2-2-4) عوامل تعیین كننده ابعاد تعهد سازمانی. 17

2-2-4-1)تعهد عاطفی. 17

2-2-4-2) تعهد مستمر. 18

2-2-4-3) تعهد هنجاری. 18

2-2-5) راههای ارتقاء تعهد به سازمان. 19

2-2-6) مشكلات مربوط به تعهد سازمانی. 20

2-2-7) خلق استراتژی تعهد. 20

2-2-8) عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی. 21

2-2-9) شاخص های تعهد سازمانی. 23

2-2-10) فرآیند ایجاد تعهد سازمانی. 24

2-2-11) دیدگاه هایی درباره تعهد سازمانی. 25

2-2-12) نتایج تعهد سازمانی. 27

2-3) بخش دوم :رضایت شغلی. 28

2-3-1)تعاریف رضایت شغلی. 28

2-3-2) اهمیت رضایت شغلی. 30

2-3-3) عوامل مؤثر بر رضایت شغلی. 31

2-3-5) ابزارهای اندازه گیری رضایت شغلی. 34

2-4) رفتارهای اخلاقی. 36

2-4-1)تاریخچه 36

2-4-2) تعاریف و مفاهیم رفتارهای اخلاقی. 36

2-4-3) اهمیت اخلاق. 37

2-4-4) اخلاق از نظر اسلام 38

2-4-5) ابعاداخلاق. 38

2-4-6) رابطه استانداردهای اخلاقی و الزامات قانونی. 38

2-4-7) روش های التزام به رفتارهای اخلاقی در سازمان ها 39

2-4-8) نظریه های اخلاق. 40

2-4-9) عناصر اخلاقی. 42

2-4-10) سطوح رفتارهای اخلاقی در عرصه ی سازمانی. 42

2-4-11) مدل هایاخلاق سازمانی. 43

2-4-12) فواید و كاركردهای اخلاق در سازمان. 46

2-4-13) منابع ارزش های اخلاقی. 47

2-4-14) آثار مثبت رعایت اصول اخلاقی. 48

2-5)بخش سوم:پیشینه 50

فصل سوم ـ روش اجرای تحقیق

3-1) مقدمه 57

3-2) روش تحقیق. 57

3-3) جامعه ی آماری و نمونه آماری. 57

3-4) روش نمونه گیری. 58

3-5) ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات.. 58

3-6) روایی ابزار اندازه گیری. 59

3-7) پایایی (قابلیت اطمینان) 59

3-8) روش تجزیه و تحلیل داده ها واطلاعات.. 60

فصل چهارم ـ تجزیه و تحلیل داده ها

4-1) مقدمه 62

4-2) توصیف متغیرهای جمعیت شناختی پاسخ دهندگان: 63

4-3) توصیف متغیرهای تحقیق. 67

4-4) آزمون کلوموگروف – اسمیرنف.. 74

4-5) آزمون فرضیات تحقیق. 74

فصل پنجم ـ نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1) مقدمه 81

5-2) نتایج آمار استنباطی. 81

5-2-1)نتایج آزمون فرضیه اول. 81

5-2-2)نتایج آزمون فرضیه دوم 81

5-2-3)نتایج آزمون فرضیه سوم 81

5-2-4)نتایج آزمون فرضیه چهارم 81

5-2-5)نتایج آزمون فرضیه پنجم. 82

5-2-6)نتایج آزمون فرضیه ششم.. 82

5-3)پیشنهادات.. 82

5-3-1)پیشنهادات براساس فرضیه های تحقیق… 82

5-3-2) محدودیت های تحقیق… 83

5-4) پیشنهادات برای تحقیقات آتی. 84

ضمایم.. 88

منابع و مآخذ. 98

چکیده

تحقیق حاضر با هدف سنجش تاثیر رفتار اخلاقی و جنبه های مختلف رضایت شغلی بر تعهد سازمانی کارمندان آموزش و پرورش ناحیه یک رشت انجام شده است .تعهد سازمانی متغیر وابسته و رفتارهای اخلاقی و جنبه های رضایت شغلی (رضایت از حقوق و دستمزد،رضایت از همکاران ،رضایت از کارفرما ، رضایت از شغل) متغیرهای مستقل این تحقیق هستند.در این تحقیق از روش توصیفی استفاده شده است و روش گردآوری اطلاعات میدانی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و جامعه آماری، كارمندان مقطع متوسطه آموزش و پرورش ناحیه 1 رشت بوده و حدود 993 هستند كه نمونه بدست آمده 127 نفر است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش رگرسیون و با استفاده از نرم افزار18 SPSS انجام گرفته است.

در این تحقیق دو فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی وجود دارد که همه تایید شدندونتایج نشان داده است كه رفتارهای اخلاقی و جنبه های رضایت شغلی بر تعهد سازمانی مؤثرند و با توجه به نتایج بدست آمده متغیر رضایت شغلی نسبت به متغیر رفتارهای اخلاقی تأثیر بیشتری بر تعهد سازمانی دارد. و همچنین با توجه به نتایج رگرسیون چندگانه ، نتیجه می گیریم كه متغیر حقوق و دستمزد نسبت به دیگر متغیرهای رضایت شغلی تأثیر بیشتری را بر تعهد سازمانی دارد.

واژگان کلیدی :رفتار اخلاقی،رضایت شغلی،تعهدسازمانی

کلیات تحقیق

1-1) مقدمه

دنیای ما دنیای سازمان هاست و عناصر اصلی آن انسان ها هستند آنانند که به کالبد سازمان ها جان می بخشند و تحقق هدف ها را میسر می سازند بدون انسان سازمان بی معنی است و مدیریت امری است موهوم. شاید این شبهه پیش آید که در دنیای آینده که آدمواره ها و ماشین ها جای انسانها را در سازمان ها پر می کنند نقش انسان در سازمان کم رنگ خواهد شد اما به هیچ رو این گونه نخواهد شد و با خودکاری و ماشینی شدن کارها، نوع فعالیت های انسانی در سازمان تغییر شکل می دهد و به گفته آن دانشمند بنام پیتر دراکر کاردستی جای خود را به کار دانشی می دهد. اما نقش به یقین تعیین کننده انسان، به عنوان حاکم سازمانی همچنان برقرار و مستدام خواهد بود(مورهد و گریفین[1]، 2005)؛ به نقل از الوانی و معمارزاده، 1384). بسیاری از دانشمندان معتقدندکه ماهیت جوامع کنونی به وسیله سازمان ها به شکل های مختلف و با اهداف گوناگون تأسیس و سازمان دهی می شود، امابدون تردید همه آن ها بر پایه تلاش های جسمی و روانی نیروی انسانی خود اداره و هدایت می شوند. بطورکلی می توان گفت نیروی انسانی کارآمد شاخص عمده ی برتری یک سازمان نسبت به سازمان های دیگراست. وجود نیروی انسانی متعهد به سازمان می تواند ضمن کاهش غیبت، تأخیر و جابه جایی، باعث افزایش چشمگیر عملکرد سازمان، نشاط روحی کارکنان و تجلی بهتر اهداف متعالی سازمان و نیز دستیابی به اهداف فردی گردد.(بهرامی،عزت آبادی، 1389، 12)

از آنجا که آموزش و پرورش مهمترین رکن برای نیل به توسعه و تحول به شمار می آید،با آموزش و پرورش توسعه یافته می توان جامعه را در مسیر رشد در ابعاد مختلف قرار داد، از این رو مدارس بیش از پیش نیازمند نیروی انسانی متعهد هستند و تحقق اهداف آموزش و پرورش را باید در گرو تلاش و همت معلمان دانست. اما در حال حاضر دیده می شود که وضعیت نامطلوب شغل معلمی در بسیاری از کشورها، موجب ترک شغل معلمان و یا گرایش آن ها به شغل دوم شده است.برخی دبیران کار را در سطح عالی و با وظیفه شناسی انجام می دهند در حالی که برخی دیگر بازده چندانی ندارند و کار را در حدرفع تکلیف انجام می دهندو علاقه و تعهدی نسبت به سازمان ابراز نمی کنند. بنابراین برای بکارگیری و نگهداری آنان باید ضوابط و شرایطی مناسب برقرار کرد تا بتوان از توانایی های آنان در فعالیت های تربیتی وآموزشی استفاده کرد؛زیرا تلاش رضایت مندانه به تعهد بیشتر و مستمرتر و در نهایت به زندگی بهتر انسان هاو توسعه و پیشرفت جوامع می انجامد.

1-2) بیان مسأله

توجه به تعهد سازمانی از نفوذ تاثیر آن بر میزان غیبت ،ماندگاری ،تعلق ،وفاداری و پذیرش اهداف و ارزشهای سازمانی و حرکت در جهت تحقق اهداف سازمانی ناشی می شود. گرینبرگ و بارون (2000) نیز معتقدند که فقدان تعهد و کوتاهی در امر تحقیق و بررسی تعهد سازمانی کارکنان منجر به افزایش هزینه های هنگفت ناشی از ترک خدمت کارکنان می شود (ساکی و همکاران ،1389 ،88).تعهد سازمانی از جمله عواملی است که بر رفتار کارکنان در سازمان اثر گذاشته و بر بسیاری از متغیرهای سازمانی از جمله قصد جابه جا یی کارکنان ،میزان غیبت آن ها و همچنین تعارض و استرس شغلی افراد تاثیر دارد و ماندن و یا رفتن کارکنان را مشخص می کند.(انصاری و اردکانی ،88،1392)

اگر معلم نسبت به سازمانش متعهد و وفادار باشد ،به طور قطع موجب بالا رفتن راندمان آموزشی می گردد. اما در حال حاضر مشاهده می شود که وضعیت نا مطلوب شغل معلمی در بسیاری از کشور ها موجب ترک شغل معلمان شده و عدم جاذبه شغل معلمی، مانع جذب فارغ التحصیلان ممتاز و یا موجب گرایش معلمان به شغل دوم می شود، که به گفته بسیاری از دانشمندان عمدتا به دلیل شرایط کاری، حقوق و دستمزد نامطلوب و عدم تعهد است (همان).بنابر این توجه به تعهد سازمانی[2] و افزایش تعهد کارمندان آموزش و پرورش ناحیه 1رشت نیز امری ضروری به نظر می رسد.

2-1-8-4) نظام کاربرد منابع انسانی.. 25

2-1-8-5) نظام روابط کار. 26

2-1-9) مفاهیم و تعاریف استراتژی.. 26

2-1-10) واقعیت فرآیند طراحی استراتژی.. 30

2-1-11) نگرش سیستماتیک به طراحی استراتژی.. 31

2-1-12) تعریف مدیریت استراتژیک… 32

2-1-13) مراحل مدیریت استراتژیک… 33

2-1-14) مفهوم برنامه ریزی استراتژیک… 34

2-1-15) خصوصیات برنامه ریزی استراتژیک… 37

2-1-16) مزایا و محدودیت های برنامه ریزی استراتژیک… 37

2-1-17) پیوند میان برنامه ریزی راهبردی و منابع انسانی.. 39

2-1-18) تعریف مدیریت استراتژیک منابع انسانی.. 41

2-1-19) اهداف مدیریت استراتژیک منابع انسانی.. 45

2-1-20) مفهوم برنامه ریزی استراتژیك منابع انسانی.. 46

2-1-21) فرآیند برنامه ریزی استراتژیك منابع انسانی با رویكرد اجرایی.. 47

2-1-22) روابط استراتژیک سیستم منابع انسانی.. 52

2-1-23) روشهای طراحی استراتژی های منابع انسانی.. 53

2-1-23-1) روش جهان شمول (بهترین روش یا روش برتر) 53

2-1-23-2) روش بهترین هماهنگی (روش اقتضایی) 54

2-1-23-3) روش جمع کردن (ترکیبی) 55

2-1-24) مدلهای های طراحی و تدوین استراتژی منابع انسانی.. 55

2-1-24-1) مدلهای عقلایی یا منطقی (مبتنی بر استراتژی سازمان) 55

2-1-24-2) مدلهای فزاینده یا واقعی (مبتنی بر عوامل ویژه مدیریت منابع انسانی) 56

2-1-24-3) مدل یكپارچه تدوین استراتژی منابع انسانی.. 62

2-1-25) مدل های مدیریت استراتژیک منابع انسانی.. 64

2-1-25-1) مدل مدیریت تعهد بالا. 65

2-1-25-2) مدل مدیریت عملکرد بالا. 66

2-1-25-3) مدل مدیریت مشارکت بالا. 66

2-1-25-4) مدل 5P مدیریت استراتژیک منابع انسانی.. 67

2-1-25-5) مدل رایت و اسنل. 69

2-1-25-6) مدل نو، هولنبک، گرهارت و رایت.. 71

2-1-25-7) شولر، جکسون و استوری.. 72

2-1-25-8) مدیریت استراتژیک منابع انسانی ملو. 74

2-1-26) مدلهای مدیریت منابع انسانی در عصر جهانی سازی.. 76

2-1-27) مدیریت منابع انسانی سنتی در مقابل مدیریت منابع انسانی استراتژیک… 79

2-1-28) فرآیند ها و کارکردهای مدیریت استراتژیک منابع انسانی.. 82

2-1-29) تاثیر مدیریت منابع انسانی بر عملکرد سازمان. 82

2-1-30) ارتباط بین استراتژیهای کسب وکار و مدیریت منابع انسانی.. 84

بخش دوم:عملکرد سازمانی

2-2-1) تشریح مفهوم عملكرد. 86

2-2-2) تعریف عملکرد سازمانی.. 87

2-2-3) سنجش عملکرد سازمانی.. 89

2-2-4) رویکردهای سنجش عملکرد. 90

2-2-5) معیارهایی برای سنجش عملکرد. 90

2-2-6) عملکرد شرکت ها از دیدگاه های مختلف… 91

2-2-6-1) عملکرد شرکت از دیدگاه بازار مشتری.. 91

2-2-6-2) عملکرد شرکت از دیدگاه بازارهای عوامل. 92

2-2-6-3) عملکرد شرکت از دیدگاه بازارهای مالی.. 93

2-2-7) مفهوم ارزیابی عملکرد سازمانی.. 94

2-2-8) ضرورت ارزیابی عملکرد. 95

2-2-9) مزایایی ارزیابی عملکرد. 96

2-2-10) ویژگی های یک سیستم مطلوب اندازه گیری عملکرد. 96

2-2-11) اهداف ارزیابی عملکرد سازمانی.. 97

2-2-12) سطوح ارزیابی عملکرد سازمانی.. 98

2-2-13) مدل های ارزیابی عملکرد. 98

2-2-14) دیدگاه های سنتی و نوین در ارزیابی عملکرد. 109

2-2-15) مدیریت عملکرد. 110

2-2-16) مدیریت عملکرد در سطح سازمانی.. 113

2-3-1) تحقیقات داخلی.. 115

2-3-2) تحقیقات خارجی.. 116

فصل سوم : روش اجرای تحقیق

3-1) مقدمه. 119

3-2) روش تحقیق.. 119

3-3) جامعه و نمونه آماری.. 120

3-4) روش و ابزار جمع آوری داده ها 121

3-5) روایی وپایایی ابزار اندازه گیری.. 121

3-6) روش تجزیه وتحلیل داده ها 124

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده

4-1) مقدمه. 126

4-2) توصیف متغیرهای تحقیق.. 127

4-3) بررسی نرمال بودن متغیرهای تحقیق.. 136

4-4) آزمون فرضیات تحقیق.. 136

4-5) رتبه بندی ابعاد متغیر مدیریت استراتژیك منابع انسانی.. 144

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1) مقدمه. 146

5-2) نتایج آمار توصیفی.. 146

5-3) نتایج آمار استنباطی.. 148

5-4) پیشنهادات در راستای نتایج تحقیق.. 150

5-5) محدودیت ها و پیشنهادات برای تحقیقات آتی.. 151

منابع و ماخذ. 152

ضمائم. 157

چکیده

اهداف:هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه بین مدیریت استراتژیک منابع انسانی و عمکلرد شرکت های تولیدی شهرستان رشت است.

روش ها:جامعه آماری این تحقیق شامل شرکت های تولیدی استان گیلان واقع درشهرستان رشت می باشد و به روش نمونه گیری تصادفی از بین آنها 109 شرکت انتخاب شد. پرسشنامه ای شامل 22 سوال برای جمع آوری اطلاعات به صورت میدانی مورد استفاده واقع گردید. همچنین از آزمون هبستگی پیرسون به کمک نرم افزار SPSS 19 برای آزمون فرضیه های تحقیق استفاده شد.

یافته ها و نتایج: یافته های تحقیق بیانگر وجود رابطه مثبت بین ابعاد مدیریت منابع انسانی و عمکلرد شرکت‎های تولیدی شهرستان رشت است.

2- 7 گردشگری پایدار. 21

2- 8 آثار و پیامدهای گردشگری.. 22

2- 9 گردشگری ساحلی.. 23

2- 10 گردشگری در ایران. 24

فصل سوم: داده ها و روشهای تحقیق

3-1 موقعیت جغرافیایی استان گیلان. 27

3-2 موقعیت شهرستان لنگرود. 28

3-3 موقعیت جغرافیایی منطقه چاف و چمخاله. 29

3-3-1 زمین شناسی منطقه. 30

3-3-2 ویژگی اقلیمی منطقه. 30

3-3-3 منابع آب و خاک… 30

3-3-4پوشش گیاهیو حیات جانوری.. 31

3-4 توسعه و محیط زیست… 31

3-5 ارزیابیاثرات زیست محیطی(EIA). 32

3-6 اهداف ارزیابی اثرات زیست محیطی.. 35

3-7 نیازها و ضرورت ها 36

3-8 منافع ارزیابی.. 36

3-9 محدودیت های ارزیابی.. 37

3-10 انواع اثرات زیست محیطی.. 37

3-11 شاخص های اثرات… 39

3-12 معیارهای اثرات… 39

3-13 چگونگی اثرات پروژه بر محیط زیست… 40

3-14 ارزیابی اثرات زیست محیطی و توریسم.. 43

3- 15 روش ها و تکنیک های ارزیابی آثار زیست محیطی.. 46

3- 16 مراحل انجام ارزیابی.. 47

3- 17 نتیجه گیری از روش EIA.. 48

3-18 متدولوژی های تجزیه و تحلیل در ارزیابی اثرات زیست محیطی.. 48

3- 19 انواع ماتریس…. 49

3-20 شناسایی و پیامدهای زیست محیطی مناطق ساحلی.. 50

3-21 روش ماتریس ارزیابی اثرات سریع (RIAM) 50

3-21-1 معیارهای ارزیابی.. 53

3-21-2 اجزاء تشکیل دهنده محیط… 53

3-21-3 دامنه ها 55

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1 وضعیت گردشگری منطقه ساحلی چاف تا چمخاله. 57

4-2 تفسیر یافته ها در جداول ماتریس پارامترهای محیطی.. 64

فصل پنجم: جمع بندی، ارزیابی فرضیه ها و پیشنهادات

5-1 نتیجه گیری.. 69

5-2 ارزیابی فرضیه ها 71

5-3 راهکارها و پیشنهادها 71

منابع 75

چکیده

اهمیت موضوع گردشگری به عنوان پدیده ای نوین و منبعی برای توسعه از ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی قابل بررسی است و آن یکی از اصلی ترین منابع درآمد کشورها در حال حاضر است. متأسفانه گسترش جریان های گردشگری با برنامه ریزی نامناسب به همراه ضعف زیرساخت ها و مدیریت گردشگری، اثرات زیست محیطی منفی زیادی در پی داشته است. یکی از روش‎های ارزیابی اثرات زیست محیطی، روش ماتریس ارزیابی اثرات سریع (RIAM) است که این تحقیق براساس این روش با داده های استاندارد از معیارهای مهم ارزیابی انجام گرفته است. هدف از این تحقیق، شناخت و ارزیابی اثرات زیست محیطی ناشی از اماکن اقامتی و پذیرایی توریستی در منطقه ساحلی چاف تا چمخاله با استفاده از روش ماتریس ارزیابی اثرات سریع (RIAM) در فاز بهره برداری بر چهار محیط فیزیکی- شیمیائی، اکولوژیکی- بیولوژیکی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی- فنی می باشد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بر روی تمامی اجزاء محیط به غیر از محیط اقتصادی- فنی، اثرات منفی وجود دارد و اثرات مثبت، بعد از محیط اقتصادی- فنی در محیط اجتماعی- فرهنگی است که تنها اثر منفی ناچیزی در سطح بهداشت و ترافیک دیده می شود.

کلمات کلیدی: گردشگری، ماتریس ارزیابی اثرات سریع(RIAM)، منطقه ساحلی چاف تا چمخاله

مقدمه

از آنجایی که فعالیت های گردشگری اثرات چشمگیری در اقتصاد مناطق پذیرنده گردشگران بر جای می‎گذارد، توجه فراوانی به این زمینه از فعالیت معطوف گردیده است. درصد عمده ای از این فعالیت ها متکی بر طبیعت گردی است که بخش عمده ای از آن در نواحی ساحلی متمرکز شده است، که در صورت رعایت ضوابط و استانداردهای زیست محیطی و همچنین انجام ارزیابی های مستمر در طول زمان بهره برداری،توسعه گردشگریمی تواند به عنوان عاملی در جهت حفاظت از محیط و افزایش کیفیت آن به شمار آید. (فروغی ابری و دیگران،1388،ص1)

به طور کلی اثرات زیست محیطی به تغییر فیزیکی، شیمیایی، بیوفیزیکی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی محیط زیست بر اثر یک یا چند فعالیت اطلاق می شود و شناسایی اثرات زیست محیطی، بخش عمده و اصلی را در روند مطالعات زیست محیطی تشکیل می دهد. شناسایی آثار و پیامدها ممکن است مثبت یا منفی بوده، پس این موارد باید مورد شناسایی قرار گرفته و اهمیت هر نوع اثر با پیامد مشخص شده و منافع و مضرات آن به طور مستند و منطقی تشریح گردد. (www.tourismscience.ir)

در این میان، لزوم به کارگیری مدل EIA (Environmental Impact Assessment) ارزیابی اثرات زیست محیطی، در زمان معرفی یک پروژه برای مشخص کردن نوع اثرات و اندازه اثرات و راهکارهایی برای کاهش اثرات منفی و ناسازگار با محیط زیست ارائه می دهد. لازم به ذکر است که EIA تصمیم به اجرا شدن یا نشدن یک پروژه نمی گیرد، بلکه پیامدهای زیست محیطی را پیش بینی کرده، در پیش روی تصمیم گیران قرار می دهد.

در این تحقیق سعی شده است تا با مطالعه موردی منطقه ساحلی چاف تا چمخاله، تبیینی از نقش توریسم و توسعه آن به لحاظ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی به دست آید و عوامل و فاکتورهای متأثر از توسعه گردشگری مورد ارزیابی قرار گیرد. لذا با به کارگیری مدل EIA و نتایج به دست آمده از یک ماتریس ساده، امکان ثبت دائمی وقایع را در یک فرایند تصمیم گیری فراهم می آورد. در این تحقیق با استفاده از ماتریس ارزیابی اثرات سریع (RIAM) در فاز بهره برداری امکانات توریستی بر چهار محیط فیزیکی – شیمیایی، اکولوژیکی – بیولوژیکی، اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی- فنی می باشد.

1-1 بیان مسأله

گردشگری در یک کلیت، در بر گیرنده جریانی از سرمایه، انسان، فرهنگ و کنش متقابل میان آنهاست که در فضاهای جغرافیایی آثار مختلفی بر جای می نهد. رویکرد دیگری که در مورد تعریف گردشگری وجود دارد، این است که به عنوان یک سیستم تلقی می شود. در این رویکرد، گردشگری نه به عنوان صنعت بلکه به عنوان سیستمی پیچیده لحاظ می شود که از عوامل و مؤلفه های مختلفی تأثیر پذیرفته و بر عوامل و مؤلفه هایی مؤثر بوده و افراد و گروه های متعددی در آن نقش ایفا می کنند. در این نگاه، گردشگری یک پدیده ای کاملاً تأثیر گذار و در عین حال تأثیر پذیر نسبت به فرهنگ، اقتصاد، سیاست، تکنولوژی و محیط زیست می باشد. (دهقانی نژاد،sep2011،ص4)

بنابراین، با توجه به اینکه هر فعالیتی مستلزم بر گرفتن موادی از طبیعت و دفع موادی دیگر درآن است، کلیه فعالیت ها در راستای هر هدفی باید در چارچوب ظرفیت های محدود محیط زیست مورد بررسی قرار گیرد تا به بقا و پایداری محیط زیست لطمه ای وارد نگردد.

(همائی فر و دیگران،sep2011،ص1و2)

امروزه اکثر محققان و متخصصان اذعان دارند که گردشگری را باید به شیوه ای کنترل شده، یکپارچه و پایدار و بر اساس برنامه ریزی عقلایی توسعه داد و مدیریت کرد. (شاکری،1386،ص3) بر این اساس، اگرچه گردشگری دارای آثار منفی بر محیط زیست است و گردشگران مصرف کننده منابع می باشند، اما این صنعت استعداد جایگیری در فرایند توسعه پایدار را دارد.

در این میان، مناطق ساحلی به خصوص سواحل ماسه ای به طور ذاتی برای انسان ها جاذب و از پتانسیل لازم جهت اجتماع گردشگران برخوردار است. اما نکته ای که نباید فراموش شود این است که “اکولوژی محیط زیست ساحلی” خیلی حساس و آسیب پذیر بوده و فشار ناشی از فعالیت های توریستی می تواند تعادل اکولوژیکی محیط را برهم بزند. (رحمانی،1388)

در حال حاضر استفاده از مناطق ساحلی به یک معضل و مسأله تبدیل گردیده و عموم اشخاص اعم از دولتی وخصوصی به عناوین و شیوه های مختلف در صدد بهره برداری حداکثر از ساحل هستند، که بدون توجه به منافع و لزوم بهره برداری بهینه و جمعی صورت می گیرد.

یکی از روش های بررسی و ارزیابی تبعات مثبت و منفی و همچنین مدیریت و برنامه ریزی توسعه گردشگری قبل از اجرا، ارزیابی آثار زیست محیطی(EIA) می باشد. ارزیابی آثار زیست محیطی می تواند میزان مصرف منابع و پسرفت محیط زیست و اختلالات اجتماعی (که اغلب با توسعه اتفاق می افتد) را کاهش دهد.(شاکری،1386،ص3)EIA به عنوان یک ابزار کارا برای رسیدن به آینده پایدار زیست محیطی در گردشگری ساحلی، همچنین ICZM (مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی) که یک فرایند انعطاف پذیر و منطبق با مدیریت منابع برای توسعه پایدار زیست محیطی در نواحی ساحلی است و هدف کلی آن حداکثر کردن منافع حاصل از مناطق ساحلی و حداقل کردن تضادها و برخورد ها و اثرات مخرّب فعالیت های انسانی بر یکدیگر می باشد تا ضمن پررونق شدن صنایع گردشگری ساحلی در کشور، بستر آن نیز دچار معضلات زیست محیطی نگردد. (یزدانی،1388)

منطقه چاف تا چمخاله (از شهر چاف و چمخاله) از مناطق ساحلی و توریستی استان گیلان محسوب شده که از توابع شهرستان لنگرود به شمار می رود. استقرار بخش عظیمی از اراضی در کنار ساحل دریا که بدان جلوه خاصی داده است، از دیرباز مورد توجه بوده و بعد از ساحل شهرستان بندرانزلی دومین قطب توریستی از ساحل فعال درخطه گیلان به شمار می رود.

این منطقه به جهت توانایی های بالای خود دارای فرصت های قابل توجهی برای توسعه پایدار است. استفاده از فرصت های بی نظیر منطقه از آن جهت که بدون برنامه ریزی جامع و بدون توجه به توسعه پایدار بوده، خود به عاملی در جهت توسعه ناپایدار و تخریب و همچنینآلودگی محیط زیستبدل شده است. (ملکی،1388،ص280)

بنابراین، بررسی و مطالعه هر گونه عاملی که سبب کاهش توان (پتانسیل) محیط زیست و توریسم منطقه مورد مطالعه باشد، ضروری به نظر می رسد.

1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق و کاربرد نتایج آن

انجام تحقیقات برای ارزیابی محیط طبیعی امری ضروری است، چرا که با ارزیابی نواحی مختلف، برنامه ریزان و طرح پردازان خواهند توانست با اطمینان خاطر با شناخت نواحی حساس، به خصوص نواحی حساس ساحلی به توسعه پایدار گردشگری دست یابند. این مهم هم باعث جذب گردشگر می شود و هم محیط را برای استفاده مناسب نسل های آینده حفظ خواهد کرد.

1-3 پرسش اصلی تحقیق (سؤال تحقیق )

– پیامدهای زیست محیطی توسعه توریسم، در ناحیه چاف – چمخاله چیست ؟

– تأثیر پیامدهای زیست محیطی توسعه توریسم با روشEIA در ناحیه چاف – چمخاله به چه میزان است؟

2-1-3-اهداف توسعه پایدار………………………………………………………………………………………. 37

2-1-4-توسعه پایدار شهری………………………………………………………………………………………. 39

2-1-5-مفهوم پایداری شهرها در اندیشه متفکرین…………………………………………………………… 41

2-2- فرسودگی، زمینه ها و فرایندها شکل گیری بافت های فرسوده و گونه های مداخله کننده در بافت های فرسوده 42

2-2-1-مفهوم بافت فرسوده………………………………………………………………………………………. 42

2-3- شاخصهای پایداری در بافت فرسوده محله عالی قاپوی اردبیل……………………………………. 44

2-3-1- شاخصهای کالبدی(A)………………………………………………………………………………….. 44

2-3-2- شاخص های اقتصادی(B)…………………………………………………………………………….. 46

2-3-3- شاخص های اجتماعی©…………………………………………………………………………….. 48

2-3-4- شاخص های زیست محیطی(D) ……………………………………………………………………. 51

2-4-گونه های مداخله در بافت­های فرسوده………………………………………………………………….. 53

2-4-1-ویژگی های عمومی بافت های فرسوده………………………………………………………………. 53

2-4-2 -بهسازی …………………………………………………………………………………………………. 57

2-4-3- نوسازی ………………………………………………………………………………………………… 58

2-4-4- بازسازی……………………………………………………………………………………………………. 58

فصل سوم: شناخت محدوده مورد مطالعه

3- محدوده و موقعیت بافت تاریخی شهر اردبیل…………………………………………………………… 62

3-1- جغرافیای عمومی استان اردبیل و شهر اردبیل…………………………………………………………. 62

3-1-2- موقعیت شهر اردبیل…………………………………………………………………………………….. 62

3-1-3- علل و عوامل پیدایش شهر اردبیل…………………………………………………………………… 63

3-1-4- وجه تسمیه شهر اردبیل…………………………………………………………………………………. 64

3-1-5- ویژگی های توپولوژیک شهر اردبیل…………………………………………………………………. 64

3-2- بررسی ساختار و ویژگی های اقلیمی…………………………………………………………………… 65

3-2-1- اقلیم………………………………………………………………………………………………………… 65

3-1-2- عناصر اقلیمی…………………………………………………………………………………………….. 66

3-3- منابع آب و شرایط آب وهوایی و بارندگی استان اردبیل……………………………………………. 69

3-3-1- بارندگی سالیانه……………………………………………………………………………………………. 71

3-3-2- دمای هوا…………………………………………………………………………………………………… 73

3-4- تعاملات بین بافت تاریخی و جدید شهر اردبیل……………………………………………………… 74

3-4-1- تعاملات اجتماعی………………………………………………………………………………………… 74

3-4-2-تعاملات کالبدی و ساختاری……………………………………………………………………………. 75

3-4-3-تعاملات فرهنگی………………………………………………………………………………………….. 76

3-4-4-تعاملات اقتصادی…………………………………………………………………………………………. 77

3-5- شناخت و معرفی ساختار قدیمی شهر تاریخی……………………………………………………….. 78

3-5-1- برداشت کلی کاربری اراضی و بررسی میزان پراکنش، نقش و عملکرد کاربری های محله ای شهری و فراشهری در محدوده بافت تاریخی و لبه بیرونی آن…………………………………………………………………………. 78

3-6-بافت تاریخی………………………………………………………………………………………………….. 83

3-7- مدل تحلیل سوات(SWOT)و نرم افزارEXPERT CHOICE……………………………… 85

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها و یافته ها

4- 1- نتایج و یافته های تحقیق …………………………………………………………………………………. 91

4-1- تحلیل پرسشنامه……………………………………………………………………………………………… 97

4-1-1- جداول توصیفی و نمودارها…………………………………………………………………………… 97

4-2- ویژگی های توصیفی کالبدی………………………………………………………………………………. 120

فصل پنجم: جمع بندی، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

5- تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری ……………………………………………………………………………… 129

5-1- فرضیه اول ……………………………………………………………………………………………………. 130

5-2- فرضیه دوم …………………………………………………………………………………………………… 130

5-3- فرضیه سوم …………………………………………………………………………………………………… 131

5-4- بررسی شاخص های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی در محله عالی قاپو……… 131

5-4-1- شاخص کالبدی ………………………………………………………………………………………….. 131

5-4-2- شاخص اقتصادی ………………………………………………………………………………………. 132

5-4-3- شاخص اجتماعی ……………………………………………………………………………………….. 133

5-4-4- شاخص زیست محیطی ………………………………………………………………………………… 134

5-4-5- بررسی امتیازدهی هر چهار شاخص اصلی با هدف دست یابی به توسعه پایدار …………. 134

5-5- راهکارهای دست یابی به توسعه پایدار………………………………………………………………… 135

منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………….. 137

ضمایم………………………………………………………………………………………………………………….. 140
چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………… 144

چکیده

توسعه پایدار از جمله مفاهیمی است كه چند دهه ای است با توجه به تأثیرات منفی و گاه جبران ناپذیر طرح های توسعه ،در مجامع جهانی مورد توجه جدی قرار گرفته است.می توان گفت که بهسازی و نوسازی با هدف های توسعه پایدار هماهنگی فراوانی دارد. در این میان شهر اردبیل با داشتن پیشینه تاریخی کهن و دارا بودن ارزشهای مذهبی و فرهنگی ، محیطی و گردشگری از آن دسته از شهرهایی است. که نمی توان بی اعتنا از کنار فرسودگی بخش های مرکزی و میانی با وسعتی حدود 536 هکتار و محجور ماندن فضاها و مجموعه های ارزشمند آن گذشت. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی و پژوهشی –کتابخانه ای با طرح پرسشنامه با هدف شناسایی شاخص های توسعه پایدار شهری و بررسی میزان تطبیق طرح بهسازی و بازسازی بافت های فرسوده اطراف بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی که در محله عالی قاپو واقع شده است، به نتایجی دست یافته ایم که در درجه اول توجه به عنصر مشارکت به عنوان یکی از ابزارهای مهم در ساماندهی بافت فرسوده در جهت توسعه پایدار از ضروریت های اساسی می باشد.با تحلیل پرسشنامه و تحلیل شاخص ها با استفاده از نرم افزارهای EXELوEXPERTCHOICE مهمترین راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار در بافت فرسوده محله ی شیخ صفی(عالی قاپو) شامل موارد ذیل شد:برنامه ریزی ها مشارکتی، عدالت اجتماعی و آموزش به ساکنان در جهت ارتقای سطح اجتماعی، توجه به ویژگی های اقتصادی- اجتماعی ساکنان در برنامه ریزی ها، اشتغال زایی درجهت رفع بیکاری ساکنان محله، حس اعتماد و همکاری بین مردم و مسئولان شهری، نگرش جامع به طرح نوسازی و بهسازی، توجه به خط آسمان بافت، ساخت و سازهای جدید باید بخشی از تداوم سنت های شهر و محیط های شهری، توجه به سلسله مراتب فضاها و دسترسی ها، توجه به امنیت عناصر باز شهری. توجه به موارد ذکر شده می تواند ساماندهی بافت فرسوده ی محله ی شیخ صفی را در راستای توسعه پایدار سوق دهد.

کلید واژه : شاخص پایداری، محلات فرسوده، شهر پایدار، مشارکت مردمی ، اردبیل

1- مقدمه

فرسودگی یکی از مهمترین مسائل مربوط به فضای شهری می باشد که باعث بی­سامانی، عدم تعادل و ایجاد اغتشاش منظر شهری می شود . که به زدودن خاطرات جمعی و افول حیات شهری کمک می کند. بر این اساس ساماندهی بافت با ارزش و تاریخی شهر به دلیل ارزشهای نهفته در آن و توجه به بافت های فرسوده آن می تواند در ارتقا کیفی محیط و سرزندگی فضای شهری را که در گذشته داشته مجدداً احیا شود. افزایش شهرنشینی و بروز معضلات زیست محیطی در دهه های پایانی قرن بیستم، توسعه پایدار شهرها را پیشروی متخصصان و صابنظران مسائل شهری و معماری قرار داده است. با توسعه روزانه و شهری شدن زندگی بشر مفاهیم مربوط به توسعه پایدار به این حیطه وارد شده و توسعه پایدار شهر محصول نگاههای جدید به عدالت اجتماعی، فضایی و محیطی نسبت به شهر است. توسعه پایدار آن است که نیازهای انسان امروز را برآورده می کند، بدون اینکه توانایی نسلهای آینده را برای دستیابی به آرزوها و نیازهایشان از بین ببرد. باید توجه داشت که پایداری مجموعه ای از وضعیت هاست که در طول زمان دوام دارد و توسعه فرایندی است که طی آن پایداری می تواند اتفاق بیفتد. وجود رابطه و پیوند قوی میان برنامه ریزی شهری و ایجاد یک چارچوب توسعه پایدار اقتصادی – اجتماعی در این زمینه تأثیر بسیاری دارد. این تحقیق تلاش می كند با شناخت مسائل مربوطه به(بافت)فرسوده شهر اردبیل و محله بافت قدیم عالی قاپو و معرفی دقیق آن به زوایای پنهان وناشناخته آن پی ببرد. در ادامه با استفاده از تكنیك های برنامه ریزی راهبردی و اصول و کابرد اصول توسعه پایدار، به شناخت مسائل و مشكلات این بافت پرداخته و درنهایت راه حل های منطقی را مبتنی بر برنامه ریزی راهبردی و اصول توسعه پایدار برای حل این مسائل ارائه می دهد.

1-9 ) قلمرو تحقیق……………………………………………………………………………………………13

فصل دوم: ادبیات تحقیق

بخش اول: عدالت سازمانی

2-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………………….16

2-2)مفهوم لغوی عدالت……………………………………………………………………………………..17

2-3) مفهوم عدالت در اندیشه های سیاسی……………………………………………………………17

2-3-1) مفهوم عدالت در اندیشه های سیاسی قدیم……………………………………………….17

2-3-2) مفهوم عدالت در اندیشه های سیاسی جدید……………………………………………………..18

2-4) جایگاه ادراک در عدالت سازمانی………………………………………………………………………..19

2-5) عدالت سازمانی ……………………………………………………………………………………………….20

2-6) ابعاد عدالت سازمانی

2-6-1) عدالت توزیعی…………………………………………………………………………………………….21

2-6-2)عدالت رویه ای ……………………………………………………………………………………………22

2-6-3) عدالت مراوده ای…………………………………………………………………………………………22

2-6-3-1) ویژگی های عدالت مراوده ای……………………………………………………………………23

2-7) کانون های عدالت سازمانی ……………………………………………………………………………..24

2-8) عوامل مؤثر بر عدالت سازمانی …………………………………………………………………………25

2-9) سبک رهبری و عدالت سازمانی ……………………………………………………………………….26

2-10) ابعاد محتوایی ساختار عدالت سازمانی ……………………………………………………………26

بخش دوم : رفتار شهروندی سازمانی

2-11) تعریف رفتار شهروندی سازمانی ……………………………………………………………………..31

2-12) ابعاد رفتار شهروندی ………………………………………………………………………………………31

2-13 ) ویژگی های کلیدی رفتار شهروندی …………………………………………………………………34

2-14) عوامل تأثیرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی ……………………………………………………..34

2-15) رابطه مبادله رهبر- عضو با رفتار شهروندی سازمانی …………………………………………..37

2-16) سایر حیطه های رفتار شهروندی سازمانی ………………………………………………………….37

2-17)مفاهیم مرتبط با رفتار شهروندی سازمانی …………………………………………………………..38

2-18) رابطه عدالت سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی ………………………………………………39

بخش سوم: مبادله رهبر – عضو (پیرو)

2-19) تعریف تئوری مبادله رهبر- عضو ………………………………………………………………………..42

2-20) روابط در تئوری مبادله رهبر – عضو ……………………………………………………………………42

2-21 ) پیش زمینه های مبادله رهبر – عضو …………………………………………………………………..43

2-22 ) بهبود کیفیت تبادلات رهبر- عضو ………………………………………………………………………43

2-23)تأثیر مبادله رهبر – عضو بر رابطه بین عدالت سازمانی با رفتار شهروندی ………………………………….45

بخش چهارم: پیشینه

2-24 )پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………………………….47

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1 ) مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………..54

3-2 ) روش پژوهش ……………………………………………………………………………………………………..54

3-3)جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………………….54

3-4 ) نمونه آماری………. ……………………………………………………………………………………………….54

3-4-1 )روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………54

3-4-2 ) حجم نمونه …………………………………………………………………………………………………….55

3-5 ) شیوه جمع آوری داده ها ……………………………………………………………………………………….55

3-6 ) روایی و پایایی …………………………………………………………………………………………………….56

3-7 ) روشهای تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………57

3-7-1 ) بخش توصیفی داده ها (آمار توصیفی) ……………………………………………………………… 57

3-7-2 ) بخش تحلیلی داده ها ( آمار استنباطی)……………………………………………………………… 57

فصل چهارم: جمع آوری و تحلیل داده ها

4-1 ) مفدمه ……………………………………………………………………………………………………………..59

4-2 ) توصیف متغیرهای تحقیق ………………………………………………………………………………….59

4-2-1 ) آمار جمعیت شناختی …………………………………………………………………………………….59

4-2-2 )آمار توصیفی متغیر های تحقیق……………………………………………………………………….61

4-3) آزمون فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………………………….65

4-3-1) آزمون فرضیه اول …………………………………………………………………………………………..65

4-3-2)آزمون فرضیه دوم …………………………………………………………………………………………..67

4-3-3) آزمون فرضیه سوم ……………………………………………………………………………………….68

4-3-4) آزمون فرضیه چهارم ………………………………………………………………………………………70

4-3-5) آزمون فرضیه پنجم …………………………………………………………………………………………72

4-3-6) آزمون فرضیه ششم ………………………………………………………………………………………….74

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1 ) مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………..77

5-2 ) نتایج آمار توصیفی ………………………………………………………………………………………………77

5-3 ) نتایج آمار استنباطی ……………………………………………………………………………………………..78

5 -3-1)نتیجه آزمون فرضیه اول……………………………………………………………………………………..78

5-3-2) نتیجه آزمون فرضیه دوم ……………………………………………………………………….78

5-3-3) نتیجه آزمون فرضیه سوم …………………………………………………………………………………….79

5-3-4 ) نتیجه آزمون فرضیه چهارم ……………………………………………………………………………..79

5-3-5) نتیجه آزمون فرضیه پنجم ……………………………………………………………………………….79

5-3-6) نتیجه آزمون فرضیه ششم ………………………………………………………………………………………..80

5-4) پیشنهاداتی برای سازمان ………………………………………………………………………………………………82

5-5 ) محدودیت های پژوهش …………………………………………………………………………………………….83

5-6 ) پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی …………………………………………………………………………………….83

منابع و مأخذ

الف) منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………85

ب ) منابع انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………..87

ضمائم و پیوستها ……………………………………………………………………………………………………………….90

پرسشنامه ها …………………………………………………………………………………………………………99

مقدمه

بحث از عدالت[1] و بررسی صور ماهیت آن بحثی است که دارای پیشینه بسیار طولانی است. بحث عدالت در سرشت خود بحثی تجریدی ، تحلیلی و نظری است و همیشه با تنوع دیدگاهها و اختلاف نظرها همراه بوده است. این تنوع خصوصا از آن به بعد دیده می شود که عدالت در تمام جنبه های فردی، خانوادگی ، ابعاد کلان اجتماعی و نهادها و سازمان های دیگر ، در حقوق و قضا ، در فلسفه و سیاست و …. حضور و بروز جدی دارد. این امر باعث پراکندگی و تشتت هرچه بیشتر در بحث عدالت ، تعاریف ،محدوده ها و…. آن می شود . عدالت مفهوم بسیار پیچیده ای است و ارتباط و نسبت آن با سایر مفاهیم اجتماعی چون آزادی ، اخلاق و . . . نیز مزید بر علت شده است و تعریف این امر را پیچیده تر می سازد و آن را واژه ای مناقشه پذیر می نماید. این امر به گونه ای است که بسیاری عدالت را بر اساس برابری می دانند و یرخی آن را در نابرابری توجیه می نمایند. گستردگی و مناقشات بر سر این مفهوم باعث عدم تحقق اجماع در ماهیت می شود و نسبیتی بر اساس عدالت نسبت به چه کسی ، چه حوزه ای ، چگونه، به چه نسبتی ایجاد میکند که ارائه و پذیرش تعاریف دایره المعارفی را سخت می نمایند.(صدیقیان،1385) یکی از پیامدهای عدالت سازمانی بروز رفتارهای شهروندی در سطح سازمانهاست.بدین ترتیب که اعضاء سازمان در قبال احساس وجود عدالت برانگیخته می شوند تا با رفتارهای یاری دهنده،مانند رفتارهای شهروندی سازمانی، مشارکت خود را در سازمان افزایش دهند،و بالعکس.سبک های رهبریو سطوح ارتباط مدیران سازمانها با اعضاء سازمان نیز ازعواملی هستند که بر دیدگاه و برداشت اعضاء سازمان از وجود عدالت در سازمان و نهایتاً بر بروز رفتارهای شهروندی در سازمان تأثیر به سزائی دارد که سبک رهبری مبادله رهبر- عضو یکی از این عوامل می باشد.

در این فصل ابتدا به بیان مساله تحقیق پرداخته شده و سپس اهمیت تحقیق ، چهارچوب نظری و هدف آن آورده شده و سپس سوال و فرضیات تحقیق و تعاریف متغیرهای آن ذکر شده و در نهایت قلمرو تحقیق بیان شده است.