1 -10-6 ساماندهی سیاسی فضا…………………………………………………………………………. 12

1 -10-7 تحلیل……………………………………………………………………………………………… 12

فصل دوم : مبانی نظری تحقیق

2-1 ناحیه سیاسی……………………………………………………………………………………………. 14

2-2 فضا……………………………………………………………………………………………………… 15

2-2 -1 تقسیمات بنیانی فضا…………………………………………………………………………….. 15

2-2-2 فضای جهانی……………………………………………………………………………………….. 16

2-2-2 -1 عرصه بین المللی……………………………………………………………………………… 16

2-2-2 -2 عرصه ی فراملی………………………………………………………………………………. 16

2-2-2 -3 فضای سیاره ای……………………………………………………………………………….. 17

2-3 سازماندهی……………………………………………………………………………………………… 18

2-4 سازماندهی های بین المللی…………………………………………………………………………. 18

2-5 سازماندهی فضا……………………………………………………………………………………….. 19

2-5-1 سازماندهی سیاسی فضا و اهمیت آن………………………………………………………….. 20

2-5-2 اهداف سازماندهی سیاسی فضا…………………………………………………………………. 21

2-6 عناصر و شاخص‏های سازماندهی سیاسی فضا…………………………………………………. 22

2-6-1 شاخص جمعیت…………………………………………………………………………………… 22

2-6-2 شاخص‏های جغرافیایی………………………………………………………………………….. 23

2-6-3 شاخص سیاسی…………………………………………………………………………………… 23

2-7 فرآیند سازماندهی سیاسی فضا……………………………………………………………………. 24

2-8 سازماندهی و مدیریت مکان و ناحیه سیاسی……………………………………………………. 26

2-9 عوامل موثر بر شکل گیری فرایند سازماندهی سیاسی فضا…………………………………… 27

2-10 اهداف عمده سازماندهی سیاسی و مدیریت ناحیه……………………………………………. 28

2-11 ملاحظات لازم در سازماندهی سیاسی فضا……………………………………………………. 28

2-12 نظامهای حکومتی مدیریت سیاسی فضا………………………………………………………… 29

2-12 -1 الگوی بسیط یا تک ساخت…………………………………………………………………… 29

2-12 -2 الگوی ترکیبی و فدرال………………………………………………………………………… 30

2-12-3 الگوی ناحیه ای…………………………………………………………………………………… 30

2-13 تمرکز و عدم تمرکز در نظام سیاسی……………………………………………………………. 30

2-14دولت و حکومت محلی…………………………………………………………………………….. 31

فصل سوم : عرصه جغرافیایی پژوهش

3-1- ویژگی های طبیعی………………………………………………………………………………….. 33

3-1-1- موقعیت جغرافیایی………………………………………………………………………………. 33

3-1-2- زمین شناسی بندرانزلی………………………………………………………………………….. 35

3-1-3-توپوگرافی…………………………………………………………………………………………. 37

3-1-4- اقلیم………………………………………………………………………………………………… 37

3-1-4-1- درجه حرارت…………………………………………………………………………………. 38

3-1-4-2- بارندگی………………………………………………………………………………………… 40

3-1-4-3- رطوبت نسبی………………………………………………………………………………….. 41

3-1-4-4- باد……………………………………………………………………………………………….. 41

3-1-4-4-1- بادهای محلی بندرانزلی…………………………………………………………………. 42

3-1-4-5- منابع آب……………………………………………………………………………………….. 43

3-1-4-6- خاک…………………………………………………………………………………………….. 43

3-2- ویژگی های انسانی…………………………………………………………………………………. 44

3-2- 1- جمعیت و ساخت جنسی…………………………………………………………………….. 44

3-2-2- ترکیب و نوع خانوار…………………………………………………………………………….. 46

3-2-3- تراکم جمعیت…………………………………………………………………………………….. 47

3-2-4- سواد………………………………………………………………………………………………… 48

3-2-5- گروه های سنی…………………………………………………………………………………… 49

3-2-6- مهاجرت…………………………………………………………………………………………… 50

3-2-7 فعالیت های اقتصادی…………………………………………………………………………….. 51

3-2-7-1- اشتغال…………………………………………………………………………………………… 52

3-2-8- مرفولوژی شهری و ساختار فضایی- کالبدی………………………………………………. 55

3-2-8-1-تحلیل معماری و طراحی شهری در ساختار فضایی- کالبدی محدوده مطالعات… 55

3-2-8-2- معماری در سکونتگاه های شهری………………………………………………………… 56

3-2-8-3- خیابان های پاسداران و اطباء ……………………………………………………………… 56

3-2-8-3-1- سیما و منظر شهری ……………………………………………………………………… 56

3-2-8-3-2- معابر اصلی…………………………………………………………………………………. 57

3-2-8-3-3- معابر فرعی ودسترسی های محلی……………………………………………………. 57

فصل چهارم : یافته های تحقیق

4-1 یافته های تحقیق………………………………………………………………………………………. 59

فصل پنجم : آزمون فرضیه ها، نتیجه گیری و ارائه راهکارها و پیشنهادات

5-1آزمون فرضیه ها………………………………………………………………………………………… 85

5-2 نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………. 86

5-3 ارائه راهکار ها و پیشنهادات………………………………………………………………………. 88

منابع……………………………………………………………………………………………………………. 89

چکیده

این تحقیق با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و با بهره گیری از پرسشنامه، مطالعات و مشاهدات میدانی به تحلیل نقش شهرستان بندرانزلی درسازماندهی فضای سیاسی استان گیلان پرداخته وهدف از این تحقیق تحلیل نقش شهرستان بندر انزلی در سازماندهی فضای سیاسی استان گیلان و شناسایی نقاط ضعف و قوت بندر انزلی درسازماندهی سیاسی استان گیلان، و تبیین موقعیت جغرافیایی تاثیر گذار بر توسعه فضای سیاسی شهرستان انزلی می باشد. در این تحقیق با توجه به روش مورگان تعداد 384 نفر از جمعیت موجود در شهرستان بندرانزلی بصورت تصادفی مورد ارزیابی قرارداده که به شرح زیر می باشد.

بیش از نیمی از پاسخ دهندگان نقش شهرستان بندرانزلی رادرسازماندهی فضای سیاسی استان گیلان بسیارزیادوزیاد بیان نموده و معتقدند وجودمنطقه آزاد تجاری، سواحل و توریستی بودن، نقش بندری و گمرک و موقعیت خاص جغرافیایی شهرستان از مولفه های تاثیرگذاراین شهرستان را در سازماندهی فضای سیاسی استان گیلان می باشد.و در خصوص موقعیت جغرافیایی و شرایط خاص شهرستان بیش از نیمی از پاسخ دهندگان موقعیت جغرافیایی و شرایط خاص این شهرستان را از نظر مولفه های تاثیرگذار در سازماندهی فضای سیاسی استان گیلان بسیارزیادوزیاد بیان نموده اند و درارتباط با نقش و تاثیر منطقه آزاد تجاری اکثرپاسخ دهندگان تاثیر منطقه آزاد تجاری را در سازماندهی فضای سیاسی شهرستان بسیارزیادو زیاد بیان نموده اند.

واژگان کلیدی:نقش، سازماندهی، فضای سیاسی، شهرستان بندرانزلی، استان گیلان

مقدمه

سازماندهی سیاسی فضا، اگر مهم‏ترین بحث دولت‏های مدرن نباشد بدون تردید یکی از حساسترین و مهم‏ترین مباحث آنها می‏باشد که عوامل سیاسی و اجتماعی، تاریخ و فرهنگ یک جامعه را به کمک می‏طلبد. مبحث سازماندهی سیاسی فضا، تا بدان حد دارای اهمیت است که به عنوان شاخصی برای گونه شناسی نظام‏های حکومتی نیز بکار می‏رود. بنابراین می‏توان گفت سازماندهی سیاسی فضا، تقسیم‏بندی یک پهنه سرزمینی براساس عوامل و محدوده‏های همگن اجتماعی، محیطی، اقتصادی، سیاسی و اداری توسعۀ پایدار و به منظور ایفای نقش سیاسی می‏باشد . لذا دولتها به دلیل اهمیت سازماندهی سیاسی فضا در توسعه کشورهایشان نسبت به تقسیم فضای سرزمین خود به شکل مناسب و بهینه جدیت خاصی دارند. سطح اختیارات و قدرت تصمیم‏گیری و کارکرد سیاسی واحدهای تقسیماتی درون کشوری تا حد زیادی تابع نوع دولت و سیستم سیاسی سطح ملی می‏باشد. در واقع سازماندهی سیاسی فضا، ازاهم مسائلی است که یک کشور در حال رشد باید برای انجام برنامه‏ریزی‏های اقتصادی و اجتماعی و اداری بهترین سرزمین و بهره‏برداری بیشتر به آن توجه نمود. مادامی که سازماندهی صحیحی نداشته باشیم بازده هرگونه برنامه‏ریزی در سطح ملی، منطقه‏ای و محلی ناچیز و احتمالاً مغشوش خواهد بود. بنابراین این پایان نامه در صدد است تا به تعیین نقش شهرستان بندرانزلی درسازماندهی فضای سیاسی استان گیلان پرداخته و بر این اساس و با توجه به موارد فوق به پنج فصل زیر تقسیم می گردد.

فصل اول : کلیات تحقیق که در آن بیان مسئله، ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق، سوال تحقیق فرضیه های تحقیق، روش تحقیق، جامعه آماری، روش گردآوری اطلاعات، ابزار گردآوری تحقیق، روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، سوابق تحقیق، محدودیت های تحقیق، محدوده و قلمرو تحقیق، واژه ها ومفاهیم اشاره گردیده است.

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق که در آن به موارد زیر پرداخته شده است

ناحیه سیاسی، فضا، تقسیمات بنیانی فضا، فضای جهانی، عرصه بین المللی، عرصه ی فراملی، فضای سیاره ای، سازماندهی، سازماندهی های بین المللی، سازماندهی فضا، سازماندهی سیاسی فضا و اهمیت آن، اهداف سازماندهی سیاسی فضا، عناصر و شاخص‏های سازماندهی سیاسی فضا، فرآیند سازماندهی سیاسی فضا، سازماندهی و مدیریت مکان و ناحیه سیاسی، عوامل موثر بر شکل گیری فرایند سازماندهی سیاسی فضا

اهداف عمده سازماندهی سیاسی و مدیریت ناحیه، ملاحظات لازم در سازماندهی سیاسی فضا، نظامهای حکومتی مدیریت سیاسی فضا و غیره می باشد.

فصل سوم: عرصه جغرافیایی پژوهش در این فصل به مواردی از جمله

ویژگی های طبیعی، موقعیت جغرافیایی، زمین شناسی بندرانزلی، توپوگرافی، اقلیم، منابع آب، خاک

ویژگی های انسانی، جمعیت و ساخت جنسی، ترکیب و نوع خانوار، تراکم جمعیت، سواد، گروه های سنی

مهاجرت، فعالیت های اقتصادی، مرفولوژی شهری و ساختار فضایی- کالبدی وغیره پرداخته شده است

فصل چهارم: یافته های تحقیق که به تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها پرداخته شده است.

فصل پنجم:آزمون فرضیه ها، نتیجه گیری و ارائه راهکارها وپیشنهادات ودر نهایت منابع و مآ خذ می باشد.

1-1 بیان مسئله

سازماندهی سیاسی فضا یکی از مهمترین و حساسترین وظایف مسئولین کشور ها بشمار می رود. این امر به منظور مدیریت بهینه و پایدار سرزمین و با هدف حفظ و تداوم یکپارچگی در سطوح ملی، محلی و منطقه ای انجام می شود. به دلیل اهمیت سازماندهی فضا در توسعه، معمولا دولتها نسبت به تقسیم فضای سرزمینی خود به شکل مطلوب و مناسب جدیت خاصی دارند.از زمان شکل گیری نخستین حکومتهاکه به صورت قبیله ای اداره می شدند تا حکومتهای مدرن امروزی به نوعی سازمان دهی سیاسی فضا درگسترش دموکراسی و حاکمیت هر منطقه بوده و تبیین و تاثیر آن برساختار فضای سیاسی آن منطقه می باشد.

شهرستان بندرانزلی از نظر سازماندهی فضای سیاسی دارای یک شهر به نام انزلی، یک بخش به نام بخش مرکزی با دو دهستان به نام های دهستان چهارفریضه با 21 آبادی و دهستان لیجارکی حسن رود با 7 آبادی می باشد.این شهرستان از دیرباز بعنوان دروازه ی اروپا شناخته شده و در حال حاضر به عنوان بزرگترین بندر حوزه ی جنوبی دریای خزر از اهمیت بسیار زیادی در ملاحظات سیاسی و اقتصادی منطقه برخوردار است. از نقطه نظر نظامی حضورناوگان منطقه ی چهارم دریایی در این شهرستان نشان دهنده ی اهمیت بسیار زیاد آن در معادلات منطقه بوده و از نظر اقتصادی با وجود منطقه آزاد تجاری د راین شهرستان جایگاه خاصی در استان گیلان و کشور دارد. نظر به اهمیت این شهرستان در استان گیلان از نظر سیاسی و اقتصادی وتعیین جایگاه هر شهرستان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود در سازماندهی فضای سیاسی استان گیلان، این پایان نامه در تلاش است تا نقش شهرستان بندر انزلی را در سازماندهی فضای سیاسی استان گیلان تعیین نماید. در این تحقیق سازماندهی سیاسی فضا دراستان گیلان بعنوان متغیر وابسته وشهرستان بندر انزلی بعنوان متغیر مستقل می باشد.

1-2اهمیت وضرورت تحقیق

اهمیت و ضرورت این پژوهش از آنجا ناشی می شود که با مطالعات و بررسی های به عمل آمده و با توجه به تحقیقات صورت گرفته در ارتباط با تعیین جایگاه شهرستان بندر انزلی و تاثیرآن بر سازماندهی فضاهای سیاسی استان گیلان محدود و اندک می باشد . لذا به نظر می رسد با انجام این پژوهش تا حدودی خلأ و جای خالی پژوهش ها وتحقیقات صورت گرفته در این زمینه مرتفع گردد . و از سوی دیگر اهمیت این موضوع از آنجا ناشی می شود که تعیین نقش شهرستان انزلی با دارا بودن منطقه آزاد تجاری و سواحل زیبا می تواند در سازماندهی فضای سیاسی استان اقدامات بهتری داشته باشد.

1-3 اهداف تحقیق

مهمترین اهداف این تحقیق به شرح زیر است:

– تعیین جایگاه شهرستان بندر انزلی در سازماندهی فضای سیاسی استان گیلان

– شناسایی نقاط ضعف و قوت بندر انزلی در سازماندهی سیاسی استان گیلان

-تبیین موقعیت جغرافیایی تاثیر گذار بر توسعه فضای سیاسی شهرستان انزلی

1-4سوال تحقیق

سوالهای این پژوهش عبارتند از :

فصل سوم: ویژگیهای جغرافیایی محدوده مورد مطالعه…………………………………………………… 15

3-1-روشها …………………………………………………………………………………………………………. 16

3-1-1- روش تحقیق ومراحل آن………………………………………………………………………………… 16

3-1-2- جامعه آماری تحقیق………………………………………………………………………………………. 16

3-2- ویژگیهای طبیعی …………………………………………………………………………………………….. 16

3-2-1- موقعیت……………………………………………………………………………………………………… 16

3-2-2-اقلیم ………………………………………………………………………………………………………….. 19

3-2-2-1-درجه حرارت ………………………………………………………………………………………….. 20

3-2-2-2- بارندگی………………………………………………………………………………………………….. 21

3-2-2-3-رطوبت نسبی …………………………………………………………………………………………… 21

3-2-3- منابع آب …………………………………………………………………………………………………… 22

3-2-4- خاک:………………………………………………………………………………………………………… 24

3-3- ویژ گیهای اجتماعی- جمعیتی ……………………………………………………………………………. 26

3-3-1- تعداد و توزیع جمعیت و خانوار :………………………………………………………………….. 27

3-3-3- بعد خانوار …………………………………………………………………………………………………. 28

3-3-4- ترکیب جنسی …………………………………………………………………………………………….. 29

3-3-5- نسبت جنسی………………………………………………………………………………………………. 30

3-3-6- سواد :……………………………………………………………………………………………………… 30

3-3-7-مهاجرت …………………………………………………………………………………………………….. 30

3-4-ویژگیهای اقتصادی……………………………………………………………………………………………. 31

3-4 -1- کشاورزی …………………………………………………………………………………………………. 31

3-4 -1- 1- کشاورزی ……………………………………………………………………………………………. 32

3-4 -1- 2- باغداری ………………………………………………………………………………………………. 32

3-4 -1- 3- دامداری ………………………………………………………………………………………………. 32

3-4 -1- 4- تولید پیله …………………………………………………………………………………………….. 32

3-4 -2- صنایع……………………………………………………………………………………………………… 33

3-5- ویژگیهای فضایی – کالبدی ………………………………………………………………………………. 33

3-5-1- خدمات…………………………………………………………………………………………………….. 33

فصل چهارم: یافته های تحقیق ………………………………………………………………………………….. 35

4-1- خدمات آموزشی و سابقه آن در شهر رشت……………………………………………………………. 36

4-2- خدمات آموزشی در محدوده مورد مطالعه………………………………………………………………. 36

4-3- توزیع امکانات و فضاهای آموزشی در محدوده مورد مطالعه……………………………………….. 39

4-3-1- خدمات آموزشی ابتدایی…………………………………………………………………………………. 40

4-3-2- خدمات آموزشی مقطع دبستان ……………………………………………………………………….. 42

4-4- توزیع دانش آموزان مقطع ابتدایی…………………………………………………………………………. 42

4-5- تراکم دانش آموزان مقطع ابتدایی………………………………………………………………………….. 45

4-6-تغییرات جمعیت دانش آموزان مقطع ابتدایی…………………………………………………………… 45

4-7- خدمات آموزشی مقطع راهنمایی………………………………………………………………………….. 45

4-7-1- مقطع راهنمایی…………………………………………………………………………………………….. 46

4-7-2- مقطع راهنمایی…………………………………………………………………………………………….. 48

4-8- بررسی مکانی و فضایی مدارس ابتدایی دهستان کنارسر …………………………………………. 51

4-8-1- آموزشگاه های کنارسر بر حسب مساحت…………………………………………………………… 52

4-8-2-آموزشگاه های دهستان کنارسر به تفکیک فضای سرپوشیده(عیان) ……………………………. 53

4-8-3-تفکیک آموزشگاه ها براساس عمر ساختمان…………………………………………………………. 55

4-8-4-آموزشگاه ها براساس کیفیت ساختمان………………………………………………………………… 56

4-8-5-تفکیک آموزشگاه ها برحسب برخورداری از فضاهای پرورشی…………………………………. 57

4-8-6-آموزشگاه ها برحسب برخورداری از فضاهای رفاهی……………………………………………… 60

4-8-7- بررسی موقعیت آموزشگاه ها نسبت به عوارض طبیعی………………………………………….. 62

4-8-8-همجواری آموزشگاه نسبت به عوارض انسانی………………………………………………………. 63

فصل پنجم: نتیجه گیری ، آزمون فرضیه ها و نتیجه گیری……………………………………………….. 66

5-1- آزمون فرضیه ها …………………………………………………………………………………………….. 67

5-2- نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………. 67

5-3ـ ارائه طریق و راهبردها (الگوی بهینه توزیع خدمات آموزشی)………………………………………. 68

ضمائم…………………………………………………………………………………………………………………… 70

منابع……………………………………………………………………………………………………………………… 73

چکیده

بی تردید آموزش و پرورش یکی از بنیادهایی است که با جامه عمل پوشاندن به کارکردهای عمده خود می تواند یکی از سهامداران اصلی تغییر وتحول در جهت توسعه باشد. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی خدمات آموزشی با توجه به جمعیت است وروش تحقیق آن به صورت توصیفی وتحلیلی بوده است . در جریان تحقیق همه روستاهای در دهستان کنار مطالعه و بررسی گردیده و با تکمیل پرسشنامه اطلاعات لازم گردآوری شده است. تعداد و توزیع مدارس روستایی، کمبود بودجه وامکانات مالی دولت، عدم کیفیت مدارس ، رشد منفی جمعیت دانش آموزی، جمعیت روستا و نقش مدارس شهری در توزیع مدارس روستایی از مواردی هستند که ارائه الگوی مناسبمکان گزینیرا مورد تأکید قرار می دهند. محیط جغرافیایی خدمات آموزشی یعنی در دسترس قرار دادن امكان آموزش مناسب و با آرامش در مقاطع تحصیلی مختلف همراه با در اختیار نهادن ابزارهای لازم برای آموزش در دورترین نقاط كه همان روستاها هستند، از اهداف مهمی است كه دولتها برای دست یافتن به آن تلاش مضاعف می نمایند. دهستان کنارسر از جمله مناطقی است که از نظر جغرافیایی در سطح جلگه ای شهرستان رشت قرار گرفته است در این دهستان مدارس موجود از نظر قرار گیری در موقعیت خوبی دارند اما با توجه به اینکه جمعیت روستاها در سالهای اخیر کاهش یافته است مدارس فوق از نظر تعداد دانش آموز از حد استاندارد هم کمتر است اما از نظر امکانات و وسایل آموزشی در سطح پایین قرار دارند.

واژگان کلیدی: ارزیابی، خدمات آموزشی، جمعیت ، دهستان کنار سر

مقدمه

از قرن نوزدهم میلادی نظریه پردازان مختلفی سعی نمودند چگونگی توزیع شهرها و روستاها را در مکانهایی که استقرار یافته اند مشخص و روابط آنها را با یکدیگر روشن سازند. در این میان” فون تونن” “آگوست لوش”، ” والتر کریستالر” و… نظریاتی در ارتباط با مکان مرکزی ابراز داشته اند. در خصوص تعیین مکانهای بهینه در عرصه فضایی رویکردهای مختلفی رشد و تکوین پیدا نمود.

هدف کلیه فعالیتهای انجام شده در خصوص نظامات شهری و روستایی ایجاد تعادل و توازن در عرصه فضایی- کالبدی ملی جهت دستیابی به توسعه پایدار و از سوی دیگر ایجاد نظم و نسق بین بخشهای مختلف ارایه کننده خدمات و امکانات و ممانعت از به هدر رفتن سرمایه های مالی و انسانی بوده است. از طرفی توزیع بهینه و منطقی این فضاها یکی از شاخصهای مهم در فراهم کردن زمینه ها و دسترسی همگانی به امکانات آموزشی و از سوی دیگر گسترش آموزش عمومی و فنی و حرفه ای و در نهایت گام برداشتن در یکسری از ابعاد عدالت اجتماعی، به عنوان هدف محوری در نظام جمهوری اسلامی ایران است. اهمیت و ارزش بر نامه ریزی بر کسی پوشیده نیست و از آنجا که نظام فرهنگی و آموزشی هر جامعه، هویت واقعی و مرتبه رشد و تکامل آن را مشخص می سازد، ارزیابی فضاهای آموزشی از اولویت خاصی بر خوردار است. در این راستا ارزیابی خدمات آموزشی با توجه به جمعیت مورد توجه قرار می گیرد.

تدوین این پایان نامه در 5 فصل شامل فصول زیر تهیه شده است:

فصل 1: کلیات طرح تحقیق

فصل 2 : بر ادبیات تحقیق

فصل 3 : روش اجرای تحقیق

فصل 4: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق

فصل5 : نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد

1-1- بیان مسئله

در گذشته گزینش وتعیین مکانها جهت احداث فضاهای آموزشی معمولا بر اساس تجارب روزانه اشخاص، اعمال نظر غیر تخصصی افراد یا گروههای بود که اعتبارات عمرانی جهت احداث آموزشگاه در راستای امکانات موجود از جمله وجود زمین صورت می گرفت که گاه هدر رفتن منابع را به دنبال داشت و وجود تعدادی فضاهای آموزشی بدون استفاده در استانهای مختلف کشور گواه این مدعاست. اجرای طرح مکانیابی و انجام مطالعات بنیادی در نقاط روستایی می تواند منابع و امکانات را به سمت نیازهای واقعی سوق دهد و ارزیابی این مکانهای آموزشی می تواند در بر نامه ریزیهای جدید خدمات و مکانهای آموزشی و رفع معضلات مربوط به تراکم دانش آموزان در نقاط خاص موثر واقع گردد. کمبود نیروی انسانی متخصص وماهر وعدم وجود اعتبارات عمرانی دولت در روستاهای کوچک( زیر 20 خانوار) زمینه را برای ارائه خدمات به روستاهای کوچک محدود می سازد بنابراین خدمات رسانی خاصه خدمات آموزشی به روستاهای کوچک بر اساس نقاط مر کزی و الویت بندی صورت می پذیرد. بررسی هایسازمان یونسکواز طرح مکانیابی فضاهای آموزشی که در سال 1985 در کشور مالزی به انجام رسیده است نشان می دهد، این اقدام بسیار مفید بوده است ومعادل 30% کل بودجه عمرانی آموزش و پرورش برای کشور مالزی صرفه جویی داشته است (قربانی ،1377، ص4). دهستان کنار سر شهرستان رشت دارای 10 نقطه روستایی است و دارای مراکز آموزشی در مقاطع ابتدایی و راهنمایی می باشد با توجه به میزان جمعیت دهستان حدود 1470000نفر هستند و تعداد دانش آموزان نیز 360 نفر است حال این سوال مطرح می شود که آیا مدارس فوق برای دانش آموزان مناسب است در این تحقیق، محقق در نظر دارد تا به بررسی مراکز آموزشی دهستان کنار سر بپردازد .

1-2- سوال تحقیق

1- توزیع مکانی خدمات آموزشی در دهستان کنار سر چگونه است ؟

1-3- هدف تحقیق

این تحقیق در پی دستابی به هدف زیراست:

هدف کلی این تحقیق بررسی توزیع مدارس در روستاهای دهستان کنار سر است

1-4- فرضیه‏ تحقیق

با توجه به هدف تحقیق فرضیه این تحقیق عبارتند از:

-1- پیشینه تحقیق

در رابطه با مکانیابی خدمات آموزشی تحقیقات زیادی در کشور صورت گرفته است که می توان با مراجعه به پژوهشکده سازمان آموزش و پرورش به آنها دسترسی یافت که به برخی از آنها اشاره می گردد:

-آسایش، حسین، برنامه ریزی روستاییدر ایران،137، انتشاراتدانشگاه پیام نور، در مبحث مفاهیم وضوابط خدمات عمومی در روستاهای ایران (چه نوع خدمات روستایی در کدام روستا) با استفاده از روشها ومدلهای تعیین مراکز خدمات روستایی در چهارچوب نظری روشهای برنامه ریزی خدمات را ارائه نموده است.

-آسایش، حسین،کارگاه برنامه ریزی روستایی،1380، انتشارات دانشگاه پیام نور، در مبحث الگوهای توزیع بهینه مراکز خدمات عمومی در روستاها، ضوابط مربوط به آموزش وپرورش اشاره نموده است والگوهایی را برای احداث مدارس سه مقطع تحصیلی ارائه نموده است.

– سازمان آموزش وپرورش استان کردستان، 1378، مکان یابی فضاهای آموزشی دوره های تحصیلی مختلف در استان کردستان که در آن به عواملی چون جمعیت روستا، روستاهای تحت پوشش جلگه ای ونوع جاده و فاصله تا مرکز دهستان و عامل رشد جمعیت مورد توجه قرار گرفته است .

– شورای تحقیقات سازمان آموزش وپرورش استان گیلان، 1373، مکان یابی فضاهای آموزشی دوره های تحصیلی مختلف در استان گیلان که در آن به عواملی چون جمعیت روستا، روستاهای تحت پوشش جلگه ای ونوع جاده و فاصله تا مرکز دهستان مورد توجه قرار گرفته ولی در آن به بدون در نظر گرفتن عامل رشد جمعیت مدارس پیشنهادی روستاها مطرح گردیده .

2-6-1- 2-اثرات صنایع دستی در ازدیاد درآمد سرانه. 20

2-6-1-3-اثرات صنایع دستی درتولید ملی.. 20

2-6-1-4-اثرات صنایع دستی درتوسعه ی صادرات.. 21

2-6-2-اثرات فرهنگی و هنری صنایع دستی.. 22

2-6-3-اثرات اجتماعی صنایع دستی.. 23

2-7-سیرتحول صنایع دستی.. 23

2-8- انواع صنایع دستی.. 25

2-8-1-طبقه بندی صنایع دستی در ایران. 25

2-8-1-1-بافته های داری: 25

2-8-1-2-محصولات دستبافی (نساجی سنتی): 25

2-8-1-3-محصولات بافتنی: 26

2-8-1-4-روکاری و رودوزی: 26

2-8-1-5-چاپ های سنتی: 26

2-8-1-6-نمد مالی: 26

2-8-1-7-سفال گری و سرامیک سازی: 26

2-8-1-8-شیشه سازی: 26

2-8-1-9-تولید فرآورده های پوست و چرم: 27

2-8-1-10-ساختن محصولات فلزی و آلیاژ: 27

2-8-1-11-قلم زنی، مشبک کاری و حکاکی روی فلزات و آلیاژها: 27

2-8-1-12-سنگ تراشی و حکاکی روی سنگ: 27

2-8-1-13-خراطی چوب: 27

2-8-1-14-ریزه کاری و نازک کاری چوب: 28

2-8-1-15-منبت کاری، کنده کاری و مشبک کاری چوب: 28

2-8-1-16-حصیربافی: 28

2-8-1-17-خاتم سازی: 28

2-8-1-18-معرق کاری: 28

2-8-1-19-کاشی سازی: 29

2-8-1-20-ملیله کاری: 29

2-8-1-21-مینا کاری: 29

2-8-1-22-ساخت اشیاء مستظرفه هنری: 29

2-8-1-23-ساخت زینت آلات: 29

2-8-1-24-ساخت سایر فرآورده های دستی: 29

2-9- صنایع دستی وگردشگری.. 30

2-9-1- تاثیر صنایع دستی در گردشگری.. 30

2-9-1-1 -تاثیرگردشگری برصنایع دستی.. 30

2-10- پیشینه تحقیق. 32

فصل سوم (روش اجرای تحقیق) 36

3-1-روش تحقیق ومراحل آن. 37

3-1-1- روش تحقیق. 37

3-1-2- مراحل تحقیق. 37

3-1-2-1- مرحله گردآوری اطلاعات: 37

3-1-2-2-مرحله سازماندهی وطبقه بندی اطلاعات: 37

3-1-2-3- روش تجزیه وتحلیل اطلاعات: 37

3-1-2-4- جامعه آماری ،حجم نمونه ومتغیرهای تحقیق: 37

3-2- ویژگی های طبیعی.. 38

3-2-1- محدوده مورد مطالعه. 38

3-2-2 –توپوگرافی.. 38

3-2-3- اقلیم. 39

3-2-3-1- بارش… 39

3-2-3-2- دما 40

3-2-3-3- رطوبت.. 41

3-3-منابع آب.. 43

3-3- 1-منابع آب سطحی.. 43

3- 3-2-منابع آبهای زیرزمینی.. 43

3-4-پوشش گیاهی.. 43

3- 5- ویژگی های انسانی.. 44

3-5-1-ویژگی های جمعیتی واجتماعی.. 44

3-5-1-1- تعداد،توزیع وتراکم جمعیت.. 44

3-5-1-2- تعداد و بعد خانوار. 46

3-5-1-3- ساخت جنسی وسنی جمعیت.. 46

3-5-1-4- وضعیت سواد. 47

3-6-ویژگی فرهنگی.. 47

3-6-1-زبان ومذهب.. 47

3-7- ویژگی های اقتصادی.. 47

3-7-1- کشاورزی.. 48

3-7-2- زراعت وباغداری.. 48

3-7-3- صنعت ومعدن. 48

3-8- ویژگی های کالبدی.. 49

3-8-1- خدمات.. 49

3-8-2 -شبکه راهها: 50

فصل چهارم(یافته های تحقیق) 51

4-1- گردشگری در شهرستان قزوین.. 52

4-2- جاذبه های گردشگری درشهرستان قزوین.. 53

1-2-4-جاذبه های طبیعی.. 53

4-2-1-1 دریاچه اوان: 53

4-2-2- جاذبه های انسانی.. 54

4-2-2-1 بقعه متبرک شاهزاده حسین: 55

4-2-2-2 خانه امینی ها: 55

4-2-3- جاذبه های تاریخی وفرهنگی: 57

4-2-3-1 مجموعه سعدالسلطنه: 57

4-2-3-2 قلعه الموت: 57

4-3- تحلیل وضع موجود صنایع دستی شهرستان قزوین.. 59

4-4-صنایع دستی شهرستان قزوین.. 60

4-4-1- خوشنویسی.. 63

4-4-2موج بافی.. 63

4-4-3 نم نم دوزی: 64

4-4-4 -گلیم بافی.. 64

4-4-5 – پن بافی.. 65

4-4-6-نگار گری.. 66

4-4-7- سرمه دوزی.. 67

4-4-8- مسگری.. 68

4-4-9-نقاشی و تذهیب.. 68

4-4-10- گره چینی.. 69

4-4-11-شیرینی های سنتی قزوین.. 70

4-4-12غذا های سنتی قزوین.. 70

4-5- رشته های صنایع دستی فعال در شهرستان قزوین.. 71

4-6- یافته های میدانی تحقیق. 71

4-6-1-ویژگیهای فردی وعمومی پاسخگویان. 71

4-6-1-1- جنس… 71

4-6-1-2- سن.. 72

4-6-1-3- سواد. 73

4-6-2- صنایع دستی وتوسعه گردشگری ازدیدگاه گردشگران. 74

4-6-2-1- آشنایی با جاذبه های گردشگری قزوین.. 74

4-6-2-2 علاقمندی برای مسافرت مجدد به شهرستان قزوین.. 75

4-6-2-3 عوامل موثردرانگیزش گردشگران برای انتخاب شهرستان قزوین بعنوان مقصد گردشگری.. 76

4-6-2-4 تاثیرگذاری تنوع صنایع دستی برتمایل گردشگران به مسافرت مجدد. 78

4-6-2-5 تاثیرتنوع صنایع دستی در انگیزه خرید. 79

4-6-2-6:میزان تبلیغات درموردمعرفی صنایع دستی.. 80

4-6-2-7: تبلیغات وفروش صنایع دستی.. 81

4-6-2-8: علاقمندی گردشگران برای خرید صنایع دستی ومحلی به جای صنایع دستی خارجی.. 82

4-6- 2-9- علاقمندی گردشگران به خرید صنایع دستی قزوین بعنوان سوغات وهدیه. 83

4-6-2-10- علاقمندی گردشگران برای خرید صنایع دستی ازمناطق گردشگری شهرستان قزوین.. 84

4-6-2-11- هزینه کردگردشگران برای خریدصنایع دستی.. 85

4-6-2-12- صنایع دستی وتوسعه گردشگری.. 86

4-6-2-13- صنایع دستی خریداری شده گردشگران درهنگام سفر به این شهرستان. 88

4-6-2-14- نقش صنایع دستی داخلی به جای صنایع دستی خارجی درتوسعه گردشگری.. 89

4-6-2-15- نمایشگاههای بومی ومنطقه ای صنایع دستی وجذب گردشگران. 90

4-6-2-16- کیفیت وزیبایی ظاهری صنایع دستی وتوسعه گردشگری.. 91

4-6-2-17- نقش فرهنگی صنایع دستی درتوسعه گردشگری.. 92

4-6-2-18- انواع صنایع دستی مورد تقاضای گردشگران. 93

4-6-2-19-انواع صنایع دستی موردپسندگردشگران. 94

4-6-2-20- راهکارهای گردشگران برای توسعه گردشگری شهرستان قزوین.. 95

4-7-یافته های تحلیلی.. 95

4-7-1-ترکیب مسئولین برحسب جنس… 95

4-7-2-ترکیب مسئولین برحسب میزان تحصیلات.. 96

4-7-3-میزان شناخت وآگاهی مسئولین ازصنایع دستی شهرستان قزوین.. 97

4-7-4-اقدامات انجام شده برای معرفی صنایع دستی شهرستان قزوین.. 97

4-7-5- فعالیتهای مسئولین صنایع دستی برای شناخت ومعرفی صنایع دستی قزوین.. 98

4-7-6-وجودقابلیتهاومهارتهای لازم برای رونق صنایع دستی شهرستان قزوین.. 99

4-7-7-قابلیتهای هنری ومهارتهای لازم موجوددرشهرستان جهت رونق صنایع دستی.. 100

4-7-8- وجود نیروی ماهر ومتخصص برای تولیدصنایع دستی درشهرستان قزوین.. 101

4-7-9-نقش نیروی ماهرومتخصص در زمینه تولیدصنایع دستی شهرستان قزوین.. 101

4-7-10-وضیعت تمایل مردم به سرمایه گذاری در بخش گردشگری.. 102

4-7-11-تاثیرحضورگردشگران دررونق صنایع دستی شهرستان قزوین.. 104

4-7-12- آموزش افرادبومی برای معرفی وتوسعه صنایع دستی شهرستان قزوین.. 105

4-7-13-نقش صنایع دستی دراشتغالزایی وجذب گردشگر. 106

4-7-14- نمایشگاهها،فروشگاههاوجشنواره های صنایع دستی درمناطق گردشگری و فروش صنایع دستی وجذب گردشگر 107

4-7-15- ارائه تسهیلات وتوسعه بخش صنایع دستی.. 109

4-7-16-پررونق ترین صنایع دستی شهرستان قروین از نگاه مسئولین.. 110

4-7-17-روند تغییر وضعیت تولید وعرضه صنایع دستی قزوین نسبت به سالهای گذشته. 111

4-7-18-روندتغییرتنوع تولیدات صنایع دستی قزوین نسبت به سالهای گذشته. 112

4-7-19-راهکارهای توسعه گردشگری شهرستان قزوین.. 113

4-7-20-تاثیررشدوشکوفایی صنایع دستی شهرستان قزوین برسطح درآمد مردم. 114

فصل پنجم (بحث/نتیجه گیری/پیشنهادها) 115

5-1- بحث.. 116

5-2- نتیجه گیری.. 116

5-2-1- آزمون فرضیه ها 117

5-3- پیشنهادها 119

منابع ومآخذ. 120

پیوست.. 120

چکیده:

صنایع دستی تبلورعینی فرهنگ ومظاهرهنری وازنوع هنرهای کاربردی ومردمی به حساب می آید وازآنجا که هرفرآورده دستی بازگوکننده خصوصیات تاریخی،اجتماعی وفرهنگی محل تولید خود است،می تواند عامل مهمی درشناساندن فرهنگ وتمدن وهمچنین عاملی برای جذب گردشگران داخلی وخارجی محسوب شود.هدف ازانجام این تحقیق، بررسی نقش صنایع دستی درتوسعه گردشگری می باشد که درشهرستان قزوین انجام شد.روش تحقیق به کاررفته،توصیفی-تحلیلی بوده وروش جمع آوری اطلاعات،اسنادی ومیدانی بوده است.جامعه آماری این تحقیق راگردشگران بازدیدکننده ازشهرستان قزوین درایام تعطیلات نوروز1393وهمچنین مسولین سازمان صنایع دستی قزوین تشکیل می دهند.حجم نمونه بااستفاده ازجدول استاندارد مورگان 384 نفربرای جامعه آماری گردشگران و30 نفربرای جامعه مسولین سازمان صنایع دستی قزوین مشخص گردید.نتایج حاصله ازبررسی نشان می دهدکه حدود95.9 درصدنمونه مورد مطالعه،نقش صنایع دستی درتوسعه گردشگری شهرستان قزوین را زیادوخیلی زیاد می دانند.81.2درصدنیزبرتاثیربالای تنوع صنایع دستی درافزایش تعدادگردشگران شهرستان قزوین صحه می گذارند.

واژگان کلیدی:صنایع دستی،گردشگری،توسعه،قزوین،هنرهای سنتی

مقدمه

امروزه تولیدصنایع دستی که مزین به نقش آثارتاریخی،باستانی ویادمانهای ویژه هرکشوراست دردستورکارصنعتگران جهان قرارداردوتلاش می شود که حتی بخشی ازاین گونه آثارکه ازسنگ،چوب،فلزویابرروی سرامیک وپارچه پدید می آیدباقیمت های ارزان دراختیارگردشگران قرارگیرد.بایدتوجه نمود که تمامی ممالک جهان،اعتقادبه تاثیرمتقابل صنایع دستی وگردشگری دارند.چرا که درعمل وتجربه دریافته اند که هنرهای صناعی یکی ازعوامل بسیارموثردرجلب وجذب گردشگردرتمامی گرایش های ملی،منطقه ای وداخلی است ومتقابلا به این نتیجه هم رسیده اند کهصنعت گردشگری می تواند به رشد،توسعه وگسترش صنایع دستی وبهبود کیفیت آن کمک کند.برپایه این اعتقاد وتجربیات حاصله تشکیلات صنایع دستی وگردشگری دربسیاری ازکشورها درهم ادغام ویا دررابطه ای هماهنگ ومنسجم باهم دیده شده اند که خوشبختانه درکشورمانیزگامهائ دراین زمینه برداشته شده است.این تحقیق درمحدوده جغرافیایی شهرستان قزوین انجام گرفته که دارای جاذبه های طبیعی،تاریخی،مذهبی وفرهنگی بیشماری می باشدبرخی ازاین آثارمانندامامزاده حسین(ع)وقلعه های تاریخی الموت ولمبسرازجایگاه ویژه ای درگردشگری برخوردارند.وبه علت تعددآثارتاریخی قزوین جزءده شهرتاریخی ایران به شمارمی آید.دراین تحقیق سعی شده است نقش صنایع دستی درتوسعه گردشگری شهرستان قزوین موردمطالعه وبررسی قرارگیردوهمچنین با معرفی صنایع دستی وتاکیدآن به رونق وتوسعه گردشگری شهرستان قزوین کمک شودتاازرکودآن درفصول کم رونق سال جلوگیری شود.

این پایان نامه در5فصل تدوین شده است که:

فصل اول کلیات تحقیق شامل بیان مسئله،اهمیت وضرورت تحقیق،سوال هاوفرضیه های تحقیق،محدوده موردمطالعه،محدودیتها وموانع تحقیق،تعاریف مفاهیم وواژه هامی باشد.

فصل دوم تحقیق( مرورمنابع/ادبیات تحقیق/پیشینه تحقیق) شامل تعاریفی ازصنایع دستی،اهمیت وجایگاه صنایع دستی درگردشگری،خصوصیات وویژگی های صنایع دستی وتاریخچه آن وپیشینه تحقیق موردبررسی قرارگرفته است.

فصل سوم تحقیق(روش اجرای تحقیق/مواد وروشها)به بررسی روش تحقیق ومراحل آن، محدوده جغرافیایی تحقیق ، وویژگی های طبیعی وانسانی شهرستان قزوین می پردازد.

درفصل چهارم(تجزیه وتحلیل داده ها ویافته های تحقیق) پرسشنامه های تکمیل شده ازسوی گردشگران ومسولین مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است وجداول ونمودارهای مربوط به آن ترسیم شده است.

درفصل پنجم تحقیق بحث ،نتیجه گیری وپیشنهادهای لازم درارتباط باموضوع تحقیق آورده شده است.

فصل اول (کلیات تحقیق)

1- بیان مسئله

صنایع دستی با ویژگیهایی چون کاربر بودن و ارزش افزوده بسیار بالا، تأمین مواد اولیه مصرفی از منابع داخلی، نیاز به سرمایه اندك، برخورداری از ابزار كار ساده و بازار ساده فروش محصولات، سبب افزایشتولید ناخالص ملی، افزایش درآمد سرانه،توسعه صادرات، كسب درآمد ارزی، تأمین تعادل اجتماعی، تأمین اشتغال و تعادل بخشی بازار کار و جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها، ایجاد درآمد مكمل برای خانوار، توسعه توریسم و مبادلات فرهنگی و افزایش سطح مشارکت اقتصادی زنان می گردد.( علیپور، مجنون، 1391 ،1).

ایران یکی از کشورهای تولید کننده صنایع دستی در جهان است وتولید انواع صنایع دستی توانسته است تا ایران بعنوان یکی از کشورهای مهم ومعروف در این زمینه باشد.این صنایع که آمیخته با فرهنگ وهنرملت وقدمت تاریخی آن می باشد یکی ازجاذبه های مهم برای جلب توجه جهانیان به کشورمان می باشد.

توجه خاصی که در دودهه اخیر به صنایع دستی وتاثیرآن به عنوان موضوع اشتغال ودرآمدخانواده داده شده است،می تواند جایگاه مهم آن را در گردشگری وجذب گردشگر نشان دهد.(سایت صنایع دستی استان قزوین). گردشگری از دیدگاه فرهنگی دارای پیشینه طولانی است ولی از چشم انداز اقتصادی پدیده ای نسبتا جدید در مبادلات بین المللی است.این پدیده از چنان سرعت وکیفیتی برخوردار است که در مدتی بسیار کوتاه توانسته بخش بزرگی از مبادلات جهانی را به خود اختصاص دهد.

ازسوی دیگر،پژوهش ها نشان داده است رابطه مستقیمی بین تعداد گردشگران ودرآمد حاصل ازآن درکشورهای عمده تولید کننده صنایع دستی وجود دارد.صنایع دستی بیانگر صنعت وهنر نیاکان،وبیانگر هنروذوق مردم هر کشوراست و می توان آن راجلوه گاه آفرینش هنری مردم یک مرزوبوم وذوق وسلیقه معاصران دانست.

در پهنه بندی جغرافیایی،صنایع دستی ایران به پنج ناحیه تقسیم شده که ناحیه شمالغرب وغرب مشتمل برچندین استان می باشد،استان قزوین هم با قرارگرفتن دراین ناحیه با برخوداری ازصنایع دستی گوناگون نظیر،گلیم بافی،نازک کاری روی چوب،چاروق دوزی ساخت محصولات مسی،منبت کاری،چاقوسازی،سوزن دوزی،گبه بافی،دستبافی،خراطی ازفرصت های خوبی برای فعال سازی صنایع دستی وتوسعه گردشگری برخورداراست.

شهرستان قزوین به واسطه دارا بودن جاذبه های متنوع طبیعی وانسانی وتاریخی-فرهنگی واز همه مهمتر جاذبه های زیارتی متعدد(شاهزاده حسین)در این منطقه با دارا بودن محصولات کشاورزی متنوع،تولیدات صنایع دستی گوناگون همه ساله پذیرای گردشگران زیادی می باشد.

ازهنرهای سنتی وصنایع دستی این سرزمین می توان درابتدا به نقاشی وتذهیب،نقاشی پشت شیشه،نم نم دوزی،گلابتون دوزی،پن بافی(کارت بافی)،فرش بافی،گلیم بافی،جاجیم بافی،گیوه دوزی،آینه کاری،قفل سازی،منبت کاری اشاره نمود.همچنین درموسیقی،این شهرنوابغی همچون ابوالحسن اقبال آذر،عارف قزوینی،قمرالملوک وزیری را به دیار ایران زمین هدیه کرده است.

امروزه برخی ازصنایع دستی مانند قالی بافی،گلیم بافی،نمد مالی،موج بافی،ساز سازی و…چرخه اصلی اقتصاد بسیاری ازخانواده های شهری وبه خصوص روستایی شهرستان قزوین را تشکیل می دهند.ودرصورت حمایت ارگان های ذیربط بسیاری دیگر از صنایع دستی این شهرستان چون سفالگری،معرق کاری،منبت کاری و…نیز می تواند رونق بسیارپیدا کرده ونقش مهمی را دراقتصاد خانواده های قزوینی ایفا نماید.(سایت صنایع دستی استان قزوین).

از اهداف مهم این تحقیق در ناحیه مورد مطالعه این است که ضمن بررسی تاثیرات مثبت این صنعت در جذب گردشگر،نقاط ضعف وقوت این صنعت مورد بررسی وشناخت دقیق قرارگیرد تا درآینده بتوان با رویکردی جدید نسبت به صنایع دستی شاهد توسعه وتحولات بیشتر در گردشگری در شهرستان قزوین باشیم.

بنابراین با توجه به گستره صنایع دستی درشهرستان قزوین ونیزپتانسیل های گردشگری این شهرستان،پژوهش حاضردرصددآن است که به بررسی نقش صنایع دستی درتوسعه گردشگری بپردازدوبه سوال اصلی زیرپاسخ دهدکه:

صنایع دستی درتوسعه گردشگری شهرستان قزوین تاچه حد نقش دارد؟

1-2- اهمیت وضرورت تحقیق

بدون شک یکی از دلایل مهم در توجیه جنبه های مثبت صنایع دستی نقش آن در مبارزه با بیکاری وجلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهرها است.امروزه به تجربه ثابت شده است که ایجاد امکانات رفاهی نظیر آب،برق،گاز،تلفن،جاده وسایر تسهیلات اموزشی وبهداشتی به تنهایی نمی توانند انگیزه های کافی در ماندن انسانها دردیار خود باشند،بلکه عامل مهم واساسی برای عدم مهاجرت آنها به سایرنقاط،ایجاداشتغال ودرآمد کافی دربخش صنایع دستی می باشد.صنایع دستی با توجه به قابلیت ها وخصوصیات ویژه خود از جمله عدم نیاز به سرمایه گذاری زیاد،سهولت وسرعت آموزش وفراگیری آن،عدم نیاز به فناوری پیچیده،وامکان ایجاد واستقرارآن در همه مناطق یک استان می تواند چنین نقش مهمی را به خوبی ایفا کند.چنانچه در حال حاضر نیزدرتعداد زیادی ازروستاها وشهرها همه اعضای یک خانواده با پرداختن به این حرفه وتولید محصولاتی نظیرقالی ,گلیم,انواع زیراندازها,پارچه های دستباف وغیره به درآمد قابل توجهی دست یافته اند وهمین امر عامل مهمی در جلوگیری از مهاجرت آنها به سایر نقاط کشور شده است.

علاوه برآن دربرخی مناطق به علت عدم یا ضعیف بودن امکانات کشاورزی،صنعتی،اشتغال در صنایع دستی وخانگی می تواند مهمترین منبع کارواشتغال تلقی شود.آنچه که می تواند ضرورت تحقیق وزمینه صنایع دستی رامهم سازد میزان تاثیرگذاری این صنعت در جذب گردشگران به شهرستان قزوین می باشد.شهرستان قزوین به عنوان شهرستانی تاریخی،فرهنگی،طبیعی،سیاسی،ارتباطی،صنعتی ازقابلیت هاوجاذبه های سنتی،فرهنگی وطبیعی زیادی برخورداراست که خوب معرفی نشده است.بسیاری از صنایع دستی وهنرهای سنتی آن منسوخ شده است.یکی از علل منسوخ شدن برخی ازرشته های صنایع دستی وهنرهای سنتی،کاربردی نبودن آنها در زندگی روزمره مردم است که باید در این زمینه یک اقدام علمی وکارشناسی جامع انجام شود تا نسبت به معرفی وشناساندن انواع صنایع دستی وسنتی موجود درشهرستان قزوین اقدام شود که این عامل به نوبه خود می تواند باعث جذب گردشگر بیشتری به این شهرستان شود وهرگردشگر با حضورخود می تواند توسعه ورونق را به همراه داشته باشد.

صنایع دستی به عنوان بخشی ازمیراث کهن وفرهنگی,ضمن آنکه نقش مهمی درمعرفی تمدن وپیشینه تاریخی دارد در توسعه صادرات غیر نفتی هم تاثیرگذاراست،پس باید با حمایت ازآن ضمن رشد وتوسعه کشور،زمینه اشتغال جوانان را هم فراهم کرد.اگربتوانیم با کارهای پژوهشی وتحقیقاتی وانجام امور زیربنایی وبرگزاری نمایشگاههای صنایع دستی به معرفی بیشتر این صنعت بپردازیم به همان اندازه در جذب گردشگرموفق خواهیم بود.

استان قزوین در چند سال اخیربا برپایی نمایشگاههای صنایع دستی بویژه در ایام نوروزسعی در معرفی صنایع دستی شهرستانهای مختلف نموده است ودر نوروزسال 1393 نهمین نمایشگاه صنایع دستی در این استان برگزار شد که مورد استقبال گردشگران زیادی از داخل وخارج از استان قرارگرفت.

1-3- اهداف تحقیق:

1-3-1- هدف اصلی

– تحلیل نقش صنایع دستی در توسعه گردشگری شهرستان قزوین.

1-3-2- اهداف فرعی

– تعیین انواع صنایع دستی موجود درشهرستان قزوین.

– تعیین عوامل تاثیرگذاربر صنایع دستی شهرستان قزوین.

– تعیین نقش صنایع دستی درتوسعه گردشگری شهرستان قزوین.

– نقش بازاریابی وتبلیغات درمعرفی صنایع دستی وجاذبه های گردشگری شهرستان قزوین.

– ارائه راهکارهایی به منظور حمایت وتوسعه فعالیت های صنایع دستی در راستای جذب بیشتر گردشگران به شهرستان قزوین.

1-4- سوال های تحقیق

با توجه به اهداف قطعی شده،مهم ترین سوال های این پژوهش به شرح زیراست.

1- صنایع دستی در توسعه گردشگری شهرستان قزوین تا چه حد نقش دارد؟

2-بین تنوع صنایع دستی وعرضه مناسب آن وتوسعه گردشگری شهرستان قزوین تاچه حد رابطه وجود دارد؟

1-5- فرضیه های تحقیق

با توجه به پرسش های تحقیق دو فرضیه برای این پژوهش طرح شده است که به شرح زیر می باشد.

1- صنایع دستی در توسعه گردشگری شهرستان قزوین نقش دارد.

2- تنوع صنایع دستی وعرضه مناسب آن موجب افزایش تعداد گردشگران وتوسعه گردشگری شهرستان قزوین خواهد شد.

1-6- محدوده مورد مطالعه

محدوده جغرافیایی این تحقیق شهرستان قزوین می باشد .شهرستان قزوین بین مدار35درجه و50 دقیقه تا36درجه و50 دقیقه عرض شمالی ازخط استوا و48 درجه و55 دقیقه تا 51 درجه و55 دقیقه طول شرقی ازنصف النهارگرینویچ قراردارد.این شهرستان ازشمال به استانهای گیلان ومازندران،وازجنوب به شهرستانهای بویین زهرا وتاکستان،ازشرق به شهرستان آبیک وازغرب به استان زنجان محدود می شود.مساحت شهرستان قزوین 5570 کیلومترمربع می باشد.تراکم جمعیت درشهرستان قزوین101.8 نفردرهرکیلومترمربع است.ارتفاع ازسطح دریا درشهرستان قزوین1278 مترمی باشد..

شکل1-1-نقشه موقعیت جغرافیایی شهرستان قزوین

1-7- محدودیت ها وموانع تحقیق:

در طول مدت انجام تحقیق،علیرغم همکاری ادارات واشخاص مسئول به ویژه اداره کل صنایع دستی ،گردشگری ومیراث فرهنگی استان قزوین تحقیق با یکسری محدودیت ها وموانع مواجه بوده است:

۲-5-3- شاخص توده بدن. 16

۲-5-4- نسبت محیط کمر به لگن.. 20

۲-5-5- محیط کمر. 21

۲-6- علل چاقی.. 22

۲-6-1- رژیم غذایی.. 22

۲-6-2- فعالیت جسمانی.. 22

۲-6-3- عوامل مربوط به سوخت وساز ( عوامل متابولیکی) 23

۲-7- اثرات عوامل محیطی روی گسترش چاقی دوران کودکی.. 23

۲-8- عوامل رفتاری چاقی و اثرات محیطی.. 24

۲-9- ضرورت تعدیل های محیطی برای ایجاد دگرگونی به سوی سبک زندگی فعال 25

۲-10- نقش زمینه های محیطی مختلف… 26

۲-11- بر مقالات گذشته. 27

2-12- جمع بندی.. 32

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه. 34

3-2- روش پژوهش… 34

3-3- جامعه آماری و نحوه گزینش نمونه ها 34

3-4- روش انجام پژوهش و نحوه گردآوری اطلاعات… 34

3-4-1- مرحله اول؛ ثبت نام و آماده سازی آزمودنی.. 34

3-4-2- مرحله دوم – اندازه گیری متغیرهای پژوهش… 35

3-4-2-1- اندازه گیری قد. 35

3-4-2-2- اندازه گیری وزن. 36

3-4-2-3- اندازهگیری محیط کمر. 37

3-4-2-4- آزمون دراز و نشست با زانوی خمیده 37

3-4-2-5- آزمون پرش طول. 38

3-4-2-6- آزمون دوی رفت و برگشت… 38

3-5- ابزار اندازه­گیری.. 39

3-5-1-کرونومتر دیجیتال: با دقت دهم ثانیه، ساخت چین، برای زمان کنترل نبض در آزمون توان هوازی40

3-5-2-متر نواری پلاستیکی: با دقت میلی متر، برای اندازه­گیری طول و محیط قسمت های مختلف بدن. 39

3-5-3- ترازوی اندازه گیری: ساخت آلمان برای اندازه­گیری وزن آزمودنی.. 39

3-6- روش های آماری.. 39

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1. مقدمه. 42

4-2. تجزیه و تحلیل توصیفی دادهها 41

4-3. بررسی طبیعی بودن توزیع دادهها 42

4-4. آزمون فرضیه­های پژوهش… 43

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه. 52

5-2 خلاصه پژوهش… 53

۵-۳ خلاصه نتایج پژوهش… 53

۵-۴- بحث و بررسی.. 54

5-5 جمع بندی.. 58

5-6 پیشنهادهای پژوهشی.. 59

5-7 پیشنهادهای کاربردی.. 59

منابع و مأخذ. 60

پیوستها 70

چکیده

هدف از این تحقیق بررسی رابطهآمادگی جسمانیبا شاخص توده بدن و محیط کمر در پسران دانش آموز 8 تا 10 ساله شهر رشت بود. برای این منظور تعداد 324 نفر از دانش آموزان با روش نمونه گیری خوشه ای – تصادفی انتخاب و در تحقیق شركت داده شدند. در ابتدا قد (13/7±36/138)، وزن (87/9±79/37)، شاخص توده بدن[1] (71/3±50/19) و محیط کمر[2] (08/9±22/67) آزمودنی‎ها اندازه­گیری و ثبت شد. سپس متغیرهای آمادگی جسمانی که شامل آزمون­های استاندارد یک دقیقه دراز و نشست، پرش طول ایستاده و دوی 4 در 9 متر رفت وبرگشت بود، اجرا شد و نتایج ثبت و تجزیه وتحلیل شد. به دلیل نرمال نبودن توزیع داده­ها برای بررسی همبستگی بین آزمودنی های تحقیق از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شد (05/0P≤). نتایج مطالعه حاضر نشان داد بین رکورد دوی رفت و برگشت 4 در 9 متر و WC دانش آموزان ارتباط مثبت و معنی داری برابر با 35/0، بین رکورد پرش طول و WC ارتباط منفی و معنی داری برابر با 43/0- و بین رکورد دراز و نشست و WC ارتباط منفی و معنی داری برابر با 20/0- وجود داشت که نشان می دهد نمرات عوامل منتخب آمادگی جسمانی با افزایش WC کاهش می یابند. همچنین بین رکورد دوی رفت وبرگشت 4 در 9 متر و BMI ارتباط مثبت و معنی داری برابر با 35/0، بین رکورد پرش طول و BMI ارتباط منفی و معنی داری برابر با 38/0-، بین رکورد یک دقیقه دراز و نشست و BMI ارتباط منفی و معنی داری برابر با 18/0-، بین آمادگی جسمانی و BMI ارتباط منفی و معنی داری برابر با 15/0 و بین آمادگی جسمانی و WC ارتباط منفی و معنی داری برابر با 23/0 وجود داشت. این نتایج نشان دهنده نیاز ضروری ارتقای آمادگی جسمانی در دانش­آموزان می باشد.

واژه­های کلیدی: محیط کمر، شاخص توده بدن، آمادگی جسمانی.