1-4. سؤالات تحقیق.. 8
1-5. فرضیه‏های تحقیق: 9
1-5-1. فرضیة اصلی.. 9
1-5-2. فرضیه های فرعی.. 9
1-6. مدل مفهومی.. 10
1-7. تعریف متغیرهای تحقیق.. 11
1-7-1. مشاركت: 11
1-7-2. قابلیت و پتانسیل اینترنت: 11
1-7-3. آینده نگری: 11
1-7-4. میزان اعتماد به فضای مجازی: 12
1-7-5. زیرساختهای اینترنتی: 12
1-7-6. محدودیتهای قانونی: 12
1-7-7. نوع جذب مخاطبین: 12
1-7-8. عدم آشنایی اعضاء: 13
1-7-9. جوان: 13
1-7-10. سازمان غیر دولتی (سمن ): 13
1-7-11. سازمان غیر دولتی جوانان: 13
فصل دوم: 14
ادبیات نظری تحقیق.. 14
مقدمه. 15
2-1. مفاهیم ودیدگاه های نظری تحقیق.. 15
2-2. سازمان های غیر دولتی.. 15
2-2-1. تعریف سازمان های غیر دولتی.. 15
2-2-2. ویژگی ها و مشخصه های سازمان های غیر دولتی.. 21
2-2-2-1 . غیر انتفاعی بودن: 21
2-2-2-2 . نداشتن وابستگی به دولت: 21
2-2-2-3 . داوطلبانه: 22
2-2-2-4 . برخورداری از شخصیت حقوقی: 22
2-2-2-5 . مدیریت دموکراتیک و مشارکتی: 22
2-2-2-6 . خودگردان: 22
2-2-2-7 .غیرسیاسی بودن. 22
2-2-2-8 .معافیت مالیاتی.. 23
2-2-3. بسط فضای مفهومی سازمان غیر دولتی یا مردم نهاد. 23
2-2-3-1- گروه اجتماعی: 24
2-2-3-2- سازمان: 25
2-2-3-3- هویت غیر دولتی: 25
2-2-3-4- حیثیت تعاون: 26
2-2-3-5- جهت گیری غیر انتفاعی: 26
2-2-4. کارکردهای سازمان های مردم نهاد. 28
2-2-4-1- سازمان های مردم نهاد حلقه واسط میان جامعه و حکومت ها هستند. 29
2-2-4-2- سازمان های مردم نهاد می توانند تقاضاهای اجتماعی را اولویت بندی کنند. 30
2-2-4-3- سازمان های مردم نهاد می توانند به حکومت ها مشاوره دهند. 30
2-2-4-4- سازمان های مردم نهاد می توانند به نقد عملکرد حکومت بپردازند. 31
2-2-4-5- سازمان های مردم نهاد می توانند بر نهادهای دولتی اثرگذار باشند. 31
2-2-4-6- سازمان های مردم نهاد می توانند سطح فرهنگ عمومی را ارتقاء دهند. 32
2-2-4-7- سازمان های مردم نهاد می توانند آگاهی های اجتماعی مردم را افزایش دهند. 33
2-2-4-8- سازمان های مردم نهاد ظرفیت و توان بالایی برای جذب نخبگان اجتماعی دارند. 34
2-2-4-9- سازمان های مردم نهاد می توانند به ایجاد هماهنگی وانسجام اجتماعیدر جامعه بپردازند. 34
2-2-4-10- سازمان های مردم نهاد می توانند به کاهش و کنترل خشونت های اجتماعی در جامعه بپردازند. 35
2-2-5. سازمان های مردم نهاد جوانان: 36
2-2-5-1. ویژگی های سازمان های مردم نهاد جوانان. 38
2-2-5-1-1- سازمان های مردم نهاد جوانان غیر دولتی است. 38
2-2-5-1-2- سازمان های مردم نهاد جوانان غیرسیاسی است. 39
2-2-5-1-3- سازمان های مردم نهاد جوانان غیرانتفاعی است. 39
2-2-5-2. کارکردهای سازمان های مردم نهاد جوانان. 39
2-2-5-3. وضعیت سازمان های مردم نهاد جوانان. 40
2-3. فضای مجازی )اینترنت) 41
2-3-1. تاریخچه ی اینترنت در جهان. 42
2-3-2. تاریخچه اینترنت در ایران. 45
2-3-3. پیامدهای اینترنت و فضای مجازی.. 46
2-3-4. اینترنت به مثابه حوزه ی عمومی.. 48
2-3-5. دسترسی همگانی به حوزه ی عمومی.. 50
2-3-6. ابعاد چهارگانه ی دسترسی به حوزه ی عمومی.. 50
2-4. برپژوهشهای انجام شده………51
2-5. چهارچوب نظری تحقیق…………54
2-6. مشارکت و تئوریهای آن. 54
فصل سوم: 60
روش شناسی تحقیق.. 60

مقدمه. 61
3-1.روش تحقیق.. 62
3-2. جامعۀ آماری.. 63
3-3. روش نمونه گیری.. 63
3-4.حجم نمونه. 64
3-5. واحد تحلیل. 64
3-6. ابزار پژوهش… 64
3-7. تعاریف نظری و عملی متغیرهای پژوهش… 65
3-7-1. متغیر وابسته: مشارکت اجتماعی در فضای مجازی.. 65
3-7-2. متغیرهای مستقل: 66
3-7-2-1- آینده نگری: 66
3-7-2-2- میزان اعتماد به فضای مجازی: 66
3-7-2-3- زیرساختهای اینترنتی: 67
3-7-2-4- محدودیتهای قانونی: 67
3-7-2-5- نوع جذب مخاطبین.. 68
3-7-2-6- عدم آشنایی اعضاء 68
3-8. روایی ابزار تحقیق.. 68
3-9. پایایی ابزار تحقیق.. 69
3-10. رویۀ جمعآوری دادهها 70
3-11. فنون تجزیه و تحلیل دادهها 71
فصل چهارم: 72
تجزیه و تحلیل یافته ها 72
مقدمه. 73
4-1 توصیف یافته های تحقیق.. 74
4-2 تحلیل یافته های تحقیق.. 84
4-3.تحلیل رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر برای تعیین سهم نسبی متغیرهای مستقل بر روی متغیر وابسته 93
فصل پنجم: 100
خلاصه یافته های تحقیق.. 100
5-1. خلاصه یافته های توصیفی تحقیق.. 101
5-1-2- آینده نگری: 101
5-1-3- آشنایی با اینترنت: 101
5-1-4- جذب مخاطبان: 101
5-1-5- محدودیت های قانونی: 101
5-1-6- اعتماد به اینترنت: 102
5-1-7- زیرساخت ها و امکانات: 102
5-1-8- مشارکت اجتماعی در فضای مجازی: 102
5-2. خلاصه یافته های تحلیلی.. 102
5-2-1- فرضیه های اصلی.. 102
5-2-1-1- فرضیه اول: 102
5-2-1-2- فرضیه دوم: 103
5-2-1-3- فرضیه سوم: 103
5-2-1-4- فرضیه چهارم: 104
5-2-1-5- فرضیه پنجم: 104
5-2-1-6- فرضیه ششم: 104
5-3- فرضیه های فرعی.. 105
5-3-1- فرضیه فرعی اول: 105
5-3-2- فرضیه فرعی دوم: 105
5-3-3- فرضیه فرعی سوم: 106
5-4. نتیجه گری.. 106
5-5. پیشنهادات تحقیق.. 110
5-5-1- پیشنهادات کاربردی.. 110
5-5-2- پیشنهاد به سازمان های مردم نهاد. 113
5-6- پیشنهاداتی برای مطالعات آینده 113
5-7- منابع. 114
پرسشنامه. 117
Abstract: 122

فهرست جداول
جدول 2-1- تعداد سازمان های غیر دولتی جوانان را به تفکیک موضوع فعالیت در استان تهران. 40
جدول 3-1: نتایج آزمون كرونباخ. 70
جدول(4-1) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب سن.. 74
جدول(4-2) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب جنس… 75
جدول(4-3) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات.. 76
جدول(4-4) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب آینده نگری.. 77
جدول(4-5) میانگین نمره کسب شده برای آینده نگری.. 77
جدول(4-6) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب آشنایی با اینترنت.. 78
جدول(4-7) میانگین نمره کسب شده برای آشنایی با اینترنت.. 78
جدول(4-8) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب جذب مخاطبان. 79
جدول(4-9) میانگین نمره کسب شده برای جذب مخاطبان. 79
جدول(4-10) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب محدودیت های قانونی.. 80
جدول(4-11) میانگین نمره کسب شده برای محدودیت های قانونی.. 80
جدول(4-12) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب اعتماد به اینترنت.. 81
جدول(4-13) میانگین نمره کسب شده برای اعتماد به اینترنت.. 81
جدول(4-14) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب زیرساخت ها و امکانات.. 82
جدول(4-15) میانگین نمره کسب شده برای زیرساخت ها و امکانات.. 82
جدول(4-16) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب مشارکت اجتماعی در فضای مجازی.. 83
جدول(4-17) میانگین نمره کسب شده برای مشارکت اجتماعی در فضای مجازی.. 83
جدول (4-18) بررسی رابطه بین آینده نگری در میان اعضای سمنهای جوان و میزان مشاركت اجتماعی آنها در فضای مجازی (اینترنت) 84
جدول (4-18) جدول سطح آزمون d سامرز 84
جدول (4-19) بررسی رابطه بین میزان اعتماد به فضای مجازی (اینترنت) در میان اعضای سمنهای جوان و میزان مشاركت اجتماعی آنها درفضای مجازی (اینترنت) 85
جدول (4-20) جدول سطح آزمون d سامرز 85
جدول (4-21) بررسی رابطه بین زیرساختهای اینترنتی (امكانات و ابزار) در میان اعضای سمنهای جوان و میزان مشاركت اجتماعی آنها در فضای مجازی (اینترنت ) 86
جدول (4-22) جدول سطح آزمون d سامرز 86
جدول (4-23) بررسی رابطه بین محدودیتهای قانونی در استفاده از (اینترنت) درمیان اعضای سمنهای جوان و میزان مشارکت اجتماعی آنان درفضای مجازی (اینترنت) 87
جدول (4-24) جدول سطح آزمون d سامرز 87
جدول (4-25) بررسی رابطه بین نوع جذب مخاطبین در اینترنت با میزان مشارکت اجتماعی آنان درفضای مجازی (اینترنت) 88
جدول (4-26) جدول سطح آزمون d سامرز 88
جدول (4-27) بررسی بین عدم آشنایی اعضا با اینترنت و میزان مشارکت اجتماعی آنان درفضای مجازی (اینترنت) 89
جدول (4-28) جدول سطح آزمون d سامرز 89
جدول(4-29) تقاطعی بین سن و مشارکت اجتماع در فضای مجازی.. 90
جدول (4-30) آزمون d سامرز بین سن و مشارکت اجتماعی در فضای مجازی.. 90
جدول(4-31) جدول تقاطعی بین جنس و مشارکت اجتماع در فضای مجازی.. 91
جدول(4-32) آزمون کای اسوئر بین جنس و مشارکت اجتماعی در فضای مجازی.. 91
جدول(4-33) جدول تقاطعی بین میزان تحصیلات و مشارکت اجتماع در فضای مجازی.. 92
جدول(4-34) آزمون کای اسوئر بین میزان تحصیلات و مشارکت اجتماعی در فضای مجازی.. 92
جدول(4-35) روش رگرسیونی مورده استفاده 93
جدول(4-36) خلاصه مدل رگرسیونی.. 93
جدول(4-37) جدول ANOVA. 94
جدول(4-38) جدول Coefficients برای ضرایب رگرسیونی.. 94
جدول(4-39) جدول ضرایب رگرسیونی بر اساس متغیر زیرساخت ها و امکانات.. 96
جدول(4-40) جدول ضرایب رگرسیونی بر اساس متغیر اعتماد به اینترنت.. 96
جدول(4-41) جدول ضرایب رگرسیونی بر اساس متغیر محدودیت های قانونی.. 97
جدول(4-42): میزان تاثیرات مستقیم، غیر مستقیم و تاثیر کل متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته تحقیق 98

فهرست نمودارها
نمودار(4-1) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب سن.. 74
نمودار(4-2) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب جنس… 75
نمودار(4-3) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات.. 76
نمودار(4-4) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب آینده نگری.. 77
نمودار(4-5) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب آشنایی با اینترنت.. 78
نمودار(4-6) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب جذب مخاطبان. 79
نمودار(4-7) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب محدودیت های قانونی.. 80
نمودار(4-8) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب اعتماد به اینترنت.. 81
نمودار(4-9) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب زیرساخت ها و امکانات.. 82
نمودار(4-10) توزیع فروانی پاسخگویان بر حسب مشارکت اجتماعی در فضای مجازی.. 83
نمودار 4-11- مدل اولیه تحلیل مسیر. 95
نمودار 4-12 مدل نهایی تحلیل مسیر. 98
چکیده
تحقیق پیش رو با عنوان بررسی عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی سمنهای جوانان (سازمانهای غیر دولتی یا مردم نهاد) در فضای مجازی در شهر تهران می باشد. هدف از این مطالعه پاسخگویی به سوالات اصلی تحقیق بود که عبارتند از اینکه آیا رابطه ای میان میزان آینده نگری سمنها، میزان اعتماد سمنها، زیرساختهای موجود در میان اعضای سمنها، محدودیتهای قانونی و… اعضای سمنهای جوانان با میزان مشارکت اجتماعی آنها در فضای مجازی وجود دارد یا خیر. با توجه به موضوع تحقیق روش پژوهش پیمایش می باشد. پرسشنامه تحقیق شامل 42 سوال در قالب 8 بخش می باشد. بخش اول پرسشنامه تحقیق مربوط به سوالات زمینه ای از جمله سن، جنس و تحصیلات می باشد. بخش های بعدی شامل متغیرهای آینده نگری، آشنایی با اینترنت، جذب مخاطبان، محدودیت های قانونی، اعتماد به فضای مجازی، زیر ساخت ها و امکانات و مشارکت اجتماعی اعضای سمن های جوان در فضای مجازی می باشد. متغیرهای مستقل و وابسته در قالب طیف لیکرت 5 درجه ای مورد سنجش قرار گرفته اند.
نمونه آماری شامل 300 تشکل از مجموع 400 سازمان مردم نهاد استان تهران انتخاب شدند. سپس با تکمیل پرسش نامه­ها، داده های تحقیق استخراج و مورد محاسبه و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
با عنایت به یافته های پژوهش می توان گفت: اولاً تاثیر 5 متغیر اعتماد به اینترنت، زیرساخت ها و امکانات، آشنایی با اینرتنت، آینده نگری و محدودیت های قانونی بر مشارکت اجتماعی در فضای مجازی معنی دار است، اما متغیر جذب مخاطبین به خاطر این که سطح خطای آن بالاتر از 05/0 می باشد، نشان می دهد که این متغیر بر متغیر وابسته تاثیر معنی دار نداشته است.

1-8-1. سوالات صلی: 6

1-8-2. سوالات جزئی: 6

1-9. شرح روش تحقیق: 6

1-10. تعاریف اصطلاحات… 7

1-10- 1. اجاره. 7

1-10-2. تعریف اجیر. 7

10-2-1. اجیرمشترک(عام): 8

1-10-2-2. اجیرخاص: 8

1-10-4. مستأجر. 9

1-10-5. قراردادکار. 9

2-1. انعقاداجاره. 11

2-1-1. صیغه : 11

2-2. شرایط طرفین عقد دراجاره اشخاص: 12

2-2 – 1. عقل.. 12

2–2-2. بلوغ. 13

2-2- 3 . رشد. 14

2-2-4. حرّیت… 15

2-2-5. اختیارو رضایت… 15

2-2-3 . اجیرشدن سفیه. 16

2-3 . آداب اجاره: 17

2-3-1. آسان گیرى براجیر: 18

2-3-2. رفتارشایسته: 18

2-3-3. قدرت وامانت: 18

2-4 . جواز یاکراهت ا جیرشدن. 19

2-5 . موضوع اجاره. 21

2-5-1. شرایط عمل.. 21

2-5-2. لزوم معلوم بودن منفعت… 23

2-5-2-1. تعیین منفعت… 23

2-5-1-2. تعیین منفعت ازطریق زمان. 24

2-5-1-2 -1. تعیین منفعت ازطریق عمل.. 25

2-6. عمل تبرعی اجیر. 27

2-6-1. عمل اجیرخاص…. 28

2-6-2. عمل اجیرمشترک (مطلق) 30

2-7. آثاراجاره. 30

2-7-1. تعهدات مستأجر. 31

2-7-1-1. هزینه اجیر. 31

2-7-1-2. پرداخت اجرت وشرایط پرداخت آن. 33

2-7-1-3. تعیین اجرت… 33

2-7-1-4. شرط تعجیل درپرداخت اجرت… 35

2-7-1-5. زمان استحقاق ومالكیت براجرت… 36

2-7-1-6. توصیه قرآن درموردتعیین اجرت… 36

2-7-1-7. رعایت انصاف درتعیین.. 37

2-7-1-7 . نحوه تعیین غنی وفقیر. 38

2-8 .تعهدات اجیر. 38

2-8-1. کیفیت اجرای کارمورد تعهد. 38

2-8-2. تسلیم مورداجاره وضمانت اجرای آن. 39

2-8-3. زمان ومکان تسلیم عمل.. 41

2-8-4. نگهداری وحفظ اعیان سپرده شده به اجیر. 42

2-8-5. جوازواگذاری عمل به غیر. 45

2-8-5. انجام عمل توسط غیر. 46

2-9. تفاوت وتشابهات جعاله واجاره : 48

2-9-1. تفاوتهای جعاله واجاره : 48

2-9-2. تشابه جعاله واجاره : 50

جمع بندی.. 51

3-1. انحلال اجاره. 54

3-1-1. بطلان. 54

3-1-1. نبود قصدورضا 54

3-1-2. فقدان اهلیت طرفین.. 55

3-1-3. مواردی که درآن اجاره جایز نیست… 57

3-1-4. شرط ضمان. 57

3-1-5. اجاره به دواجرت… 59

3-1-5-1. درفرضی که اجاره باطل باشد، آیاعمل اجیربدون اجرت خواهدبود؟. 60

3-1-6. مرگ یکی ازطرفین عقد. 62

3-1-7. تلف شدن مورداجاره. 64

3-1-8 . اجاره بدون مدت… 66

3-2. مستثنیات بطلان اجاره. 67

3-2-1. واجبات نظامیه. 68

3-2-2. اجرت وصی ومرضعه. 68

3-3. فسخ اجاره. 69

3-3-1. قراردادن خیار برای یکی ازطرفین یا هردو. 70

3-3-2. عیب دراجرت… 71

3-3-3. انجام دادن کارتوسط اجیرخاص برای غیر. 71

3-4. انقضاء مدت اجاره. 72

3-5. اختلاف طرفین عقد. 74

3-5-1. نزاع درتلف شدن عین 74

3-5-2. نزاع درنحوه اذن درعمل 75

جمع بندی.. 76

4-1. ازاجاره اشخاص تا قراردادکار. 79

4-2. بررسی مبنای قراردادکاردرفقه. 80

4-3. بررسی مبنای قراردادکاردرقانون مدنی ایران. 81

4-4. قراردادکاروامنیت شغلی.. 81

4-5. ارکان وشرایط قراردادکار. 83

4-5-1. اركان رابطه­ی كارگری وكارفرمائی.. 83

4-5-1-1.كارگر. 83

4-5-1-2.كارفرما 83

4-5-1-3 .كارگاه. 84

4-6. شرایط اساسی انعقاد قرارداد: 84

4-6-1. قصدورضایت طرفین قرارداد. 84

4-6-2. اهلیت طرفین قرارداد. 86

4-6-3 . اهلیت کارفرما 86

4-6-4 . اهلیت کارگر. 87

4-6-5 . مشروعیت مورد قرارداد. 88

4-6-6. معین بودن موضوع قرارداد. 89

4-7. تقسیم بندی عقودوجایگاه قراردادکار. 90

4-7-1. ویژگیهای قراردادکاروتشابه آن باعقداجاره اشخاص…. 90

4-8 . شرایط شکلی قرارداد. 94

4-9. اقسام قراردادکار. 95

4-9-1. قراردادكارمدت موقت… 96

4-9-2 . قراردادكارمدت غیرموقت… 97

4-10. تعلیق قراردادکار. 97

4-10-1. شرایط تعلیق.. 98

4-10-1-1. اجرای تعهدیکی ازطرفین غیر ممکن باشد. 98

4-10-1-2. عدم اجراءحالت موقت داشته باشد. 98

4-10-1-3. نتایج تعلیق قرارداد. 98

4-11. مواردتعلیق : 99

3-2-2-3- روش­های محاسبه نااطمینانی…………………………………………………. 32

3-2-2-4- روش­های اقتصادسنجی برای اندازه­گیری نااطمینانی تورم….. 34

3-2-3- رابطه تورم و نااطمینانی تورم…………………………………………………………. 38

3-2-3-1- اثر تورم بر نااطمینانی تورم………………………………………………………..38

3-2-3-2- اثر نااطمینانی تورم بر تورم………………………………………………………..44

3-3- ساختار الگو…………………………………………………………………………………………………… 45

3-3- 1- مدل گارچ در میانگین نامتقارن با دو متغیر وضعیت…………………… 45………..

3-4- روش­شناسی تحقیق…………………………………………………………………………………….. 48

3-4- 1- مدل گارچ………………………………………………………………………………………… 48

3-4-2- مدل گارچ در میانگین……………………………………………………………………… 50

3-4-3- مدل گارچ گلستن، جاگناتان و رانکل…………………………………………….. 51

3-4- 4- مدل میانگین متحرک خودهمبسته……………………………………………… 51

3-4-5- مدل انتقال مارکوف………………………………………………………………………….. 53

3-4-6- زنجیره مارکوف…………………………………………………………………………………. 54

3-4-7- روش حداکثر درست نمایی…………………………………………………………….. 56

3-5- آزمون­های مدل……………………………………………………………………………………………. 59

3- 5-1- بررسی آزمون ریشه واحد………………………………………………………………. 59

3-5-1-1- آزمون شکست ساختاری ضریب لاگرانژ…………………………………. 60

3-5-2- آزمون بررسی حالت غیرخطی داده­ها…………………………………………….. 63

3-5-3- آزمون بررسی وجود اثر آرچ……………………………………………………………. 64

3-5-4- آزمون لجانگ – باکس…………………………………………………………………….. 65

فصل چهارم

4- نتایج تحقیق و برآورد الگو…………………………………………………………………………………… 67

4 -1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… 67

4-2- داده­های آماری مورد استفاده………………………………………………………………………. 67

4-3- بررسی آزمون ریشه واحد……………………………………………………………………………. 70

4-3-1- آزمون شکست ساختاری ضریب لاگرانژ…………………………………………. 70

4-4- آزمون بررسی حالت غیرخطی داده­ها………………………………………………………. 72

4-5- برآورد مدل میانگین متحرک خودهمبسته……………………………………………….. 73

4-6- بررسی وجود اثر آرچ………………………………………………………………………………….. 74

4-7- ویژگی­های آماری جملات اختلال……………………………………………………………… 74

4-8- نتایج تخمین الگو…………………………………………………………………………………………. 76

فصل پنجم

5- جمع­بندی و نتیجه ­گیری……………………………………………………………………………………… 86

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………. 86

5-2- جمع­بندی…………………………………………………………………………………………………….. 86

5-3- پیشنهاد­های سیاستی………………………………………………………………………………….. 90

5-4- پیشنهاد­های پژوهشی………………………………………………………………………………….. 91

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………… 92

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………. 93

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………….. 95

پیوست………………………………………………………………………………………………………………………102

چکیده:

هدف اصلی این پایان نامه بررسی رابطه میان نرخ تورم و نااطمینانی تورم در ایران، در رژیم­های مختلف با استفاده از داده­های ماهانه برای دوره زمانی (1392:05- 1369:01) می­باشد. برای این منظور، الگوی گارچ در میانگین نامتقارن بکار برده شده است. این الگو امکان تغییر واریانس شرطی جمله خطا در طول زمان را فراهم می­نماید. در این چارچوب از الگوی انتقال مارکوف برای بررسی پویایی­های تورم در وضعیت­های مختلف استفاده گردیده است. به این منظور دو الگو به ترتیب برای تورم و نااطمینانی تورم برآورد می­گردد. الگوی اول برای دو رژیم متفاوت شامل فشار تورمی فزاینده و کاهنده تخمین زده می­شود. الگوی دوم به برآورد نااطمینانی تورم در دو وضعیت نوسانات تورمی زیاد و نوسانات تورمی کم می­پردازد. نتایج حاصل از برآورد الگوی اول نشان می­دهد که اثر نااطمینانی تورم بر سطح تورم در وضعیت فشار تورمی فزاینده، مثبت می­باشد. در وضعیت فشار تورمی کاهنده، نااطمینانی تورم تأثیر منفی بر سطح تورم دارد. نتایج حاصل از تخمین الگوی دوم نشان می­دهد در شرایطی که اقتصاد در وضعیت نوسانات تورمی زیاد قرار دارد اثر تورم بر نااطمینانی تورم مثبت می­باشد. اما در وضعیت نوسانات تورمی کم، سطح تورم بر نااطمینانی تأثیری ندارد. همچنین اثرات شوک­های منفی قیمتی بر نااطمینانی بیشتر از شوک­های مثبت می­باشد. بر اساس مقادیر به دست آمده از ماتریس احتمال انتقال مشاهده می­گردد که تمایل به ماندن متغیرهای مذکور در وضعیت­های قبلی بسیار بالا است به طور نمونه در رژیم فشار تورمی فزاینده میل به ماندن در همان وضعیت بیش از 90 درصد می­باشد.

فصل اول: کلیات

1-1- مقدمه

تورم با افزایش مداوم سطح عمومی قیمت­ها و کاهش مستمر قدرت خرید پول، یکی از مهمترین مسائل اقتصادی کشورها است. نرخ تورم بالا و مستمر از پدیده­های مضر اقتصادی است که هزینه­های اقتصادی و اجتماعی زیادی را بر جوامع تحمیل می­کند. اما یکی از اصلی­ترین و مهمترین زیان­های اقتصادی ناشی از تورم، عدم اطمینان از مقدار آن در دوره­های آتی است. بر اساس نظریه ساختارگرای تورم، با افزایش تورم، ریسک سرمایه­گذاری نیز افزایش می­یابد و موجب نااطمینانی بیشتر در نظام اقتصادی می­شود. نااطمینانی تورمی فضایی است که در آن تصمیم فعالان اقتصادی اعم از خانوارها، بنگاه­ها و یا بخش دولتی در زمینه­های مختلف با نااطمینانی تورم همراه است. در سال­های اخیر، رابطه بین تورم و نااطمینانی تورم موضوع بررسی بسیاری از تئوری­های اقتصادی و امور کاربردی بوده است و مطالعات نشان می­­دهند که نااطمینانی در مورد تورم آینده، تصمیم­گیری عاملان اقتصادی را تحت تأثیر قرار می­دهد و به انحراف تصمیمات مربوط به سرمایه­گذاری، پس­­انداز، تخصیص منابع و موارد دیگر منتهی می­شود.

نانولوله………………………………………………………………………………………………..7
1-3-2) ساختار نانولوله ها…………………………………………………………………………………………………………….9
1-3-3) خواص نانولوله ها………………………………………………………………………………………………………….10
1-3-4) كاربرد نانولوله ها……………………………………………………………………………………………………………11
1-3-5) نانولوله های باز وبسته…………………………………………………………………………………………………….12
1-4) نانولوله های بور نیترید……………………………………………………………………………………………………….13
1-4-1) خالص سازی نانولوله های بورنیترید…………………………………………………………………………………14
1-5) فرایند های تولید نانولوله…………………………………………………………………………………………………….15
1-6) سازگاری زیستی نانولوله ها…………………………………………………………………………………………………15
1-7) نانولوله های كربنی در پزشكی……………………………………………………………………………………………..16
1-8) كاربرد نانولوله های كربنی در تشخیص سرطان………………………………………………………………………16
1-9) نانولوله های كربنی و كاربرد آنها در تشخیص مولكول ها………………………………………………………..17
1-10) 1-متیل – 1- نیتروزو اوره (MNU)……………………………………………………………………………………17
1-11) الكترونگاتیوی………………………………………………………………………………………………………………….19
1-12) قطبش پذیری، سختی و نرمی…………………………………………………………………………………………….19
1-13) HOMO و LUMO………………………………………………………………………………………………………….20
1-14) شیمی محاسباتی……………………………………………………………………………………………………………….22
1-15) مكانیك مولكولی……………………………………………………………………………………………………………..22
1-16) نظریه ی اوربیتال مولكولی و روش های آن…………………………………………………………………………23
1-16-1) روش MO هوكل…………………………………………………………………………………………………………24
1-16-2) روش های نیمه تجربیMO…………………………………………………………………………………………..24
1-16-3) روش های ab initio…………………………………………………………………………………………………….25
1-16-4) مجموعه های پایه…………………………………………………………………………………………………………25
1-16-5) هارتری فاك HF………………………………………………………………………………………………………….27
1-16-6) تئوری تابع چگالی الكترونی(DFT)………………………………………………………………………………..27
1-17) گوسین……………………………………………………………………………………………………………………………28
فصل دوم: برکارهای گذشته………………………………………………………………………………………………30
1-1) مطالعه ی تئوری تابع چگالی درباره ی تأثیر شكل و اندازه در پتانسیل یونش و پیوستگی الكترونی در نانو ساختارهای مختلف كربن………………………………………………………………………………………………………31
2-2) تحقیق تئوری درباره ی آنالیز نانو لوله های كربنی با گروه های عاملی………………………………………31
2-3) مطالعه ی جذب سطحی روی نانوهای كربنی تك دیوار با استفاده از روش تئوری تابع چگالی(DFT)…………………………………………………………………………………………………………………………….32
2-4) بررسی خواص ترمودینامیكی جذب سطحی بنزن در كربن های فعال نانولوله های كربنی چند دیواره……………………………………………………………………………………………………………………………………….32
2-5) پیش گویی آرایش خطی نانو صندلی Ni درون نانولوله های كربنی با استفاده از روش تئوری تابع چگالی………………………………………………………………………………………………………………………………………32
2-6) مطالعه ی تئوری تابع چگالی برای جذب سطحیO₂و N₂روی نانو لوله های كربنی تك دیواره (5,0)………………………………………………………………………………………………………………………………………..33
2-7) مطالعه ی جذب سطحی تركیب NH₃(H₂O)_n=0,1,2,3روی نانولوله های كربنی تك دیواره (8,0) به روش DFT ……………………………………………………………………………………………………………………………..33
2-8) مطالعه ی تفصیلی قدرمطلق یانگ برای نانولوله های كربنی تك دیواره توسط روش های CPMD و MD واولین اصل شبیه سازی……………………………………………………………………………………………………….34

2-9) اضافه كردن گروه های عاملی به نانولوله های كربنی……………………………………………………………….34
2-10) بررسی جذب سطحی هیدروژن روی سیستم Ce/BNNT به كمك روش DFT……………………….35
2-11) مطالعه ی نانولوله های بور نیترید با روش DFT/B3LYP……………………………………………………..35
2-12) مطالعه ی جذب سطحی اتم های هیدروژن روی دیواره ی خارجی نانولوله های كربنی و خاصیت ترمودینامیكی آنها……………………………………………………………………………………………………………………….35
2-13) مطالعه ی افزودن گروه عاملی COOH به نانولوله های كربنی تك دیواره زیگ زاگ و دسته صندلی با استفاده ازروش تئوری تابع چگالی (DFT)………………………………………………………………………………….36
فصل سوم بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………….37
3-1) روش انجام كار…………………………………………………………………………………………………………………38
3-2) انرژی اتصال………………………………………………………………………………………………………………………49
4-3) محاسبات طول پیوند…………………………………………………………………………………………………………..51
4-4) محاسبات زاویه ی پیوند……………………………………………………………………………………………………..53
3-5) محاسبات خواص بنیادی……………………………………………………………………………………………………..55
3-6) بار های اتمی……………………………………………………………………………………………………………………..57
3-7) ممان دو قطبی……………………………………………………………………………………………………………………59
3-8) شكاف بین HOMO و LUMO…………………………………………………………………………………………..61
نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………..80
منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………….81
چکیده
نانولوله ها گروه جدیدی از خانواده کربن هستند. این ترکیبات اغلب به عنوان شکل سوم کربن (پس از الماس و گرافیت) در نظر گرفته می شود و کاملا از کربن با هیبرید sp₂تشکیل شده است. امروزه نانولوله ها بسیار مورد توجه اند. در این تحقیق ابتدا نانولوله های زیگزاگ بور نیترید (8-0) ، بور فسفر (7-0) و نانولوله های صندلی كربنی (5-5) و نیز نانولوله های زیگزاگ بور نیترید (8-0) با ناخالصی های گالیوم و ژرمانیوم و همچنین نانولوله های صندلی كربنی (5-5) با ناخالصی های آلومینیوم و گالیوم و مولكول 1-متیل-1-نیتروزواوره (MNU) با استفاده از نرم افزار های Gaussview و Nanotube Modeler ترسیم شده و سپس با استفاده از نرم افزار Gaussian 09 و متد DFT بر پایه B3LYP6-31G(d) بهینه و برای آنها مقدار انرژی محاسبه شد. سپس مولكول MNU از دو جهت (یك بار از طرف NH₂– و بار دیگر از طرف CO و NO) به نانولوله نزدیک شد و سپس ساختارهای فوق با استفاده از نرم افزار گوسین 09 و با متد DFT با سری پایه B3LYP6-31G(d) بهینه شدند. سپس طول پیوند ها، زوایای پیوند، بار های اتمی، ممان دو قطبی، انرژی های پیوند، شكاف بین LUMO- HOMO ، پتانسیل یونش، سختی، نرمی، الكترون خواهی و پتانسیل شیمیایی مولكول مطالعه شد.
کلیدواژه
نانولوله کربنی ، نانولوله بورنیترید ، 1-متیل-1-نیتروزواوره ، تئوری تابع چگالی الکترونی .
1-1) مقدمه ای بر علم محاسبات
شیمی محاسباتی گویای كاربرد محاسبات در شیمی است و در حقیقت شاخه ای از دانش شیمی است كه سعی در حل مسائلی چون پیش بینی ساختار مولكولی، خواص مولكولی و واكنش های شیمیایی با استفاده از كامپیوتر دارد و در این رشته از نتایج شیمی نظری كه در قالب برنامه های مؤثر كامپیوتری در آمده اند، برای محاسبات ساختار و خواص مولكول ها استفاده می شود. نتایج آن كامل كننده اطلاعات بدست آمده از آزمایش های شیمیایی هستند اما در برخی موارد می تواند منجر به پیش بینی پدیده های شیمیایی مشاهده نشده شود. از این رشته به گستردگی برای طراحی مواد جدید و دارو ها استفاده می شود، زیرا در این موارد پیش گویی دقیق ویژگی های فیزیكی حقیقی الزامی است.
از مهم ترین مزایای یك شبیه سازی می توان به پیش بینی خواص مولكول ها بدون انجام عملی آزمایشات آنها در آزمایشگاه است و در واقع می توان اطلاعات اولیه برای انجام واكنش بدون صرف كمترین مواد و هزینه، بدون مواجه شدن با مواد سمی و خطرناك را تا حدودی حدس زد. تا از این طریق انجام عملی آزمایش برای ما آسان تر شود تا در هزینه و مواد صرفه جویی لازم حاصل شود. همچنین می توان از این طریق اطلاعات درباره ی آزمایشاتی كه امكان انجام آنها در آزمایشگاه امكان پذیر نیست را بدست آورد. به طور كلی می توان شبیه سازی را یك آزمایشگاه كوچك مجازی نام برد كه امروزه در دنیا بسیار مهم و پر طرفدار است به طوری كه هر ساله نرم افزار های قدرتمندی برای انجام محاسبات در تمام علوم خصوصأ شیمی به بازار معرفی می گردد. و هرساله كامپیوتر های قدرتمندتری با قدرت پردازش بهتر به بازار عرضه می گردد كه انجام محاسبات برای مولكول های بزرگتر و پیچیده تر را امكان پذیر می كند و حتی انجام محاسبات برای مولكول های بسیار بزرگ نیز توسط ابر رایانه ها امكان پذیر شده است.
1-2) فن آوری نانو
فناوری نانو یا نانوتكنولوژی[1] رشته ای از دانش كاربردی و فناوری است كه رشته های گسترده ای از علوم را پوشش می دهد. موضوع اصلی آن نیز مهار ماده یا دستگاه های در ابعاد كمتر از یك میكرومتر، معمولأ حدود 1 تا 100 نانومتر است. در واقع نانوتكنولوژی فهم و به كار گیری خواص جدیدی از مواد و سیستم هایی در این ابعاد است كه اثرات فیزیكی جدیدی- عمدتأ متأثر از غلبه خواص كوانتومی بر خواص كلاسیك- از خود نشان می دهند. فناوری نانو موج چهارم انقلاب صنعتی، پدیده ای عظیم است كه در تمامی گرایشات علمی راه یافته و از فناوری های نوینی است كه با سرعت هرچه تمام تر در حال توسعه است. از ابتدای دهه 1980 میلادی، گستره طراحی و ساخت ساختمان ها هر روزه شاهد نوآوری های جدیدی در زمینه ی مصالح كارآراتر و پر بازده تر، مقاومت، شكل پذیری ، دوام و توانایی بیشتر نسبت به مصالح سنتی است. فناوری نانو یك رشته به شدت میان رشته ای است و به رشته هایی چونمهندسی مواد، پزشكی، داروسازی و طراحی دارو ، دامپزشكی، زیست شناسی، فیزیك كاربردی، ابزار های نیم رسانا، شیمی ابر مولكول، مهندسی مكانیك، مهندسی برق ومهندسی شیمینیز مربوط می شود. تحلیل گران بر این باورند كه فناوری نانو، فناوری زیستی (Bio technology) و فناوری اطلاعات (IT)، سه قلمرو علمی هستند كه انقلاب سوم صنعتی را شكل می دهند. نانوتكنولوژی می تواند به عنوان ادامه دانش كنونی به ابعاد نانو یا طرح ریزی دانش كنونی بر پایه هایی جدید تر و امروزی تر باشد.
فن آوری نانو توانایی ساخت، كنترل و استفاده ماده در ابعاد نانومتری است. اندازه ذرات در فناوری نانو مهم است، چراكه در ابعاد نانویی، ابعاد ماده در خصوصیات آن بسیار تأثیرگذار است و خواص فیزیكی، شیمیایی و بیولوژیكی تك تك اتم ها و مولكول ها با خواص توده ماده متفاوت است. این اندازه در مواد مختلف متفاوت است اما به طور معمول مواد نانو به موادی كه حداقل یكی از ابعاد آن كوچك تر از 100 نانومتر باشد گفته می شود.
در مجموع فن آوری نانو شامل سه مرحله است:

اهداف تحقیق

5

1-5

فرضیات تحیقق

5

1-6

محدودیت­ها و موانع تحقیق

6

فصل دوم

2-1

مقدمه

8

2-2

مبانی نظری تحقیق

9

2-2-1

روش های متداول در تهیه نقشه های خط برفمرز

9

2-2-1-1

استفاده از داده های ایستگاههایهواشناسی

9

2-2-1-2

استفاده ازسنجش از دورو سیستم اطلاعات جغرافیایی

9

2-2-1-2-1

اصول سنجش از دور

9

2-2-1-2-2

سیستم اطلاعات جغرافیایی و تلفیق آن با سنجش از دور

11

2-2-1-2-3

کاربردهای RS و GIS

12

2-2-1-2-4

استفاده از سنجش از دور

15

فهرست مطالب

شماره	عنوان	صفحه
2-2-1-2-5	سنجنده MODIS	17
2-2-1-2-6	اصول طراحی سنجنده MODIS	17
2-2-1-2-7	کاربردهای داده های سنجنده MODIS	18
2-2-1-3	استفاده تلفیقی از داده های هواشناسی و سنجش از دور	18
2-3	پیشینه تحقیق	18
2-3-1	پیشینه تحقیق در جهان	18
2-3-2	پیشینه تحقیق در ایران	19
2-3-3	پیشینه تحقیق در محدوده تحقیق	20
فصل سوم
3-1	موقعیت جغرافیایی محدوده تحقیق	23
3-2	داده های تحقیق	27
3-2-1	منشاء بارندگی های استان گیلان	27
3-2-2	شبكه­ی ایستگاههای هواشناسی و منابع آماری مورد استفاده	27
3-2-3	انتخاب دوره­ی آماری مشترك داده های ایستگاههای هواشناسی	28
3-2-4	بازسازی و تکمیل آمار ایستگاههای هواشناسی	31
3-2-5	تصاویر ماهواره ای پوشش برف سنجنده Modis	31
3-2-5-1	سطح پوشش برف	31

فهرست مطالب

شماره	عنوان	صفحه
3-2-5-2	تولیدات سطح پوشش برف توسط سنجنده modis	32
3-3	روش اجرای تحقیق	34
3-3-1	پیش پردازش تصاویر ماهواره ای	34
3-3-2	تصحیح هندسی	34
3-3-3	الگوریتم مورد استفاده در استخراج سطوح پوشیده شده از برف	35
3-3-4	استخراج داده های سطوح پوشش برف	36
فصل چهارم
4-1	یافته های تحقیق	38
4-1-1	سیستم های هواشناسی اثرگذار در استان	38
4-1-2	بررسی و تحلیل دما	39
4-1-3	تبدیل داده های ایستگاههای هواشناسی به رستر	43
4-1-4	گرادیان تغییرات دما نسبت به ارتفاع	46
4-1-4-1	نمودارهای گرادیان متوسط دمای حداقل ها	48
4-1-4-2	نمودارهای گرادیان متوسط دمای حداکثرها	50
4-1-4-3	نمودارهای گرادیان متوسط دمای ماهانه	53
4-1-5	نقشه های تولید شده پوشش برف و خطوط ارتفاعی دمای صفر درجه	56

فهرست مطالب

شماره	عنوان	صفحه
فصل پنجم
5-1	بحث	64
5-2	نتیجه گیری	67
5-3	آزمون فرضیات	68
5-4	پیشنهادات	68
	منابع و مآخذ	69
	چکیده انگلیسی	71

چكیده

به دلیل نقش بسزای پوشش برفی در چرخه هیدرولوژیکی، بررسی خصوصیات پوشش برف (سطح پوشش برف) با تفکیک مکانی و زمانی بالا ضروری به نظر می رسد. اندازه گیری این پارامتر عموماً با استفاده از مشاهدات میدانی در ایستگاه های هواشناسی صورت می پذیرد. اما از آنجایی که ایستگاه های برف سنجی از توزیع مکانی مناسبی برخوردار نبوده و عموماً در ارتفاعات حوضه که تراکم برف و روزهای همراه با برف بیشتر است، تعداد این ایستگاه ها بسیار محدود است، بنابراین استفاده از روش های سنتی اندازه گیری زمینی از کارایی لازم برای پایش متناوب مشخصات فیزیکی برف برخوردار نمی باشند. از این رو، تعیین این پارامتر ها باید متکی بر روش هایی باشد که در تماس مستقیم با برف نبوده و به صورت غیر مستقیم تخمین قابل قبولی از این پارامتر ها را در اختیار ما قرار می دهند. نقشه هایتوپوگرافی، تصاویر ماهواره ای 8 روزه MODIS و داده های اقلیمی دما و بارش روزانه و ماهانه ایستگاه های هواشناسی، ابزارها و داده های مورد استفاده در این پژوهش هستند. همچنین از نرم افزارهای Arc GIS و ERDAS IMAGINE و سایر نرم افزارها برای تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شده است. در این راستا، با استفاده از این اطلاعات در یک دوره آماری 13 ساله از سال آبی 80-1379 لغایت 92-1391 و در ماه های آبان تا فروردین، با استفاده از آمار بارش برف روزانه، دماهای ماهانه (حداکثر، حداقل و متوسط)، خط پیشروی و پسروی برف در ماه های مختلف سال و پتانسیل سطوح تحت ریزش آن مشخص شد و با مقایسه با تصاویر سطح پوشش برف، خط برف مرز در سطح استان تعیین و بررسی گردید. نتایج نشان از تطابق بالای این خط در تصاویر ماهواره ای پوشش برف در ماه های آذر، دی، بهمن و اسفند با ارتفاع دمای صفر درجه مربوط به متوسط دمای ماهانه که نشان دهنده متوسط خطوط ذوب و ریزش برف روی زمین است، در همین ماهها می باشد.

واژگان كلیدی: خط برف مرز، نرم افزارهایArc GIS و ERDAS IMAGINE، تصاویر ماهواره ای MODIS.

1-1. بیان مسأله و ضرورت انجام تحقیق

از آن جا كه تعیین محدوده های اقلیمی در نواحی كوهستانی به صورت سطوح ارتفاعی مورد توجه است، بنابراین ، توجه پژوهشگران معطوف به دستیابی ارقام ارتفاعی است كه گویای مرز مشخّص و تسلّط عوامل متفاوت فرسایشی است. به عبارت دیگر، تلاش در زمینه ی تعیین حدی است كه فراتر از آن، آثار عوامل فرسایش به صورتی متفاوت در محیط ظاهر شده باشند.

کنترل و مهار منابع محدود آب شیرین، از اولویت های اصلی برنامه ریزی برای منابع آب کشور می باشد. یکی از این منابع، نزولات جوی در ارتفاعات است که سهم بیشتری از آن را برف تشکیل می دهد. برف منبع مهمی برای جریان رودخانه ها در طی کلیه فصول سال در استان گیلان است.

وقوع خشكسالی های اخیر و كاهش شدید منابع آبی از یك سو و نقش و اهمیت نزولات برفی در تغذیه منابع آبهای زیر زمینی در مناطق كوهستانی ایحاب می كند كه به طریق ممكن و با اعمال تمهیدات لازم و مناسب، از منابع موجود حداكثر بهره برداری را به عمل آورد. حفظ آبهای سطحی و تلاش در جهت بیشتر نفوذ دادن آبهای ناشی از ذوب برف به خاك می تواند در این ارتباط موثر و مفید واقع گردد. با عنایت به اینكه بخش اعظم بارندگی ها در مناطق كوهستانی به شكل برف نازل می شوند مدیریت بر منابع برفی در نواحی كوهستانی از اهمیت زیادی برخوردار است.

در مناطق سرد، كوهستانی و مرتفع بخش اعظم بارندگی ها به شكل برف نازل می شوند. منابع آبی موجود در این قبیل مناطق، متأثر از میزان بارش برف بوده و غالباٌ از طریق آبهای حاصل از ذوب برف تغذیه می شوند و وضعیت بیلان آبی و رژیم آبدهی منابع آب موجود در این قبیل مناطق به میزان و سرعت ذوب برف و یا ماندگاری آن بر روی زمین و سطوح آبگیر و تغذیه آنها بستگی دارد.

ماندگاری برف بر روی زمین ارتباط مستقیم با شدت ذوب برف داشته و شدت ذوب برف نیز به دمای محیط (دمای هوا، دمای سطح زمین) و تداوم گرما (طول مدت روز) بستگی دارد. از طرفی دمای محیط به جهت شیب و ارتفاع منطقه و دمای سطح زمین نیز به جنس و رنگ آن وابسته است. معمولا اجسام تیره و كدر مقدار بیشتری گرمای ناشی از تابش خورشید را جذب می نمایند و طبیعتا در شرایط مشابه گرمتر از سطوح روشن می گردند. تراكم و عمق انباشته برف نیز در این فرایند بی تأثیر نبوده و به دلیل پایین بودن سرعت انتقال گرما، برف های متراكم و انباشته سرعت ذوب كمتری خواهند داشت.

ذخایر برفی و آب معادل آن حدود یک سوم از آب مورد نیاز برای فعالیت های کشاورزی و آبیاری در سراسر کره زمین را تامین می کند. در کشور ما نیز این ذخایر در ارتفاعات می تواند به عنوان یک منبع غنی آب شیرین مورد توجه قرار گیرد. برف منبع مهمی برای جریان رودخانه ها در طی فصول بهار و تابستان است. تا کنون شناسایی دقیق این منبع شیرین و مهم آبی بدلیل کمبود اطلاعات و آمار مکفی میسر نبوده است. کمبود ایستگاههای هواشناسی در مناطق ارتفاعی، صعب العبور بودن مناطق کوهستانی، عدم وجود تجهیزات و امکانات مناسب جهت آماربرداری در این مناطق خصوصاً در ماههای سرد و برفی، دقت کم اطلاعات برداشت شده از ایستگاههای موجود در نواحی کوهستانی و … باعث عدم شناخت دقیق این منبع مهم آبی گردیده است.

استان گیلان با مساحتی معادل 14047 كیلومتر مربع، یکی از استان­های شمالی ایران است که در محدوده­ی جغرافیایی 11ً َ32 ˚48 تا 44ً 36َ ˚50 طول شرقی و 21ً َ33 ˚36 تا ً09 َ27˚38 عرض شمالی واقع گردیده و در بین دریای خزر و استان­های اردبیل، مازندران، زنجان و قزوین، محصور گردیده است.

ویژگی­های جغرافیایی استان گیلان و وجود سلسله جبال البرز و هم­جواری با دریای خزر، باعث گردیده تا این استان، پرباران­ترین استان کشور محسوب گردد، به­طوری که بارندگی سالانه­ی آن در برخی از مناطق، از 2000 میلی­متر نیز تجاوز می­کند.

شرایط اقلیمی مناسب، خاك­های حاصل­خیز آبرفتی، رودخانه­های فراوان و پرآب، جنگل­های انبوه و وسیع و مراتع طبیعی این استان، زمینه­ی­مساعدی را برای فعالیت­های كشاورزی و صنایع تبدیلی فراهم نموده است، به طوری که برخی از تولیدات و محصولات این ناحیه، نظیر برنج، توتون، چای، پیله­­ی ابریشم، بادام زمینی، زیتون، مركبات، فندق، دانه­های روغنی، گل و گیاه زینتی و …، نه تنها در سطح کشور، بلکه در سطح دنیا نیز از شهرت خاصی برخوردار است.

نگاهی اجمالی به وضعیت آبی استان گیلان، حکایت از شرایط مطلوب پتانسیلآبی منطقه دارد، به طوری که میزان بارش و رواناب این استان، حدود شش برابر متوسط کشور و تقریباً دو برابر متوسط جهانی است. اما با این وجود، به دلیل اینکه اکثر بارش­های منطقه در دو فصل پاییز و زمستانرخ می دهد و با توجه به کمبود زیرساخت­های آبی، در حال حاضر نمی­توان حتی از ۵۰ درصد پتانسیل آبی استان نیز استفاده نمود. به همین جهت، همه­ساله دغدغه­ی کم­آبی در فصل آبیاریِ محصولات کشاورزی، خصوصاً محصول استراتژیک برنج، که بیشتر آب مورد نیاز آن از باران تأمین می­گردد، کم و بیش وجود دارد.

استان گیلان دارای اقلیمی مرطوب و معتدل در مناطق دشت و اقلیمی سرد و نیمه خشک در مناطق کوهستانی است[1] و همواره در ماههای سرد سال ارتفاعات آن پوشیده از برف می باشد. این ریزش­ها عموماً از ابتدای آبان آغاز و تا اواخر فروردین ماه ادامه می یابد و تأثیر بسیار مهمی در تغذیه دبی های پایه رودخانه ها در فصول بهار و تابستان دارد.

در این تحقیق کوشش می گردد با استفاده تلفیقی از داده های موجود ایستگاههای هواشناسی در سطح استان و داده های تصاویر ماهواره ای پوشش سطح برف سنجنده MODIS از ماهواره TERRA برآورد نسبتاً دقیقی از مرز برف را در نواحی مرتفع استان در ماههای مختلف و برف گیر سال بدست آورد. تعیین سطوح پوشش برف در این نواحی می تواند کمک زیادی به برنامه ریزان منابع آبی جهت استفاده مطلوب از این منبع مهم آبی در سطح استان و خصوصاً مناطق مرتفع که در ماههای گرم سال با کم آبی مواجه می باشند، گردد.

1-2. سوال تحقیق

آیا استفاده تلفیقی از داده های ایستگاههای هواشناسی در کنار داده های تصاویر ماهواره ای سطح پوشش برف سنجنده MODIS برای تعیین خط برف مرز در نواحی کوهستانی استان باعث افزایش دقت نتایج می گردد؟

1-3. اهداف تحقیق

– استفاده از داده های ایستگاههای هواشناسی در کنار تصاویر ماهواره ای سطح پوشش برف سنجنده MODIS جهت افزایش دقت برآوردها در تعیین خط مرز برف در مناطق کوهستانی

– شناخت توانایی های نرم افزارهای Arc GIS و ERDAS IMAGINE در تعیین خط برف مرز

– استفاده از آمار بارش برف روزانه، دماهای ماهانه (حداکثر، حداقل و متوسط) برای مشخص کردن خط پیشروی و پسروی برف در ماه های سرد سال(آبان تا فروردین) و تعیین پتانسیل سطوح تحت ریزش آن.

1-4. فرضیه های تحقیق

با توجه به اهداف و سئوال اصلی تحقیق فرضیات زیر مورد بحث است و در این تحقیق تلاش براین است تا فرضیات مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.

• داده های تصاویر ماهواره ای پوشش برف 8 روزه سنجنده MODIS باعث افزایش دقت در تعیین خط برف مرز نواحی کوهستانی استان می گردد.

• نرم افزارهای Arc GIS و ERDAS IMAGINE می توانند در تعیین دقیق تر نتایج کمک های زیادی در طی مراحل تحقیق نمایند.

• نتایج بدست آمده از این تحقیق می تواند به شناسایی بهتر منبع آبی برف در مناطق کوهستانی کمک نماید.

1-5. محدودیت­ها و موانع تحقیق

همواره پژوهشگران در تحقیقات خود با محدودیت­هایی مواجه هستند. محدودیت­ها به عنوان یك واقعیت باعث كندی رسیدن به هر هدفی می­گردند، تحقیق حاضر نیز از این قاعده مستثنی نمی­باشد. لذا محدودیت­های اصلی این تحقیق عبارتند از:

1 – مشکلات ناشی از کمبود داده های هواشناسی خصوصا دما و بارش در مناطق ارتفاعی و صعب العبور بدلیل کمبود یا عدم وجود ایستگاههای هواشناسی در این مناطق

2 – عدم امکان استفاده از تصاویر سطح پوشش برف با دقت بالاتر از تصاویر بکار گرفته شده در این تحقیق بدلیل قیمت بالای آنها.

3 – داشتن توانایی و مهارت کافی جهت کار با نرم افزارهای سنجش از دور بدلیل پیچیدگی این نرم افزارها..

2-1. مقدمه:

برای تعیین خط برف در حوضه های آبخیزی که ایستگاه برف سنجی ندارد از عنصر دما استفاده می شود. از آنجا که رخداد پدیده برف در دمای صفر و کمتر از صفر اتفاق می افتد معمولا ارتفاع متناظر دمای صفر درجه سانتیگراد برای ماه های مختلف سال معادل خط برف در نظر گرفته می شود. برای اینكار اطلاعات مربوط به دمای متوسط ماهانه برای ایستگاههای مورد مطالعه جمع آوری می شود. با استفاده از داده های میانگین دمای ماهانه و سالانه، گرادیان دما در حوضه مورد مطالعه تعیین می شود. با فرض اینکه نزولات جوی در دمای صفر درجه سانتیگراد و پایین تر بصورت برف نازل می شوند، خط همتراز دمای صفر درجه در حوضه مشخص و ارتفاع مربوطه تعیین می شود. با تعیین خط صفر درجه و ترسیم آن بر روی نقشه حوضه بوسیله سیستم GIS می توان مساحت زیر پوشش برف و آب معادل برف را نیز محاسبه کرد. از این نظر برای هر ماه سه خط برف قابل محاسبه است.

1- ارتفاع دمای صفر درجه مربوط به متوسط حداقل ها، نشان دهنده حداقل ارتفاع خط ماندگاری برف بر روی زمین است.

2- ارتفاع دمای صفر درجه مربوط به متوسط حداکثرها، نشان دهنده حداکثر ارتفاعی است که در صورت وجود پوشش برفی در حوضه، در بالای آن ذوبی صورت نمی گیرد.

3- ارتفاع منحنی دمای صفر درجه مربوط به متوسط ماهانه­ها، به عنوان متوسط خط ذوب و ریزش برف به کار می رود.

در حوضه هایی نیز که دارای ایستگاههای برف سنجی می باشند از اطلاعات موجود و برداشت شده در عملیات میدانی اندازه گیری برف استفاده می شود. این اطلاعات شامل داده های مختصاتی خط برف مرز، عمق و چگالی برف، برآورد سطح پوشش برف و دمای برف می باشد. این برآوردها عمدتاً با خطای بسیار زیاد صورت می گیرد عمده دلایل آن را می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• دسترسی محدود به نقاطی از مناطق برفگیر که قابل دسترس باشند

• نقطه ای بودن ایستگاههای برف سنجی و تعمیم نتایج آن به یک محدوده وسیع

• محدود بودن دامنه دید اندازه گیر که باعث می گردد دامنه هایی از مناطق برف گیر که در دامنه دید قرار ندارند، برآورد مناسبی از پوشش برف صورت نگیرد.

• محدود بودن ایستگاههای اندازه گیر برف نسبت به کل منطقه پوشیده از برف

• خطای ادوات و دستگاههای اندازه گیری بدلیل عدم واسنجی و استهلاک آنها با مرور زمان

استفاده از تصاویر ماهواره ای سطح پوشش برف نیز یکی دیگر از تکنیک های مورد استفاده برای تعیین خط برف مرز می باشند که در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد. این تصاویر در یک دوره 13 ساله از سال 1379 تا سال 1391 در ماههای سرد و برفی آبان، آذر، دی، بهمن، اسفند و فروردین برداشت و با استفاده از نرم افزارهای تخصصی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

2-2. مبانی نظری تحقیق: