلاعات اجتماعی: یعنی مدیریت و هدایت به گونه‌ای انجام شود که میزان دقت ابزارهای سنجشی و منطقی و محاسباتی جامعه دایماً بهینه و ارتقا یابد.۳- مدیریت و بهینه سازی در پردازش اطلاعات اجتماعی: یعنی مدیریت به گونه‌ای انجام شود که میزان تأثیر مفاهیم در هماهنگسازی نظام فکری (اعتقادی، نظری، کاربردی) جامعه افزایش یابد و سطح تفاهم و پذیرش اجتماعی نسبت به فرهنگ تکاملی ارتقا یابد.

راندمان فعالیت‌های فرهنگی

راندمان این سه سطح از فعالیت‌های فرهنگی دولت عبارتند از:

درسطح خرد:توسعه و هماهنگ سازی گمانه ها و نظام احتمالات در مفاهیم اعتقادی، نظری و کاربرد،توسعه و هماهنگسازی گزینش گمانه ها در مفاهیم اعتقادی، نظری و کاربردی ،توسعه و هماهنگ سازی پردازش مفاهیم اعتقادی، نظری و کاربردی.در سطح کلان: مدیریت بر پیدایش سرعت احتمالات و گمانه زنی ،مدیریت بر پیدایش دقت گزینش و انتخاب احتمالات،مدیریت بر پیدایش تأثیر پردازش اطلاعات در عینی. در سطح توسعه: توسعه صیانت اجتماعی- فرهنگی،توسعه عدالت اجتماعی- فرهنگی،توسعه اعتماد اجتماعی- فرهنگی. راندمان نهایی این سه سطح خرد، کلان و توسعه، تکامل اجتماعی فرهنگ خواهد بود.^[۳۴]

مطالعات مختلفی ‌در مورد سازگاری اجتماعی و یا طرحواره های یانگ انجام شده است ازجمله پژوهش امانی (۱۳۹۱)،که به بررسی رابطه بین سبک‌های دلبستگی وسازگاری اجتماعی می پردازد ونتایج آن نشان داده است که بین سبک‌های دلبستگی وسازگاری اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد. نتایج پژوهش شیروانی یوسف نژاد (۱۳۹۰) نشان داده است که بین طرحواره های محرومیت هیجانی ،انزوای اجتماعی،نقص /شرم ،شکست ،وابستگی /بی کفایتی ،آسیب پذیری نسبت به ضرریا بیماری ،اطاعت،ایثار،بازداری هیجانی معیارهای سرسختانه /عیب جویی افراطی ‌و خویشتن – داری وخود- انضباطی ناکافی با رضایت اززندگی ،رابطه منفی معنادار ی وجود دارد. نتایج پژوهش داسیانا والینا ^[۱](۲۰۱۲)نشان داده است که طرحواره های بی ثباتی /رهاشدگی ،محرومیت هیجانی،نقص /شرم،انزوای اجتماعی /بیگانگی،وابستگی /بی کفایتی،آسیب پذیری نسبت به ضرریا بیماری،اطاعت،ایثار و بدبینی /منفی گرایی پیش‌بینی کننده خوبی برای کاهش رضایت زناشویی بوده اند.در پژوهش های انجام شده، مطالعه ای درباره ی رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه با سازگاری اجتماعی انجام نشده است؛ لذا در این پژوهش، پژوهشگر به دنبال بررسی رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه با سازگاری اجتماعی دانشجویان و پیش‌بینی میزان سازگاری بر اساس این طرحواره ها می‌باشد .

اهمیت وضرورت مسئله

سازگاری اجتماعی به عنوان مهمترین نشانه سلامت روان ،از مباحثی است که در دهه های اخیر توجه بسیاری از جامعه شناسان ،روانشناسان وبه ویژه مربیان را به خود جلب ‌کرده‌است. معیار اندازه گیری رشد اجتماعی هرکس ،به میزان سازگاری او با افرادی همانند دوستان ،افرادخانواده ،بستگان ،همسایگان و….بستگی دارد . در رشد اجتماعی نه تنها سازگاری با اطرافیانی که فرد هم اکنون با آن ها در ارتباط است،مؤثر می‌باشد ، بلکه بعدها در میزان موفقیت شغلی وپیشرفت اجتماعی آن ها نیز تاثیر دارد (وایتزمن^[۲] ،۱۳۷۳).

ورود به دانشگاه برای جوانان موفقیت تلقی می شود ،علی رغم احساس موفقیت از پذیرش دردانشگاه ،ورود ‌به این محیط جدید نیز می‌تواند مشکلات سازگاری به همراه داشته باشد به گونه ای که لئونگ وبنز ورود به دانشگاه را تجربه استرس زا می دانند (لونگ وبونز^[۳] ،۱۹۹۷)

درمورد دانشجویانی که سال‌های تحصیلی خودرا به دور از خانواده می گذارانند ،باید گفت از آنجا که قبلا حمایت وامنیت آن ها از سوی خانواده ارضا می شده با ورود به محیط دانشگاه این نیاز را طور دیگری تجربه می‌کنند ؛وچنانچه این محیط از سیستم حمایت کافی برخوردار نباشد احساس تنهایی می‌کنند واین احساس در نتیجه عدم سازگاری با محیط دانشگاه می‌باشد که بایستی روابط اجتماعی را درخود پرورش دهند که کیفیت این روابط ،بر میزان تنهایی فرد تاثیر می‌گذارد (ریس،۲۰۰۹). سازگاری با دانشگاه درسایر فعالیت ها وابعاد زندگی دانشجویان اثر می گذارد ومی تواند موجب ارتقا عملکرد عمومی،احساس خوشبختی معنوی ،خودکارآمدی ،پیشرفت ،موفقیت تحصیلی ودرنهایت باعث افزایش سازگاری اجتماعی افراد درحوزه های خارج از محیط دانشگاه شود (الیاس ونوردین^[۴]،۲۰۱۰).

کنار آمدن با محیط اجتماعی می‌تواند سلامت را ارتقا بخشد وشخص راازتاثیرات منفی بیماری‌ها مصون بدارد (کوهن^[۵] و همکاران ،۲۰۰۴). مطالعات نشان داده‌اند دانشجویانی با سازگاری اجتماعی پایین ،عملکرد نازلی در تحصیل داشته اند ودرگیریهایی با قانون وسابقه استفاده از الکل ومواد مخدر پیدا می‌کنند(افوری وچارلتون^[۶] ،۲۰۰۲)وهمچنین پژوهش ها نشان می‌دهد افرادی که فاقد مهارت های اجتماعی هستند و تنها زندگی می‌کنند تحت شرایط استرس بیشتری درمعرض مبتلا شدن به بیماری‌های عفونی قرار دارند (کوهن وویلیامسون^[۷] ،۱۹۹۱)،ولی افرادی که دارای مهارت‌های اجتماعی می‌باشند کمتر دچار نشانه های جسمانی ومشکلات سلامتی می‌شوند(بیلینگز^[۸] و همکاران ،۲۰۰۰) بروز مشکلات مربوط به بهداشت روانی ‌در طبقات روشنفکر ‌و تحصیل کرده ی یک کشور به خصوص درجوانان دانشجونه تنها باعث روی آوردن این قشر مولد از جامعه ، به الکلیسم واعتیادهای دارویی می‌گردد ،بلکه باعث می شود که نیروی متخصص وجوان، فاقد کارایی مطلوب جهت گرداندن چرخ های اقتصادی کشور شود. توجه به ارقام گزارش شده ی مربوط به اختلالات روانی واجتماعی توسط مراکز مربوطه ،مارا متوجه دوهدف اصلی بهداشت روانی یعنی پیشگیری از اختلالات روانی –اجتماعی ودست یابی به رشد اجتماعی سازگاری بهینه می‌کند (خدایاری فرد ،۱۳۸۵).یکی از مهم ترین مسایل ومشکلات اجتماعی امروزه ،نابهنجاری های رفتاری وروانی وروش های مقابله با آن ها ست ،تردیدی نیست که ‌در مسئله بهداشت روانی ،سازگاری روز به روز بیشتر اهمیت می‌یابد (امانی ،۱۳۹۱). از آنجایی که درمحیط های دانشگاهی ،اتخاذ سیاست های حمایت کننده ،به صورت ارائه ی حمایت های اجتماعی مختلف می‌تواند عامل بازدارنده وتخفیف دهنده برای ناراحتی های عاطفی وروانی محسوب شود ،برقراری جریان های حمایت کننده به گونه ای که بتواند جای خالی والدین ،دوستان صمیمی وبه طور کلی نزدیکان فرد رابه نحو احسن پر کند نقش مهمی درحفظ سلامت روانی دانشجویان وتوانمند کردن آن ها درمقابله با تنیدگی های وارده به آن ها ودرنتیجه سازگاری شخصی واجتماعی بیشتر آنان دارد (خدایاری فرد ،۱۳۸۵).درپژوهش (فوستروموفات^[۹] ،۲۰۰۵)کشف شده است که محیط های مثبت اجتماعی فرصت هایی برای دانشجویان دریادگیری نحوه اجتماعی شدن ،را فراهم می‌کند وبنابراین از سازگاری اجتماعی بهتری برخوردار می‌شوند .لذا با توجه به اهمیت سازگاری اجتماعی در زندگی و نیز پیشرفت تحصیلی دانشجویان، شناسایی عوامل مرتبط با آن و تاثیر گذاری بر روی آن از این طریق می‌تواند ضرورت زیادی داشته باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر پیش‌بینی سازگاری اجتماعی ‌بر اساس طرحواره های ناسازگار اولیه است تا با بررسی میزان پیش‌بینی پذیری سازگاری اجتماعی از روی طرحواره های فرد بتوان در پژوهش ها ی بعدی از طریق مداخله بر روی طرحواره ها ، میزان سازگاری اجتماعی افراد را تحت تاثیر قرار داد.

اهداف پژوهش

الف – هدف کلی :

۱–تعیین میزان پیش‌بینی پذیری سازگاری اجتماعی دانشجویان بر اساس طرحواره های ناسازگار اولیه

ب- اهداف اختصاصی :

۱-تعیین رابطه بین طرحواره ها در حوزه طرد /بریدگی ‌با سازگاری اجتماعی دانشجویان

۲-تعیین رابطه بین طرحواره ها درحوزه خودگردانی وعملکرد مختل ‌با سازگاری اجتماعی دانشجویان

۳-تعیین رابطه بین طرحواره ها درحوزه محدودیت های مختل اجتماعی دانشجویان

۴-تعیین رابطه بین طرحواره هادر حوزه دیگر جهت مندی ‌با سازگاری اجتماعی دانشجویان

۵-تعیین رابطه بین طرحواره ها درحوزه گوش به زنگی بیش از حد ‌و بازداری ‌با سازگاری اجتماعی دانشجویان

ج-سئوالات پژوهش :

1. 1. سازگاری اجتماعی دانشجویان به چه میزان از طریق طرحواره های ناسازگار اولیه قابل پیش‌بینی است؟

1. 1. آیا بین طرحواره هادر حوزه طردوبریدگی با سازگاری اجتماعی دردانشجویان رابطه وجوددارد ؟

مبحث سوم : پیشینه کرامت انسانی در فقه اسلامی

تبیین و تعیین دقیق جایگاه کرامت انسانی در فقه اسلامی به دلیل نو بودن بحث دشوار است اما باوصف آن‏هم تلاش می شود تا با بهره گرفتن از نظریه های روشن فکران زوایای بحث تا حدودی روشن شود. اصل کرامت انسانی را تمام ادیان آسمانی پذیرفته است، «درعهد عتیق آمده است که آدم درصورت الهی آفریده شده است، یعنی انسان‌ها مهر الهی برپیشانی دارند که ارزش والای به آن ها می بخشد، مفهوم کرامت انسانی درسنت یهودی، مسیحی، اسلام و دیگرادیان که مبنای الهی دارند یافت می شود. ^[۲۴]»و همانند واژگان “عدالت وآزادی ” مورد پذیرش همگان است. پرسش‌های درمورد جایگاه، نقش و حدود کرامت انسانی مطرح است از جمله، این پرسش که آیا کرامت را می توان مانند یک قاعده فقهی برای کشف احکام فقهی چنان که درمورد(عدالت و مصلحت ) ادعا شده است تلقی کرد؟ و به کرامت به عنوان قاعده حاکم نسبت به آموزه های دیگر فقه نگریست؟ که پاسخ ‌به این پرسش تأمل و تحقیق درمورد جایگاه کرامت در مسایل حقوق اسلام را ضروری می‏ سازد. دربارۀ شیوۀ کرامت پژوهی و نقش آن در مسایل حقوقی باید گفت در آثار اندیشمندان اسلامی به ویژه فقها در گذشته های دور، مواردی نمی یابیم که به طور مستقل به نقش کرامت ذاتی انسان پرداخته باشند. این درحالی است که درقرآن کریم و گفتار و رفتار معصومین^(ع) در دوره تشکیل حکومت و غیرآن، براصل کرامت انسانی تأکید شده است. اما دردنیای غرب و به ویژه مباحث مربوط به حقوق بشر، درباره نقش کرامت ذاتی مباحث فراوانی مطرح شده است. «روش تحقیقات غربی ها درحوزه کرامت انسان ‌با پژوهش های اندک مسلمانان، متفاوت است. پژوهشگران غرب از موضوع های مانند حقوق زن، زیست شناسی، شبیه سازی، اخلاق پزشکی و متعادل سازی مجازات درمورد تأثیر کرامت استفاده می‌کنند و تلاش دارند از این زمینه ها برای معیار سنجش کرامت انسان بهره ببرند. کرامت زن اقتضا می‌کند او از حقوق برابر با مردان برخوردار باشد یاآلوده کردن محیط زیست و شبیه سازی انسان، باکرامت او ناسازگار است. ‌بنابرین‏، روش غربی ها دربارۀ کرامت، بیشتر روش می‌دانی و کاربردی است، برخلاف مسلمانان که بیشتر با روش نظری و ذهنی، مبحث را دنبال کرده‌اند. ازاین رو، موضوع های از قبیل دمیدن روح الهی درانسان، قرارگرفتن آدم به عنوان مسجود ‌ملائکه و امانت دار بودن او که اندیشمندان اسلامی به عنوان دلیل و شاهدی برای توجه به کرامت انسان بیان می‌کنند، در روش تحقیقات غربی ها یا اصلا مطرح نیست یاکمتر به آن ها توجه می شود. به جای این موارد، از حقوق بشر، حقوق زنان، زندانیان، متهمان و اسیران جنگی برای جست و جوی کرامت انسان استفاده شده است. به دیگر سخن، پیش ازتبیین مسایل نظری در موضوع کرامت، مستقیم به سراغ تأثیر کرامت درروابط اجتماعی و نظام حقوقی و قضایی رفته اند».^[۲۵] شیوۀ کار دو فیلسوف بزرگ اسلامی و غربی نشان دهندۀ این ادعاست.

در فلسفۀ کانت، مبنای کرامت انسان عبارت است از: عقلانیت عملی؛ چیزی که درفلسفۀ اسلامی و از جمله حکمت متعالیه، درمقایسه با عقلانیت نظری، کمتربه آن توجه شده است. همین امر موجب شده است تا «فلسفۀ اسلامی، باهمۀ غنا و اهمیتی که در بعد نظری دارد، بیشترجنبۀ انتزاعی پیدا کند و درعمل، کمتر به کارآید»^[۲۶]. اندیشه‌های حکیم ملاصدرا درحکم مواد خامی می‏ماند که نیاز به پالایش دارد، برای عصر حاضر، درسطح نظر، متوقف شده است. نظام فلسفی کامل، نظامی است که بتواند به مسایل و نیازهای جدید پاسخ دهد. مفاهیم بلند حکمت متعالیه را تاسطح زندگی بشری خودمان تنزل ندادیم و به منظور تعالی انسان، آن را درزندگی فردی و اجتماعی، تعلیم و تربیه، حقوق، سیاست و…به کار نبردیم، درحالکه فلسفۀ کانت که ‌با نیازهای روز سازگار است، درحقوق، سیاست و…بیشترکاربرد دارد.^[۲۷]

به نظر می‌رسد درهردوشیوۀ بحث، کاستی هایی وجود دارد. در غرب، به جنبۀ اجتماعی کرامت توجه افراط گرایانه دیده می شود و دربین مسلمانان، به بخش نظری و فردی کرامت توجه شده، ولی از تأثیر داشتن یا نداشتن آن درمسایل اجتماعی و حقوقی غفلت گشته است.

گفتار اول : نپذیرفتن نقش کرامت انسانی دراستنباطات فقهی

برخی اندیشمندان اسلامی، ضمن پذیرش «کرامت ذاتی انسان» این کرامت را زیربنای شکل گیری مسایل فقهی و حقوقی نمی دانند.به تصریح اینان، «ازدیدگاه اسلام، انسان دارای«کرامت تکوینی» است که آن عبارت است از نعمت هایی که خدای متعال به انسان داده است. یکی از بزرگترین این نعمت ها، نعمت عقل و شعور است، ولی اینکه خرد(عقل) و وجدان انسان منشا حقوقی برای وی گردد که حتی با ارتکاب بدترین جنایات نیز مستحق اهانت نباشد قابل قبول نیست. ظاهر آیه شریفه (( لقد کرمنا…)) این است که در مقام بیان برتری قوا و استعداد های وجودی انسان نسبت به سایر موجودات است نه اینکه بخواهد حقی را برای انسان اثبات نماید».^[۲۸] این گروه ( تن دادن به نظام اسلامی و انسانیت انسان)؛ یعنی ترکیب این دو را منشأ سلسله حقوق تلقی می‌کنند.^[۲۹] به هر حال، برای کرامت انسان از آن جهت که انسان است، نقش و جایگاهی در مسائل فقهی نمی پذیرند. به باور اینان آیهء یاد شده در صدد بیان اثبات حقوقی برای انسان نیست و هیچ ملازمه ای بین کرامت و مسائل حقوقی وجود ندارد. این نکته دقیق است که آیۀ شریفه تنها در صدد بیان برتری انسان به دلیل توانای های عقلی اوست و نه اینکه این استعدادها منشأ حقوقی می‏ شود.

گزینه پنجم: ایجاد یک دیوان منطقه ای بر مبنای موافقتنامه های دو جانبه بین دولت ها منطقه، بدون همکاری سازمان ملل.

گزینه ششم: ایجاد یک دیوان بین‌المللی بر مبنای موافقتنامه ای بین یک دولت منطقه ای و سازمان ملل.

گزینه هفتم: ایجاد یک دیوان بین‌المللی از طریق قطعنامه شورای امنیت بر اساس فصل هفتم منشور ملل متحد.» (S/2010/394:1 and 2)

از میان این هفت گزینه، گزینه اول، در حال حاضر اجرایی شده است و به پیشرفت هایی نیز دست یافته است. بدین ترتیب که دفتر مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل دادگاهایی را برای محاکمه دزدان دریایی در کنیا ایجاد کرد.(موسوی،۳۸۸،۱۳۹۰)

• • 1. دلایل فراوان ‌زیر می بایست اقدام به دستگیری دزدان دریایی شود .

اول : ابزار های قانونی مورد نیاز برای دستگیری و سرکوب این دزدان دریایی هم اکنون وجود دارد . شورای امنیت سازمان ملل متحد جنگ بر علیه دزدان دریایی را برای کشورهایی که علاقمند به چنین اقدامی هستند را از طریق تصویب ۵ راه حل در سال ۲۰۰۸ تسهیل نموده است. این راه حل ها به سایر ملل اجازه تردد در آب های اقیانوس هند و کناره های سواحل سومالی را تا فاصله ۱۲ مایل دریایی از آب های داخلی سومالی به منظور دفاع شخصی از خود و محمولات و همچنین به منظور تعقیب دزدان دریایی داده است ‌بنابرین‏ کشورهایی که قصد مواجهه و جنگ با دزدان سومالی را دارند چراغ سبز شورای امنیت را برای دستگیری این دزدان دریایی و مواجهه با پدیده دزدی دریایی در دریاهای آزاد و یا حتی در آب های داخلی سومالی نیز دارند . (Sterio, 2009,1)

بعلاوه تلفیق دو کنوانسیون های بین‌المللی مختلف قوانین دریاها حق محاکمه دزدان دریایی را توسط کشور دستگیر کننده یا هر کشور ثالث تعقیب کننده دزدی دریایی که دزدان دریایی به آن ها تحویل می‌شوند .

کشورهایی مانند انگلستان یک تفاهم نامه همکاری با شریک منطقه ای خود کنیا امضاء نمودند ‌به‌صورتی‌که کنیا تلاش می کند تا هر دزد دریایی توسط انگلستان دستگیر شود . ‌بنابرین‏ قدرت های بزرگ مانند انگلیس و آمریکا می‌توانند از طریق قانونی نسبت به دستگیری دزدان دریایی سومالی اقدام نمایند . که هم اکنون چنین عملیاتی در حال اجراست . در حال حاضر نمی دانیم که عواید حاصل از دزدی دریایی در سایر اشکال تروریسم مصرف می شود یا خیر ، هر چند محتمل است که این دزدان دریایی با طالبان و القاعده ارتباطات دوستانه ای داشته باشند بصورتی که به راحتی به سرقت پول یا اسلحه می پردازند . دزدی دریایی در بسیاری از حملات شبیه عملیات تروریستی است، از نظر کشورهایی که با دزدی دریایی مقابله می‌کنند هر دو چه در تئوری و عمل مبنی بر کنوانسیون های ضد تروریسم هستند به گونه ای که این کشور ها با ابزارهای قانونی فراوانی در چارچوب قوانین بین‌المللی به جنگ با دزدی دریایی می پردازند . (Sterio, 2009,2)

۲-۱۱ بخش هشتم : دزدی دریایی و شرکت های بیمه و کشتیرانی

خواسته همه مشتریان شرکت های کشتیرانی و بیمه این است که محموله های دریایی شان با امنیت و به سلامت از آب های سومالی بگذرند. شرکت بلک واتر ۷۰ هزار دلار برای اسکورت کشتی های تجاری از منطقه “حضرموت” تا “عدن” (در خلیج عدن) دریافت می‌کند. این آب ها اکنون به یمن حضور دزدان دریایی مسلح به سلاح های پیشرفته به خطرناک ترین آب های جهان تبدیل شده اند. (حسینی،۱۳۸۸،۱۵۲)

شرکت های بیمه ای خارجی نیز در این مسیر از درآمدهای بادآوده ای بهره مند شده اند به طوری که قبلاً هر کشتی برای عبور یک بار از خلیج عدن ۵۰۰ تا ۶۰۰ دلار حق بیمه می‌داد ولی اکنون این مبلغ به ۲۰ هزار دلار تغییر ‌کرده‌است و این خود نشان از میزان درآمد حاصل ناشی از بحران دزدی دریایی می‌باشد.اکثر شرکت های بیمه منطقه تابع بیمه دریایی لویدز انگلیس هستند که مرکز اصلی آن در لندن است. (حسینی،۱۳۸۸،۱۵۲)

برخی کارشناسان صنعت کشتیرانی در جهان معتقدند دزدان دریایی ابزار و عامل بازیگران جهانی اند که با کاهش کرایه های حمل و نقل در آستانه ورشکستگی قرار گرفته اند. چندین ماه قبل نرخ کرایه یک کشتی بزرگ سی هزار دلار در روز بود اما این نرخ اینک به سه هزار و پانصد دلار در روز کاهش یافته است. در واقع، کاهش تقاضا برای حمل و نقل کالا از راه دریا نرخ کرایه کشتی ها را به پائین ترین سطح کاهش داده است. (حسینی،۱۳۸۸،۱۶۱)

‌بنابرین‏ برخی کارشناسان می‌گویند افزایش موارد دزدی دریایی در دوره رکورد حمل و نقل دریایی امری تصادفی نیست. بازار کشتیرانی تجاری دوره سختی را می گذراند و در چنین وضعی برخی صاحبان کشتی های ارزان به فکر استفاده از حق بیمه ای هستند که شرکت های بیمه بابت عبور کشتی ها از آب های سومالی تعیین کرده‌اند. اگر یک کشتی در این آب ها دزدیده شود صاحبان کشتی پول خوبی از بیمه دریافت می‌کنند. (حسینی،۱۳۸۸،۱۶۲)

برخی کشتی ها برای دور شدن از آب های پر خطر مجبورند مسیر طولانی تری را برای رساندن محموله خود به مقصد طی کنند که این نیز کرایه حمل را افزایش می‌دهد. صاحبان کشتی ها
می‌گویند این مسئله به صنعت کشتیرانی رونق می بخشد چرا که کشتی ها از بیمه پول می گیرند و دلالان بیمه نیز کمیسیون خود را دریافت می‌کنند. به نظر می‌رسد که ضرر اصلی را شرکت های بیمه متحمل شوند اما آن ها نیز با دریافت حق بیمه بیشتر از مشتریان خود این ضرر صوری را جبران می‌کنند. . (حسینی،۱۳۸۸،۱۶۲)

• • 1. بیمه و دزدی دریایی

قانون حمل کالا از طریق دریا مصوب ۱۹۲۴، بر اساس قانون لاهه تدوین گردیده که بر اساس آن، مشخص می شود که چه خسارتی باید از طرف مالکین کالا، بیمه گران، تجار و صاحبان کالا پرداخت شود این قانون نقش بسزایی در توسعه و گسترش کلوپ های P&Iداشته است (سلطانی نژاد ۱۳۸۶،۵۰)

به زبان بیمه دزدی دریایی بالاترین خطر احتمالی که امکان وقوع دارد را ایجاد می‌کند یعنی در قله خطرات قرار دارد. خطراتی که تعداد احتمالی وقوع خیلی کم است (تواتر پایین) و شدت خسارت آن ها بالا است (شدت بالا) است و همچنین پراکندگی خطر نیز در سراسر جهان یکسان نیست بلکه در مناطق خاصی تجمیع شده و همچنین دزدی دریایی با روش ها و اهداف متفاوتی انجام می شود. این امور سبب می شود تا دزدی دریایی به عنوان بخشی از خطرات بیمه نامه های متداول و عمومی قرار نگیرد و بایستی راهکارهای جدیدی برای این چالش خاص در نظر گرفته شود. (Alianz , 2009,8)

افزایش تعداد و شدت حملات دزدان دریایی در حوالی شاخ آفریقا تهدیدی جدی برای صنعت کشتیرانی و بیمه در سطح جهان است فقط نگرانی از ضرر مالی نظر جامعه جهانی را به خود معطوف نداشته است ، بلکه سلامتی افراد، کارکنان کشتی ها، مسافرین نیز یکی از نکات مهم و قابل توجه است. با افزایش تعداد حملات و شدت حملات خشونت آمیز جان انسان ها نیز بیشتر در معرض خطر قرار گرفته است. (Aftab , 2009,1)

با توجه به افزایش خطر دزدی دریایی بخصوص در منطقه پر خطر دزدی دریایی شرکت های کشتیرانی بایستی هزینه های بیمه بیشتری را برای برطرف نمودن عواقب اقتصادی دزدی دریایی در نظر بگیرند. (Tillmann,2013,1)

کلاس‌های تربیت بدنی به شناخت همه جانبه ی توانایی‌های دانش آموزان کمک می‌کند، زیرا آن ها از طریق شرکت در فعالیت های بدنی، ‌در مورد ورزش های گوناگون اطلاعات و شناخت زیادی پیدا می‌کنند. ‌بنابرین‏ کلاس درس تربیت بدنی، در غنی شدن اندوخته های اطلاعاتی دانش آموزان نیز تأثیرگذار است (رمضانی، ۱۳۸۹). در کلاس های درس تربیت بدنی نه تنها درباره ی شرکت در برنامه های تفریحات سالم و آمادگی جسمانی صحبت می شود، بلکه این کلاس ها منجر به ارتقای دانش درباره ی جنبه‌های مختلف بهداشت بدنی نیز می شود. درس تربیت بدنی فرصت مناسبی را برای مربیان مهیا می‌کند تا به فواید مواد غذایی سالم و مغذی و تأثیرات بیماری زای مواد غذایی مانده اشاره کنند. ترویج رفتارهای تغذیه ای درست و ارائه ی راهنمایی هایی در خصوص تغذیه، از جمله دروس بسیار ارزشمند و مهمی است که در خلال کلاس های درس تربیت بدنی و در مدارس و دانشگاه ها به فراگیران آموزش داده می شود ( همان).

احترام گذاشتن به دیگران، رعایت حقوق دیگران و کمک به دیگران از دیگر یافته های به دست آمده از اظهارات دانشجویان است که در خلال کلاس های تربیت بدنی به آن ها دست یافته اند. یافته- های پژوهش تقی پور و همکارش نشان می‌دهد که فراگیران از طریق برنامه های درسی و به ویژه برنامه درسی پنهان با انواع دانش علمی، اجتماعی، تاریخی، اقتصادی و سیاسی و … . مهارت ها و نگرش های مختلفی همچون احترام، صداقت، همدردی، کمک به هم نوع، توجه به نفع عموم، برابری، رعایت قانون و مقررات و غیره آشنا می‌شوند (تقی پور و غفاری، ۱۳۸۸). همچنین بازی ها، فرصت های بی شماری را برای مواجه شدن با رفتارهای مطلوب اجتماعی به وجود می آورند. رفتارهای مطلوب شامل: تقسیم کارها، مشارکت، احترام به دیگران، علاقه به دیگران، رعایت حقوق افراد، توجه به احساسات دیگران و خودانضباطی است (حسینی کاخک، ۱۳۸۲).

همدلی به معنای توانایی مجسم کردن افکار، احساسات و نیازهای دیگران است ( طالب زاده نوبریان، صالح صدق پور و کرامتی، ۱۳۸۷). معلم برای اینکه دنیا را از دید دانش آموزان بنگرد، باید انعطاف عاطفی بی حد و حصری داشته باشد و فاصله ی زمانی و ذهنی کودکان و افراد بالغ را از هم جدا کند. برای از بین بردن این فاصله می توان فقط از همدلی خالصانه استفاده کرد ( حیدری و شاملو، ۱۳۸۹). در این راستا، راجرز از صاحب‌نظران دیدگاه انسانگرایی بیان می‌کند برای اینکه معلم بتواند در کمک و راهنمایی به شاگردان خود مؤثر و مؤفق باشد، باید افراد را به عنوان یک انسان قبول داشته و برای آنان ارزش قائل شود و آن ها را درک کند و در موقع مشکلات با آن ها همدلی کند ( صافی، ۱۳۷۶).

شرکت مستمر در ورزش های انفرادی، دونفره یا تیمی، اعتماد به نفس را بالا می‌برد. توانایی رفتن به زمین و انجام ورزش، کم کم حس اعتماد به نفس را به وجود می آورد که در ارتقای شخصیت فرد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هر پیروزی در زمین ورزش، به افزایش حس اعتماد به نفس افراد کمک می‌کند. علاوه بر این، توانایی پذیرش شکست در زمین ورزش و در عین حال وقوف فرد بر توانایی‌های خود، حس و نگرش مثبتی را به همراه دارد. ‌بنابرین‏ شرکت در ورزش ها، همواره تأثیر مثبتی بر کل شخصیت دانش آموزان و منش آن ها دارد و در کسب اعتماد به نفس آن ها اعجاز می- کند ( رمضانی، ۱۳۸۹).

۵-۲) نتیجه گیری

در هر نظام آموزشی از جمله آموزش عالی، برنامه های درسی مختلف دارای ابعاد پنهان می‌باشد که این ابعاد پنهان، به طور ناخودآگاه بر فکر، عواطف، نگرش، باورها و رفتار فراگیران تأثیر می‌گذارد. برنامه درسی تربیت بدنی نیز، در ابعاد مختلف تأثیر عمیقی بر هر فراگیر دارد.

در این پژوهش سعی بر آن شده است تا تجارب دانشجویان از برنامه درسی پنهان در درس تربیت بدنی مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به اظهارات دانشجویان، چنین نتیجه ای حاصل شد که از بین عوامل مطرح شده در این پژوهش، ویژگی های شخصیتی استاد بیشترین تأثیر را در یادگیری دانشجویان داشته است. همچنین، ‌بر اساس یافته های به دست آمده کلاس های درس تربیت بدنی باعث ایجاد و تقویت مهارت های اجتماعی مختلف از جمله تقویت ارتباط اجتماعی، رعایت نظم و انضباط، تمایل به کار گروهی، افزایش دانش عمومی، احترام گذاشتن به دیگران، رعایت حقوق دیگران، کمک به دیگران، همدلی و افزایش اعتماد به نفس در دانشجویان شده است.

۵- ۳) محدودیت های تحقیق

۱) از آنجایی که این تحقیق از نوع کیفی بوده و در راستای پدیدارشناسی تجربه دانشجویان دانشگاه تبریز از برنامه درسی پنهان در درس تربیت بدنی صورت گرفته است، لذا تعمیم نتایج آن به موارد مشابه باید با تأمل صورت گیرد.

۵-۴) پیشنهاد ها

۵- ۴- ۱) پیشنهاد های کاربردی

۱) تجهیزات و امکانات ورزشی کافی و استاندارد در کلاس‌های تربیت بدنی افزایش یابد تا یادگیری به نحو احسن انجام گیرد.

۲) مدت زمان آموزش با توجه به نیازهای فراگیران افزایش یابد.

۳) برای آموزش تربیت بدنی از نیروهای مجرب استفاده شود.

۵- ۴- ۲) پیشنهادهای پژوهشی

۱) این پژوهش به روش کیفی انجام یافته است، بهتر است برای تعمیم این یافته ها از روش کمی هم استفاده شود.

۲) اجرای این تحقیق در دیگر دروس عمومی ( به صورت کیفی).

۳) اجرای چنین تحقیقی در سایر دانشگاه ها.

۵- ۵) منابع مورد استفاده

۵- ۵- ۱) منابع فارسی

– ادیب حاج باقری، محسن پرویزی، سرور؛ صلصالی، مهوش(۱۳۹۰). روش های تحقیق کیفی . انتشارات بشری با همکاری نشر تحفه.

– ارشاد، طیبه؛ اردستانی، عباس؛ آزمون، جواد؛ حلاجی، محسن؛ معتمدی، پژمان و سنه، افسانه (۱۳۹۱). کتاب معلم درس سلامت و تربیت بدنی ششم دبستان، تهران: اداره کل چاپ و توزیع کتاب های درسی.

– اسکندری، حسین (۱۳۸۷). برنامه درسی پنهان، تهران: انتشارات نشر نسیما.

– اکبرزاده، علی (۱۳۷۸). بررسی شیوه های غنی سازی درس تربیت بدنی و ورزش در دوره های تحصیلی سه گانه شهرستان سراب، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکز، تهران.

– امیری، مصطفی (۱۳۸۳). انضباط چیست؟ کلاس منظم چه کلاسی است؟، مجله پیوند، شماره ۲۹۶، صص ۳۱-۲۴٫

– بخشایش، زهرا (۱۳۸۸). نقش تربیت بدنی در رشد و تکامل دانش آموزان، مجله رشد آموزش تربیت بدنی، شماره ۳۲، صص ۵۱-۴۸٫

– به پژوه، احمد؛ عبدالهی، اسماعیل و ارجمندنیا، علی اکبر (۱۳۹۰). بررسی محتوای کتاب های درسی مهارت های اجتماعی- اقتصادی دانش آموزان کم توان ذهنی از دیدگاه دبیران، ‌فصل‌نامه تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه‌های عمومی، شماره۴، صص ۷۱۵-۶۹۷٫

– بیابانگرد، اسماعیل (۱۳۸۴). مقایسه ی مهارت های اجتماعی دانش آموزان دختر دبیرستانی نابینا، ناشنوا و عادی شهر تهران، نشریه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، شماره ۱، صص ۶۸-۵۵٫

– پازوکی، بهرام (۱۳۶۲). بررسی مشکلات موجود درس تربیت بدنی مقاطع تحصیلی راهنمایی و دبیرستان استان تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه تهران.