3-2-2-3- روش­های محاسبه نااطمینانی…………………………………………………. 32

3-2-2-4- روش­های اقتصادسنجی برای اندازه­گیری نااطمینانی تورم….. 34

3-2-3- رابطه تورم و نااطمینانی تورم…………………………………………………………. 38

3-2-3-1- اثر تورم بر نااطمینانی تورم………………………………………………………..38

3-2-3-2- اثر نااطمینانی تورم بر تورم………………………………………………………..44

3-3- ساختار الگو…………………………………………………………………………………………………… 45

3-3- 1- مدل گارچ در میانگین نامتقارن با دو متغیر وضعیت…………………… 45………..

3-4- روش­شناسی تحقیق…………………………………………………………………………………….. 48

3-4- 1- مدل گارچ………………………………………………………………………………………… 48

3-4-2- مدل گارچ در میانگین……………………………………………………………………… 50

3-4-3- مدل گارچ گلستن، جاگناتان و رانکل…………………………………………….. 51

3-4- 4- مدل میانگین متحرک خودهمبسته……………………………………………… 51

3-4-5- مدل انتقال مارکوف………………………………………………………………………….. 53

3-4-6- زنجیره مارکوف…………………………………………………………………………………. 54

3-4-7- روش حداکثر درست نمایی…………………………………………………………….. 56

3-5- آزمون­های مدل……………………………………………………………………………………………. 59

3- 5-1- بررسی آزمون ریشه واحد………………………………………………………………. 59

3-5-1-1- آزمون شکست ساختاری ضریب لاگرانژ…………………………………. 60

3-5-2- آزمون بررسی حالت غیرخطی داده­ها…………………………………………….. 63

3-5-3- آزمون بررسی وجود اثر آرچ……………………………………………………………. 64

3-5-4- آزمون لجانگ – باکس…………………………………………………………………….. 65

فصل چهارم

4- نتایج تحقیق و برآورد الگو…………………………………………………………………………………… 67

4 -1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… 67

4-2- داده­های آماری مورد استفاده………………………………………………………………………. 67

4-3- بررسی آزمون ریشه واحد……………………………………………………………………………. 70

4-3-1- آزمون شکست ساختاری ضریب لاگرانژ…………………………………………. 70

4-4- آزمون بررسی حالت غیرخطی داده­ها………………………………………………………. 72

4-5- برآورد مدل میانگین متحرک خودهمبسته……………………………………………….. 73

4-6- بررسی وجود اثر آرچ………………………………………………………………………………….. 74

4-7- ویژگی­های آماری جملات اختلال……………………………………………………………… 74

4-8- نتایج تخمین الگو…………………………………………………………………………………………. 76

فصل پنجم

5- جمع­بندی و نتیجه ­گیری……………………………………………………………………………………… 86

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………. 86

5-2- جمع­بندی…………………………………………………………………………………………………….. 86

5-3- پیشنهاد­های سیاستی………………………………………………………………………………….. 90

5-4- پیشنهاد­های پژوهشی………………………………………………………………………………….. 91

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………… 92

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………. 93

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………….. 95

پیوست………………………………………………………………………………………………………………………102

چکیده:

هدف اصلی این پایان نامه بررسی رابطه میان نرخ تورم و نااطمینانی تورم در ایران، در رژیم­های مختلف با استفاده از داده­های ماهانه برای دوره زمانی (1392:05- 1369:01) می­باشد. برای این منظور، الگوی گارچ در میانگین نامتقارن بکار برده شده است. این الگو امکان تغییر واریانس شرطی جمله خطا در طول زمان را فراهم می­نماید. در این چارچوب از الگوی انتقال مارکوف برای بررسی پویایی­های تورم در وضعیت­های مختلف استفاده گردیده است. به این منظور دو الگو به ترتیب برای تورم و نااطمینانی تورم برآورد می­گردد. الگوی اول برای دو رژیم متفاوت شامل فشار تورمی فزاینده و کاهنده تخمین زده می­شود. الگوی دوم به برآورد نااطمینانی تورم در دو وضعیت نوسانات تورمی زیاد و نوسانات تورمی کم می­پردازد. نتایج حاصل از برآورد الگوی اول نشان می­دهد که اثر نااطمینانی تورم بر سطح تورم در وضعیت فشار تورمی فزاینده، مثبت می­باشد. در وضعیت فشار تورمی کاهنده، نااطمینانی تورم تأثیر منفی بر سطح تورم دارد. نتایج حاصل از تخمین الگوی دوم نشان می­دهد در شرایطی که اقتصاد در وضعیت نوسانات تورمی زیاد قرار دارد اثر تورم بر نااطمینانی تورم مثبت می­باشد. اما در وضعیت نوسانات تورمی کم، سطح تورم بر نااطمینانی تأثیری ندارد. همچنین اثرات شوک­های منفی قیمتی بر نااطمینانی بیشتر از شوک­های مثبت می­باشد. بر اساس مقادیر به دست آمده از ماتریس احتمال انتقال مشاهده می­گردد که تمایل به ماندن متغیرهای مذکور در وضعیت­های قبلی بسیار بالا است به طور نمونه در رژیم فشار تورمی فزاینده میل به ماندن در همان وضعیت بیش از 90 درصد می­باشد.

فصل اول: کلیات

1-1- مقدمه

تورم با افزایش مداوم سطح عمومی قیمت­ها و کاهش مستمر قدرت خرید پول، یکی از مهمترین مسائل اقتصادی کشورها است. نرخ تورم بالا و مستمر از پدیده­های مضر اقتصادی است که هزینه­های اقتصادی و اجتماعی زیادی را بر جوامع تحمیل می­کند. اما یکی از اصلی­ترین و مهمترین زیان­های اقتصادی ناشی از تورم، عدم اطمینان از مقدار آن در دوره­های آتی است. بر اساس نظریه ساختارگرای تورم، با افزایش تورم، ریسک سرمایه­گذاری نیز افزایش می­یابد و موجب نااطمینانی بیشتر در نظام اقتصادی می­شود. نااطمینانی تورمی فضایی است که در آن تصمیم فعالان اقتصادی اعم از خانوارها، بنگاه­ها و یا بخش دولتی در زمینه­های مختلف با نااطمینانی تورم همراه است. در سال­های اخیر، رابطه بین تورم و نااطمینانی تورم موضوع بررسی بسیاری از تئوری­های اقتصادی و امور کاربردی بوده است و مطالعات نشان می­­دهند که نااطمینانی در مورد تورم آینده، تصمیم­گیری عاملان اقتصادی را تحت تأثیر قرار می­دهد و به انحراف تصمیمات مربوط به سرمایه­گذاری، پس­­انداز، تخصیص منابع و موارد دیگر منتهی می­شود.

نانولوله………………………………………………………………………………………………..7
1-3-2) ساختار نانولوله ها…………………………………………………………………………………………………………….9
1-3-3) خواص نانولوله ها………………………………………………………………………………………………………….10
1-3-4) كاربرد نانولوله ها……………………………………………………………………………………………………………11
1-3-5) نانولوله های باز وبسته…………………………………………………………………………………………………….12
1-4) نانولوله های بور نیترید……………………………………………………………………………………………………….13
1-4-1) خالص سازی نانولوله های بورنیترید…………………………………………………………………………………14
1-5) فرایند های تولید نانولوله…………………………………………………………………………………………………….15
1-6) سازگاری زیستی نانولوله ها…………………………………………………………………………………………………15
1-7) نانولوله های كربنی در پزشكی……………………………………………………………………………………………..16
1-8) كاربرد نانولوله های كربنی در تشخیص سرطان………………………………………………………………………16
1-9) نانولوله های كربنی و كاربرد آنها در تشخیص مولكول ها………………………………………………………..17
1-10) 1-متیل – 1- نیتروزو اوره (MNU)……………………………………………………………………………………17
1-11) الكترونگاتیوی………………………………………………………………………………………………………………….19
1-12) قطبش پذیری، سختی و نرمی…………………………………………………………………………………………….19
1-13) HOMO و LUMO………………………………………………………………………………………………………….20
1-14) شیمی محاسباتی……………………………………………………………………………………………………………….22
1-15) مكانیك مولكولی……………………………………………………………………………………………………………..22
1-16) نظریه ی اوربیتال مولكولی و روش های آن…………………………………………………………………………23
1-16-1) روش MO هوكل…………………………………………………………………………………………………………24
1-16-2) روش های نیمه تجربیMO…………………………………………………………………………………………..24
1-16-3) روش های ab initio…………………………………………………………………………………………………….25
1-16-4) مجموعه های پایه…………………………………………………………………………………………………………25
1-16-5) هارتری فاك HF………………………………………………………………………………………………………….27
1-16-6) تئوری تابع چگالی الكترونی(DFT)………………………………………………………………………………..27
1-17) گوسین……………………………………………………………………………………………………………………………28
فصل دوم: برکارهای گذشته………………………………………………………………………………………………30
1-1) مطالعه ی تئوری تابع چگالی درباره ی تأثیر شكل و اندازه در پتانسیل یونش و پیوستگی الكترونی در نانو ساختارهای مختلف كربن………………………………………………………………………………………………………31
2-2) تحقیق تئوری درباره ی آنالیز نانو لوله های كربنی با گروه های عاملی………………………………………31
2-3) مطالعه ی جذب سطحی روی نانوهای كربنی تك دیوار با استفاده از روش تئوری تابع چگالی(DFT)…………………………………………………………………………………………………………………………….32
2-4) بررسی خواص ترمودینامیكی جذب سطحی بنزن در كربن های فعال نانولوله های كربنی چند دیواره……………………………………………………………………………………………………………………………………….32
2-5) پیش گویی آرایش خطی نانو صندلی Ni درون نانولوله های كربنی با استفاده از روش تئوری تابع چگالی………………………………………………………………………………………………………………………………………32
2-6) مطالعه ی تئوری تابع چگالی برای جذب سطحیO₂و N₂روی نانو لوله های كربنی تك دیواره (5,0)………………………………………………………………………………………………………………………………………..33
2-7) مطالعه ی جذب سطحی تركیب NH₃(H₂O)_n=0,1,2,3روی نانولوله های كربنی تك دیواره (8,0) به روش DFT ……………………………………………………………………………………………………………………………..33
2-8) مطالعه ی تفصیلی قدرمطلق یانگ برای نانولوله های كربنی تك دیواره توسط روش های CPMD و MD واولین اصل شبیه سازی……………………………………………………………………………………………………….34

2-9) اضافه كردن گروه های عاملی به نانولوله های كربنی……………………………………………………………….34
2-10) بررسی جذب سطحی هیدروژن روی سیستم Ce/BNNT به كمك روش DFT……………………….35
2-11) مطالعه ی نانولوله های بور نیترید با روش DFT/B3LYP……………………………………………………..35
2-12) مطالعه ی جذب سطحی اتم های هیدروژن روی دیواره ی خارجی نانولوله های كربنی و خاصیت ترمودینامیكی آنها……………………………………………………………………………………………………………………….35
2-13) مطالعه ی افزودن گروه عاملی COOH به نانولوله های كربنی تك دیواره زیگ زاگ و دسته صندلی با استفاده ازروش تئوری تابع چگالی (DFT)………………………………………………………………………………….36
فصل سوم بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………….37
3-1) روش انجام كار…………………………………………………………………………………………………………………38
3-2) انرژی اتصال………………………………………………………………………………………………………………………49
4-3) محاسبات طول پیوند…………………………………………………………………………………………………………..51
4-4) محاسبات زاویه ی پیوند……………………………………………………………………………………………………..53
3-5) محاسبات خواص بنیادی……………………………………………………………………………………………………..55
3-6) بار های اتمی……………………………………………………………………………………………………………………..57
3-7) ممان دو قطبی……………………………………………………………………………………………………………………59
3-8) شكاف بین HOMO و LUMO…………………………………………………………………………………………..61
نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………..80
منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………….81
چکیده
نانولوله ها گروه جدیدی از خانواده کربن هستند. این ترکیبات اغلب به عنوان شکل سوم کربن (پس از الماس و گرافیت) در نظر گرفته می شود و کاملا از کربن با هیبرید sp₂تشکیل شده است. امروزه نانولوله ها بسیار مورد توجه اند. در این تحقیق ابتدا نانولوله های زیگزاگ بور نیترید (8-0) ، بور فسفر (7-0) و نانولوله های صندلی كربنی (5-5) و نیز نانولوله های زیگزاگ بور نیترید (8-0) با ناخالصی های گالیوم و ژرمانیوم و همچنین نانولوله های صندلی كربنی (5-5) با ناخالصی های آلومینیوم و گالیوم و مولكول 1-متیل-1-نیتروزواوره (MNU) با استفاده از نرم افزار های Gaussview و Nanotube Modeler ترسیم شده و سپس با استفاده از نرم افزار Gaussian 09 و متد DFT بر پایه B3LYP6-31G(d) بهینه و برای آنها مقدار انرژی محاسبه شد. سپس مولكول MNU از دو جهت (یك بار از طرف NH₂– و بار دیگر از طرف CO و NO) به نانولوله نزدیک شد و سپس ساختارهای فوق با استفاده از نرم افزار گوسین 09 و با متد DFT با سری پایه B3LYP6-31G(d) بهینه شدند. سپس طول پیوند ها، زوایای پیوند، بار های اتمی، ممان دو قطبی، انرژی های پیوند، شكاف بین LUMO- HOMO ، پتانسیل یونش، سختی، نرمی، الكترون خواهی و پتانسیل شیمیایی مولكول مطالعه شد.
کلیدواژه
نانولوله کربنی ، نانولوله بورنیترید ، 1-متیل-1-نیتروزواوره ، تئوری تابع چگالی الکترونی .
1-1) مقدمه ای بر علم محاسبات
شیمی محاسباتی گویای كاربرد محاسبات در شیمی است و در حقیقت شاخه ای از دانش شیمی است كه سعی در حل مسائلی چون پیش بینی ساختار مولكولی، خواص مولكولی و واكنش های شیمیایی با استفاده از كامپیوتر دارد و در این رشته از نتایج شیمی نظری كه در قالب برنامه های مؤثر كامپیوتری در آمده اند، برای محاسبات ساختار و خواص مولكول ها استفاده می شود. نتایج آن كامل كننده اطلاعات بدست آمده از آزمایش های شیمیایی هستند اما در برخی موارد می تواند منجر به پیش بینی پدیده های شیمیایی مشاهده نشده شود. از این رشته به گستردگی برای طراحی مواد جدید و دارو ها استفاده می شود، زیرا در این موارد پیش گویی دقیق ویژگی های فیزیكی حقیقی الزامی است.
از مهم ترین مزایای یك شبیه سازی می توان به پیش بینی خواص مولكول ها بدون انجام عملی آزمایشات آنها در آزمایشگاه است و در واقع می توان اطلاعات اولیه برای انجام واكنش بدون صرف كمترین مواد و هزینه، بدون مواجه شدن با مواد سمی و خطرناك را تا حدودی حدس زد. تا از این طریق انجام عملی آزمایش برای ما آسان تر شود تا در هزینه و مواد صرفه جویی لازم حاصل شود. همچنین می توان از این طریق اطلاعات درباره ی آزمایشاتی كه امكان انجام آنها در آزمایشگاه امكان پذیر نیست را بدست آورد. به طور كلی می توان شبیه سازی را یك آزمایشگاه كوچك مجازی نام برد كه امروزه در دنیا بسیار مهم و پر طرفدار است به طوری كه هر ساله نرم افزار های قدرتمندی برای انجام محاسبات در تمام علوم خصوصأ شیمی به بازار معرفی می گردد. و هرساله كامپیوتر های قدرتمندتری با قدرت پردازش بهتر به بازار عرضه می گردد كه انجام محاسبات برای مولكول های بزرگتر و پیچیده تر را امكان پذیر می كند و حتی انجام محاسبات برای مولكول های بسیار بزرگ نیز توسط ابر رایانه ها امكان پذیر شده است.
1-2) فن آوری نانو
فناوری نانو یا نانوتكنولوژی[1] رشته ای از دانش كاربردی و فناوری است كه رشته های گسترده ای از علوم را پوشش می دهد. موضوع اصلی آن نیز مهار ماده یا دستگاه های در ابعاد كمتر از یك میكرومتر، معمولأ حدود 1 تا 100 نانومتر است. در واقع نانوتكنولوژی فهم و به كار گیری خواص جدیدی از مواد و سیستم هایی در این ابعاد است كه اثرات فیزیكی جدیدی- عمدتأ متأثر از غلبه خواص كوانتومی بر خواص كلاسیك- از خود نشان می دهند. فناوری نانو موج چهارم انقلاب صنعتی، پدیده ای عظیم است كه در تمامی گرایشات علمی راه یافته و از فناوری های نوینی است كه با سرعت هرچه تمام تر در حال توسعه است. از ابتدای دهه 1980 میلادی، گستره طراحی و ساخت ساختمان ها هر روزه شاهد نوآوری های جدیدی در زمینه ی مصالح كارآراتر و پر بازده تر، مقاومت، شكل پذیری ، دوام و توانایی بیشتر نسبت به مصالح سنتی است. فناوری نانو یك رشته به شدت میان رشته ای است و به رشته هایی چونمهندسی مواد، پزشكی، داروسازی و طراحی دارو ، دامپزشكی، زیست شناسی، فیزیك كاربردی، ابزار های نیم رسانا، شیمی ابر مولكول، مهندسی مكانیك، مهندسی برق ومهندسی شیمینیز مربوط می شود. تحلیل گران بر این باورند كه فناوری نانو، فناوری زیستی (Bio technology) و فناوری اطلاعات (IT)، سه قلمرو علمی هستند كه انقلاب سوم صنعتی را شكل می دهند. نانوتكنولوژی می تواند به عنوان ادامه دانش كنونی به ابعاد نانو یا طرح ریزی دانش كنونی بر پایه هایی جدید تر و امروزی تر باشد.
فن آوری نانو توانایی ساخت، كنترل و استفاده ماده در ابعاد نانومتری است. اندازه ذرات در فناوری نانو مهم است، چراكه در ابعاد نانویی، ابعاد ماده در خصوصیات آن بسیار تأثیرگذار است و خواص فیزیكی، شیمیایی و بیولوژیكی تك تك اتم ها و مولكول ها با خواص توده ماده متفاوت است. این اندازه در مواد مختلف متفاوت است اما به طور معمول مواد نانو به موادی كه حداقل یكی از ابعاد آن كوچك تر از 100 نانومتر باشد گفته می شود.
در مجموع فن آوری نانو شامل سه مرحله است:

اهداف تحقیق

5

1-5

فرضیات تحیقق

5

1-6

محدودیت­ها و موانع تحقیق

6

فصل دوم

2-1

مقدمه

8

2-2

مبانی نظری تحقیق

9

2-2-1

روش های متداول در تهیه نقشه های خط برفمرز

9

2-2-1-1

استفاده از داده های ایستگاههایهواشناسی

9

2-2-1-2

استفاده ازسنجش از دورو سیستم اطلاعات جغرافیایی

9

2-2-1-2-1

اصول سنجش از دور

9

2-2-1-2-2

سیستم اطلاعات جغرافیایی و تلفیق آن با سنجش از دور

11

2-2-1-2-3

کاربردهای RS و GIS

12

2-2-1-2-4

استفاده از سنجش از دور

15

فهرست مطالب

شماره	عنوان	صفحه
2-2-1-2-5	سنجنده MODIS	17
2-2-1-2-6	اصول طراحی سنجنده MODIS	17
2-2-1-2-7	کاربردهای داده های سنجنده MODIS	18
2-2-1-3	استفاده تلفیقی از داده های هواشناسی و سنجش از دور	18
2-3	پیشینه تحقیق	18
2-3-1	پیشینه تحقیق در جهان	18
2-3-2	پیشینه تحقیق در ایران	19
2-3-3	پیشینه تحقیق در محدوده تحقیق	20
فصل سوم
3-1	موقعیت جغرافیایی محدوده تحقیق	23
3-2	داده های تحقیق	27
3-2-1	منشاء بارندگی های استان گیلان	27
3-2-2	شبكه­ی ایستگاههای هواشناسی و منابع آماری مورد استفاده	27
3-2-3	انتخاب دوره­ی آماری مشترك داده های ایستگاههای هواشناسی	28
3-2-4	بازسازی و تکمیل آمار ایستگاههای هواشناسی	31
3-2-5	تصاویر ماهواره ای پوشش برف سنجنده Modis	31
3-2-5-1	سطح پوشش برف	31

فهرست مطالب

شماره	عنوان	صفحه
3-2-5-2	تولیدات سطح پوشش برف توسط سنجنده modis	32
3-3	روش اجرای تحقیق	34
3-3-1	پیش پردازش تصاویر ماهواره ای	34
3-3-2	تصحیح هندسی	34
3-3-3	الگوریتم مورد استفاده در استخراج سطوح پوشیده شده از برف	35
3-3-4	استخراج داده های سطوح پوشش برف	36
فصل چهارم
4-1	یافته های تحقیق	38
4-1-1	سیستم های هواشناسی اثرگذار در استان	38
4-1-2	بررسی و تحلیل دما	39
4-1-3	تبدیل داده های ایستگاههای هواشناسی به رستر	43
4-1-4	گرادیان تغییرات دما نسبت به ارتفاع	46
4-1-4-1	نمودارهای گرادیان متوسط دمای حداقل ها	48
4-1-4-2	نمودارهای گرادیان متوسط دمای حداکثرها	50
4-1-4-3	نمودارهای گرادیان متوسط دمای ماهانه	53
4-1-5	نقشه های تولید شده پوشش برف و خطوط ارتفاعی دمای صفر درجه	56

فهرست مطالب

شماره	عنوان	صفحه
فصل پنجم
5-1	بحث	64
5-2	نتیجه گیری	67
5-3	آزمون فرضیات	68
5-4	پیشنهادات	68
	منابع و مآخذ	69
	چکیده انگلیسی	71

چكیده

به دلیل نقش بسزای پوشش برفی در چرخه هیدرولوژیکی، بررسی خصوصیات پوشش برف (سطح پوشش برف) با تفکیک مکانی و زمانی بالا ضروری به نظر می رسد. اندازه گیری این پارامتر عموماً با استفاده از مشاهدات میدانی در ایستگاه های هواشناسی صورت می پذیرد. اما از آنجایی که ایستگاه های برف سنجی از توزیع مکانی مناسبی برخوردار نبوده و عموماً در ارتفاعات حوضه که تراکم برف و روزهای همراه با برف بیشتر است، تعداد این ایستگاه ها بسیار محدود است، بنابراین استفاده از روش های سنتی اندازه گیری زمینی از کارایی لازم برای پایش متناوب مشخصات فیزیکی برف برخوردار نمی باشند. از این رو، تعیین این پارامتر ها باید متکی بر روش هایی باشد که در تماس مستقیم با برف نبوده و به صورت غیر مستقیم تخمین قابل قبولی از این پارامتر ها را در اختیار ما قرار می دهند. نقشه هایتوپوگرافی، تصاویر ماهواره ای 8 روزه MODIS و داده های اقلیمی دما و بارش روزانه و ماهانه ایستگاه های هواشناسی، ابزارها و داده های مورد استفاده در این پژوهش هستند. همچنین از نرم افزارهای Arc GIS و ERDAS IMAGINE و سایر نرم افزارها برای تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شده است. در این راستا، با استفاده از این اطلاعات در یک دوره آماری 13 ساله از سال آبی 80-1379 لغایت 92-1391 و در ماه های آبان تا فروردین، با استفاده از آمار بارش برف روزانه، دماهای ماهانه (حداکثر، حداقل و متوسط)، خط پیشروی و پسروی برف در ماه های مختلف سال و پتانسیل سطوح تحت ریزش آن مشخص شد و با مقایسه با تصاویر سطح پوشش برف، خط برف مرز در سطح استان تعیین و بررسی گردید. نتایج نشان از تطابق بالای این خط در تصاویر ماهواره ای پوشش برف در ماه های آذر، دی، بهمن و اسفند با ارتفاع دمای صفر درجه مربوط به متوسط دمای ماهانه که نشان دهنده متوسط خطوط ذوب و ریزش برف روی زمین است، در همین ماهها می باشد.

واژگان كلیدی: خط برف مرز، نرم افزارهایArc GIS و ERDAS IMAGINE، تصاویر ماهواره ای MODIS.

1-1. بیان مسأله و ضرورت انجام تحقیق

از آن جا كه تعیین محدوده های اقلیمی در نواحی كوهستانی به صورت سطوح ارتفاعی مورد توجه است، بنابراین ، توجه پژوهشگران معطوف به دستیابی ارقام ارتفاعی است كه گویای مرز مشخّص و تسلّط عوامل متفاوت فرسایشی است. به عبارت دیگر، تلاش در زمینه ی تعیین حدی است كه فراتر از آن، آثار عوامل فرسایش به صورتی متفاوت در محیط ظاهر شده باشند.

کنترل و مهار منابع محدود آب شیرین، از اولویت های اصلی برنامه ریزی برای منابع آب کشور می باشد. یکی از این منابع، نزولات جوی در ارتفاعات است که سهم بیشتری از آن را برف تشکیل می دهد. برف منبع مهمی برای جریان رودخانه ها در طی کلیه فصول سال در استان گیلان است.

وقوع خشكسالی های اخیر و كاهش شدید منابع آبی از یك سو و نقش و اهمیت نزولات برفی در تغذیه منابع آبهای زیر زمینی در مناطق كوهستانی ایحاب می كند كه به طریق ممكن و با اعمال تمهیدات لازم و مناسب، از منابع موجود حداكثر بهره برداری را به عمل آورد. حفظ آبهای سطحی و تلاش در جهت بیشتر نفوذ دادن آبهای ناشی از ذوب برف به خاك می تواند در این ارتباط موثر و مفید واقع گردد. با عنایت به اینكه بخش اعظم بارندگی ها در مناطق كوهستانی به شكل برف نازل می شوند مدیریت بر منابع برفی در نواحی كوهستانی از اهمیت زیادی برخوردار است.

در مناطق سرد، كوهستانی و مرتفع بخش اعظم بارندگی ها به شكل برف نازل می شوند. منابع آبی موجود در این قبیل مناطق، متأثر از میزان بارش برف بوده و غالباٌ از طریق آبهای حاصل از ذوب برف تغذیه می شوند و وضعیت بیلان آبی و رژیم آبدهی منابع آب موجود در این قبیل مناطق به میزان و سرعت ذوب برف و یا ماندگاری آن بر روی زمین و سطوح آبگیر و تغذیه آنها بستگی دارد.

ماندگاری برف بر روی زمین ارتباط مستقیم با شدت ذوب برف داشته و شدت ذوب برف نیز به دمای محیط (دمای هوا، دمای سطح زمین) و تداوم گرما (طول مدت روز) بستگی دارد. از طرفی دمای محیط به جهت شیب و ارتفاع منطقه و دمای سطح زمین نیز به جنس و رنگ آن وابسته است. معمولا اجسام تیره و كدر مقدار بیشتری گرمای ناشی از تابش خورشید را جذب می نمایند و طبیعتا در شرایط مشابه گرمتر از سطوح روشن می گردند. تراكم و عمق انباشته برف نیز در این فرایند بی تأثیر نبوده و به دلیل پایین بودن سرعت انتقال گرما، برف های متراكم و انباشته سرعت ذوب كمتری خواهند داشت.

ذخایر برفی و آب معادل آن حدود یک سوم از آب مورد نیاز برای فعالیت های کشاورزی و آبیاری در سراسر کره زمین را تامین می کند. در کشور ما نیز این ذخایر در ارتفاعات می تواند به عنوان یک منبع غنی آب شیرین مورد توجه قرار گیرد. برف منبع مهمی برای جریان رودخانه ها در طی فصول بهار و تابستان است. تا کنون شناسایی دقیق این منبع شیرین و مهم آبی بدلیل کمبود اطلاعات و آمار مکفی میسر نبوده است. کمبود ایستگاههای هواشناسی در مناطق ارتفاعی، صعب العبور بودن مناطق کوهستانی، عدم وجود تجهیزات و امکانات مناسب جهت آماربرداری در این مناطق خصوصاً در ماههای سرد و برفی، دقت کم اطلاعات برداشت شده از ایستگاههای موجود در نواحی کوهستانی و … باعث عدم شناخت دقیق این منبع مهم آبی گردیده است.

استان گیلان با مساحتی معادل 14047 كیلومتر مربع، یکی از استان­های شمالی ایران است که در محدوده­ی جغرافیایی 11ً َ32 ˚48 تا 44ً 36َ ˚50 طول شرقی و 21ً َ33 ˚36 تا ً09 َ27˚38 عرض شمالی واقع گردیده و در بین دریای خزر و استان­های اردبیل، مازندران، زنجان و قزوین، محصور گردیده است.

ویژگی­های جغرافیایی استان گیلان و وجود سلسله جبال البرز و هم­جواری با دریای خزر، باعث گردیده تا این استان، پرباران­ترین استان کشور محسوب گردد، به­طوری که بارندگی سالانه­ی آن در برخی از مناطق، از 2000 میلی­متر نیز تجاوز می­کند.

شرایط اقلیمی مناسب، خاك­های حاصل­خیز آبرفتی، رودخانه­های فراوان و پرآب، جنگل­های انبوه و وسیع و مراتع طبیعی این استان، زمینه­ی­مساعدی را برای فعالیت­های كشاورزی و صنایع تبدیلی فراهم نموده است، به طوری که برخی از تولیدات و محصولات این ناحیه، نظیر برنج، توتون، چای، پیله­­ی ابریشم، بادام زمینی، زیتون، مركبات، فندق، دانه­های روغنی، گل و گیاه زینتی و …، نه تنها در سطح کشور، بلکه در سطح دنیا نیز از شهرت خاصی برخوردار است.

نگاهی اجمالی به وضعیت آبی استان گیلان، حکایت از شرایط مطلوب پتانسیلآبی منطقه دارد، به طوری که میزان بارش و رواناب این استان، حدود شش برابر متوسط کشور و تقریباً دو برابر متوسط جهانی است. اما با این وجود، به دلیل اینکه اکثر بارش­های منطقه در دو فصل پاییز و زمستانرخ می دهد و با توجه به کمبود زیرساخت­های آبی، در حال حاضر نمی­توان حتی از ۵۰ درصد پتانسیل آبی استان نیز استفاده نمود. به همین جهت، همه­ساله دغدغه­ی کم­آبی در فصل آبیاریِ محصولات کشاورزی، خصوصاً محصول استراتژیک برنج، که بیشتر آب مورد نیاز آن از باران تأمین می­گردد، کم و بیش وجود دارد.

استان گیلان دارای اقلیمی مرطوب و معتدل در مناطق دشت و اقلیمی سرد و نیمه خشک در مناطق کوهستانی است[1] و همواره در ماههای سرد سال ارتفاعات آن پوشیده از برف می باشد. این ریزش­ها عموماً از ابتدای آبان آغاز و تا اواخر فروردین ماه ادامه می یابد و تأثیر بسیار مهمی در تغذیه دبی های پایه رودخانه ها در فصول بهار و تابستان دارد.

در این تحقیق کوشش می گردد با استفاده تلفیقی از داده های موجود ایستگاههای هواشناسی در سطح استان و داده های تصاویر ماهواره ای پوشش سطح برف سنجنده MODIS از ماهواره TERRA برآورد نسبتاً دقیقی از مرز برف را در نواحی مرتفع استان در ماههای مختلف و برف گیر سال بدست آورد. تعیین سطوح پوشش برف در این نواحی می تواند کمک زیادی به برنامه ریزان منابع آبی جهت استفاده مطلوب از این منبع مهم آبی در سطح استان و خصوصاً مناطق مرتفع که در ماههای گرم سال با کم آبی مواجه می باشند، گردد.

1-2. سوال تحقیق

آیا استفاده تلفیقی از داده های ایستگاههای هواشناسی در کنار داده های تصاویر ماهواره ای سطح پوشش برف سنجنده MODIS برای تعیین خط برف مرز در نواحی کوهستانی استان باعث افزایش دقت نتایج می گردد؟

1-3. اهداف تحقیق

– استفاده از داده های ایستگاههای هواشناسی در کنار تصاویر ماهواره ای سطح پوشش برف سنجنده MODIS جهت افزایش دقت برآوردها در تعیین خط مرز برف در مناطق کوهستانی

– شناخت توانایی های نرم افزارهای Arc GIS و ERDAS IMAGINE در تعیین خط برف مرز

– استفاده از آمار بارش برف روزانه، دماهای ماهانه (حداکثر، حداقل و متوسط) برای مشخص کردن خط پیشروی و پسروی برف در ماه های سرد سال(آبان تا فروردین) و تعیین پتانسیل سطوح تحت ریزش آن.

1-4. فرضیه های تحقیق

با توجه به اهداف و سئوال اصلی تحقیق فرضیات زیر مورد بحث است و در این تحقیق تلاش براین است تا فرضیات مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.

• داده های تصاویر ماهواره ای پوشش برف 8 روزه سنجنده MODIS باعث افزایش دقت در تعیین خط برف مرز نواحی کوهستانی استان می گردد.

• نرم افزارهای Arc GIS و ERDAS IMAGINE می توانند در تعیین دقیق تر نتایج کمک های زیادی در طی مراحل تحقیق نمایند.

• نتایج بدست آمده از این تحقیق می تواند به شناسایی بهتر منبع آبی برف در مناطق کوهستانی کمک نماید.

1-5. محدودیت­ها و موانع تحقیق

همواره پژوهشگران در تحقیقات خود با محدودیت­هایی مواجه هستند. محدودیت­ها به عنوان یك واقعیت باعث كندی رسیدن به هر هدفی می­گردند، تحقیق حاضر نیز از این قاعده مستثنی نمی­باشد. لذا محدودیت­های اصلی این تحقیق عبارتند از:

1 – مشکلات ناشی از کمبود داده های هواشناسی خصوصا دما و بارش در مناطق ارتفاعی و صعب العبور بدلیل کمبود یا عدم وجود ایستگاههای هواشناسی در این مناطق

2 – عدم امکان استفاده از تصاویر سطح پوشش برف با دقت بالاتر از تصاویر بکار گرفته شده در این تحقیق بدلیل قیمت بالای آنها.

3 – داشتن توانایی و مهارت کافی جهت کار با نرم افزارهای سنجش از دور بدلیل پیچیدگی این نرم افزارها..

2-1. مقدمه:

برای تعیین خط برف در حوضه های آبخیزی که ایستگاه برف سنجی ندارد از عنصر دما استفاده می شود. از آنجا که رخداد پدیده برف در دمای صفر و کمتر از صفر اتفاق می افتد معمولا ارتفاع متناظر دمای صفر درجه سانتیگراد برای ماه های مختلف سال معادل خط برف در نظر گرفته می شود. برای اینكار اطلاعات مربوط به دمای متوسط ماهانه برای ایستگاههای مورد مطالعه جمع آوری می شود. با استفاده از داده های میانگین دمای ماهانه و سالانه، گرادیان دما در حوضه مورد مطالعه تعیین می شود. با فرض اینکه نزولات جوی در دمای صفر درجه سانتیگراد و پایین تر بصورت برف نازل می شوند، خط همتراز دمای صفر درجه در حوضه مشخص و ارتفاع مربوطه تعیین می شود. با تعیین خط صفر درجه و ترسیم آن بر روی نقشه حوضه بوسیله سیستم GIS می توان مساحت زیر پوشش برف و آب معادل برف را نیز محاسبه کرد. از این نظر برای هر ماه سه خط برف قابل محاسبه است.

1- ارتفاع دمای صفر درجه مربوط به متوسط حداقل ها، نشان دهنده حداقل ارتفاع خط ماندگاری برف بر روی زمین است.

2- ارتفاع دمای صفر درجه مربوط به متوسط حداکثرها، نشان دهنده حداکثر ارتفاعی است که در صورت وجود پوشش برفی در حوضه، در بالای آن ذوبی صورت نمی گیرد.

3- ارتفاع منحنی دمای صفر درجه مربوط به متوسط ماهانه­ها، به عنوان متوسط خط ذوب و ریزش برف به کار می رود.

در حوضه هایی نیز که دارای ایستگاههای برف سنجی می باشند از اطلاعات موجود و برداشت شده در عملیات میدانی اندازه گیری برف استفاده می شود. این اطلاعات شامل داده های مختصاتی خط برف مرز، عمق و چگالی برف، برآورد سطح پوشش برف و دمای برف می باشد. این برآوردها عمدتاً با خطای بسیار زیاد صورت می گیرد عمده دلایل آن را می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• دسترسی محدود به نقاطی از مناطق برفگیر که قابل دسترس باشند

• نقطه ای بودن ایستگاههای برف سنجی و تعمیم نتایج آن به یک محدوده وسیع

• محدود بودن دامنه دید اندازه گیر که باعث می گردد دامنه هایی از مناطق برف گیر که در دامنه دید قرار ندارند، برآورد مناسبی از پوشش برف صورت نگیرد.

• محدود بودن ایستگاههای اندازه گیر برف نسبت به کل منطقه پوشیده از برف

• خطای ادوات و دستگاههای اندازه گیری بدلیل عدم واسنجی و استهلاک آنها با مرور زمان

استفاده از تصاویر ماهواره ای سطح پوشش برف نیز یکی دیگر از تکنیک های مورد استفاده برای تعیین خط برف مرز می باشند که در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد. این تصاویر در یک دوره 13 ساله از سال 1379 تا سال 1391 در ماههای سرد و برفی آبان، آذر، دی، بهمن، اسفند و فروردین برداشت و با استفاده از نرم افزارهای تخصصی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

2-2. مبانی نظری تحقیق:

2-5- جابجایی(واگردان) 22

2-6-عرضه پارکینگ… 22

2-7 -تقاضای پارکینگ… 23

2-8-تعیین میزان تقاضای پاركینگ… 23

2-9-روابط مربوط به عرضه، كاربری و تقاضای پاركینگ… 23

2-10- استخراج میزان عرضه و تقاضای پاركینگ… 24

2-11- گروهها و منافع متأثر از پاركینگ… 25

2-12- سطح توقف خودرو. 25

2-13- حریم و استانداردهای فضای پارك.. 25

2-14- ترافیك… 26

2-15- عوامل تشکیل دهنده ترافیک… 26

2-16- مدیریت ترافیک… 27

2-17- تسهیلات ترافیک… 27

2-18- پارکینگ… 28

2-19- پاركینگ عمومی.. 28

2-20- دسترسی به پاركینگ… 28

2-21- برآورد پارکینگ لازم. 30

2-22- مشکلات احداث پارکینگ… 30

2-23- اشباع پارکینگ… 31

فهرست مطالب

عنوان صفحه

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

2-24- محل پارکینگ… .32

2-25-تولید سفر. 33

2-26- مطالعات مبدأ و مقصد. 34

2-27- برنامه ریزی برای معلولین.. 34

2-28- تقسیم بندی پارك حاشیه ای بر اساس مدت توقف… 37

2-29- استانداردهای خودرو. 37

2-30-محدوده مورد مطالعه پارکینگ… 38

2-31-متوسط مدت زمان پارك : 40

2-32- محل های دارای اولویت برای انجام مطالعات پارك حاشیه ای.. 41

2-33-اهمیت احداث پاركینگهای طبقاتی.. 42

2-34- مقایسه هزینه های ایجاد یك واحد پاركینگ… 43

2-35- شاخص های پارکینگ سلامت محور. 43

2-36- شاخص های مكان یابی كاربریهای شهری.. 45

2-37- تأسیسات پارکینگ… 48

2-38- سایر فضاهای پارکینگ… 52

2-39-انواع پارکینگ… 52

2-40-تکنولوژی های جدید پارکینگ و روش های نوین مدیریت فضاهای پارک.. 55

2-41- مشکلات احداث پارکینگ… 63

2-42- سازۀ پارکینگ… 63

2-43-مدیریت پارکینگ… 64

فهرست مطالب

عنوان صفحه

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

2-44-ابعاد وسایل نقلیه، استانداردها و سرانه های طراحی پارکینگ… 66

2-45-فضای مورد نیاز پارکینگ برای کاربری های مختلف و نقش رعایت سرانه ها 68

2-46-گشتن به دنبال جای پارک، معضل امروز شهرها 70

2-47- مكانیابی.. 71

2-48-مکان یابی پارکینگ… 71

2-49- اهمیت مكانیابی صحیح در استقرار پاركینگهای عمومی.. 72

2-50- معیارهای موثر در مکانیابی پارکینگ… 73

2-51- سیستم اطلاعات جغرافیایی.. 74

2-52- استفاده از GIS در شهرسازی و برنامه ریزی شهری.. 75

2-53- استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی در حوزه حمل و نقل.. 75

2-54-روش های مکان یابی پارکینگ… 76

2-55-نتیجه گیری.. 80

فصل سوم

3-1- مقدمه. 82

3-2- موقعیت جغرافیایی شهرستان لاهیجان. 82

3-3- موقعیت جغرافیایی شهر لاهیجان. 86

3-4- موقعیت ارتباطی شهر لاهیجان. 86

3-5- خصوصیات كلی آب و هوایی لاهیجان. 87

3-6- درجه حرارت (دما) 89

3-7- بارندگی.. 90

فهرست مطالب

عنوان صفحه

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

3-8- رطوبت… 95

3-9- باد. 96

3-10- زمین شناسی،توپو گرافی شهر لاهیجان. 97

3-11-شیب وجهت توسعه ی شهر لاهیجان. 99

3-12- منابع آب درلاهیجان. 102

3-13-سوانح طبیعی: 104

3-14-پوشش گیاهیشهرلاهیجان. 104

3-15-ویژگیهای جغرافیایی انسانی.. 105

3-16- پیشینه تاریخی لاهیجان. 112

3-17 – وجه تسمیه لاهیجان. 113

3-18- مراكز مذهبی –تاریخی شهر. 114

3-19- بناهای عمومی شهر. 115

3-20- مراكز دیدنی.. 115

3-21- تأسیسات عمومی شهر لاهیجان. 116

3- 22- محلات لاهیجان. 118

3-23- اوضاع اقتصادی لاهیجان. 118

3-24-نتیجه گیری.. 121

فصل چهارم

4-1-مقدمه. 123

4-2- آمار توصیفی پرسشنامه ها 123

فهرست مطالب

عنوان صفحه

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

4-3-نتیجه گیری.. 147

فصل پنجم

5-1-مقدمه. 151

5-2-مراحل مکانیابی پارکینگهای عمومی با استفاده از GIS و مدل AHP. 152

5-3- مشخصات کلی پارکینگ های موجود شهر لاهیجان. 157

5-4-مکانیابی پارکینگ ها ی عمومی در شهر لاهیجان. 158

5-5- وزن دهی به معیارها 168

5-6-نتیجه گیری.. 175

فصل ششم

6-1-بحث و نتیجه گیری.. 177

6-2- آزمون فرضیات پژوهش… 178

6-3-پاسخ به سوالات پژوهش… 182

6-4- ارائه راهکار و پیشنهادات… 184

منابع و ماخذ. 188

پیوست الف… 195

پیوست ب… 199

چكیده:

مدیریت و هدایت جا بجایی انسان و کالا در سطح معابر یک شهر با هدف افزایش سرعت،امنیت و کاهش هزینه حمل و نقل مهمترین هدف ایجاد سیستمهای حمل و نقل شهری است.کارکرد این سیستم وابسته به وجود زیر ساختهای لازم و نیز قرارگیری مناسب اجزای مختلف آن و نیز هماهنگی این اجزا با یکدیگر است. یکی از مهمترین زیر ساختهای سیستم حمل و نقل، پارکینگهای عمومی هستند که نقش بسزایی در کاهش ترافیک شهری دارند.مکان یابی پارکینگ یکی از مهمترین ابزار در مدیریت شهرها می باشد.پارکینگ می تواند بر کارایی ترافیک و کیفیت زندگی شهری تاثیر بگذارد. بعد از گذشت چندین دهه و افزایش اتومبیل و نبود فضای کافی برای پارک و در نهایت هزینه های ساخت پارکینگ،لزوم مکان یابی مناسب برای پارکینگ نمایان گشت.

این پژوهش در بهار 1393 در شهر لاهیجان برای رفع معضل ترافیک انجام شده است و سعی دارد تا با توجه به شرایط و عوامل موثر بر مکان پارکینگ در شهر لاهیجان به مکان یابی مناسب این عنصر بپردازد.این پژوهش چند هدف را دنبال می نماید: 1-دستیابی به الگوی مناسب جهت مکان یابی بهینه پارکینگهای عمومی با استفاده از سیستم GIS ؛2-تجزیه و تحلیل عوامل موثردر مکان یابی پارکینگ؛3-شناسایی نواحی نیازمند پارکینگ عمومی و طبقاتی؛4-شناساندن اهمیت و کارایی GIS در انتخاب بهترین مکانها برای احداث پارکینگ.

در این تحقیق علاوه بر ارائه الگویی مناسب جهت مکان یابی بهینه پارکینگ به وسیله GIS به مقایسه روشهای مختلف وزندهی لایه های مکان یابی پارکینگ مانند AHP ومنطق فازیبولین و …پرداخته می شود.

كلید واژه: پارکینگ عمومی وطبقاتی، تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، مکان یابی ،سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، شهر لاهیجان.

مقدمه:

با رشد سریع شهرنشینی در دهه های اخیر و افزایش تعداد وسایل نقلیه موتوری ترافیک در سطح معابر شهری به یکی از معضلات شهرهای بزرگ تبدیل شده است. بنابراین یکی از دغدغه های فکری مدیران شهری حل معضل ترافیک می باشد.جهت روان شدن حرکت وسایل نقلیه و حل مشکل ترافیک اقدامات زیادی از جمله احداث زیرساختهای حمل و نقل شهری مانند راههای ارتباطی ،زیرگذرها و روگذرها و گسترش حمل و نقل عمومی از قبیل مترو و اتوبوسهای شهری توسط مدیران شهری صورت گرفته است. در این راستا احداث پارکینگهای عمومی متعدد در مجاورت معابر شهری به منظور جلوگیری از پارکهای طولانی و بی مورد در کنار خیابانها یکی از اقدامات موثر در کاهش ترافیک و به دنبال آن کاهش آلودگی هواست.

مکان یابی صحیح پارکینگ موجب کاهش سفرهای درون شهری می شود که اگر با کاهش یا عدم پارک حاشیه ای همراه باشد باعث افزایش عرض خیابان ها و روان شدن تردد وسایل نقلیه می گردد. بدین منظور بایستی معیارهای موثر طوری در نظر گرفته شود که باعث کاهش پارک حاشیه ای و روان تر شدن ترافیک معابر شود.

با توجه به مسائل مذكور پژوهش حاضر در 6 فصل تنظیم گردیده است:

فصل اول: كلیات تحقیق كه شامل بیان مسئله، سابقه و پیشینه ی تحقیق،اهمیت و ضرورت موضوع

تحقیق، اهداف ، فرضیه ها، متغیرها و روش تحقیق می باشد نگارش شده است سپس به مقطع زمانی تحقیق و جامعه آماری شهر لاهیجان اشاره شده است.

فصل دوم: به مبانی نظری، پیشینه و ادبیات تحقیق اشاره می گردد .

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

2-1- مقدمه. 13

2-2- مبانی نظری.. 13

2-2-1- فرآیند استرس اکسیداتیو. 13

2-2-2- گونه های اکسیژن فعال ( ROS) 14

2-2-3- رادیکال های آزاد و پراکسیداسیون چربی.. 14

2-2-3-1- منابع تولید رادیکال های آزاد. 16

2-2-3-2- مکانیسم های تولید رادیکال های آزاد در جریان ورزش هوازی.. 16

2-2-4- سیستم های دفاع آنتی اکسیدانی.. 17

2-2-4-1- مواد آنتی اکسیدانی طبیعی اصلی.. 17

2-2-4-2- مکمل های آنتی اکسیدانی.. 18

2-2-5- اندازه گیری استرس اکسیداتیو در انسان. 19

2-2-6- فعالیت بدنی و استرس اکسیداتیو. 19

2-2-7 ال-کارنیتین.. 21

2-2-7-1- مواد غذایی حاوی ال کارنیتین و منابع آن. 21

2-2-7-2- نقش ال -کارنیتین در اکسیداسیون چربی ها 22

2-2-7-3- نقش ال کارنیتین در فعالیت بدنی.. 23

2-2-7-4- نقش کارنیتین در تمرینات استقامتی.. 24

2-2-7-5- نقش کارنیتین در تمرینات شدید. 24

2-2-7-6- خلاصه تاثیرات کارنیتین بر عملکرد ورزشی.. 25

2-3- پیشینه تحقیق.. 26

2-3-1- تأثیر فعالیت بدنی بر کراتین کیناز. 26

2-3-2- تأثیر فعالیت بدنی بر مالون دی آلدئید. 26

2-3-3- تأثیر فعالیت بدنی بر ظرفیت آنتی اکسیدانی توتال. 28

2-3-4- ال استیل سیستئین.. 29

2- 3-5- پلی فنول ها 29

2-3-6- متیل سولفونیل متان. 29

2-3-7- ویتامین C.. 30

2-3-8- امگا 3. 31

2-4- جمع بندی.. 32

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

3-1- مقدمه. 35

3-2- روش تحقیق.. 35

3-3- جامعه آماری و حجم نمونه. 35

3-4- روش نمونه گیری.. 35

3-5- معیارهای ورود به طرح.. 36

3-6- متغیرهای تحقیق.. 36

3-6-1- متغیرهای مستقل.. 36

3-6-2- متغیرهای وابسته. 36

3-7- ابزار جمع آوری اطلاعات… 36

3-8- شیوه اندازه گیری.. 39

3-8-1- مرحله ارزیابی اولیه. 39

3-8-1-1- تکمیل فرم مشخصات… 39

3-8-1-2- روش اندازه گیری قد و وزن. 39

3-8-1-3- اندازه گیری شاخص توده بدنی (BMI ) 39

3-8-1-4- روش برآورد حداکثراکسیژن مصرفی.. 39

3-8-2- مرحله انتخاب آزمودنی ها 40

3-8-3- مرحله ارزیابی نهایی.. 41

3-8-4- روش اندازه گیری مالون دی آلدئید خون. 44

3-8-5- روش اندازه گیری کراتین کیناز. 44

3-8-6 – روش اندازه گیری ظرفیت آنتی اکسیدانی توتال. 44

3-8-7- روش اندازه گیری بیلی روبین.. 45

3-8-8- روش تجزیه و تحلیل آماری.. 45

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته ها

4-1- مقدمه. 47

4-2- تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها 47

4-3- آزمون فرضیههای تحقیق.. 49

4-3-1- فرضیه اول. 49

4-3-2- فرضیه دوم. 53

4-3-3- فرضیه سوم. 57

4-3-4- فرضیه چهارم. 61

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………. 66

5-2-خلاصه پژوهش……………………………………………………………………………………………………. 66

5-3- تغییرات ظرفیت آنتی اکسیدانی توتال پلاسما ……………………………………………………………… 66

5-4- تغییرات غلظت مالون دی آلدئید سرم……………………………………………………………………….. 67

5-5- تغییرات غلظت کراتین کیناز سرم ……………………………………………………………………………. 68

5-6- تغییرات غلظت بیلی روبین سرم………………………………………………………………………………. 69

5-7- نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………… 69

5-8 -پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………….. 70

5-8-2- پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………………………………… 70

5-8-1- پیشنهادهای كاربردی…………………………………………………………………………………………. 70

منابع و مآخذ : 71

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………….. 88

مقدمه

علم ورزش دانش جدیدی است که در چند دهه اخیر با تلاش و علاقه متخصصان و پژوهشگران به دنیا معرفی شده است، دانشی که در جامعه امروز به دلیل کاربردها و جذابیت های متنوع خود از اهمیت خاصی برخوردار است و تقریباً تمامی مردم و نهادهای اجتماعی را به نحوی با خود مربوط می کند (9 ).

ورزش و فعالیت بدنی، به عنوان یک وسیله مؤثر و مفید در پیشگیری، درمان و توان بخشی برای بسیاری از امراض و اختلالات پزشکی، حتی قبل از توصیه و تجویز روش های پیشرفته پزشکی مورد نظر می باشد (16). با وجود این که فعالیت بدنی منظم، دارای مزایای بسیاری در رابطه با تندرستی است، می توان آن را به عنوان یک عامل استرس زای بدنی در نظر گرفت که احتمالاً به دلیل تولید مقادیر فراوان گونه های اکسیژن و نیتروژن فعال، می تواند سلول ها را در معرض آسیب های اکسیداتیو قرار دهد (33).

بسیاری از محققین علوم ورزشی معتقدند، فعالیت بدنی با شدت بالا و طولانی مدت می توانند با افزایش رادیکال های آزاد، باعث آسیب سلول شده و روند پیری را تسریع کنند (144،141،61،8).

طی سال های اخیر نقش رادیکال های آزاد و یا به عبارت دیگر گونه های اکسیژن فعال در رشد و پیشرفت بسیاری از بیماری ها از جمله اختلالات نورولوژیکی و قلبی عروقی به طور چشمگیری مورد توجه قرار گرفته است (113،27).

بدن انسان دارای یک سیستم دفاعی جهت مقابله با رادیکال های آزاد موسوم به سیستم آنتی اکسیدان است. عدم تعادل بین میزان رادیکال آزاد تولید شده و ظرفیت آنتی اکسیدان باعث استرس اکسیداتیو می گردد (113،85،27). رادیکال های آزاد باعث آسیب در اکثر ماکرومولکول ها شامل لیپیدها، پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک می گردند. شدت آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد به میزان آن ها، طول دوره مجاورت با آن ها و نوع آن ها بستگی دارد. یون های فلزی نظیر آهن دارای نقش کاتالیزوری مهمی در عملکرد گونه های اکسیژن فعال (ROS)[1] هستند (24). تولید گونه های فعال اکسیژن فرآیندی طبیعی در ارگانیزم هوازی است.

شواهد مستقیم و غیرمستقیم نشان می دهند فعالیت بدنی سنگین می تواند منجر به افزایش تولید رادیکال آزاد در عضله اسکلتی و سایر بافت های فعال شود (143). هرچند جریان اکسیژن در زنجیره انتقال الکترونی میتوکندری منبع اصلی تولید ROS می باشد، مسیرهای دیگری مانند مسیر زانتین اکسیداز[2] نیز می تواند هنگام یا پس از فعالیت ورزشی فعال شوند. بنابراین تأمین ناکافی ATP درون عضلانی در فعالیت های هوازی و بی هوازی (هردو) می تواند به تولید ROS بیانجامد (143). به نظر می رسد، شیوه زندگی از جمله ورزش، تغذیه، کشیدن سیگار و مصرف مشروبات الکلی نیز در فرآیند استرس اکسیداتیو نقش داشته باشد (8).

درهمین راستا، برخی از ورزشکاران حرفه ای و آماتور معتقدند با مصرف آنتی اکسیدان های غیرآنزیمی از قبیل ویتامین C، E، کارنیتین و…به صورت مکمل های غذایی، می توانند ازطریق شکار رادیکال های آزاد عملکرد ورزشی خویش را ارتقا بخشند (140). برخی از تحقیقات حاکی از تأثیر مثبت مکمل های غذایی درجهت کاهش استرس اکسیداتیو است (140،121،97،34). ازسوی دیگر، برخی از تحقیقات نشان داده اند که استفاده از این مکمل ها هیچ تأثیر مثبتی درجهت کاهش رادیکال های آزاد و استرس اکسیداتیو ناشی ازفعالیت ندارند (117،112). لذا در تحقیق حاضر نیز به بررسی خواص آنتی اکسیدانی یکی دیگر از مواد آنتی اکسیدان که به خاصیت آنتی اکسیدانی آن در فعالیت های بدنی کمتر پرداخته شده است متمرکز می شویم.

1-2- بیان مسئله

از آن جا که موجودات زنده دائماً در معرض استرس اکسیداتیو قرار دارند، لذا از ساز و کارهای دفاع آنتی اکسیدانی نیز برخوردارند (8). استرس اکسیداتیو هنگامی رخ می دهد که موازنه هموستازی بین توانایی های اکسیدانی وآنتی اکسیدانی موجود در سیستم های بیولوژیکی مختل شود (133،31،8). اگر چه ورزش حاد و فعالیت بدنی شدید باعث افزایش تولید گونه های اکسیژن فعال (واکنش پذیر) در عضلات اسکلتی، کبد و قلب شده، باعث استرس اکسیداتیو می گردد (109،84،37،31،23،8). اما ورزش منظم و متوسط از طریق افزایش دفاع آنتی اکسیدانی منجر به کاهش استرس اکسیداتیو و کاهش عوارض دیابت خواهد شد (84،31). در پاسخ به فعالیت های استقامتی مصرف اکسیژن در بدن انسان به طور سیستمیک10تا20 برابر افزایش می یابد (89). در عضلات، میزان این افزایش بیشتراست و به 100 تا200 برابر زمان استراحت می رسد

(140). نشت گونه های اکسیژن فعال از میتوکندری درحین فعالیت منبع اصلی برای استرس اکسیداتیو است (97). بنابراین عضلات در برابر آسیب اکسیدانی بالقوه ای که به هنگام ورزش یا بعد از آن رخ می دهد به حفاظت آنتی اکسیدانی بیشتری نیاز دارند (8). محققان همواره در تلاش هستند تا مزایای مکمل های آنتی اکسیدان را مورد بررسی قرار دهند (116). ازدیدگاه نظری مصرف آنتی اکسیدان های غیرآنزیمی مختلف از قبیل ویتامینC و E با شکار رادیکال های آزاد استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت را کاهش می دهد (123،83،8). افزایش رادیکال های آزاد به هنگام فعالیت بدنی می تواند هموستاز مواد آنتی اکسیدانی و پرواکسیدان های درون سلولی را به هم زده و در نتیجه باعث التهاب، استرس اکسیداتیو، خستگی و آسیب عضلانی گردد (110،61،8).

فشار ایسکمیک رایج ترین نوع استرس است که قلب را تحت تاثیر قرار می دهد. ایسکمیک عضله قلبی هنگامی رخ می دهد که جریان خون قلب برای برطرف کردن نیاز های متابولیک عضله قلبی کافی نباشد. در نتیجه این عارضه، عملکرد پمپاژی عضله قلب دچار اختلال می شود. انقباض ریتمیک مختل می گردد (بد ریتمی) و در موارد حاد و طولانی مدت صدمه غیر قابل برگشت بافتی رخ می دهد که با نکروز عضله قلبی یا سکته قلبی مشخص می گردد. در انسان این موقعیت پاتولوژیک پیچیده، بیماری ایسکمیک قلبی نامیده می شود. بیماری ایسکمیک علت مرگ و میر در جوامع توسعه یافته می باشد. پیشرفت بیماری ایسکمیک قلبی مربوط به پر فشار خونی شریان سیستمیک است. در این جوامع پر فشار خونی علت 50 درصد از معلولیت ها و مرگ و میر ها در افراد مسن می باشد. روش هایی که به سرعت جریان خون را تامین می کنند (مانند خون رسانی به منطقه ایسکمیک عضله قلبی) می توانند مرگ و میر را تقریباً به نصف کاهش دهند و اگر درمان به تاخیر بیفتد اثر بخشی خون رسانی مجدد کاهش می یابد. اگر چه خون رسانی مجدد اولیه تنها راه نجات عضله قلبی مبتلا به ایسکمیک است، خون رسانی مجدد خود باعث آریتمی و بد کاری برگشت پذیر قلب می شود (123).

ال -کارنیتین[3] یک آنتی اکسیدان قوی است که از کارنیتین و زنجیره کوتاه آسیل کارنیتین تشکیل شده است (39). در بدن انسان از ترکیب دو اسید آمینه لیزین و متیونین ساخته می شود (75،20). محافظت از سلول های آندوتلیال قلب در برابر استرس اکسیداتیو وآسیب میوکارد (42)، کاهش آسیب کبدی ناشی از مصرف دوکسوربیسین[4] (دوکسوربیسین یک آنتی بیوتیک است که به طورگسترده در درمان انواع مختلف تومورهای جامد استفاده می شود) (26)، درمان اختلالات عصبی در انسان (41)، ناباروری مردان، بیماری آلزایمر(36)، بهبود کبد چرب (149) و… از جمله خاصیت آنتی اکسیدانی احتمالی این ماده به شمار می آیند. ال- کارنیتین همچنین می تواند به جلوگیری و کاهش آسیب ایسکمی جریان مجدد کمک کند (148). سوپر اکسید دسمیوتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون اس- ترنسفراز برخی از آنزیم های ضد اکسایشی هستند. سوپر اکسید دسمیوتاز سبب دسمیوتاسیون رادیکال سوپر اکسید به پر اکسید هیدروژن و اکسیژن می شوند. بنابراین، تصور می شود که نقش سوپر اکسید دسمیوتاز ها در دفاع ضد اکسایشی، باید با اعمال کاتالاز و یا گلوتاتیون پر اکسیداز در خنثی کردن پر اکسید هیدروزن مورد توجه قرار گیرد. واکنش هابر –ویس هنگامی اتفاق می افتد که رادیکال سوپر اکسید با پر اکسید هیدروژن وارد واکنش شده، رادیکال هیدروکسیل را تولید کند. اگر این واکنش در بدن موجود زنده انجام شود، رادیکال سوپر اکسید مستقیماً به تولید رادیکال هیدروکسیل منجر می شود. با وجود این در محلول خنثی، ثابت سرعت این واکنش در حدود 2 مول در ثانیه است. بنابراین، واکنش هابر- ویس به ندرت در بدن موجود زنده به وقوع می پیوندد. نقش دیگر رادیکال سوپر اکسید دخالت آن در تولید رادیکال هیدروکسیل است. از آن جا که رادیکال سوپر اکسید به عنوان یک عامل احیا کننده عمل می کند می تواند سبب احیای یون های فلزی شده، احتمال وقوع واکنش فنتون را افزایش دهد.

رادیکال سوپر اکسید تقریباً در تمام سلول های هوازی تشکیل می شود و به روش های شیمیایی، فیزیکوشیمیایی و آنزیمی تولید می شود. منبع اصلی این تولید عبارت است از نشت از مسیرهای احیای اکسیژن در زنجیره های انتقال الکترون موجود در میتوکندری و شبکه آندوپلاسمی. در این سلول ها نقش اصلی رادیکال سوپر اکسید عمل باکتری کشی است. در محلول های آبی، فعالیت رادیکال سوپر اکسید کم است. بنابراین این رادیکال یک گونه اکسیژن فعال نیست. شواهد زیادی نشان می دهد که در بدن موجود زنده ، رادیکال سوپر اکسید توسط سوپر اکسید دسمیوتاز (SOD) دفع می شود.از آن جا که پر اکسید هیدروژن، الکترون غیر زوجی (فرد) ندارد، نمی توان آن را یک رادیکال شناخت. پر اکسید هیدروژن یک ترکیب نسبتاً پایدار است و به سادگی از میان غشاهای بیولوژیکی عبور می کند در حالی که رادیکال سوپر اکسید بدون کمک یک کانال آنیونی قادر به انجام چنین کاری نیست.

گلوسین در سال 2006 فعالیت آنتی اکسیدانی ال- کارنیتین را در شرایط آزمایشگاهی تحقیق کرد و متوجه شد که ال- کارنیتین در مهار آنیون سوپر اکسید، رادیکال و پر اکسید هیدروژن می تواند موثر باشد(69).

این ماده به صورت مکمل در اکثر مواد غذایی حیوانی مانند گوشت قرمز، لبنیات و آووکادو یافت می شود، غذاهای گیاهی منبع خوبی برای این ماده نمی باشند (125). از لحاظ تئوری این مکمل ها ممکن است محتوای کارنیتین را افزایش داده و باعث تسهیل ورود اسیدهای چرب زنجیره بلند به میتوکندری سلول ها شوند (144،75،39،20،6). اگر غلظت کارنیتین پلاسما از بازجذب کلیوی آن بیشتر باشد، کارنیتین اضافی با پاک سازی تقریبی فیلتراسیون گلومرولی از طریق ادرار حذف می گردد. نیمه عمر کارنیتین در بدن انسان دو تا سه ساعت بیان شده است (39،1). با توجه به خواص آنتی اکسیدانی ال-کارنیتین و احتمال تأثیر آن بر استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت، این تحقیق با عنوان تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال-کارنیتین بر استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت هوازی شدید صورت گرفته است.

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

با توجه به گستردگی و اهمیت ویژه پدیده ورزش و تربیت بدنی و اثرات آن در جامعه، ضرورت توجه بیشتر به آن امری اجتناب ناپذیر است. بدیهی است فعالیت های علمی و فرهنگی با پشتوانه طرح های پژوهشی، حرکتی اساسی بوده و نقش ارزنده ای در جهت انطباق دست آوردها با نیازهای واقعی هر جامعه خواهد داشت (14). سال هاست که پژوهشگران حیطه ورزش، تأثیرات بالقوه آنتی اکسیدان ها را جهت مقابله با آثار گونه های اکسیژن فعال، در زمینه های آسیب عضلانی، خستگی عضلانی، پراکسیداسیون چربی و آسیب پروتئین ها در جریان ورزش مورد بررسی قرار داده اند (116). درمورد کارایی سیستم آنتی اکسیدانی بدن در مقابله با رادیکال های آزاد ناشی از فعالیت و میزان اثرگذاری مصرف آنتی اکسیدان ها به صورت مکمل های غذایی بر استرس اکسیداتیو و آسیب عضلانی ناشی ازآن در میان محققین اختلاف نظر وجود دارد (132،121،86).

برخی از محققین معتقدند مصرف مواد آنتی اکسیدانی به صورت مکمل های غذایی نمی تواند تأثیری بر استرس اکسیداتیو داشته باشد (47). وحتی برخی از محققین گزارش کرده اند که مصرف این مکمل ها می توانند سبب افزایش استرس اکسیداتیو گردد (120،46). عقیده برخی ها نیز بر این است که سیستم آنتی اکسیدانی بدن در فعالیت های شدید و طولانی مدت توانایی مقابله با رادیکال های آزاد را ندارد واستفاده از آنتی اکسیدان ها به صورت مکمل های غذایی می توانند باتقویت سیستم آنتی اکسیدانی، باعث کاهش استرس اکسیداتیو، رادیکال های آزاد شده و در نتیجه فرآیند آسیب سلول را به تأخیر انداخته و یا حتی آن را متوقف کند (132،121). گزارش اکثر محققین، حاکی از تأثیر مصرف آنتی اکسیدان ها بر استرس

اکسیداتیو است (132،67،30). امروزه مکمل های غذایی گوناگون جهت افزایش عملکرد ورزشکاران معرفی شده اند که در این بین، ال -کارنیتین به عنوان یکی ازمواد نیرو افزا شناخته شده است (81).

باتوجه به معدود مطالعات انجام شده، چنین به نظر می رسد تحقیق اندکی روی چگونگی تأثیر مصرف ال -کارنیتین بر استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت هوازی شدید، صورت گرفته است. همچنین در مورد تأثیر یا عدم تأثیر این ماده بر عملکرد ورزشکاران، در فعالیت های هوازی نتایج هم سو ودقیقی وجود ندارد، بیشتر مطالعاتی هم که در این بخش انجام شده، تأثیر ال -کارنیتین را بر فعالیت های هوازی زیر بیشینه بررسی کرده اند (1). لذا با توجه به مواردگفته شده، ضرورت تحقیق در رابطه با بررسی تأثیرات آنتی اکسیدانی این ماده براسترس اکسیداتیو احساس می شود.

1-4- اهداف تحقیق

1-4-1- هدف کلی

بررسی تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال- کارنیتین بر شاخص های ظرفیت آنتی اکسیدانی توتال (TAC)[5]، مالون دی آلدئید ((MDA[6]، کراتین کیناز ((CK[7] و بیلی روبین متعاقب فعالیت هوازی شدید.

1-4-2- اهداف ویژه

اهداف ویژه این پژوهش به شرح زیر بیان می شود:

1- بررسی تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال -کارنیتین بر ظرفیت آنتی اکسیدانی توتال پلاسما پس از فعالیت هوازی شدید.

2- بررسی تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال -کارنیتین برمالون دی آلدئید سرم پس از فعالیت هوازی شدید.

3- بررسی تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال -کارنیتین بر کراتین کیناز سرم پس از فعالیت هوازی شدید.

4- بررسی تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال -کارنیتین بر بیلی روبین سرم پس از فعالیت هوازی شدید.

1-5- فرضیه های تحقیق