2.1 مبانی نظری پژوهش…. 17
2.2 پیشینه تحقیق.. 23
2.3 نتیجه گیری بخش مبانی نظری.. 25
2.4 چارجوب نظری تحقیق.. 26
2.5 نظریه ساخت بندی گیدنز. 26
2.5.1 نظریه جامعه شبکه ای کاستلز. 27
2.5.2 نظریه استفاده و خشنودی.. 28
3. روش انجام کار……………………………… 31
3.1 شمای تحقیق.. 31
3.2 فرضیه ها 32
3.3 روش تحقیق.. 32
3.4 روایی و پایایی تحقیق.. 32
3.5 جامعه آماری.. 33
3.6 واحد نمونه گیری.. 33
3.7 واحد آماری.. 33
3.8 روش نمونه گیری.. 33
3.9 رویه جمع آوری اطلاعات.. .. .. 30
4. تحلیل و توصیف یافته های تحقیق………………………………36
4.1 مقدمه. .. 36
4.1.1 توصیف یافته ها 36
4.1.2 آمار توصیفی.. 37
4.1.3 بررسی ویژگی های جمعیت شناختی آزمودنی ها 37
4.1.4 بررسی متغیرهای تحقیق وابعاد آن . 34
4.1.5 رابطه متغیرهای زمینه ای با دینداری و حضور در شبکه های اجتماعی موبایلی.. ..38
4.1.6 جدول فراوانی توصیف واستنباط سؤالات پرسشنامه. 43
4.1.7 بررسی نرمال بودن.. 116
4.1.8 آزمون فرضیه های پژوهش…. 117
4.1.9 رابطه متغیرهای زمینه ای با دینداری و حضور در شبکه های اجتماعی موبایلی.. 123
4.1.10 رگرسیون خطی فرضیه ها 124
4.1.11 جمع بندی ونتیجه گیری.. 126
4.1.12 جمع بندی توصیف ها 127
4.1.13 جمع بندی تحلیل یافته ها 130
5. نتیجه گیری ومنابع…………………………………….137
5.1 نتیجه گیری كلی.. 137
5.2 پیشنهادات.. 140
5.3 منابع وماخذ. 141
5.4 پیوست ها 148
5.4.1 پرسشنامه. 148
5.4.2 فرمول برآورد حجم نمونه کوکران.. 148

4.1 مقدمه…………….. 36
4.1.1 توصیف یافته ها …………………………36
4.1.2 آمار توصیفی.. …………………………37
4.1.3 بررسی ویژگی های جمعیت شناختی آزمودنی ها …………………………37
جدول (4-1-1) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنس….. 37
جدول (4-1-2) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب مقطع تحصیلی… 38
جدول (4-1-3) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب محل سكونت…. 39
جدول (4-1-4) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میانگین سن… 40
جدول (4-1-5) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سابقه كار. 41
جدول (4-1-6) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت درآمد.. 42
4.1.4 جدول توصیف یافته ها ……………………… 43
جدول (4-1-8) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان توکل به خدا 43
جدول (4-1-9) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان علاقه به دین اسلام. 44
جدول (4-1-10) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب افتخار به مسلمان بودن.. 44
جدول (4-1-11) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان لذت از انجام فرایض دینی… 45
جدول (4-1-12) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان شرکت در نماز جماعت…. 45
جدول (4-1-13) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب علاقه به انتخاب نامهای اسلامی… 46
جدول (4-1-14) توزیع فراوانی برحسب میزان شرکت در مراسم مذهبی… 46
جدول (4-1-15) توزیع فراوانی پاسخ گویان برحسب روزه گرفتن در ماه رمضان.. 47
جدول (4-1-16) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب تحت تأثیر تصاویر دینی و مذهبی ماهواره و اینترنت…. 47
جدول (4-1- 17) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان شرکت درنماز جمعه. 48
جدول (4-1- 18) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب انجام اعمال دینی بوسیله شبکه های اجتماعی موبایلی… 48
جدول (4-1- 19) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان آرامش قلبی پس از مناجات با خدا 49
جدول (4-1- 20) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب عضویت در شبکه های اجتماعی موبایلی… 49
جدول (4-1- 21) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان استفاده روزانه از شبکه های اجتماعی موبایلی… 50
جدول (4-1- 22) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب راهنمای حضور درشبكه های اجتماعی موبایلی… 50
جدول (4-1- 23) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب حضور با مشخصات واقعی در شبكه های اجتماعی موبایلی… 51
جدول (4-1- 24) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب اطلاع از اخبارروز در شبکه های اجتماعی… 51

جدول (4-1- 25) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب در ارتباط بودن بادوستان در شبکه های اجتماعی… 52
جدول (4-1- 26) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب پیدا كردن دوستان جدید در شبکه های اجتماعی… 52
جدول (4-1- 27) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب تفریح و سرگرمی در شبکه های اجتماعی… 53
جدول (4-1- 30) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب باورهای دوستان در شبکه های اجتماعی… 54
جدول (4-1- 31) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان اعتماد به اطلاعات درتکنولوژی درشبکه های اجتماعی موبایلی… 55
جدول (4- 1-33) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تأثیر فناوری در تغییر هویت وارزشهای معنوی… 56
جدول (4-1- 34) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان واقعی بودن محتوای شبكه های اجتماعی… 56
جدول (4-1- 35) توزیع فراوانی پاسخ گویان برحسب ارزان ودردسترس بودن شبکه های اجتماعی موبایلی… 57
جدول (4-1- 36) توزیع فراوانی برحسب تأثیر شبكه های اجتماعی بردینداری كاربران.. 57
جدول (4-2-37) رابطه بین میزان اعتقادات دینی و ارزیابی پاسخگویان در استفاده از شبکه های اجتماعی موبایلی… 58
2.4 تحلیل یافته ها 58
آزمون کای اسکور. 58
جدول (4-2-38) رابطه بین میزان توکل به خدا و ازریابی پاسخگویان از استفاده شبکه های اجتماعی موبایلی درمیزان دینداری…. 60
آزمون کای اسکور. 60
جدول (4-2-41) رابطه بین میزان لذت از انجام فرایض دینی و ارزیابی پاسخگویان از نقش شبکه های اجتماعی موبایلی در میزان دینداری……………………………………………………………………………………………………. 66.
جدول (4-2-43) رابطه بین میزان انتخاب نام های اسلامی برای فرزندان و ارزیابی پاسخگویان از نقش شبکه های اجتماعی موبایلی در میزان دینداری……….. 70
جدول (4-2-44) رابطه بین میزان شرکت در مراسم مذهبی و استفاده از شبکه های اجتماعی موبایلی در. 72
آزمون کای اسکور. 72
جدول (4-2-45) رابطه بین میزان روزه گرفتن و استفاده از شبکه های اجتماعی موبایلی در میزان دینداری… 74
آزمون کای اسکور. 74
جدول (4-2-46) رابطه بین میزان تأثیر تصاویر ماهواره واینترنت و ارزیابی پاسخ گویان ازاستفاده از شبکه های اجتماعی موبایلی در میزان دینداری…….. 76
آزمون کای اسکور. 76
جدول (4-2- 47) رابطه بین میزان آرامش قلبی پس از مناجات باخدا و ارزیابی پاسخگویان دراستفاده از شبکه های موبایلی در میزان دینداری…. 78
آزمون کای اسکور. 78
جدول (4-2- 48) رابطه بین میزان شركت در نمازجمعه و ارزیابی پاسخگویان در استفاده از شبکه های موبایلی در میزان دینداری… 80
آزمون کای اسکور. 80
جدول (4-2- 49) رابطه بین میزان انجام اعمال دینی و ارزیابی پاسخگویان دراستفاده از شبکه های موبایلی در میزان دینداری… 82
آزمون کای اسکور. 82
جدول (4-2-50) رابطه بین عضویت در شبکه های اجتماعی موبایلی وارزیابی پاسخگویان از نقش شبکه. 84
آزمون کای اسکور. 84
جدول (4-2- 51) رابطه بین راهنمای حضورکاربران در شبکه و ارزیابی پاسخگویان از استفاده کنندگان از شبکه های اجتماعی موبایلی در میزان دینداری 86
آزمون کای اسکور. 86
جدول (4-2- 52) رابطه بین مشخصات واقعی و ارزیابی پاسخگویان دراستفاده از شبکه های اجتماعی موبایلی در میزان دینداری……. 88
آزمون کای اسکور. 88
جدول (4-2- 54) رابطه بین ارتباط با دوستان در شبکه وارزیابی پاسخگویان دراستفاده از شبکه های اجتماعی موبایلی در میزان دینداری90
آزمون کای اسکور. ..90
جدول (4-2-55) رابطه بین اطلاع از اخبار روز بوسیله شبکه های اجتماعی و ارزیابی پاسخگویان در میزان دینداری… ..92
آزمون کای اسکور. ..92
جدول (4-2- 57) رابطه بین آشنایی با عقاید دیگران دربوسیله شبکه های اجتماعی ومیزان دینداری… …96
آزمون کای اسکور. …96
جدول (4-2- 58) رابطه بین تفریح و سرگرمی در شبکه های اجتماعی ومیزان دینداری… ..98
آزمون کای اسکور. ..98
جدول (4-2- 59) رابطه بین میزان تغییرات در رفتار فرد بوسیله شبکه های اجتماعی در میزان دینداری… 100
آزمون کای اسکور. 100
جدول (4-2- 60) رابطه بین تأیید باروهای افراد در شبكه های اجتماهی توسط دوستان مجازی با میزان دینداری… 102
آزمون کای اسکور. 102
جدول (4-2- 61) رابطه بین اعتماد به تكنولوژی و ارزیابی پاسخگویان استفاده كنندگان شبكه های اجتماعی موبایلی با میزان دینداری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..101
آزمون کای اسکور. 100
جدول (4-2-62) رابطه بین میزان مشاركت در شبكه های اجتماعی و میزان دینداری… 106
آزمون کای اسکور. 106
آزمون کای اسکور. 108
جدول (4-2- 64) رابطه بین میزان اعتماد به محتوای شبكه های اجتماعی و ارزیابی پاسخگویان دراستفاده از شبكه های اجتماعی در میزان دینداری……….. 110
آزمون کای اسکور. 110
جدول (4-2- 65) رابطه بین تأثیر فناوری در تغییر هویت و ارزش های دینی و ارزیابی پاسخگویان در استفاده از شبكه های اجتماعی در میزان دینداری…….. 112
آزمون کای اسکور. 112
جدول (4-2- 66) رابطه بین تأثیر شبكه های اجتماعی موبایلی برمیزان دینداری كاربران.. 114
آزمون کای اسکور. 114
جدول شماره (4-2-67): بررسی وضعیت نرمال بودن متغیرها 116
4.1.5 آزمون فرضیه های پژوهش……………………………………………………………………………………… 117
جدول (4-2- 68) نتایج تجزیه وتحلیل فرضیه اول.. 117
جدول (4-2-69) آزمون همبستگی اسپیرمن برای بررسی فرضیه اول.. 118
جدول (4-2- 70) نتایج تجزیه وتحلیل فرضیه دوم. 119
جدول (4-2-71) آزمون همبستگی اسپیرمن برای بررسی فرضیه دوم تحقیق… 120
جدول (4-2-73) آزمون همبستگی اسپیرمن برای بررسی رابطه واقعی بودن مشخصات کاربران و میزان دینداری… 122
جدول (4-2- 74) نتایج تجزیه وتحلیل شاخص های متغیر مستقل و وابسته. 122
جدول (4-2-75) آزمون همبستگی اسپیرمن… 123
جدول 4.1.6 رابطه متغیرهای زمینه ای با دینداری و حضور در شبکه های اجتماعی موبایلی… …………………………….123
جدول (4-2-76) رابطه متغیرهای وابسته با میزان دینداری و شبکه های اجتماعی………………………………………………124
جدول4.1.7 رگرسیون خطی فرضیه ها ……………………. ……..124
جدول (4-2- 77) ضرایب بتا و سطح معناداری بین مؤلفه های شبکه اجتماعی موبایل و دینداری…………………………… 125
جدول 4.1.8 جمع بندی ونتیجه گیری . …………………………..126
4.1.9 جمع بندی توصیف ها …………………………….127
4.1.10 جمع بندی تحلیل یافته ها ……………………………130
5. نتیجه گیری ومنابع………………………………………………………………………………………………………137
5.1 نتیجه گیری كلی…………………………………………………………………………………………………………..137
5.2 پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..140
5.3 منابع وماخذ ………………………………………………………………………………………………………………………141
5.4 پیوست ها 148

2-1-1 دین و مفاهیم دینی.. 19
2-2 مفاهیم نظری.. 25
2-2-1 اینترنت.. 26
2-2-2 شبكه اجتماعی.. 29
2-2-3 فیس بوک… 35
2-2-4 گوگل پلاس (Google pulls) 40
2-2-4-1 حلقه ها (Circles) 41
2-2-4-2 چت ویدئویی در پاتوق ها (hangout) 41
2-2-4-3 آپلود بی درنگ عکس ها و ویدئوها 42
2-2-4-4 جرقه های گوگلی یا (Spark) 42
2-2-4-5 گردهمایی گوگلی (Huddle) 42
2-2-4-6گوگل پلاس و موبایل. 42
2-3 پیشینه تحقیق. 46
2-3-1 تحقیقات داخلی.. 46
جنگ نرم سایبری در فضای شبکه های اجتماعی.. 49
بررسی فرصت ها و چالشهای موجود پیرامون وضعیت هویت ایرانی در فضای مجازی.. 50
بررسی نقش شبکه های اجتماعی مجازی در تحولات سال 1388. 50
بررسی رابطه شبكه های اجتماعی مجازی بر ارتباطات اجتماعی دانش آموزان دبیرستان شهر تهران. 51
چهارچوب مفهومی.. 55
2-3-2 پژوهش های خارجی.. 62
2-4 کتابهای داخلی.. 65
2-5 کتاب های خارجی : 65
2-6 جمع بندی پیشینه تحقیق. 66
2-7 مبانی نظری تحقیق. 67
2-7-1 نظریه شکاف اگاهی.. 68
2-7-2 نظریه كاشت.. 70

2-7-3 نظریه جبرگرایی رسانه ای.. 72
2-7-4 نظریات ارتباطات كامپیوتر- واسط.. 74
2-7-5 نظریه ی غنای رسانه ای.. 76
2-7-6 نظریه ی شیوه ی پردازش اطلاعات اجتماعی.. 77
2-7-7 نظریه های مطرح. 80
2-7-7-1 جامعه اطلاعاتی به عنوان فرا صنعت گرایی (دانیل بل) 80
2-7-7-2 اطلاعات، دولت – ملت و نظارت ( آنتونی گیدنز ) 82
2-7-7-3 مدیریت و دستکاری اطلاعات، گستره نوین همگانی ( یورگن هابرماس ) 83
2-7-7-4 اطلاعات و تغییر شهری ( مانوئل کاستلز ) 84
2-8 چارچوب نظری.. 87
تامپسون. 92
آنتونی گیدنز. 94
نظریه شکاف اگاهی.. 94
نظریه استفاده و رضامندی مخاطبان. 100
جمع بندی.. 101
فصل سوم روش تحقیق.. 103
3-1 روش انجام پژوهش… 104
3-2 جامعه آماری.. 105
3-3 روش نمونه گیری.. 105
3-4 حجم نمونه. 105
3-5 شیوه گردآوری داده ها 107
3- 6 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 107
3-7تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق. 107
3-8 اعتبار و پایایی.. 108
فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها 109
4-1 مقدمه. 110
4-2 توصیف داده ها 110
4-2-1 تحلیل پرسشنامه ها 111
4-5 آزمون فرضیات تحقیق. 146
فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادها 154
مقدمه. 156
1-5 نتیجه گیری.. 157
نتایج توصیفی تحقیق: 159
نتایج استنباطی: 161
2-5 پیشنهادها 162
الف:پیشنهادات نظری: 162
ب: پیشنهادات کاربردی: 163
پیشنهادات برای مطالعات بعدی: 164
موانع تحقیق. 165
فهرست منابع. 1
چكیده
استفاده از شبکه های اجتماعی (مثل فیسبوک، توئیتر و …) بیش از هر رسانه ای در میان کاربران رواج یافته است. این شبکه ها بخش عمده ای از زمان و انرژی کاربران را به خود اختصاص می دهند بنابراین با توجه به اهمیتی که یافته اند در ابعاد مختلف مستلزم تحقیق و پژوهش هستند. در این پژوهش سعی شده موضوع دین که یکی از اساسی ترین و مهمترین شاخص های جوامع دینی مثل جامعه ایران است در ارتباط با شبکه های اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد.
پژوهش حاضر بررسی رابطه بین استفاده از شبكه های اجتماعی و گرایش دینی كاربران عضو شبکه های اجتماعی را با استفاده از روش پیمایشی مورد مطالعه قرار داده است. این پژوهش در دانشکده هنر های زیبا دانشگاه تهران و با استفاده از ابزار پرسشنامه در بین 360 نفر از دانشجویان رشته­ها و دوره­های مختلف تحصیلی این دانشکده انجام گرفته است.
تحلیل یافته های این مطالعه بیانگر این است که بیش از 80 درصد کاربران با هدف کسب اطلاعات علمی، تفریحی و سیاسی و فرهنگی از این شبکه ها استفاده می کنند و بین استفاده از این شبکه ها و گرایش دینی رابطه معناداری وجود دارد.
همچنین بین میزان پایبندی به اعتقادات دینی و تاثیرپذیری از شبکه های اجتماعی رابطه معنی دار وجود دارد.نتیجه دیگر این پژوهش همچنین حاکی است بین میزان پایبندی به اعتقادات دینی و نشر ارزش های دینی در شبکه های اجتماعی رابطه معنی دار وجود دارد.
مقدمه
انسان ها در حالی به قرن بیست و یکم گام نهاده اند که ارتباطات جهان را تسخیر کرده و کتاب، رایو، فیلم و ماهواره و اینترنت به گونه ای احوال آنها را به همدیگر پیوند داده است که برای زیستن به دنبال شیوه ها و ابزار های جدید هستند.
یکی از دستاورد های عصر ارتباطات آگاهی یافتن مردم از باور های دینی و گرایش های دینی دیگران است که با از میان رفتن سدها و فاصله ها بیش از هر زمان دیگری با ادیان و مذاهب دیگر آشنا هستند. (توفیقی، حسین،1390: 1)
بشر امروزی به ویژه نسل جوان به مدد رسانه های نوین ارتباطی، شیوه های متفاوتی را جهت حفظ رابطه ی خود با دوستان و آشنایان، برقراری رابطه های جدید و انتشار افکار تجربه می کند.آدمی قدرت این ابزار های ارتباطی را به منظور تامین نیاز های ارتباطی خود به خدمت گرفته است.
سایت های شبکه ی اجتماعی، از جمله رسانه های نوینی هستند که بستر مناسبی برای حفظ روابط آفلاین، ایجاد روابط آنلاین و بسط دادن این روابط به زندگی واقعی فراهم کرده اند.
نتایج تحقیقات نشان داده است که سبک ها و رفتار های ارتباطی کاربران سایت های شبکه اجتماعی از فرهنگ ها و ملل مختلف، به دلیل نگرش ها و ارزش های فرهنگی متفاوت فرق دارد. به عبارت دیگر افراد تحت تاثیر فرهنگ های حاکم در جامعه در جامعه ی خود دست به رفتار های ارتباطی در شبکه های اجتماعی آنلاین می زنند.
تكنولوژی های نوین ارتباطی که به واقعیت انکارناپذیر زندگی بشر امروز تبدیل شده است دنیای نوینی را رقم زده که فضای مجازی و شبکه های اجتماعی از مصداق مهم آن هستند.تکنولوژی های امروز که در عرصه های مختلف نمود خود را به نمایش گذاشته ابعاد مختلف زندگی انسان را در عرصه های دینی ، اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی و … تحت تاثیر قرار داده است.
اصولا فناوری همواره زندگی انسان ها را تحت تاثیر قرار داده و بهره برداری از آن هم موجب سادگی امور و در ابعاد گسترده آن استفاده موجبا شکل گیری ابعاد پیچیده اجتماعی و فرهنگی می شود.
اختراع خط، تكنولوژی چاپ، تلگراف، تلفن و تكنولوژی كامپیوتر را می توان در همین راستا ارزیابی كرد؛ چرا كه هر یك به نوبه خود با تغییراتی كه به همراه آوردند، باعث دگرگونی در زندگی بشر شدند. رسانه های نوین اطلاعاتی و در رأس آن اینترنت ، موجب نوسازی فرآیندهای اجتماعی است. این تکنولوژی تمام جنبه های زندگی مردم را تحت الشعاع قرارداده است. (جهانگرد، 1384: 3)
هرچند که انسان ها به طور معمول در مقابل هر گونه تغییری مقاومت می کنند ولی باید این مهم را پذیرفت که مواجهه با این تغییرات گریزناپذیر است و این مقاومت ها نیز شکسته خواهد شد و به همین علت باید همواره خود را برای این تغییرات که به سرعت و شتابان نیز صورت می پذیرد، آماده کرده و با یک شناخت خوب نسبت به میزان تأثیر هر یک از این تغییرات، اثرات سوء آن را به حداقل ممکن برسانیم. ُ
با رشد شتابان تكنولوژی های ارتباطات و اطلاعات، به ویژه اینترنت و انتقال پرشتاب فعالیت ها به زندگی فردی و جمعی انسان؛ فضاهای سایبر و محیط های مجازی، اهمیتی روزافزون یافته و مجازی شدن را به نیروی محرك تغییر محیط زندگی انسان و از آن مهم تر به عامل اصلی تغییر الگوهای فكری و رفتاری و به معنایی دقیق تر “وجود انسان” تبدیل كرده است. ( اوحدی، 1380: 9 )

2-7برنامه ریزی منابع انسانی در محیط IT…………………………………………………………………..

2-7-1 مدیریت برنامه ریزی…………………………………………………………………………………. 28

2-7-2 اهمیت و ضرورت برنامه ریزی……………………………………………………………………. 29

2-7-3 تعریف برنامه ریزی………………………………………………………………………………….. 29

2-8پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………. 30

2-8-1 بر کارهای انجام شده خارج از ایران………………………………………………….. 30

2-8-2 بر کارهای انجام شده داخل ایران…………………………………………………………. 33

فصل سوم: روش تحقیق

3-1مقدمه……………………………………………………………………………………………………………. 37

3-2روش شناسی پژوهش………………………………………………………………………………………. 37

3-3 متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………… 38

3-4 مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………………………………………… 38

3-5 جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………. 40

3-6 نمونه آماری…………………………………………………………………………………………………… 40

3-7 روش گردآوری………………………………………………………………………………………………. 41

3-8 روایی و پایایی ابزار سنجش……………………………………………………………………………… 42

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 45

4-2آمار توصیفی ………………………………………………………………………………………………. 46

4-3 آمار استنباطی………………………………………………………………………………………………. 52

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1یافته های پژوهش…………………………………………………………………………………………… 68

5-1-1یافته های توصیفی پژوهش………………………………………………………………………….. 68

5-2 یافته های استنباطی پژوهش………………………………………………………………………….. 69

5-3 پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………….. 71

5-4 محدودیت ها …………………………………………………………………………………………………71

منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………… 72

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………….. 72

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………… 72

پیوست………………………………………………………………………………………………………. 76

چکیده:

امروزه فناوری اطلاعات به عامل مهمی در توسعه آینده صنعت خدمات مالی و خصوصا شرکت ها و کسب و کار های کوچک، تبدیل شده است. تحولات تكنولوژی اطلاعات و ارتباطات به میزان قابل توجهی به رشد و سود آوری موسسات مالی در سراسر جهان، كمك كرده است. تحقیق حاضر به بررسی تأثیر فناوری اطلاعات بر عمکلرد مالی در کسب و کار های کوچک می پردازد. در این تحقیق با ابزار پرسشنامه نقش تعاملی فناوری اطلاعات بر عملکرد مالی در کسب و کار های کوچک محاسبه گردیده است. روش تحقیق توصیفی و پیمایشی و جامعه آماری شامل کلیه کارمندان ; شرکت های کوچک ، روش نمونه گیری تصادفی ساده ، حجم جامعه 190 و تعداد نمونه 123 می باشد . به منظور بررسی نقش تعاملی فناوری اطلاعات بر عملکر مالی ، از تحلیل همبستگی ، جهت آزمون فرضیات تحقیق استفاده شده است.نتایج تحقیق بیانگر تأثیر مثبت فناوری اطلاعات بر كاهش هزینه های عملیاتی و عملکرد مالی می باشد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

پیچیده شدن محیط پیرامون سازمان ها، افزایش تنوع درتولید، گسترش خدمات، افزایش دانش مشتریان وحق انتخاب آنها از محصولات/ خدمات ازیک سو و رشد سریع تکنولوژی و به تبع آن امکان دستیابی سریع به اطلاعات، پردازش، ذخیره سازی، بازیابی و بکارگیری اطلاعات درزمان مناسب موجب ظهور مفاهیم نوینی در دنیای مدیریت گشته است. ” فناوری اطلاعات ” با هدف بهبود فرآیند تصمیم گیری مدیران بر عملکرد های مالی وبا تکیه بر تکنولوژی اطلاعات می تواند به عنوان ابزاری جهت بهره گیری مناسب ازاطلاعات وافزایش ارزش آفرینی بلند مدت مشتری برای سازمان استفاده گردد.

فناوری اطلاعات طبقه ای گسترده از برنامه های کاربردی و فناوری های گردآوری، دستیابی و تحلیل حجم انبوهی از داده ها جهت اخذ تصمیمات تجاری مؤثر توسط سازمان است. یک فناوری کسب وکار بطور کلی شامل قوانین مدلسازی، طبقه بندی داده ها، انبار داده و فرآیندهای تجزیه وتحلیل آنلاین می باشد. پس زمینه و هدف بنیادین فناوری در کسب وکار بهره برداری ژرف از حجم انبوهی از داده ها جهت ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان می باشد. (وانگ و وانگ، 2008 : 623)

برای اینکه سازمان ها قادر به واکنش سریع در برابر تغییرات بازار باشند، نیاز به سیستم های اطلاعات مدیریتی دارند که بتوانند از سازمان و محیط آن تحلیل های علت ومعلولی مختلف انجام دهند. سیستم های هوشمندی کسب وکار ابزاری را فراهم می کنند که براساس آن نیازهای اطلاعاتی سازمان به شکل مناسبی پاسخ داده شود. وظایف اصلی که توسط سیستم های فناوری اطلاعات مورد توجه قرار می گیرد، شامل: شناسایی هوشمندانه داده های اطلاعاتی، گرد آوری آنها و تحلیل چند بعدی داده هایی است که از منابع اطلاعاتی مختلف به دست آمده است. این سیستم ها، داده های مربوط به سیستم های اطلاعاتی درون سازمانی را با داده هایی که از محیط سازمان بدست می آید، گرد آوری می کنند. ( اولژاک و زیمبا، 2007 : 136)

از آنجا که مطالعات اخیر فناوری اطلاعات را یک الزام برای موفقیت معرفی می کند، در پژوهش حاضر کوشش شده است پس از شرح و بیان مساله پژوهشی، ضرورت و اهمیت تحقیق ارائه خواهد شد. سپس اهداف، فرضیه ها و سوالات پژوهش مطرح می گردد. در ادامه مدل مفهومی تحقیق ارائه می گردد. درنهایت نیز پس از معرفی کلی روش تحقیق مورد استفاده، تعریف عملیاتی واژگان کلیدی پژوهش بیان خواهد شد.

2-1- تشریح و بیان مسئله پژوهش

امروزه سازمانها درمحیط رقابتی خود ملزم به پاسخگویی سریع به نیازهای ذی نفعان می باشند و باید بتوانند با بهره گیری از ابزارهای نوین فرآیند تصمیم گیری را سرعت ببخشند. برای تصمیم گیری درمرحله نخست نیازبه اطلاعات به شکل های مختلف وبا اعتبار بالا است وپس ازآن توانایی تحلیل آنها حائزاهمیت است. بطور منطقی اطلاعات باید از سیستم های اطلاعاتی که درسطوح مختلف سازمان طراحی و بکارگرفته می شود تامین گردد، که دراین رابطه مشکل اصلی پراکندگی داده ها و عدم یکپارچگی سیستم های اطلاعاتی است.

داده های عملکردی با استفاده از ابزارهای تحلیلی بگونه ای در اختیار برنامه ریزان قرار گرفته می شود که بتوانند تصمیماتی چند بعدی در فضای رقابتی موجود اتخاذ نمایند. هدف از آن در اختیار قرار دادن اطلاعات صحیح، بموقع و با کیفیت برای فرآیند تصمیم گیری می باشد . فناوری در کسب وکار به منظور درک توانمندی های موجود، روندهای مدرن، راهنمای عملکرد آتی در بازار، استفاده بهینه از فناوری های جدید، شناخت بهتر محیط پیرامون سازمان و عملکرد بهتر در برابر رقبا استفاده می شود. (نگاش، 2004 : 177)

درحالی که رقابت جهانی در حال گسترش می باشد ، روش های تصمیم گیری قدیمی دیگر نیازمندی سازمانها را برطرف نمی کند. سازمان ها باید استفاده خوبی از ابزارهای الکترونیکی جهت استخراج اطلاعات از حجم زیاد داده داشته باشند. آموزش و فناوری اطلاعات یک وسیله قابل استفاده توسط سازمان ها جهت جمع آوری و تحلیل داده ها و اطلاعات ساختار یافته و بدون ساختار است می توان با استفاده از فناوری اطلاعات مدرن و هوشمندی کسب وکار قسمت عمده ای از داده که در پروسه عملیات روزانه تولید می شود را جمع کرد و به اطلاعات و دانش تبدیل کرد تا از حدس و گمان در سازمان جلوگیری کند. فناوری اطلاعات تبدیل به ابزاری شده است که سازمان را در سمت برتر رقابت قرار خواهد داد. ( لین و همکاران، 2009 : 4136)

فناوری اطلاعات رویکردی نوین در کسب وکار ومعماری سازمان است که دسترسی سریع به داده ها وتحلیل آنها را براساس نیازهای کاربران امکان پذیر می سازد. هوش تجاری مجموعه ای از نرم افزارها و روش ها می باشد جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات ذخیره شده در مخزن داده ها، افزایش قدرت تحلیل و جمع بندی آنها می باشد .

ارزش سیستم های هوش تجاری در تجارت بطورعمده براین واقعیت دلالت دارد که چنین سیستم هایی،اطلاعاتی را ارائه می دهند که ممکن است به عنوان پایه ای برای ایجاد تغییرات اساسی دریک سازمان خاص بکار روند. ازجمله می توان به برقراری زمینه های جدیدی برای همکاری، کسب مشتریان جدید، شناسایی بازارهای جدید و ارائه محصولات جدید برای مشتریان اشاره کرد که همگی بیانگر ارزش واهمیت رویکرد جدید فناوری اطلاعات است .

یک روش برای توسعه موفقیت آمیز یک پروژه هوش تجاری، شناسایی و درنظرگرفتن عواملی است که اصطلاحاعوامل بحرانیموفقیت نامیده می شود.(رکارد و دلونگ 1998 )[1]

2-2-2. تعریف مدیریت دانش…………………………….. 20

2-2-3. اصول مدیریت دانش…………………………….. 24

2-2-4-اهمیت و مزایای مدیریت دانش…………………………….. 25

2-2-5-اهداف مدیریت دانش…………………………….. 26

2-2-6-رویکردهای مدیریت دانش…………………………….. 27

2-2-7-اجزا و عناصر مدیریت دانش…………………………….. 29

2-2-8-چارچوب نظری مدیریت دانش…………………………….. 29

2-2-8-1- مدیریت دانش از منظر مدیریت استراتژیک…………………………….. 29

2-2-8-2-مدیریت دانش از منظر سیستم های اطلاعاتی……………………………. 30

2-2-8-3-مدیریت دانش از منظر رفتار سازمانی……………………………. 33

2-2-8-4-مدیریت دانش از منظر مدیریت تولید…………………………… 33

2-3- بخش سوم : سرمایه فکری……………………………. 35

2-3-1-مفهوم سرمایه فکری……………………………. 36

2-3-2-مفهوم سازی های سرمایه فکری……………………………. 37

2-3-3-سرمایه انسانی……………………………. 38

2-3-4-سرمایه ساختاری……………………………. 40

2-3-5-سرمایه مشتری/ رابطه ای……………………………. 43

2-3-6-سرمایه فکری و عملکرد کسب و کار………………………….. 45

2-3-7-اندازه گیری و گزارش دهی سرمایه فکری……………………………. 46

2-3-7-1-حسابداری منابع انسانی……………………………. 47

2-3-7-2-ارزش افزوده اقتصادی……………………………. 48

2-3-7-3- کارت امتیازدهی متوازن…………………………… 49

2-3-7-4- سرمایه فکری- اسکاندیانویگیتور………………………….. 49

2-3-8-فرق بین سرمایه فکری با مدیریت دانش و مدیریت نامشهودها:………… 52

2-3-8-1- فرق مدیریت دارایی های نامشهود و مدیریت دانش…………………. 53

2-3-8-2-تمایز مدیریت دانش و مدیریتسرمایه های فکری……………………. 53

2-3-8-3-ارتباط میان سرمایه های فکری و مدیریت دانش………………… 54

2-3-9-مدل مفهومی و تحلیلی تحقیق……………………………. 56

2-3-10-خلاصه و نتیجه گیری……………………………. 58

فصل سوم…………………………… 59

روش شناسی تحقیق……………………………. 59

3-1 روش تحقیق……………………………. 60

3-2 جامعه آماری و حجم نمونه…………………………… 60

3-3 ابزار گردآوری اطلاعات……………………………. 60

3-4 روایی و پایایی پرسشنامه…………………………… 60

3-4-1 تعیین روایی (اعتبار) پرسشنامه…………………………… 60

3-4-2 تعیین پایایی پرسشنامه…………………………… 61

3-5 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………. 61

3-6 خلاصه فصل سوم…………………………..61

فصل چهارم…………………………… 62

تجزیه و تحلیل یافته ها………………………….. 62

4-1. مقدمه…………………………… 63

4-2- تجزیه و تحلیل یافته ها…………………………..63

فصل پنجم…………………………… 68

5-1 مقدمه…………………………… 68

5-2 مرور موضوع تحقیق……………………………. 68

5-3 یافته های تحقیق در انطباق با نتایج به دست آمده از تحقیقات پیشین…….. 68

5-4 خلاصه یافته های تحقیق……………………………. 69

5-5 پیشنهادات کاربردی مرتبط با یافته های تحقیق……………………………. 69

5-6 پیشنهادات جهت محققین آینده………………………….. 70

5-7 مشکلات و تنگناهای تحقیق……………………………. 70

منابع:………………………….. 71

چکیده:

هدف تحقیق حاضر بررسی نقش سرمایه های فکری درتسهیل مدیریتدانش در سازمان فنی و حرفه ای استان سیستان و بلوچستان می باشد.جامعه آماری شامل کلیه مدیران و کارشناسان سازمان فنی و حرفه ای استان سیستان و بلوچستان 280 نفر می باشند که روش نمونه گیری تصادفی-طبقه ای می باشد.برای برآورد حجم نمونه از جدول کرجسی-مورگان استفاده گردید که برای جامعه آماری 280 نفر 152 نفر قید گردیده است. همچنین ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته 24 سئوال 5 گزینه ای طیف لیکرت می باشد که روایی آن از نوع محتوایی و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 83/0 برآورد گردید.جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون t تك نمونه استفاده شد كه یافته ها حاکی از آن بود که سرمایه فکری و سرمایه سازمانی و سرمایه انسانی در تسهیل مدیریت دانش در سازمان فنی و حرفه ای استان سیستان و بلوچستان در حد نسبتاً زیادی نقش داشته است.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

شرایط خاص اقتصادی حاکم بر شرکتهای فعال باعث گردیده تا مزیت رقابتی این شرکتها دیگر بر پایه دارایی های مشهود آن نباشد. آن چیزی که امروزه این شرکتها را در صحنه اقتصاد کنونی رقابت پذیر
می_­نماید دارایی های نامشهود و بعبارتی سرمایه های فکری آنهاست. این قبیل شرکتها با برقراری ارتباطات مناسب با مشتریان و کسب تجربه لازم در این مسیر و با اتکا به دانش، تکنیک های سازمانی و مهارتهای تخصصی خود توانسته اند این امر را محقق سازند. امروزه سود پایدار زمانی بدست می آید که اولاً سازمانها راه بدست آوردن دانش را یادبگیرند و ثانیاً این دانش را مدیریت نموده و با کمک فرایندهای موجود در سرمایه های فکری به مدیریت دانش تبدیل نمایند. زمانی که شرکتها از اقتصاد صنعتی به سمت اقتصاد دانشی حرکت می نمایند با چالشهای بزرگی مانند پویایی، عدم اطمینان و پیچیدگی روبرو می گردند. در چنین محیط کسب و کاری نیاز به آگاهی بیشتر در مورد سرمایه های فکری و کنترل آنها فزونی می یابد. اهمیت زیاد این موضوع منجر گردیده تا شرکتها تلاش زیادتری در جهت شناسایی دارایی های نامشهود خود و از سویی مدیریت مناسب آنها نمایند.

یکی از مباحث غیرقابل انکار در سازمان های امروزی، این مسئله است که دانش بطور فزاینده ای به عنوان یک دارایی مهم مورد توجه است و در بخشهای خصوصی و دولتی جهت ایجاد مزیت رقابتی مدیریت می شود. اما اینکه چطور دولت ها پروژه های مدیریت دانش را اجرایی کنند و اینکه چطور دولتها فعالیتهای مدیریت دانش را در فرایندهای عملیاتی سازمان بکار گیرند هنوز خیلی واضح نمی باشد. در سالهای اخیر بسیاری از صاحبنظران به این موضوع توجه کرده اند که دولتها به وسیله فعالیتهای مدیریت دانش به راندمان مدیریتی بهتری دست یابند و اطلاعات صحیح و به موقعی به افراد منتقل کنند و همچنین سطوح رضایت مدیریتی را افزایش دهند. موفقیت سازمانها بطور فزاینده ای به این موضوع وابسته است که چطور بطور موثر سازمان می تواند دانش را بین کارکنان سطوح مختلف سازمانها جمع آوری، ذخیره و بازیابی کند(مام فورد، لیکونان،2004).

از طرفی سازمان ها همواره تحت تاثیر محیط پیرامون خود قرار دارند که این عوامل غالباً کمتر تحت نظارت و کنترل سازمانها می باشند. چنانچه سازمانی بتواند این عوامل محیطی را شناسایی و کنترل کند بهتر می تواند حیات و بقای خود را تداوم بخشد. اما امروزه محیط سازمان ها به لحاظ تحولات علمی و فناوری روز به روز بی ثبات تر و پیچیده تر می شوند و حیات سازمان را تهدید می کند. در چنین شرایطی سازمان هایی موفق و کامیاب هستند که ضمن کسب دانش و آگاهی وسیع از عوامل محیطی، حفظ بقا و حیات خود، زمینه رشد و پویایی و افزایش عملکرد سازمان را بهبود و ارتقاء بخشند. یکی از راه های تحقق این امر مقوله «مدیریت دانش» است(نامداری،1386).

سازمانها می توانند منافع خاص خودش را به تناسب عملكردشان از مدیریت دانش استخراج کنند. این اتخاذ جهت­یابی، نیازمند برنامه ریزی مرتبطی متشكل از ابزارهای فنی سازمانی، عوامل هوشمند، نیازمندیهای پردازش دانش، و استراتژی مدیریت دانش است. در این پایگاه، ارزیابی آارایی سازمانی اساساً وابسته به سازمان است. مدیریت دانش در اینكه چگونه عرضه جهانی اش را با نیازهای شناسایی شده از بازار جهانی به خوبی منطبق نماید، چارچوبی برای راهنمایی تلاشهای عمده به وجود می آورد(جانسون و اِس چولز، ١٩٩٩، گنجی، 1383).

2-1- بیان مسئله

دوره کنونی حیات بشری با تحولات و دگرگونی های شگفت انگیزی همراه است. سازمانها، بعنوان زیرمجموعه ای از حیات انسانی باید خود را برای رویارویی با این تحولات عظیم آماده نمایند در غیر این صورت از گردونه دنیای رقابتی خارج می شوند. منظور از این آمادگی، آمادگی صرف تکنولوژیکی و تجهیزاتی نیست بلکه سازمانها باید کارکنان یعنی سرمایه های اصلی و ارزشمند انسانی خود را آماده نمایند. (نوه ابراهیم، 1385: 11). در این دنیای متغیر، رقابتی، پرتلاطم و دانشی، اصول سنتی مدیریت و سازمان مانند دیوانسالاری، فرماندهی و کنترل و… مورد تاخت و تازه قرار گرفته است. راهبردهای مبتنی بر کنترل نزدیک یعنی کاربرد صرف مقررات و قوانین، دستورالعمل ها در اقتصاد دانش محور کارائی چندانی دربر نداشته و بهره زیادی را عاید سازمان نخواهد نمود و نیروی انسانی، در چنین شرایطی، بعنوان محوری ترین عنصر در حوزه مدیریت که در اعصار مختلف همواره مورد توجه خاص دانشمندان مدیریت قرار گرفته است، برای بروز استعداد، رفتار شایسته و خلاقیت های خود از انگیزه کافی برخوردار نمی شود. از طرف دیگر، سازمان نیز فرصت استفاده کافی و کامل از پتانسیل و ظرفیت های بالقوه سرمایه انسانی خود را از دست خواهد داد.

اقتصاد دانش محور، اقتصادی است که در آن تولید، توزیع و استفاده از دانش منبع اصلی رشد و ایجاد ثروت است. اقتصاد دانش محور امروزی تغییرات گسترده ای در شرایط اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژیکی جوامع ایجاد کرده اند. مسلم است که سازمانها نیز از تأثیر چنین تحولاتی مصون نمانده و دچار تغییرات بنیادینی شده اند. اهمیت یافتن فزآینده دانش بعنوان عامل تعیین کننده موفقیت و رقابت پذیری سازمانها موجب شده است که مدیریت دانش بعنوان وظیفه ای حیاتی محسوب شده و سازمانها تلاش می کنند از طریق خلق، حفظ، انتقال و استفاده از دانش برای اصلاح و بهبود فعالیتها و عملکرد خویش به سازمانی یادگیرنده تبدیل شوند. (لی و چوی[2]، 2003)

مدیریت دانش شیوه ای جدید برای تفکر در مورد سازمان و تسهیم منابع فکری و خلاقانه سازمان است. مدیریت دانش به تلاش هایی اشاره دارد که بطور سیستماتیک برای یافتن، ساماندهی و قابل دسترس نمودن سرمایه های فکری سازمان و تقویت فرهنگ یادگیری مستمر و تسهیم دانش در سازمان صورت می گیرد.

بسیاری از سازمانها با تمرکز بر مدیریت دانش و سرمایه گذاری های گسترده به دنبال دسترسی به مزایای حاصل از آن هستند و تلاش می کنند با پیاده سازی مدیریت دانش عملکرد خود را بهبود بخشند (راستوجی[3]، 2000).