4

1 – 2 – اهمیت و ضرورت تحقیق

4

1 – 3 – سؤال پژوهش

5

1 – 4 – فرضیه تحقیق

5

1 – 5 – اهداف پژوهش

5

1 – 6 – هدف کاربردی و بهره وران

6

1 – 7 – روش تحقیق

6

1 – 8 – شیوه های گردآوری داده ها و اطلاعات

6

1 – 9 – محدودیت ها و موانع تحقیق

7

1 – 10 – محدوده مورد مطالعه و مقطع زمانی

7

1 – 11 – پیشینه تحقیق

7

1 – 12 – واژه ها و مفاهیم کلیدی

8

فصل دوم مبانی نظری تحقیق

15

2 – 1 – عوامل تهدید کننده امنیت ملی

16

2 – 1 – 1 – تهدیدات اقتصادی

17

2 – 1- 1 – 1 – چالش های ساختاری اقتصاد

17

2 – 1 – 1 – 2 – حفره های اقتصادی دولت

18

2 – 1 – 1- 3 – تحریم های اقتصادی بین المللی

24

2 – 1- 2 – تهدیدات سیاسی

24

2 – 1- 2 – 1 – تحریم های سیاسی بین المللی

25

2 – 2 – 1 – 2 – حفره های سیاسی دولت

25

2 – 1- 2 – 3 – ایدئولوژی های سیاسی معاند حکومت

29

2 – 1- 3 – تهدیدات فرهنگی ، اجتماعی

30

2 – 1- 3 – 1- تهدیدات نرم

32

2 – 1 – 3 – 2 – حفره های فرهنگی و اجتماعی دولت

32

2 – 1 – 3 – 3 – بحران های هویتی

37

2 – 1- 4 – تهدیدات طبیعی و زیست محیطی

37

2 – 1- 5 – تهدیدات نظامی

39

2 – 2- تطبیق و ارزیابی تهدیدات امنیت ملی با روش ماتریس تحلیل

40

2 – 2- 1 – ارزیابی تهدیدات امنیت ملی با روش ماتریس تحلیل در زمان صلح و جنگ

45

فصل سوم محدوده جغرافیایی تحقیق

46

3 – 1 – موقعیت جغرافیایی استان گیلان

47

3 -1 – 1- مرز استان

47

3 – 1- 2- وضعیت دریای خزر

48

3 -1 – 3 – رودخانه آستارا چای

49

3 – 2- موقعیت جغرافیایی آستارا

49

3 – 2- 1- وضعیتصنعت گردشگریو جاذبه های توریستی

50

3 – 2- 3 – بیشینه تاریخی ، زبان ، مذهب ، قومیت ، علما و مشاهیر

50

3 – 2- 4 – وضعیت اقتصادی

51

3 – 2- 5- صنعت

51

3 – 2- 6 – کشاورزی

51

3 – 2- 6 – 1- دامداری

52

3 – 2- 7- فرهنگی

52

3 – 2- 8- تقسیمات کشوری

52

3 – 2- 9 – آب و هوا

53

3 – 2- 10 – خاکها

53

3 – 2- 11 – منابع آبی

54

3 – 2- 12-پوشش گیاهی

55

3 – 3- وجه تسمیه شهر آستارا

55

3 – 4- شهر در گذر زمان

56

3 – 5- اثرات تحولات تاریخی شهر آستارا از نظر سیاسی اقتصادی

57

3 – 6 – تحولات اقتصادی

60

3 – 7 – تحولات اجتماعی

61

3 – 8 – رشد و میزان جمعیت

63

3 – 8 – 1- پراکندگی جمعیت

63

3 – 8 – 2 – مهاجرت

64

3 – 9 – مشارکت عمومی و احزاب محلی

65

3 – 10 – میزان نارضایتی ها

66

3 – 11 – تعریف مرز و ویژگی های آن

67

3 – 11 – 1 – مرز ، موقعیت و اهمیت آن در ایران

67

3 – 11 – 2 – چگونگی و میزان ارتباط با کشور مقابل و معاهدات و پروتکل های مرزی

70

فصل چهارم یافته های تحقیق

74

مقدمه

75

4 – 1- یافته های توصیفی – تحلیلی

75

4 – 2 – اهمیت قفقاز و جمهوری آذربایجان برای جمهوری اسلامی ایران

75

4 – 3 – تغییر در ژئوپلتیک مرزهای شمالی ایران

77

4 – 4- استقلال جمهوری آذربایجان و تأثیر آن بر امنیت ایران

79

4 – 5 – سابقه روابط ایران و آذربایجان

80

4 – 6 – مناسبات ایران و آذربایجان

81

4 – 6 – 1 – فشار ایالات متحده آمریکا بر آذربایجان برای توسعه نیافتن مناسبات

81

4 – 6 – 2 – نقش اسرائیل برای توسعه حوزه نفوذ در قفقاز

82

4 – 6 – 3 – تبلیغات منفی رسانه ها و مطبوعات جمهوری آذربایجان علیه ایران

82

4 – 6 – 4 – تبلیغات پان ترکیستی آذربایجان با شعار وحدت آذربایجانی های جهان

83

4 – 6 – 6 – بحث پایگاه غلبه و موضع گیری آذربایجان در این مورد

83

4 – 6 – 7 – تبلیغات دینی ایران برای جذب بیشتر شیعیان آذربایجان

84

4 – 6 – 8 – برقراری مناسبات نزدیک با ارمنستان به عنوان کشور اشغالگر 20% خاک آذربایجان

84

4 – 6 – 9 – تبلیغات منفی شبکه تلویزیونی سحر و صدای آذری در تهران و تبریز

84

4 – 6 – 10 – اختلاف نظر بر سر تقسیم قلمرو سرزمینی در خزر

85

4 – 7 – توطئه های فرهنگی دولت باکو در منطقه مرزی شهرستان آستارا

85

4 – 8 – امکانات مناسب برای توسعه روابط ایران و جمهوری آذربایجان

86

4 – 9 – نظام منطقه ایی دریای خزر

90

4 – 10 – تحلیل آماری نقش شهرستان آستارا در روابط ژئوپلتیک ایران و جمهوری آذربایجان

91

فصل پنجم نتیجه گیری و ارزیابی فرضیه ها

117

5 – 1- ارزیابی فرضیه ها

118

5 –2– آزمون فرضیات

122

5–3– نتیجه گیری

123

پیوست : منابع

126

منابع

فهرست جداول

جدول-2-1: ماتریس زمان هشدار و توان آسیب رسانی تهدید

جدول 2-2: ماتریس ارزیابی احتمال خطر

جدول2-3: رویکرد محاسبه ی احتمال تهدیدات

جدول 2-4: تعیین احتمال استراتژیک تهدیدات انتخاب شده

جدول 3-1: آخرین تقسیمات کشوری شهرستان آستارا

جدول 3-2: جمعیت مناطق شهری و روستایی آستارا در سال 1385

جدول 4-1: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط تاریخی و اجتماعی بین ایران و آذرباییجان

جدول 4-2: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط دینی و مذهبی بین ایران و آذرباییجان

جدول 4-3: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط مرزی بین ایران و آذرباییجان

جدول 4-4: نقش شهرستان آستارا در ایجاد همگرایی بین ایران و آذرباییجان

جدول 4-5: نقش شهرستان آستارا در تسهیل روابط ترانزیتی بین ایران و آذرباییجان

جدول 4-6: نقش شهرستان آستارا در مبارزه با قاچاق کالا بین ایران و آذرباییجان

جدول 4-7: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط زیست محیطی ایران و آذرباییجان

جدول 4-8: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط امنیتی سیاسی ایران و آذرباییجان

جدول 4-9: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط فرهنگی ایران و آذرباییجان

جدول 4-10: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط اقتصادی ایران و آذرباییجان

جدول 4-11: نقش شهرستان آستارا در ایجاد بازارهای مشترک بین ایران و آذرباییجان

جدول 4-12: نقش شهرستان آستارا درتوسعه گردشگریوتوریستی بین ایران و آذرباییجان

جدول 4-13: نقش شهرستان آستارا در توسعه نفوذ سیاسی ایران در حوزه قفقاز

جدول 4-14: نقش شهرستان آستارا در توسعه قدرت ملی ایران در حوزه خزر

جدول 4-15: نقش شهرستان آستارا در تامین منافع ملی ایران در حوزه خزر

جدول 4-16: نقش شهرستان آستارا در تامین منافع ملی ایران در حوزه قفقاز

جدول 4-17: نقش شهرستان آستارا در توسعه مذهب شیعه در حوزه قفقاز

جدول 4-18: نقش شهرستان آستارا در مبادلات اقتصادی ایران در حوزه قفقاز

جدول 4-19: نقش شهرستان آستارا در تقویت علایق مشترک بین ایران و آذرباییجان

جدول 4-20: نقش شهرستان آستارا در تسهیل برقراری روابط آذرباییجان با کشورهای حوزه خلیج فارس

جدول 4-21: نقش شهرستان آستارا در تسهیل حضور آذرباییجان درسازمان کنفرانس اسلامی

جدول 4-22: نقش شهرستان آستارا در توسعه مشارکتهای سرمایه گذاری بین ایران و آذرباییجان

جدول 4-23: نقش شهرستان آستارا در توسعه تجارت چمدانی بین ایران و آذرباییجان

جدول 4-24: نقش شهرستان آستارا در روابط منطقه ای ایران و آذرباییجان

جدول 4-25: نقش شهرستان آستارا در چشم انداز روابط ایران و آذرباییجان

جدول 5-1: آزمون تی تست یک طرفه برای فرضیه اول

جدول 5-2: آزمون تی تست یک طرفه برای فرضیه دوم

جدول 5-3: آزمون تی تست یک طرفه برای فرضیه سوم

فهرست نمودارها

نمودار 4-1: الگوی نظام منطقه ای دریای خزر

نمودار4-2: بخش های تشکیل دهنده نظام منطقه ای دریای خزر

نمودار 4-3: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط تاریخی و اجتماعی بین ایران و آذرباییجان

نمودار 4-4: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط دینی و مذهبی بین ایران و آذرباییجان

نمودار 4-5: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط مرزی بین ایران و آذرباییجان

نمودار 4-6: نقش شهرستان آستارا در ایجاد همگرایی بین ایران و آذرباییجان

نمودار 4-7: نقش شهرستان آستارا در تسهیل روابط ترانزیتی بین ایران و آذرباییجان

نمودار 4-8: نقش شهرستان آستارا در مبارزه با قاچاق کالا بین ایران و آذرباییجان

نمودار 4-9: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط زیست محیطی ایران و آذرباییجان

نمودار 4-10: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط امنیتی سیاسی ایران و آذرباییجان

نمودار 4-11: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط فرهنگی ایران و آذرباییجان

نمودار 4-12: نقش شهرستان آستارا در برقراری روابط اقتصادی ایران و آذرباییجان

نمودار 4-13: نقش شهرستان آستارا در ایجاد بازارهای مشترک بین ایران و آذرباییجان

نمودار 4-14: نقش شهرستان آستارا در توسعه گردشگری وتوریستی بین ایران و آذرباییجان

نمودار 4-15: نقش شهرستان آستارا در توسعه نفوذ سیاسی ایران در حوزه قفقاز

نمودار 4-16: نقش شهرستان آستارا در توسعه قدرت ملی ایران در حوزه خزر

نمودار 4-17: نقش شهرستان آستارا در تامین منافع ملی ایران در حوزه خزر

نمودار 4-18: نقش شهرستان آستارا در تامین منافع ملی ایران در حوزه قفقاز

نمودار 4-19: نقش شهرستان آستارا در توسعه مذهب شیعه در حوزه قفقاز

نمودار 4-20: نقش شهرستان آستارا در مبادلات اقتصادی ایران در حوزه قفقاز

نمودار 4-21: نقش شهرستان آستارا در تقویت علایق مشترک بین ایران و آذرباییجان

نمودار 4-22: نقش شهرستان آستارا در تسهیل برقراری روابط آذرباییجان با کشورهای حوزه خلیج فارس

نمودار 4-23: نقش شهرستان آستارا در تسهیل حضور آذرباییجان در سازمان کنفرانس اسلامی

نمودار 4-24: نقش شهرستان آستارا در توسعه مشارکتهای سرمایه گذاری بین ایران و آذرباییجان

نمودار 4-25: نقش شهرستان آستارا در توسعه تجارت چمدانی بین ایران و آذرباییجان

نمودار 4-26: نقش شهرستان آستارا در روابط منطقه ای ایران و آذرباییجان

نمودار 4-27: نقش شهرستان آستارا در چشم انداز روابط ایران و آذرباییجان

نمودار 5-1: میزان نقش پذیری آستارا در زمینه های مختلف به عنوان پیوند دهنده ارتباط ایران و آذرباییجان

چکیده انگلیسی

127

42

43

43

44

53

63

64

92

93

94

95

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

112

113

114

115

116

117

122

123

123

90

90

92

93

94

95

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

112

113

114

115

116

131

چکیده

تأمین امنیت ملی از اولویت های دولت ها در سیاست گذاری ملی و منطقه ای محسوب گردیده که همواره در تدوین آن تلاش می شود ؛ تهدیدها ، چالش ها و فرصت ها شناسایی و نیز تأثیر مکان های مختلف جغرافیایی بر آن مدنظر قرار گیرد . امنیت ملی به الزاماتی اشاره می کند که بقای دولت ملی را از طریق بکارگیری اقتصاد ، ارتش و توان سایسی و استفاده از ابزار دیپلماسی حفظ نماید . از این رو در شناخت ظرفیت های مناطق جغرافیایی و میزان تأثیرگذاری هر یک از آنها بر امنیت ملی سعی می شود تهدیدها شناسایی و در جهت مقابله با آن و نیز تبدیل چالش ها به فرصت اقدام لازم صورت پذیرد .

کشور جمهوری اسلامی ایران با توجه به اینکه در منطقه جنوب غرب آسیا قرار گرفته است جایگاه ویژه ای را در سیاست گذاری های جهانی به خود اختصاص دادهبه نحوی که در ساختار ژئوپلیتیک این منطقه به طور مؤثر نقش آفرینی می نماید. از آنجائی که این کشور دارای مرزهای خشکی و دریایی با کشورهای همجوار خود می باشد الزاماً چالش هایی را در مناطق مرزی از لحاظ نظارتی و نیز پایش اطلاعاتی دارا است که می تواند از طریق مناطق همجوار مرز به خصوص در خشکیچالش هایی را برای کشور به همراه داشته باشد .

استان گیلان یکی از استان های شمالی ایران است که مشمول بر 16 شهرستانمی باشد که از طریق شهرستان آستارا که در محور شمال غربی ترین نقطه این استان واقع است با جمهوری آذربایجان همسایه و دارای مرز زمینی می باشد . طول مرزهای خشکی استان با جمهوری آذربایجان 5/38 کیلومتر و طول حوزه مأموریتی مرزبانی در دریا نیز حدود 270 کیلومتر از دهانه پل مرزی تا انتهای بخش چابکسر می باشد .

با توجه به وجود مرز زمینی در شهرستان آستارا و اهمیت پایش اطلاعاتی ، امنیتی و انتظامی آن که می تواند در برگیرنده چالش ها و تهدیدهای متعدد برای جمهوری اسلامی ایران باشد لذا کارکرد مرز در ورود و خروج اتباع بیگانه و نیز فعالیت های دولت جمهوری آذربایجان که دارای روابط گژدار و مریض با جمهوری اسلامی ایران می باشد به خصوص با توجه به فعالیت های عوامل وابسته به دشمنان ایران از جمله رژیم صهیونیستی می تواند امنیت ملی را از طریق شهرستان مذکور تحت تأثیرواقع کند .

در این پایان نامه با روش ماتریس تحلیل ضمن بررسی انواع تهدیدهایی که در مرزهای بین المللی شهرستان آستارا می تواند امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را با چالش مواجه سازد ، به مناقشات مرزی در این شهرستان فی مابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان پرداخته و سطح درجه ای تهدید امنیت ملی را در این موضوع مشخص می نماید .

لذا به نظر می ردس افزایش فعالیت های قدرت های فرا منطقه ای در جمهوری آذربایجان به خصوص در حوزه پایگاه های جاسوسی و نیز رصدهای اطلاعاتی به ویژه در مناطق مرزی آستارا می تواند امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را با تهدید مواجه نماید و همچنین تبدیل شدن جمهوری آذربایجان به عنوان پایگاهی برای مخالفان جمهوری اسلامی ایران می تواند تهدیدهای امنیتی خاصی را برای کشور ایران اسلامی به همراه داشته باشد . مضافاً عملکرد مرزی در شهرستان آستارا اعم از تعاملات و مناقشات مرزی می تواند تأثیرهای به سزایی بر امنیت جمهوری اسلامی ایران داشته باشد .

واژگان کلیدی :

امنیت ملی ، جمهوری اسلامی ایران ، جمهوری آذربایجان ، شهرستان آستارا ، ژئوپلیتیک ، منافع ملی ، قدرت های فرامنطقه ای

فصل اول

کلیات تحقیق

1 – 1 – بیان مسئله

تحلیل ساختارهای امنیتی یک منطقه برآمده از مؤلفه های خاص جغرافیایی ، سیاسی ، اقتصادی و … است . قاعدتاً هر منطقه ای که جوار مرزهای بین المللی قرار بگیرد دارای ویژگی ها و حساسیت های خاصی برای حاکمیت خواهد شد . لذا تبیین میزان اثرگذاری آن بر امنیت ملی می تواند به جایگاه آن در اتخاذ راهبردهای داخلی و خارجی کمک نماید . امنیت مؤلفه ای متغیر است که همواره با سایر مؤلفه ها چون اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی و … در نظر گرفته شده و نیز سنجیده می شود . بنابراین شناخت تهدیدهای داخلی و پیرامونی برای پیشگیری و مقابله با آن ضروری و این موضوع در راستای برنامه ریزی های امنیتی تجلی می یابد .

موقعیت جغرافیایی شهرستان آستارا از توابع استان گیلان که دارای مرزهای زمینی و دریایی با جمهوری آذربایجان می باشد ، می تواند در شکل گیری راهبردهایی که متضمن منافع ملی کشور است مؤثر باشد . روابط مرزی متقابل و همچنین چالش هایی که میان جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران وجود دارد می تواندحساسیت های این منطقه مرزی را برجسته نماید . با این حال تبیینجغرافیای سیاسیشهرستان آستارا به خصوص تأثیر وجود مرزها بر امنیت محلی و منطقه ای تبیین گر جایگاه این شهرستان در ارزیابی امنیت ملی باشد و انواع تهدیدهایی که از طریق مرزهای بین المللی ایران در شهرستان آستارا وجود دارد برآمده از روابط کژدار و مریض دولت آذربایجان و نیز روابط آنها با قدرت های فرا منطقه ای همچون آمریکا و رژیم صهیونیستی دارد . از این رو فعالیت های پایگاه های جاسوسی و اطلاعاتی در این کشور به خصوص در مناطق مرزی با جمهوری اسالمی ایران منجر به ایجاد تهدید امنیتی علیه ایران می گردد . همچنین تبدیل شدن کشور آذربایجان به پایگاهی برای برخی از مخالفان جمهوری اسلامی ایران باعث شده است مناقشات و تعاملات در مناطق مرزی دو کشور با حساسیت بیشتری رصد گردد .

1 – 2 – اهمیت و ضرورت تحقیق

پایش تهدیدهای امنیتی امری محدود به زمان خاص نیست بلکه همواره با تغییر در سیاست ها ، رویه ها و نیز بروز چالش ها می تواند صورت پذیرد . این موضوع محدود به تحولات مکانی خاص نیز می تواند نباشد بلکه برخی از مناطق با تحولات محلی ، منطقه ای و حتی بین المللی تأثیر پذیر می شوند . مرزهای بین المللی نیز به این ترتیب می باشند . یعنی دگرگونی در روابط دو یا چند کشور با یکدیگر و یا اعمال سیاست های قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای باعث تحولات سیاسی و امنیتی در مرزها می شود . شهرستان آستارا شمالی ترین شهرستان استان گیلان دارای مرزهای خشکی و آبی با جمهوری آذربایجان است اگر چه هنوز مرزهای آبی کشورهای حوزه دریای خزر تعیین نشده است اما در مرزهای سرزمینی مشخص و روابط مرزی در جریان است . از آنجائی که جمهوری آذربایجان به دلیل برخی از سیاست های جمهوری اسلامی ایران در بدو جدایی از شوروی و نیز در مسئله جنگ این کشور با ارمنستان رویکردهای پرابهام در سیاست خارجی خود با جمهوری اسلامی ایران داشته و دارد ، فلذا در برخی از مواقع دیده شده است که اقداماتی علیه منافع ملی ایران صورت داده که می توان از گسترش روابط خود با رژیم صهیونیستی به عنوان یکی از این اقدامات نام برد. فلذا شناخت تهدیدهایی که می تواند امنیت ملیجمهوری اسلامی ایران را از طریق این منطقه با تهدید یا چالش مواجه سازد از ضرورت هایی است که این تحقیق بدان می پردازد .

1 – 3 – سؤال پژوهش

سؤالی که این تحقیق در جستجوی یافتن پاسخ برای آنها خواهد بود ، بدین شرح مطرح است :

1 – چه تهدیدهایی در مرزهای بین المللی شهرستان آستارا می تواند امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را با چالش مواجه سازد ؟

2 – مناقشات مرزی در شهرستان آستارا فی مابین جمهوری اسلامی ایران وجمهوری آذربایجان چه درجه ای از تهدید را داراست ؟

1 – 4 – فرضیه های تحقیق

با توجه به سؤال پژوهش فرضیه های ذیل برای نیل به آن تدوین و ارایه شده است :

1 –به نظر می رسد تهدیدات خارجی با افزایش فعالیت های قدرت هایفرا منطقه ای در جمهوری آذربایجان به خصوص در حوزه پایگاه های جاسوسی و نیز رصدهای اطلاعاتی به ویژه در مناطق مرزی آستارا می تواند امنیت ملیجمهوری اسلامی ایران را با تهدید مواجه نماید .

2 – به نظر می رسد عملکرد مرزی در شهرستان آستارا اعم از تعاملات و مناقشات مرزی از درجه تهدیدات نظامی داشته باشد .

1 – 5 – اهداف پژوهش

باتوجه به اهمیت مسأله امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و نقش مرز شهرستان آستارا و سیاست های کشور آذربایجان و ایران در ایجاد چالش امنیتی این تحقیق به دنبال نیل به اهداف ذیل می باشد :

1 – گونه شناسی و احصاء تهدیدات امنیت ملی در شهرستان آستارا

………………..16

2-3- ساختار جمعیتی اسلامشهر …………………………………………………………………………………………………….20

2-4- علل و عوامل جذب مهاجران به اسلامشهر و پهنه پیرامونی آن: ……………………………………………………21

فصل سوم

3-1-مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………..26

3-2-امنیت…………………………………………………………………………………………………………………………………26

3-3-ویژگی های امنیت ……………………………………………………………………………………………………………….29

3-4-ابعاد امنیت………………………………………………………………………………………………………………………….30

3-5-دیدگاه و نظریه های امنیت …………………………………………………………………………………………………..30

3-6-قومیت……………………………………………………………………………………………………………………………….34

3-7- اشتراک الگویی در قومیت های ایران………………………………………………………………………………………37

3-8- رابطه قومیت و امنیت………………………………………………………………………………………………………….39

3-9-عوامل مؤثر در همگرایی اقوام………………………………………………………………………………………………41

الف) نژاد: ………………………………………………………………………………………………………………………………..41

ب) زبان و فرهنگ: ……………………………………………………………………………………………………………………41

ج) آداب و رسوم و سنن اجتماعی: ………………………………………………………………………………………………42

د) دین و مذهب: ………………………………………………………………………………………………………………………42

هـ) سرزمین مشترک: ………………………………………………………………………………………………………………..42

و) عامل اقتصادی: …………………………………………………………………………………………………………………….43

3-10-عوامل مؤثر بر واگرایی : ………………………………………………………………………………………………….44

3-11- تهدیدات ناشی از تنوع و تعدد قومی…………………………………………………………………………………..45

3-11-1- منازعات قومی:……………………………………………………………………………………..…………………..45

3-11-2- ضعف انسجام ملی « همگرایی و واگرایی»:………………………………………………………………….45

11-3-آسیب های امنیتی ناشی از مناقشات اقوام مشابه در کشورهای همجوار…………………………………..46

3-11-4- هزینه بالای حفظ انسجام ملی……………………………………………………………………………………46

3-12- فرصتهای ناشی از تنوع قومی………………………………………………………………………………………..47

3-12-1- تکثر فرهنگی ………………………………………………………………………………………………………..47

3-12-2- تنوع قومی و توسعه حوزه تأثیر ملی…………………………………………………………………………..48

3-12-3- تنوع قومی عامل توزیع فضایی جمعیت……………………………………………………………………..48

3-12-4- تنوع قومی عامل رقابت بین اقوام ……………………………………………………………………………..48

3-12-5- قومیتهای فرامرزی و قابلیت تعاملات اقتصادی…………………………………………………………….49

3-13- علل شکل گیری حاشیه نشینی: ……………………………………………………………………………………49

3-13-1- مطالعات ارنست بوكر[1] و لویس ویرث[2] …………………………………………………………………….49

3-13-2- نظریه كلود گرون[3] ……………………………………………………………………………………………….50

3-13-3-نظریه استعمار……………………………………………………………………………………………………….51

3-13-4-دیدگاه حاشیه نشینی در مورد كشورهای در حال توسعه ……………………………………………..51

3-13-5- نظریه سه سطحی تحلیلی حاشیه نشینی……………………………………………………………………..52

3-14- علت مهاجرت اقوام ………………………………………………………………………………………………….54

3-15- پیامدهای مهاجرت ………………………………………………………………………………………………….55

فصل چهارم

4-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………….65

4-2- پیشینه پژوهش ………………………………………………………………………………………………………….65

فصل پنجم

5-1- چالش ها و فرصت ها و نتیجه گیری………………………………………………………………………………78

5-2- پیشنهادات اجرایی……………………………………………………………………………………………………..83

5-3- پیشنهادها و راهکارهای مناسب برای همگرایی و انسجام ملی و جلوگیری از فعالیت ها

و تنش های قومی ………………………………………………………………………………………………………………85

منابع و مأخذ …………………………………………………………………………………………………………………..86

چکیده:

هدف از پژوهش حاضر بررسی ساختار جمعیتی وقومیتی در اسلامشهر و نقش آن در امنیت منطقه

با تأکید بر همگرایی اقوام است . این پژوهش که با روش ) اسنادی – کتابخانه ای ( انجام

شده است درصدد است با بررسی ساختار جمعیتی و قومیتی در اسلامشهر به نقش این مهم در

امنیت منطقه بپردازد. اسلامشهر به دلیل مجاورت با پایتخت کشور، تهران ، بعد از تهران و ورامین

سومین شهرستان پرجمعیت استان تهران است. این شهرستان با دو پدیده مهاجرت و حاشیه نشینی

روبرو است که علل و عوامل آن و تبعات و پیامدهای آن در شهرستان در این پژوهش مورد بررسی

قرار می گیرند. در ادامه دلیل تنوع قومیت در اسلامشهر، این پژوهش به این مهم می پردازد که چه

عواملی سبب همگرایی اقوام می شود و بر این مهم توجه دارد که با شناسایی عوامل اثر گذار بر

همگرایی اقوام و تقویت این عوامل، می توان شاهد امنیت بیشتری در منطقه بود که بر این اساس و

با مرور مطالعات انجام شده در این زمینه، راهکارهایی اجرایی ارائه داده است.

کلید واژه ها : همگرایی اقوام ، تنوع قومیتی ، ساختار جمعیتی ، اسلامشهر

• مقدمه

ایران کشوری چند قومی است ووحدت و یکپارچگی آن مرهون همزیستی اقوام مختلف است و از این رو شناخت مشترکات اجتماعی اقوام به ویژه خصوصیاتی که سبب تسهیل و همگرایی اقوام می شود حایز اهمیت اساسی است( یوسفی: 1380: 202). تعدد گروه های قومی دارای گرایش سیاسی در جوامع معاصر،‏ به علت تفاوت های ماهیتی با نظام های سیاسی حاكم،‏ منشأ بالقوه ای برای تضعیف وفاق و تهدیدی برای انسجام ملی كشورها به شمار می آید. وجود فرضیه قومیت و به تبع آن تصور تضعیف امنیت ملی،‏ به فرضیه ای تعمیم پذیر در تحلیل مناسبات قومیت و حاكمیت سیاسی تبدیل شده است(افضلی و ضرغامی، 1388 : 90-77) . شناسائی بسترها و عوامل همگرایی و چالش های پیش روی آن یکی از ضرورت های مهم امر سیاستگذاری درباره همبمستگی ملی در هر کشوری است. در این خصوص با توجه به این که ایران به عنوان کشوری که دارای تنوع ناحیه ای و فرهنگی در درون خود می باشد و این امر هر از چندگاهی به عنوان ابزار ژئوپلیتیک در دست بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای درآمده است. این مسأله در کلان شهر تهران و شهر های همجوار به دلیل کثرت قومیت های مختلف در کنار همدیگر از اهمیت زیادی برخوردار است . یکی از این مناطق اسلامشهر است که به دلیل همجواری با تهران پذیرای شمار زیادی از افراد از قومیت های مختلف ایران جهت زندگی در کنار یکدیگر شده است. این پژوهش درصدد است ساختار جمعیتی و قومیتی اسلامشهر را بررسی کرده و نقش آن را بر امنیت با تأکید بر واگرایی اقوام تشریح کند.

• بیان مسأله

شهرستان اسلامشهر یكی از شهرهای استان تهران، درجنوب غربی شهر تهران بر سر راه ارتباطی تهران- ساوه قرار گرفته و از طریق بزرگراههای قدیم و جدید تهران-ساوه و همچنین راه آن تهران به جنوب كشور و سایر استانهای همجوار ارتباط دارد.فاصله آن تا مركز شهر تهران حدود 15 كیلومتر است. لزوم ارائه خدمات به جمعیت نسبتاً زیادی كه در این شهرستان ساكن هستند و برنامه ریزی در جهت توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن باعث شد در سال 1373 از سوی وزارت كشور جمهوری اسلامی به عنوان یكی از شهرستانهای تابعه استان تهران اعلام شود. اسلامشهر دارای قدمتی مقارن با هزاره پنجم پیش از میلاد می باشد و در روزگار کهن روستایی به نام قاسم آباد شاهی بوده است. یکی از روستاهای اسلامشهر فیروز بهرام است که بنای آن را بهفیروز ساسانینسبت داده اند. اسلامشهر در دوران قاجار منزلگاه اردوی همایونی بوده و به نام قاسم آباد خالصه نیز خوانده می شده است. وجود بقایای پایه های پل بر روی رودخانه سالور و تپه های واقع در مجاورت و یا نزدیکی آن و آثار مدفون در آنها دلالت بر وجود دوره های تاریخی مختلف داشته و حاکی از اهمیت این منطقه است. محوطه های ارزشمند باستانی که هم دوره با محوطه های باستانیچشمه علیشهر ری،مرتضی گردوتپه سیلککاشان هستند مانندتپه مافین آبادبا دارا بودن هفت هزار سال پیشینه تاریخی و فرهنگی از شهرت زیادی در مجامع علمی برخوردار بوده و از شاخص های تمدن پیش از اسلام در جهان شناخته می شود. همچنین تپه های باستانی پراکنده در سطح منطقه را می توانید با محوطه های تاریخی مجاور آن در دشت بزرگ ری مقایسه کرد. تاکنون ۱۲ اثر تاریخی و یاستانی شهرستان اسلامشهر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این منطقه به دلیل مرغوبیت و حاصلخیزی زمین های مستعد کشاورزی، وجود رودخانه های پرآب و رشته قانت های جاری آن و همچنین نزدیکی آن به تهران از دیرباز مورد توجه بوده است. محوطه باستاتی مافین آباد اسلامشهر که به دلیل حفاری های غیرمجاز سال های اخیر آسیب دیده است دارای کهن ترین دوره تاریخی است که دیرینگی آن به هزاره پنجم پیش از میلاد می رسد(استانداری تهران، 1388). اسلامشهر از طریق محور تهران-ساوه، شاهراه ارتباطی با استان های غرب و جنوب غرب کشور است و از محور جنوب با راه آهن استان های اصفهان، یزد و کرمان از یکسو و لرستان و خوزستان از سوی دیگر مرتبط می شود. این شهرستان به دلیل همجواری با تهران افراد از جمعیت های مختلف و قومیت های مختلف را در خود جای داده است. حوزه اسلامشهر به عنوان یكی از حوزه های طرح مجموعه شهری تهران دارای ویژگیهای خاصی از نظر تحولات جمعیتی و كالبدی می باشد كه بطوركلی آن را از سایر پهنه های حریم پایتخت مستثنی كرده است .پذیرش نسبتاً بالایی از مهاجران به استان تهران ، تجربه بالاترین رشد شهرنشینی در قیاس با كشور ، گسترش اسكانهای غیررسمی و گسترش های كالبدی غیراصولی تنها بخشی از ویژگی های آن به شمار می رود كه خود موجد مشكلات متعددی می باشد(هاشمی، 1389: 68).

2-5-1 در این زمینه 7 اصل بسته بندی های پایدار: …………………………………………………………………13

2-5-2 اخلاق محیط زیستی و توسعه پایدار: ………………………………………………………………………………14

2-6 کشت توت فرنگی، جلوه ای از کشاورزی پایـدار: ……………………………………………………………..15

2-7 بازار محصول: ………………………………………………………………………………………………………………….15

فصل سوم: روش شناسی تحقیق (متدولوژی)

مقدمه: …………………………………………………………………………………………………………………………………….18

3- 1 روش تحقیق: …………………………………………………………………………………………………………………..18

3-2 تاریخچه فراوانی محصول در کردستان: ……….. ……………………………………………………………………18

3-3 بررسی پروسه چیدن توت فرنگی در وضعیت موجود: …………………………………………………………..19

3-4 باید هایی که هنگام چیدن باید رعایت گردد: ……………………………………………………………………….21

3-5 ویژگیهای توت فرنگی:……………………………………………………………………………………………………22

3-6- ویژگیهای توت فرنگی استاندارد و سالم: ……………………………………………………………………23

3-7- درجه بندی: ………………………………………………………………………………………………………..23

3-8- بسته بندی : ………………………………………………………………………………………………………..24

3-9- نشانه گذاری: ………………………………………………………………………………………………………25

3-10-هنگام برداشت توت فرنگی باید نكات زیر رعایت شود : ……………………………………………26

3-11-شرایط برداشت توت فرنگی: ……………………………………………………………………………..27

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق

مقدمه: ………………………………………………………………………………………………………………………………….30

1-4 توسعه وتدابیر در طراحی محصول بر پایه ی تفکر طراحی پایدار: ……………………………………..30

4-2 تکنولوژی هـای موجود: …………………………………………………………………………………………………..34

4-3 مکانیزاسیون برداشت: ………………………………… …………………………………………………………………..37

4-4 مکانیزاسیون پس از برداشت: …………………………………………………………………………………………….38

4-5 نمونه بسته بندی های موجود: …………………………………………………………………………………………..39

4-6 ارگونومی: ………………………………………………………………………………………………………………………40

4-6-1 وضعیت نامناسب بدن حین انجام کار: …………………………………………………………………………40

4-6-2 حمل دستی بار: ………………………………………………………………………………………………….42

4-6-3 بررسی روش های حمل دستی كالا : ……………………………………………………………………………..45

4-7 چرخه محصول: ……………………………………………………………………………………………………………..47

4-8 مکانیزاسیون پس از برداشت: ……………………………………………………………………………………………47

4-8-1پیش خنک کاری: ………………………………………………………………………………………………………..47

4-8-2 سورتینگ: …………………………………………………………………………………………………………………48

4-8-3 انبار و سردخانه: ………………………………………………………………………………………………………..48

4-8-4 تیمارهای بعد از برداشت: …………………………………………………………………………………………..49

4-8-5 بستـه­بندی: …………………………………….. ………………………………………………………………………50

4-8-6 حمل و نقل: ……………………………………………………………………………………………………50

4-8-7 اقتصـاد: …………………………………………………………………………………………………………………..51

4-9 چرخه بازار: …………………………………………………………………………………………………………………52

4-10 جایگاه محصول توت فرنگی در جهان و ایران: ………………………………………………………………..52

4-10-1 سطح زیر کشت و میزان تولید: ………………………………………………………………………………….53

4-10-2واردات محصول: ……………………………………………………………………………………………………..54

4-10-3 صادرات محصول: …………………………………………………………………………………………………..55

4-11 توجیه فنی و اقتصادی: ………………………………………………………………………………………….56

4-12 مطا لعا ت بازار: ………………………………………………………………………………………………………….56

4-13 توجیه پـذیری فنی : ……………………………………………………………………………………………………57

4-14 تجزیه و تحلیل مالی: …………………………………………………………………………………………………..5

بسته بندی: ………………………………………………………………………………………………………………..59

4-15-1انتخاب مواد: …………………………………………………………………………………………………………..62

4-15-1-1 پلاستیک ها: ……………………………………………………………………………………………………..63

4-15-1-2 کاغذ و مقوا: ……………………………………………………………………………………………………..64

4-15-1-3 کارتن: ……………………………………………………………………………………………………………..66

4-15-1-4 بررسی قیمت: …………………………………………………………………………………………………68

نتیجه گیری: ………………………………………………………………………………………………………………………69

فصل پنجم: ایده و طرح و نتیجه گیری

5- 1 انتخاب طرح مناسب: ………………………………………………………………………………………………92

2-5طراحی پرسنا: …………………………………………………………………………………………………………94

5-3 طرح های برگزیده: …………………………………………………………………………………………………100

5-4 انتخاب برند مناسب برای محصول: …………………………………………………………………………..108

5-5 انتخاب برند اصلی: ………………………………………………………………………………………………..109

نتیجه گیری: ………………………………………………………………………………………………………………….122

پیشنهادات و راه کار ها: ………………………………………………………………………………………………….123

منابع و ماخذ: ……………………………………………………………………………………………………. 124

چکیده انگلیسی : ………………………………………………………………………………………………. 127

فهرست جدول ها:

جدول شماره3-1(فرمول درصد آفت زدگی میوه توت فرنگی-روش آزمون) ……………………………………………………………………..25

جدول شماره4-1(توسعه و تدابیر در طراحی محصول) ………………………………………………………………………………………………30

جدول شماره4-2(حدود مجاز توصیه شده در خصوص نیروی كشیدن و هل دادن بار در راستای افقی ) ………………………………..43

جدول شماره4-3(حدود مجاز توصیه شده در خصوص نیروی كشیدن و هل دادن بار در راستای عمودی ) …………………………….44

جدول شماره4-4(سطح زیر کشت و میزان تولید توت فرنگی در نه کشور عمده تولید کننده جهان) …………………………………….54

جدول شماره4-5(کشورهای عمده وارد کننده توت فرنگی) ……………………………………………………………………………………….54

جدول شماره4-6 (ارزش صادرات محصول توت فرنگی) ……………………………………………………………………………………………55

جدول شماره4-7(واردات توت فرنگی) ………………………………………………………………………………………………………………..56

جدول شماره4-8(سهم محصول از واردات) ………………………………………………………………………………………………………….57

جدول شماره4-9(مقایسه قیمت ) …………………………………………………………………………………………………………………….59

فهرست نمودارها:

نمودار شماره2-1(پایداری) ……………………………………………………………………………………………………………………………… 12

نمودار شماره2-2(چرخه محصول پایدار) ……………………………………………………………………………………………………………..13

نمودار شماره4-1(مکانیزاسیون برداشت) ……………………………………………………………………………………………………………..37

نـمـودار شمـاره4-2(مکانیزاسیـون پـس از برداشـت) ……………………………………………………………………………………………3

فهرست شکل ها:

شکل 1-2(محصول پایدار) ………………………………………………………………………………………………………………………………………14

شکل2-2(محصول ارگانیک) …………………………………………………………………………………………………………………………………….17

شکل 3-1(بررسی پروسه چیدن و بسته بندی توت فرنگی) ………………………………………………………………………………………………19

شکل 3-2(بررسی پروسه چیدن و بسته بندی توت فرنگی-نمونه تصادفی) ……………………………………………………………………………20

شکل 4-1( بررسی پروسه چیدن همراه با مکان جغرافیایی کاشت محصول) …………………………………………………………………………31

شکل 4-2( بررسی پروسه چیدن و بسته بندی توت فرنگی در کشور های توسعه یافته) ………………………………………………………….32

شکل 4-3( بررسی پروسه چیدن و بسته بندی توت فرنگی در کشور های توسعه یافته ) …………………………………………………………33

شکل 4-4( ماشین برداشت مکانیزیسیون توت فرنگی) …………………………………………………………………………………………………..34

شکل 4-5( بررسی اختراعات صورت گرفته در راستای چیدن و بسته بندی توت فرنگی) ………………………………………………………..35

شکل 4-6( بررسی اختراعات صورت گرفته در راستای چیدن و بسته بندی توت فرنگی) ………………………………………………………..36

شکل 4-7( بررسی اختراعات صورت گرفته در راستای چیدن و بسته بندی توت فرنگی) ………………………………………………………..37

شکل5-1 (نمونه پروسه موجود) …………………………………………………………………………………………………………………………94

شکل5-2(نمونه بسته بندی های موجود) ……………………………………………………………………………………………………………..95

شکل5-3(طراحی پرسنا برای مصرف لوکس) ……………………………………………………………………………………………………….96

شکل5-4(طراحی پرسنا برای مصرف خانوار) ………………………………………………………………………………………………………97

شکل5-5(طراحی پرسنا برای مصرف کارخانه) …………………………………………………………………………………………………..98

شکل5-6(طراحی محصول برای مصرف لوکس) ………………………………………………………………………………………………..99

شکل5-7(طراحی سطل چیدن توت فرنگی با قابلیت سورتینگ) ………………………………………………………………………….101

شکل5-8(طراحی جعبه و استراکچر) ……………………………………………………………………………………………………………….103

شکل5-9(طراحی پالت قرار گیری توت فرنگی) ……………………………………………………………………………………………….104

شکل5-10(طراحی جعبه های محصول) …………………………………………………………………………………………………………..105

شکل5-11(طراحی پالت های یک کیلویی توت فرنگی) …………………………………………………………………………………….106

شکل5-12(طراحی جعبه پانصد گرمی خانوار) …………………………………………………………………………………………………111

شکل5-13(طراحی جعبه حاوی توت فرنگی با قابلیت نگهداری میوه) ………………………………………………………………..112

شکل5-14(طراحی و چیدمان جعبه های توت فرنگی) ……………………………………………………………………………………..113

شکل5-15(جعبه با قابلیت نفوذ پذیری هوا و ماندگاری) ………………………………………………………………………………….114

شکل5-16(توت چین جهت چیدن توت با کاسبرگ) ………………………………………………………………………………………114

شکل5-17(زیر جعبه) ………………………………………………………………………………………………………………………………….114

شکل5-18(صندلی کارگر توت چین) …………………………………………………………………………………………………………….1

فهرست طرح ها:

طرح5-1(چیدمان داخل بسته) ……………………………………………………………………………………………………………………70

طرح5-2(بسته تبلیغاتی) ……………………………………………………………………………………………………………………………71

طرح5-3(استراکچر حمل کارتن) ……………………………………………………………………………………………………………….72

طرح5-4(پالت های جمع کننده محصول) …………………………………………………………………………………………………..73

طرح5-5(قرارگیری پالت های حاوی جمع آوری توت و چیدمان میوه) …………………………………………………………74

طرح5-6(چیدمان میوه داخل بسته بندی های تک) ………………………………………………………………………………………75

طرح5-7(چیدمان میوه لوکس) ………………………………………………………………………………………………………………….76

طرح5-8(چیدن توت فرنگی با ماشین) ………………………………………………………………………………………………………77

طرح5-9(طبقه بندی ظروف حاوی میوه و چیدمان بروی هم) …………………………………………………………………….78

طرح5-10 (سورتینگ توت براساس3 نوع تنوع محصول) ……………………………………………………………………………79

طرح5-11(مکانیزم چیدن و بسته بندی با بسته های مقوایی)…………………………………………………………………………80

طرح5-12(مراحل چیدن و جابه جایی بسته) ……………………………………………………………………………………………..81

طرح5-13(جداسازی میوه از بدو چیدن در زمین) ………………………………………………………………………………………82

طرح5-14(انواع جعبه های چیدن میوه) …………………………………………………………………………………………………….83

طرح5-15(انواع بسته های شبیه و نظیر) ……………………………………………………………………………………………………84

طرح5-16(جعبه با قابلیت چیدمان و سورتینگ میوه ) …………………………………………………………………………………85

طرح5-17(جعبه) ……………………………………………………………………………………………………………………………………86

طرح5-18(میوه چین با کاسبرگ) ……………………………………………………………………………………………………………..87

طرح5-19(نشستن و چیدن) …………………………………………………………………………………………………………………….88

طرح5-20(توت چین) …………………………………………………………………………………………………………………………….89