4-1- مقدمه……………………. 40

4-2- انتخاب پارامترها…………………… 40

4-2-1- مقیاس پذیری…………………….. 41

4-2-1-1- Scale up……………………..

4-2-1-2- Scale in……………………..

4-2-1-3- Scale out……………………

4-2-2- تعداد Map Taskهای همزمان…………… 41

4-2-3- حجم قطعات تصاویر…………………… 42

4-2-4- تعداد تکرار داده ها روی شبکه……………………. 42

4-2-5- حجم داده مورد بررسی…………………….. 42

4-3- برنامه مورد استفاده……………………. 42

4-4- بررسی پارامترها…………………… 44

4-4-1- سناریو اول: تاثیر مقیاس پذیری عمودی(Scale Up) بر زمان پردازش……… 44

4-4-2- سناریو دوم: بررسی تاثیر مقیاس پذیری (Scale in) بر زمان پردازش………… 47

4-4-3- سناریو سوم: بررسی تاثیر حجم قطعات تصاویر بر زمان پردازش……………. 52

4-4-4- سناریو چهارم: بررسی تاثیر تعداد Map Task های همزمان بر زمان پردازش………. 55

4-4-5- سناریو پنجم: بررسی تاثیر تعداد تکرار تصاویر بر زمان پردازش……………………… 58

4-4-6- سناریو ششم: بررسی پارامتر حجم داده ها…………………… 63

4-4-7- سناریو هفتم: تاثیر مقیاس پذیری افقی(Scale Out) بر زمان پردازش…………… 65

4-5- نتایج…………………….. 68

5- بررسی و تحلیل یافته های تحقیق……………………… 71

6- نتیجه گیری و پیشنهادها ……………………77

چکیده:

پردازش مالتی مدیا و بطور خاص پردازش تصویر از زمینه های پرکاربردی است که در آن ما با حجم بسیار بالایی از داده ها مواجه هستیم و به شدت از سوی محققان نیز مورد توجه قرار گرفته است. با افزایش حجم تصاویر و نیز گسترش و توسعه ی انواع مختلف برنامه ها نیاز به کامپیوترهای غول پیکر و پردازش موازی برای پردازش این حجم از داده ها احساس می شود. نوعی از پردازش های موازی که امروزه به شدت طرفدار پیدا کرده است، پردازش توزیع شده است که طی آن پردازش ها بین ماشین ها تقسیم و به موازات هم اجرا می شوند. همچنین مدل برنامه نویسی که امروزه بعنوان راه حلی برای بسیاری از مسائل Big Data ارائه شده و روی محیط توزیع شده نیز مورد استفاده قرار می گیرد مدل برنامه نویسی نگاشت کاهش است. این مدل برنامه نویسی، از نوع خاصی از مسائل توزیع پذیر که روی حجم بسیار بالایی از داده ها و روی شبکه ای از کامپیوترها اجرا می شوند پشتیبانی می کند. در این پژوهش که به بررسی پردازش تصویر توزیع شده می پردازیم، با یافتن پارامترهای تاثیرگذار بر سرعت پردازش در محیط توزیع شده به بررسی تاثیر آنها بر روی مسائل پردازش تصویر در مدل نگاشت کاهش پرداخته ایم. این روش منجر به چارچوبی حاوی پارامترهایی شده است که با بررسی تاثیر آن ها می توانیم نوعی مدل انتزاعی برای استقرار بهینه نرم افزارها در محیط توزیع شده پیشنهاد بدهیم. استفاده بهینه از منابع باعث اجرای کاراتر برنامه ها در محیط توزیع شده می شود و سرعت پردازش را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. در این پژوهش طبق مدل ارائه شده سرعت پردازش 17.9 برابر افزایش یافت.

فصل اول: مقدمه

1- مقدمه

1-1- کلیات

امروزه با افزایش روش های مختلف اخذ اطلاعات گسسته مانند دوربین های دیجیتال، پویشگرها و ماهواره ها، پردازش تصویر کاربرد فراوانی یافته است. از زمینه های پر کاربرد پردازش تصویر می توان نجوم، زیست شناسی و پزشکی را نام برد. پردازش تصاویر ارسالی از ماهواره ها و تشخیص پلاک اتومبیل ها از نمونه های کاربردی و شناخته شده ی مسائل پردازش تصویر هستند.

با افزایش کاربردهای تصاویر رقمی[1] در حوزه های مختلف، هر روز بر حجم تصاویر موجود در پایگاه های داده افزوده می شود. در پردازش تصاویر ارسالی از ماهواره ها حجم وسیعی از تصاویر برای پردازش ارسال می شوند که برای پردازش این حجم وسیع از تصاویر، نیاز به کامپیوترهای قدرتمندی است تا با سرعت بالایی تصاویر دریافتی را پردازش کنند. در سال های اخیر تلاش های بسیاری در زمینه ی پردازش داده های حجیم صورت گرفته است. در این بین، پردازش موازی و بطور خاص پردازش توزیع شده یکی از پر طرفدارترین این روش ها می باشد.

در بیشتر روش های توزیع شده برای پردازش داده ها، برنامه نویس باید دانش کافی در برنامه نویسی و شبکه داشته باشد و نیز بتواند مسائل مربوط به زمان اجرا را مدیریت و برطرف کند که این کار نیازمند تخصص و مهارت بالایی در برنامه نویسی و مباحث شبکه است. لذا روش هایی که در آن کاربر بتواند با سهولت بیشتری برنامه هایش را ایجاد و اجرا کند بسیار مورد استقبال قرار می گیرد.

یکی از تکنولوژی هایی که امروزه توجه بسیاری را به خود جلب کرده و تحول بزرگی در بسیاری از زمینه های مختلف کامپیوتری به ارمغان آورده است رایانش ابری است. ابرها بسیاری از نیازها در زمینه ی فناوری اطلاعات را بصورت یک سرویس ارائه می دهند که این سرویس از طریق اینترنت قابل دسترسی است. در این پژوهش به بررسی چالش هایی که کاربران برای اجرای مسائل پردازش تصویر خود در روی ابر و افزایش کارایی آن مواجهند می پردازیم و هدف این پژوهش ارائه روشی برای افزایش کارایی پردازش تصاویر در روی ابر که یک محیط توزیع شده است ارائه می شود. بطوریکه طی آن کاربر بتواند برنامه های خود را بصورت بهینه تر و کاراتری تولید، اجرا و مدیریت کند.

2-1- اهمیت تحقیق

با توجه به گستردگی کاربردهای پردازش تصویر در زمینه های مختلف، و نیز با روند کنونی افزایش حجم تصاویر، برای پردازش این حجم از داده ها در زمان مناسب، نیاز به سرعت بسیار بالایی داریم. لذا ناگزیر به استفاده از ماشین های غولپیکر و پردازش موازی[2] برای پردازش این حجم از داده ها هستیم. در پردازش موازی، ماشینی با چندین پردازنده[3] یا چندین هسته ی پردازنده[4]، برنامه داده شده را اجرا می کند [1]. پردازنده های چند هسته ای[5] از نمونه ی این نوع پردازنده ها هستند. علاوه براین با اتصال کامپیوترهای تک پردازنده[6] و تک هسته[7] و ایجاد یک شبکه نیز میتوان پردازش موازی انجام داد. این کار بکمک نرم افزارهای توزیع شده صورت می پذیرد و به این نوع از پردازش موازی، اصطلاحا پردازش توزیع شده[8] می گویند[2].

بسیاری از سازمان ها به دلایل مختلفی همچون هزینه های بالای خرید و نگهداری و نیاز به متخصصان و . . . قادر به فراهم سازی کامپیوترهای غول پیکر برای اجرای برنامه ها بصورت موازی نیستند. لذا پردازش توزیع شده بسیار مورد توجه محققان و نیز سازمان ها قرار گرفته است.

بطور معمول در برخی از روشهای توزیع شده برنامه نویس باید مهارت بالایی در برنامه نویسی و مدیریت خطاهای هنگام اجرا روی شبکه داشته باشد. برنامه نویس علاوه بر تمرکز روی هدف اصلی برنامه، باید مشکلات احتمالی هنگام اجرای برنامه را نیز پیش بینی و برای آن ها راه حل بیاندیشد. بعنوان مثال کاربر باید بتواند پردازش ها را بطور مناسب بین ماشین ها تقسیم و مدیریت کند و اگر در حین اجرای برنامه یکی از ماشین ها به هر علتی متوقف شود باید بتوان وظایف آن ماشین را بدون توقف برنامه، به ماشینهای دیگر سپرد و داده های رویش را نیز بازیابی کرد. همچنین گاهی ممکن است قدرت ماشین های یک سیستم توزیع شده با هم برابر نبوده و ماشین ها با سرعت های مختلف وظایفشان را انجام دهند. لذا برنامه نویس باید بتواند بطور متعادلی توزیع بار[9] پردازشی را روی ماشین های شبکه انجام دهد. بنابراین استفاده از روشی که بتواند برنامه نویس را در ایجاد و اجرای برنامه هایش یاری رساند بسیار مفید و موثر خواهد بود. همچنین در پردزاش داده های حجیم، زمان، فاکتور مهمی بوده و یافتن روش هایی که باعث کاهش زمان اجرای برنامه ها شود، از اهمیت بالایی برخوردار است.

3-1- هدف تحقیق

یکی از روش هایی که مشکلات فوق را حل می کند استفاده از مدل برنامه نویسی نگاشت کاهش[10] است. وظیفه ی این مدل برنامه نویسی که توسط گوگل[11] معرفی شد، پردازش حجم بالایی از داده ها به شکلی موازی است [3, 4]. مدل برنامه نویسی نگاشت کاهش به برنامه نویسان اجازه می دهد تا با نوشتن توابعی، داده ها را پردازش کنند. دو تابع اصلی در این مدل برنامه نویسی وجود دارد. یکی تابع نگاشت[12] و دیگری تابع کاهش[13] نام دارد. تابع نگاشت داده ورودی را پردازش و نتایج میانی را تولید می کند. تابع کاهش نتایج میانی را تحلیل و نتایج نهایی را تولید می کند. یکی از ویژگیهای مفید این مدل این است که برنامه نویس بدون توجه به مسائل زمان اجرا که در قسمت قبل به آن اشاره شد، تمرکز خود را فقط بر روی برنامه و ایجاد توابع مورد نیاز معطوف می کند. هدف این پژوهش، پردازش تصاویر بصورت موازی با استفاده از مدل برنامه نویسی نگاشت کاهش و ارائه یک مدل استقرار بهینه برای اجرای برنامه ها در محیط توزیع شده است بطوریکه با استفاده بهینه از منابع پردازشی و رسیدن به بالاترین کارایی ممکن بکمک این مدل برنامه نویسی، سرعت پردازش را افزایش داد. با توجه به حجم وسیع داده ها در مسائل پردازش تصویر، نیاز به بهره وری از منابع و سرعت بالا یک نیاز اساسی تلقی می شود. علاوه براین بکمک مدل برنامه نویسی نگاشت کاهش حتی برنامه نویسانی که دانشی درباره ی برنامه نویسی تحت شبکه و مدیریت خطاها در شبکه ندارند نیز می توانند برنامه های خود را با سهولت بیشتری ایجاد و روی محیط توزیع شده انتقال و اجرا کنند.

4-1- گفتارهای پایان نامه

این پایان نامه در شش فصل تهیه شده است. فصل اول شامل مقدمه، تشریح صورت مساله و بیان اهداف است. در فصل دوم مبانی نظری و مفهومی تحقیق، شامل مفاهیم علمی پایه و مستندات مرتبط با تحقیق شرح داده شده است. فصل سوم به بررسی تحقیقات پیشین و ارتباط منطقی میان اطلاعات پژوهش های قبلی و مساله ی تحقیق می پردازد.

فصل چهارم، روش انجام تحقیق، ارائه مدل و زیرساخت بکار رفته را در بر می گیرد. فصل پنجم به مقایسه نتایج تحقیق با پژوهش های پیشین می پردازد و در فصل ششم، نتیجه گیری ارائه می گردد .

[1] Digital

[2] Parallel Processing(Also Called Parallel Computing)

[3] CPU

…………. 24

3-3- روش معرفی شده توسط لی و فنگ………………………………………………………………………….. 24

3-3-1- شخصی سازی سرویس…………………………………………………………………………………………… 25

3-3-2- بهبود طراحی سایت……………………………………………………………………………………………….. 25

3-3-3- ارزیابیاثربخشی تبلیغات……………………………………………………………………………………….. 26

3-3-4- یاری رساندن به انتخاب نوع محصولات…………………………………………………………………. 26

3-4- شخصی سازی وب……………………………………………………………………………………………………….. 27

3-5- سیستم هوشمند مدیریت ارتباط با مشتری……………………………………………………………… 28

3-6- روش Visual Web Log Miner………………………………………………………………………..

3-7- تحلیل جریان های كلیك……………………………………………………………………………………………. 29

3-7-1- تحلیل ترافیك…………………………………………………………………………………………………………. 30

3-7-2- تحلیل تجارت الكترونیك……………………………………………………………………………………….. 30

3-8- روش های مشاهده اطلاعات كاربران…………………………………………………………………………. 32

3-9- هوش تجاری………………………………………………………………………………………………………………… 34

3-10- مدیریت ارتباط با مشتریان الكترونیكی……………………………………………………………………. 36

3-11- مدل رفتاری مشتریان……………………………………………………………………………………………….. 39

3-12- وب سایت های انطباقی……………………………………………………………………………………………. 41

3-13- خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………… 41

فصل چهارم………………………………………………………………………………………………………………………….. 42

4- ارائه روش پیشنهادی……………………………………………………………………………………………………….. 43

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………. 43

4-2- معرفی روش پیشنهادی………………………………………………………………………………………………. 43

4-2-1- توسعه دانش تجاری و دانش مربوط به درك مشتریان……………………………………….. 44

4-2-2- تجزیه و تحلیل نیازمندی ها برای طراحی سایت…………………………………………………. 45

4-2-3- تحلیل موقعیت سازمان در فضای رقابتی………………………………………………………………. 47

4-2-4- انجام فعالیت های تجاری در دنیای مجازی………………………………………………………….. 47

4-2-5- تهیه بازخورد از رفتار مشتریان و به روز رسانی وضعیت موجود در جهت پیشبرد اهداف سازمان 48

4-3- ارزیابی روش پیشنهادی …………………………………………………………………………………………….. 49

4-4- انتخاب نرم افزار…………………………………………………………………………………………………………… 50

4-5- تكنیك های مورد استفاده………………………………………………………………………………………….. 52

4-5-1- مدل های درخت تصمیم……………………………………………………………………………………….. 52

4-5-1-1- مدل C&R………………………………………………………………………………………………………..

4-5-1-2- مدل CHAID………………………………………………………………………………………………….

4-5-1-3- مدل QUEST………………………………………………………………………………………………….

4-5-1-4- مدل C5…………………………………………………………………………………………………………….. 59

4-5-2- خوشه بندی…………………………………………………………………………………………………………….. 60

4-5-3- قوانین انجمنی………………………………………………………………………………………………………… 63

4-6- خلاصه فصل…………………………………………………………………………………………………………………. 65

فصل پنجم…………………………………………………………………………………………………………………………….. 66

5- مقایسه و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………… 67

5-1- جمع بندی مطالب………………………………………………………………………………………………………. 67

5-2- مقایسه نتایج…………………………………………………………………………………………………………………. 67

5-3- عوامل موثر بر پیاده سازی………………………………………………………………………………………….. 71

5-4- چالش های پیاده سازی………………………………………………………………………………………………. 71

5-5- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………. 72

5-6- پیشنهاداتی برای مطالعات آینده………………………………………………………………………………… 72

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………. 74

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………. 75

چکیده:

با گسترش کسب و کارهای الکترونیک، موفقیت تجارت الکترونیک در گرو استفاده از روش هایی برای جذب و ایجاد وفاداری مشتریان و برآورده كردن نیازمندی و علایق آنان است. وب کاوی با استفاده از فنون داده کاوی به کشف اطلاعات مفید از داده های مربوط به وب می پردازد و در حوزه هایی مانند تحلیل بازار و فهم رفتار مشتری کاربرد دارد. در این پژوهش پس از بیان اهمیت وب کاوی و تکنیک های مربوط به آن در حوزه تجارت الکترونیک و مدیریت ارتباط با مشتری، روش های موجود در این زمینه بررسی شده و به منظور ارائه روشی بهتر برای افزایش میزان رضایت و وفاداری مشتریان و در نتیجهسودآوری شرکت ها، اطلاعات مشتریان اینترنتی توسط فنون داده كاوی تحلیل شده است تا نتایج این تحلیل سبب ارتقای نسبی شرایط موجود در بازارهای رقابتی گردد و در انتها پیشنهاداتی برای مطالعات آینده ارائه گردیده است.

فصل اول

1- مقدمه

با افزایش فروشگاه های مجازی و تراکنش های تجارت الکترونیک، فضای وب مشتاقانی را که به دنبال مدل های جدید کسب و کار، افزایش درآمد و گسترش دامنه مشتریان خود از طریق کانال فروش برخط هستند؛ به خود جذب نموده است.

به طور کلی استفاده همگانی از وب و اینترنت به عنوان یک سیستم اطلاع‏رسانی جهانی، شرکت ها و سازمان ها را با حجم زیادی از داده و اطلاعات مواجه می‏کند که نیازمند وجود فناوری های جدید و ابزارهای خودکاری است که به صورت هوشمند این حجم زیاد داده را به اطلاعات و دانش تبدیل کند که داده کاوی و وب کاوی نمونه هایی از این فناوری ها می باشد. امروزه وب سایت ها نقش مهمی در ارائه اطلاعات و دانش به کاربران نهایی دارند. الگوهای استفاده از وب و وب کاوی برای کشف اطلاعات پنهان، معنی دار و در حال رشد، مورد استفاده قرار می گیرد .

با ظهور اینترنت و توسعه تجارت الکترونیکی، نحوه تجارت و داد و ستد شکل تازه ای به خود گرفته است. با توجه بهحجم معاملاتتجارت الکترونیکی، شرکت ها در معرض رقابتی سنگین قرارگرفته اند. با توجه به اهمیت و تاثیر رضایت و وفاداری مشتری در بیشتر نمودن سهم بازار، سازمان ها به مدیریت ارتباط با مشتری به عنوان ابزاری برای افزایش سودآوری خود می نگرند. با توجه به پیشرفت فناوری و افزایش رقابت، مهمترین چالش پیش روی هر سازمان اقتصادی افزایش سود سازمان است. در شرایط دشوار رقابت، ارتباط به هنگام و سازمان یافته با مشتریان، مناسب ترین راه افزایش رضایت مشتری، افزایش فروش و در عین حال کاهش هزینه ها می باشد [عباسی و ترکمنی 1389]. یک تجارت الکترونیک موفق از راهبردهای خدماتی خوب استفاده می کند که سبب ایجاد وفاداری در مشتری می گردد. هر تماس مشتری با فروشگاه تجارت الکترونیک، کارمندان آن، وب سایت، پشتیبانی، مرکز تماس و سایر خدمات مرتبط، بر نظر فرد نسبت به آن شرکت یا سازمان اثر دارد. فناوری های وب فرصت منحصر به فردی در ارتباط تک به تک با مشتری ایجاد نموده است. به همین دلیل ارائه سرویس و خدمات استثنایی برای مشتری بهترین راه پیشرفت برای وب سایت است.

1-1- ضرورت و اهمیت مدیریت ارتباط با مشتری

وب کاوی با استفاده از فنون داده کاوی در جهت بازیابی، استخراج و ارزیابی خودکار اطلاعات به منظور کشف دانش از مدارک و خدمات وب می پردازد و اطلاعات ساختاری وب مانند پیوندهای بین صفحات وب و اطلاعات مربوط به نحوه استفاده کاربران از وب را تجزیه و تحلیل می کند. وب کاوی می تواند در حوزه هایی مانند تحلیل و مدیریت بازار، تحلیل سبد بازار، بازاریابی هدف، فهم رفتار مشتری، تحلیل و مدیریت ریسک مورد استفاده قرار گیرد. عرضه‏ محصولات با کیفیت برتر و ارائه‏‏ خدمات به مشتریان در سطح عالی و به طور مستمر موجب ایجاد مزیت‏های رقابتی برای شرکت ها و سازمان ها می گردد و همچنین می تواند باعث ایجاد وفاداری در مشتریان و حفظ بلند مدت آن ها گردد.

مشتریانی که از محصولات خریداری شده یا خدمات ارائه شده راضی نیستند تجربه‏ خود را به دیگران منتقل می‏کنند و زمینه کاهش درآمد و سود شرکت را فراهم آورد. انتظارات، نیازها و خواسته‏های در حال تغییر، دلالت بر این موضوع دارد که ارزیابی رضایتمندی مشتری به صورت مداوم بسیار ضروری است .

بی شک می توان گفت مهم ترین دارایی اغلب سازمان ها مشتریان آن ها هستند. مشتریان به خاطر ارتباط مستقیمی که با اقدامات یک سازمان دارند، منبع ارزشمندی برای فرصت ها، تهدیدات و سوالات عملیاتی مرتبط با صنعت مربوطه می باشند. امروزه برای رشد و بقا در عرصه رقابت اقتصادی، شرکت ها و سازمان ها باید به مشتری مداری اهمیت ویژه ای داده و ارتباط خود را با خریداران کالا بیش از پیش افزایش دهند [عباسی و ترکمنی 1389].

2-1- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری در حوزه تجارت الکترونیک

در روندهای کسب و کاری جدید، بدست آوردن رضایت مشتریان جایگاهی مهم و حیاتی در اهداف شرکت ها به خود اختصاص داده است و مدیران ارشد به خوبی می دانند موفقیت آن ها در راه رسیدن به اهداف کلان سازمان، در گرو جلب رضایت مشتریان است. هدف از مدیریت ارتباط با مشتری، توانمندسازی سازمان برای ارائه خدمات بهتر به مشتریان از طریق ایجاد فرآیندهای خودکار و یکپارچه برای جمع آوری و پردازش اطلاعات مشتریان است [عباسی و ترکمنی 1389].

در مجموع دستیابی به مزایای زیر، از اهداف مدیریت ارتباط با مشتری در حوزه تجارت الکترونیکی است [میرفخرالدینی و همکاران 1388]:

– افزایش آگاهی از موجودیت آنلاین شركت؛

– افزایش اعتماد و اعتبار شركت در محیط آنلاین؛

– تقویت برداشت ها از شركت به عنوان كسب و كاری كه از فناوری های پیشرفته استفاده می كند؛

– افزایش حمایت ایجاد شده برای مشتریان در طول فرآیند خرید و بعد از آن؛

– افزایش تعداد كل كاربران وكاهش هزینه جذب مشتریان جدید؛

…… 28

2-6-3-انتخاب یک سیستم نت پیش بینانه ……………………………………………………… 29

2-6-3-1-نیارهای پایه ای سیستم ……………………………………………………………………. 30

2-7- برنامه نت پیش بینانه كل كارخانه …………………………………………………………. 30

2-7-1-برنامه نت پیش بینانه مطلوب ………………………………………………………………… 31

2-7-2- سیستم نت پیش بینانه مطلوب. ………………………………………………………… 31

2-7-3-پیش بینی كافی نیست…………………………………………………………………………… 31

2-8-مبانی نظری و مفاهیم تحقیق …………………………………………………………………… 32

2-8-1-روش تحقیق …………………………………………………………………………………………. 32

2-8-2-طراحی مدل پیش بینی ………………………………………………………………………. 35

2-8-3-داده کاوی ……………………………………………………………………………………………… 35

فصل سوم:ی بر تحقیقات انجام شده …………………………………………………………. 37

3-1-مقدمه ……………………………………………………………………………………………………… 38

3-2-سیستم پیش بینی نگهداری با استفاده تکنیکهای داده کاوی………………. 39

3-3-روشی عملی برای ترکیب داده کاوی و تشخیص خرابی …………………………. 44

3-4-روشی هوشمند برای بهینه سازی تعمیرات پیش گویانه…………………………. 49

3-5- برخی تکنیکهای نگهداری و تعمیرات پیش گویانه………………………………… 57

3-6-ی بر تعمیرات مبتنی بر شرایط و زمان در برنامه های صنعتی………. 59

فصل چهارم: روش تحقیق(ارایه راهکار،الگوریتم و مدل پیشنهادی روش تحقیق)…….. 61

4-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………. 62

4-2-طراحی مدلCBM………………………………………………………………………………….. 64

4-2-1-انتخاب بخش، واحد یا محیط پایش…………………………………………………… 64

4-2-2-انتخاب پارامترها و معیارهای پایش تجهیزات……………………………………… 65

4-2-3-انتخاب روش مدلسازی پیش بینی ……………………………………………………. 66

4-2-4-مدل فیزیکی ……………………………………………………………………………………….. 67

4-3-تعیین اهداف داده کاوی ………………………………………………………………………… 68

4-4- شروع مراحل انجام پروژه ……………………………………………………………………… 70

4-4-1-انتخاب کارخانه ها و تجهیزات مورد نظر برای پروژه ………………………. 70

4-4-2-شناخت داده…………………………………………………………………………………………. 71

4-4-3-آماده سازی و آنالیز داده ……………………………………………………………………. 72

4-4-4-اکتساب داده / جمع آوری و ورود داده……………………………………………… 74

4-4-5-پالایش داده ها ……………………………………………………………………………………. 77

4-5-آنالیز داده ها ………………………………………………………………………………………….. 78

4-5-1-آنالیز داده های وضعیت و شرایطی…………………………………………………. 78

4-5-2-آنالیز داده های رخداد خرابی…………………………………………………………… 84

4-6-طراحی و توسعه مدل …………………………………………………………………………… 90

4-6-1-بررسی سطح آستانه پارامترها …………………………………………………………. 90

4-6-2-شناخت خوشه های خروجی ……………………………………………………………. 92

4-7-طراحی مدل با روشهای داده کاوی………………………………………………………. 93

4-7-1-طراحی مدل با استفاده از درخت تصمیم………………………………………… 94

4-7-2-طراحی مدل با استفاده از روش شبکه عصبی MLP…………………….

4-7-3-طراحی مدل با استفاده از روش شبکه عصبی KNN…………………..

4-8-نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………… 103

فصل پنجم: بررسی و تحلیل داده ها و نتایج تحقیق………………………………………………….. 104

5-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………….105

5-2- بررسی خروجی ونتایج وارزیابی مدل بر پایه روش DT …………………….105

5-2-1-ارزیابی مدل بر اساس روش DT …………………………………………………. 107

5-3- بررسی خروجی و نتایج روش MLP………………………………………………. 109

5-3-1-ارزیابی مدل بر اساس روش MLP………………………………………………. 111

5-4- بررسی خروجی و نتایج روش KNN……………………………………………… 113

5-4-1-ارزیابی مدل بر اساس روش KNN……………………………………………. 115

5-5-ارزیابی و تفسیر نتایج و خروجی ها ……………………………………………………117

5-6-نتایج ………………………………………………………………………………………………………118

فصل ششم: نتیجه گیری و پیشنهادها …………………………………………………………………….. 119

6-1- نتایج کلی حاصل از پروژه………………………………………………………………….. 120

6-2-پیشنهادهایی برای آینده ……………………………………………………………………. 121

چکیده:

کارخانه ها و تاسیسات هر روزه با چالشها و مشکلات بیشتری برای افزایش بهره وری و کاهش هزینه ها مواجه می شوند و در این راستا استراتژی های نگهداری و تعمیرات نقش بسزایی دررسیدن به این هدف دارند.در سالهای اخیر تلاشهای فراوانی شده است تا بتوان با کمک سیستمهای فناوری اطلاعات انواع روشهای نگهداری و تعمیرات را به طرز موثری پیاده سازی و اجرایی نمود. نگهداری و تعمیرات پیشگویانهیکی از استراتژی هاینگهداری و تعمیراتاست که بر مبنای آن در بازه های زمانی معین تعدادی از پارامترهای تجهیرات اندازه گیری می شود و بر اساس این داده ها، زمان رخداد خرابی احتمالی آینده پیش بینی شده و برای تعمیر و یا تعویض قطعات و تجهیزات تصمیم گیری می شود.

در این مقاله سعی شده است یک مدل پشتیبان تصمیم گیر برای نگهداری و تعمیرات پیشگویانه مبتنی بر شرایط بر اساس تکنیکهای داده کاوی طراحی شود. این پروژه در یکی از شرکتهای بهره برداری نفت و گاز جنوب کشور انجام شده و تجهیز انتخابی برای این پروژه توربین می باشد که یکی از اساسی ترین و بحرانی ترین تجهیزات درکارخانه های نفتیاست.

در این پروژه چندین تکنیک داده کاوی از جمله درخت تصمیم وشبکه های عصبی برای پیش بینی رخداد خرابی مورد استفاده قرار گرفت و با مقایسه خروجی و نتایج آنها و با آنالیز این خروجی ها سعی شد بهترین مدل برای پیش بین رخداد خرابی در تجهیز مورد نظر مشخص شود.در انتها پیشنهادهایی از جمله توسعه این مدل برای سایر تجهیزات، کنترل مدت زمان مشاهده وضعیت تجهیزات و تعیین زمان بهینه تعمیر و نگهداری برای آینده ارائه شده است.

فصل اول

1- مقدمه و طرح مسئله

1-1- مقدمه

در عصر حاضر و در حالی كه كارخانجات صنعتی بزرگ به دنبال ایجاد تغییرات در درون خود هستند تا بتوانند در رقابت با سایر رقبای خود در تحولات جهانی شدن موفق گردند این بحث نگهداری و تعمیرات است كه بطور جدی و موثر مسیر استراتژی تولید را در كارخانه های صنعتی مشخص می نماید.امروزه ،كارخانه های صنعتی به شدت درگیر مباحثی همچون كاهش هزینه ها ،توان رقابت بالا ، بهبود مستمر،بحران انرژی و افزایش كیفیت و كمیت محصولات هستند كه در این راستا اندیشیدن پیرامون نگهداری و تعمیرات به عنوان یك امر استراتژیك جهت رسیدن به اهداف فوق بسیار مهم و انكارناپذیر جلوه می كند.همواره رقابت ، عامل فشار بر كارخانجات تولیدی بوده است. به منظور كنترل و مدیریت این فشار، كارخانجات تولیدی می بایست ضمن كاهش هزینه ها، كیفیت و راندمان محصولات خود را افزایش داده و انعطاف پذیر نیز باشند[1, 2] .با توسعه فناوری اطلاعات میزان و سرعت دسترسی به اطلاعات بطور فوق العاده ای افزایش یافته است.از طرفی پیشرفت تكنولوژی نیز منجر به افزایش دستیابی موسسات و سازمانها به منابع وسیع اطلاعاتی شده وامكان تحقیق وبررسی موضوعات مختلف را برای سازمانها فراهم نموده است[3]. بنابراین نكته قابل توجه در سناریو جدید پیرامون مدیریت نگهداری و تعمیرات، آماده و در دسترس نگهداشتن تجهیرات در زمان نیاز است.یك كارخانه بسیار بزرگ با چندین هزار دستگاه متنوع از پیچیدگی بالایی در فعالیت نگهداری و تعمیرات(نت) برخوردار است. تصمیم گیری پیرامون استراتژی نت نیازمند دانشی است كه منطبق بر واقعیت سازمان باشد.از طرف دیگر كسب دانش مفید نیازمند استفاده و تحلیل صحیح از داده ها می باشد.لذا استفاده از داده ها و اطلاعات و چگونگی كار با آنها در طول مراحل پیاده سازی استراتژی نگهداری و تعمیرات از جایگاه ویژه ای برخوردار است [4, 5].

2-1- تشریح و بیان مسأله

آنچه در سالهای اخیر توجه مدیران صنایع مختلف را در دنیای رقابتی امروز به خود جلب کرده است ، کاهش هزینه های تولید و در نتیجه کاهش قیمت نهایی محصولات است. در این میان هزینه های تعمیراتی ، مهمترین هزینه قابل کنترل در صنایع است و طبیعی است که کاهش آن در دستور کار مدیران صنعت قرار گیرد . یکی از مهمترین ابزارهایی که برای نیل به این هدف در اختیار مسئولین قرار دارد استفاده از روشهای نوین نگهداری و تعمیرات بر اساس پایش وضعیت دستگاهها است که بخصوص در صنایع تولید مداوم ، نظیر نفت ،گاز و پتروشیمی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. فلسفه وجودی روشهای تعمیراتی از قبیل نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه¹و نگهداری و تعمیرات پیشگویانه²ارائه راهكارهایی جهت كاهش هزینه های تعمیراتی و در نتیجه افزایش بهره وری واحد های تولیدی است[6].

عموما نگهداری و تعمیرات یا در زمان های مشخص و از قبل تعیین شده انجام می شود یا اینکه هر وقت خرابی رخ داد بسته به نوع خرابی تعمیر مرود نظر انجام می شود.اگرچه انجام تعمیرات پیشگیرانه می تواند تعمیرات ناگهانی و غیرمترقبه را کاهش دهد اما همچنان باعث کاهش دردسترس بودن و افزایش هرینه های تعمیرات می گردد. گاهی تعمیرات پیشگیرانه روی تجهیز انجام می شود درحالیکه تجهیز به خوبی کار می کند و نیازی به تعمیر و توقف ندارد اما چون نگهداری از قبل در بازه زمانی خاصی برنامه ریزی شده است بایستی طبق روال خود انجام شود.یک سیاست مناسب در نگهداری و تعمیرات می گوید تعمیر زمانی باید انجام شود که نیاز باشد[6].

پیشرفت تكنولوژی باعث افزایش پیچیدگی در هر دوصنعت ماشین آلات و سیستمهای تولید شده است.صنایع مدرن دایما به كار كردن با قابلیت اطمینان بالا ، ریسك محیطی پایین و امنیت افراد كه در حال انجام فرایندهای خود با بیشترین بازدهی هستند وابسته است.بنابراین پیشگیری از شكست و تشخیص سریع و ابتدایی مشكلات سیستمها و ماشین ها عمر كاركرد ماشین آلات صنعتی را افزایش می دهد[7].

كارخانجات صنعتی نباید دیگر تصور كنند كه خرابی های تجهیزات تنها پس از مدت زمان ثابتی كه در حال كار هستند اتفاق می افتد.آنها باید استراتژی های نگهداری آنلاین و پیشگویانه را گسترش دهند كه بتوانند تصور كنند كه هر خرابی در هر زمانی ممكن است بطور تصادفی رخ دهد.آغاز خرابی و شكست تجهیزات ممكن است خود را در داده های بوجود آمده از روشهای مختلف آشكار سازد.تجهیزات علایم و نشانه هایی از خود بروز می دهند كه می گویند این تجهیزات باید تعمیر یا جایگزین شوند و یا رها شوند تا به كار خود ادامه دهند[8].

تشخیص اشتباه و عیب در مراحل اولیه آسیب برای جلوگیری از نقص و عیب فنی در طول كاركرد و عملیات لازم است.این مساله سود قابل توجهی را در رسیدن به استفاده از تكنیكهای بهینه سازی در عملیات واحد صنعتی با بهبود استفاده از منابع در سطوح مختلف از فرایند تصمیم گیری بر می گرداند.فرضیه نگهداری شرطی یك مشاهده منظم از شرایط واقعی از تجهیزات بر اساس ویژگی های مهم و برجسته و موثر آنها و كارایی عملكرد از سیستمهای فرایندی است كه باعث اطمینان از حداكثر كردن فاصله بین تعمیرها ، كاهش هزینه تعمیرات برنامه ریزی نشده ناشی ازخرابی ماشین آلات و بهبود دسترسی جامع از عملكرد واحد های صنعتی خواهد بود.یكی از مهمترین و به صرفه ترین تكنیكهای موثر نگهداری ، نگهداری مبتنی بر شرایط(CBM)¹است[8].

¹Condition Based Maintenance

2-9- مدل های ارائه شده برای بررسی عوامل مؤثر بر گرایش مخاطب بهتبلیغات پیامکیدر تحقیقات پیشین… 26

2-10- جمع بندی………………….. 40

3- شرح سامانۀ پیشنهادی تبلیغات مؤثر پیامکی و روش ارزیابی………………….. 42

3-1- مقدمه…………………. 42

3-2- تشریح ویژگیهای سامانۀ پیشنهادی تبلیغات مؤثر از طریق پیام کوتاه………. 42

3-2-1- مبتنی بر اجازه بودن…………………. 43

3-2-2- امکان انصراف از سیستم…………………. 44

3-2-3- عدم ارسال انبوه و تکراری تبلیغات………………….. 44

3-2-4- زمان ارسال تبلیغات………………….. 45

3-2-5- عدمافشای اطلاعاتخصوصی کاربران به سایرین………………….. 45

3-2-6- امکان انتخاب موضوع تبلیغات توسط کاربران…………………. 46

3-2-7- معرفی محصولات جدید طبق رفتار قبلی کاربر…………………. 46

3-2-8- ایجاد شرایط تشویقی و انگیزه برای کاربر…………………. 46

3-2-9- ایجاد حس مالکیت و وفاداری در مشتری………………….. 47

3-2-10- ایجاد ذهنیت مثبت از نام تجاری………………….. 48

3-2-11- امکانمدیریت هزینهها برای شرکت ها………………… 49

3-2-12- استفاده از جمع سپاری در توزیع تبلیغات………………….. 50

3-2-13- قابلیت استفاده برای کسب و کارهای خاص…………………… 51

3-3- نحوۀ عملکرد سامانۀ پیشنهادی تبلیغات مؤثر از طریق پیام کوتاه……….. 52

3-4- بررسی مزایای طرح پیشنهادی نسبت به پژوهش های پیشین………………….. 56

3-5- امکان سنجی پیاده سازی سامانه پیشنهادی در ایران…………………. 58

3-6- مدل پیشنهادی و چگونگی ارزیابی………………….. 59

3-6-1- روش تحقیق………………….. 59

3-6-2- روش گرد آوری داده ها………………… 60

3-6-3- طراحی پرسشنامه…………………. 61

3-6-4- جامعه آماری………………….. 62

3-6-5- متغیرهای مستقل و وابستۀ تحقیق و شاخص های مؤثر در آن ها……. 63

3-6-6- فرضیه های تحقیق………………….. 66

3-6-7- مدل پیشنهادی تحقیق………………….. 68

3-6-8- روائی پرسشنامه…………………. 70

3-6-9- پایایی پرسشنامه…………………. 70

3-7- جمع بندی………………….. 72

4- تجزیه و تحلیل داده ها و ارزیابی نظریه ها………………… 73

4-1- مقدمه…………………. 73

4-2- توصیف داده های جمعیت شناختی مربوط به کاربران…………. 74

4-3- توصیف داده های جمعیت شناختی مربوط به کارشناسان…………………. 76

4-4- آزمون فرضیه های تحقیق………………….. 78

4-4-1- آزمون فرضیات مربوط به مخاطبان تبلیغات………………….. 81

4-4-2- آزمون فرضیات مربوط به شرکت ها………………… 83

4-5- اولویت بندی عوامل موثر بر استقبال از تبلیغات پیامکی………………….. 85

4-6- بررسی نقش متغیرهای جمعیت شناختی درمتغیرهای تحقیق………………….. 87

4-7- جمع بندی………………….. 88

5- نتیجه گیری و پیشنهادات………………….. 90

5-1- مقدمه…………………. 90

5-2- جمع بندی و نتیجه گیری………………….. 90

5-3- پیشنهادات………………….. 92

فهرست منابع فارسی………………….. 94

فهرست منابع لاتین………………….. 96

پیوست ها …………………99

چکیده:

امروزه نقش مؤثر بازاریابی و تبلیغات در موفقیت کسب و کارها بر کسی پوشیده نیست. تبلیغات از طریق ابزارهای سیار پدیده ای است که با گسترش نفوذ فناوری سیار در میان جوامع، ظهور کرده است. در این میان پیام کوتاه به عنوان ابزاری با سطح پوشش بالا و هزینۀ پایین، پتانسیل خوبی برای انجام تبلیغات هدفمند و برقراری ارتباط یک به یک با مخاطبان در جهت حفظ مشتری های فعلی و افزایش وفاداری آنها به شرکت دارد. در این پژوهش با توجه به فاکتورهای مؤثر بر پذیرش تبلیغات از طریق پیامک توسط مردم طبق تحقیقات پیشین، و همچنین توجه به انتظارات فعلی مردم و شرکت ها از تبلیغات پیامکی، مدلی برای استقبال مردم و شرکت ها از تبلیغات پیامکی ارائه شده و بر اساس این مدل سامانه ای برای تبلیغات مؤثر از طریق پیام کوتاه طراحی شده است. ارزیابی ها نشان می دهد که هم مردم و هم شرکت ها نگرش مثبتی نسبت به سامانۀ تبلیغاتی پیشنهاد شده برای تبلیغات از طریق پیامک دارند. از خصوصیات این سامانه می توان مبتنی بر اجازه بودن و عدم ایجاد رنجش برای مخاطب، کنترل پذیری تبلیغات، شخصی سازی پیام ها، وجود شرایط تشویقی برای کاربران و شناسایی مشتریان بالقوۀ شرکت ها را نام برد.

1- مقدمه

1-1- مقدمه

با شدت گرفتن رقابت بین شرکت ها در مشتری یابی برای محصولات و خدماتشان، و همچنین افزایش قدرت مشتری در دنیای رقابتی امروز، شرکتها دیگر نه تنها به دنبال جذب مشتریان جدید هستند، بلکه حفظ و نگهداری مشتریان قبلی و برقراری روابط مستحکم با آنها را نیز باید مورد توجه قرار دهند.

بازاریابی رابطه مند به دنبال برقراری چنان روابطی با مشتریان هدف است که مجدداً در آینده از شرکت وی خرید کنند و دیگران را نیز به این کار تشویق کنند. بهترین رویکرد جهت حفظ و نگهداری مشتریان این است که رضایتمندی فراوان در مشتری ایجاد کرده و آنچه را که برای او ارزش تلقی می شود مورد توجه قرار داد تا درنتیجه وفاداری او به شرکت مستحکم شود.

در بحث بازاریابی، تبلیغات از اهمیت خاصی برخوردار است و درواقع بخش قابل رویت بازاریابی را تشکیل می دهد. طوری که اگر بازاریابی را مانند کوه یخ شناوری در آب تصور کنیم، تبلیغات بخشی از کوه یخ است که بیرون از آب بوده و قابل رویت می باشد. (محمدیان 1382)

حال در این بستر می توان نگاه خود را به شکل خاصی از تبلیغات متمرکز کرد: تبلیغات و ارتباط با مشتری از طریق امکانات تلفن همراه. امروزه استفاده از تلفن همراه در دنیا بسیار گسترده شده است. طوری که شاید نتوان زندگی بدون آن را تصور کرد. بنابر گزارش خبرگزاری مهر در تاریخ 30 بهمن 90 وزیر ارتباطات و فن آوری اطلاعات ضریب نفوذ تلفن همراه در ایران را 73 درصد اعلام کرد. این آمار نشان دهندۀ استفادۀ گسترده از این وسیلۀ ارتباطی است که پتانسیلی را برای بازاریابی مؤثر از طریق تلفن همراه ایجاد کرده است. به طوری که در دهه های اخیر، بازاریابی از این طریق، فرصت های بسیاری را برای شرکت ها در جهت تبلیغات تجاری و یاتداوم ارتباطبا مشتریان به وجود آورده است.

تلفن همراه رسانه ای کاملاً شخصی شده می باشد و می توان با توجه به زمان و مکان کاربر، تبلیغات متناسب را برای کاربر فراهم کرد. همچنین تبلیغات موبایل دارای ماندگاری زیاد هستند و مانند تبلیغات تلویزیونی بلافاصله از دید مخاطب دور نمی شوند. بعلاوه تبلیغات از طریق موبایل و بخصوص پیام کوتاه از نظر اقتصادی می تواند برای بسیاری از کسب و کارها به صرفه تر باشد. البته کماکان استفاده از این وسیله در عرصۀ بازاریابی نو ظهور بوده و به مرحلۀ بلوغ خود پا نگذاشته است و شرکت ها از تجربۀ کافی برای استفادۀ بهینه از این رسانه مؤثر برخوردار نیستند.

……………………………………………………………………………………………….. 41

4-2 سوابق اخیر حل مسئله زمانبندی پروژه با منابع محدود ………………………………… 42

4-3 حل مسئله زمانبندی با الگوریتم­های فراابتکاری سازنده ………………………………. 47

4-3-1 روش تولید زمانبندی سری …………………………………………………………… 50

4-3-2 روش تولید زمانبندی موازی …………………………………………………………. 52

4-3-3 روش زمانبندی پسرو و پیشرو …………………………………………………….. 54

4-4 حل مسأله زمانبندی پروژه با منابع محدود به وسیله الگوریتم فراابتکاری بهبود

دهنده مبتنی بر آموزش- یادگیری ………………………………………………………………. 56

4-4-1 ایجاد جمعیت اولیه ……………………………………………………………………….. 57

4-4-2 زمانبندی اولیه با الگوریتم­های سازنده ………………………………………….. 60

4-4-3 زمانبندی با الگوریتم TLBO نخبه­ گرایانه ……………………………………… 60

فصل پنجم: نتایج عددی و نتیجه گیری

5-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………66

5-2 کتابخانه PSPLIB ………………………………………………………………………………

5-3 نتایج آزمایش اجرای الگوریتم با پیکربندی­های مختلف …………………………………. 69

5-3-1 تاثیر اندازه جمعیت با تعداد تکرار ثابت ………………………………………….70

5-3-2 تاثیر اندازه جمعیت با تعداد تکرار متغیر ………………………………………. 72

5-3-3 تاثیر اندازه نخبه …………………………………………………………………………….. 73

5-3-4 تاثیر تاثیر روش زمانبدی سریال و موازی بر الگوریتم TLBO ……..

5-4 مقایسه نتایج با دیگر الگوریتم­های فراابتکاری در حل مسئله RCPSP ………….

5-5 نتیجه ­گیری ………………………………………………………………………………………..82

فهرست منابع ……………………………………………………………………………………….. 83

چکیده:

مسئله زمانبندی پروژه با منابع محدود، در سال­های اخیر مورد تحقیق بسیاری از محققان در رشته­های مختلف بوده­است. در این مسئله هدف زمانبندی فعالیت­های پروژه با توجه به روابط پیشنیازی و محدودیت منابع در کمترین زمان می­باشد. در این مسئله فضای جستجوی بسیار بزرگی جهت دست­یابی به جواب بهینه وجود دارد و نیازمند انجام محاسبات طولانی بخصوص برای ابعاد بزرگ مسئله با محدودیت­های زیاد می­­شود و الگوریتم­های دقیق برای آن موثر نیستند. الگوریتم­های فراابتکاری بعنوان جایگزین روش­های دقیق برای حل آن، پیشنهاد شده­است. در این پایان نامه الگوریتم فراابتکاری مبتنی بر آموزش- یادگیری برای حل این مسئله استفاده شده­است. این الگوریتم مبتنی بر جمعیت است که اخیرا معرفی شده است و فرایند آموزش و یادگیری در کلاس درس را شبیه سازی می­کند. همچنین برای جلوگیری از محلی شدن پاسخ­ها از رویکرد نخبه­گرایی در این الگوریتم استفاده شده­است. از ویژگی­های این الگوریتم این است که نیازی به پارامترهای کنترلی اختصاصی الگوریتم، ندارد و فقط پارامترهای کنترلی عمومی مانند اندازه جمعیت و تعداد نسلها را شامل می­گردد. الگوریتم داری دو فاز، فاز معلم و فاز فراگیر است. ابتدا تعدادی زمانبندی را بطور تصادفی بر اساس جمعیت اولیه الگوریتم ها تولید می کنیم، سپس فازهای الگوریتم را روی زمانبندی ­ها اعمال می­کنیم بطوریکه جمعیت اولیه به طور تکراری بهبود می­یابد تا به شرط توقف برسیم. همچنین تاثیر عواملی مانند اندازه جمعیت و اندازه نخبه و تعداد زمانبندی­ها بر الگوریتم، بررسی شده است. کارایی الگوریتم ارائه شده با دیگر الگوریتم­های بکار گرفته شده در حل این مسئله، مقایسه شده است و نتایج موثر با قابلیت رقابت بالا با دیگر الگوریتم­ها حاصل شده ­است.

فصل نخست: مقدمه

1-1- مقدمه

امروزه، جهانی شدن تجارت، تغییرات سریع تكنولوژیك، بازارهای شدید رقابتی و رایزنی فشرده و قدرتمندانه شركتها سازمانها و بنگاههای اقتصادی را وادار به تغییر سیستم مدیریتی خود می­نماید، برای تطبیق و سازگاری با این تغییرات، مدیریت پروژه و پروژه محوری در مدیریت از اهمیت بالایی برای سازمانها برخوردار است. تولید کنندگان در بازار رقابتی امروز باید هزینه های تولید را تا حد امکان کاهش دهند تا بتوانند کالاهای خود را با قیمتی مناسب و قابل رقابت با دیگر رقبا به بازارها عرضه کنند. بنگاههای اقتصادی چاره­ای جز بالا بردن بهره­وری و انجام کارهای بیشتر و بهتر با صرف منابع و زمان کمتر ندارند. از همین جاست که مفاهیمی همچون پروژه، کنترل پروژه، زمانبندی پروژه و … مطرح شده­اند.

دنیای ارتباطی امروز به کمک فناوری اطلاعات و اینترنت امکان مشارکت بیشتر بنگاههای اقتصادی را فراهم آورده است و این خود امکان تعریف پروژه هایی بزرگتر را تسهیل کرده­است. تاخیر در ساخت یا توزیع، گاهی به از دست رفتن یک بازار می­انجامد و از این روست که حداقل کردن زمان انجام پروژه­ها در کنار کیفیت و قیمت اهمیت بیشتری می­یابد.

تاریخچه مدیریت پروژه در دنیای جدید به سالهای ابتدایی دهه 1900 میلادی باز می­گردد؛ هنری گانت با توسعه نمودار میله‏ای ابداعی خود آغازگر حركت پرشتاب بعدی طی سالهای دهه 1950 و 1960 میلادی در پروژه های نظامی و هوافضای آمریكا و سپس انگلستان گردید. هرچند نام پرآوازه هنری گانت به عنوان پدر تكنیك‏های برنامه ریزی و كنترل پروژه در تاریخ ثبت گردیده است لیكن سالهای دهه 1950 و 1960 به عنوان سالهای آغازین رشد و توسعه مدیریت پروژه در دنیای معاصر شناخته می شود. این سال­ها سرآغاز تكوین و توسعه بسیاری از روش­ها و دانش­های مربوط به مدیریت پروژه است كه سال­ها بعد توسط نرم افزارهای مختلف عملیاتی و در پروژه ها بكار گرفته شدند.

با توجه به همین مفاهیم، به دنبال طرح و زمانبندی برای انجام یک پروژه خواهیم بود که مسلما تاثیر به­سزایی در موفقیت پروژه و رسیدن به اهداف آن بازی خواهد کرد. این زمانبندی از طرفی باید با توجه به محدودیت­های منابع باشد و از طرف دیگر ممکن است به دلایل مختلف به دنبال حداقل کردن مدت زمان انجام پروژه باشیم و یا به دلایل اقتصادی به دنبال بیشینه کردن ارزش خالص فعلی پروژه باشیم.

یك پروژه مجموعه ای از فعالیت­هاست كه برای دستیابی به منظور یا هدف خاصی انجام می گیرد. پروژه ها شامل فعالیت­هایی هستند كه باید در تاریخ­های معین، با هزینه هایی معین و كیفیت تعیین شده ای به انجام رسند. بین این فعالیت­ها روابط پیش­نیازی برقرار است و روابط تقدم- تاخر بین آنها وجود دارد، به این معنی که برخی فعالیت­ها وابسته به برخی دیگر هستند و برای اجرای یک فعالیت باید فعالیت­های پیش­نیاز آن پایان یافته باشند یا حداقل تا مرحله لازم پیش رفته باشند. برنامه ریزی پروژه عبارت است از تعیین ترتیب زمانی یا برنامه زمانبندی جهت انجام فعالیت­های وابسته که تشکیل دهنده پروژه هستند. لازمه موفقیت هر پروژه، دستیابی توام به هر سه عامل زمان، هزینه و كیفیت معین است و خارج شدن هر یك از سه عامل مذكور از حدود تعیین شده، می تواند به انجام پروژه ای ناموفق و غیراقتصادی منجر شود. از فاکتورهای مهم موثر در زمان و هزینه پروژه منابع مورد استفاده در پروژه از قبیل پول و مواد اولیه و تجهیزات و نیروی انسانی است. برخی منابع تجدیدپذیر هستند یعنی مصرفی نیستند و بارها می­توان از آنها استفاده کرد مانند نیروی انسانی و برخی دیگر مانند مواد خام مصرفی هستند و تجدیدناپذیر می­باشند. معمولا این منابع محدود هستند و بین فعالیتها بصورت مشترک استفاده می­شوند که این خود باعث ایجاد محدودیتی دیگر در اجرای فعالیتها و زمانبندی پروژه می­شود. یک فعالیت برای­ اجرای خود باید تمام منابعش مهیا باشد تا به فعالیت اختصاص یابد. گاهی می­توان یک فعالیت را می­توان با تخصیص بخشی از منابع مورد نیازش، شروع کرد ولی برای خاتمه آن باید همه منابع مورد نیازش تامین شود. در اینجا فرض براین است که در ابتدای شروع هر فعالیت از پروژه همه منابع مورد نیازش به آن فعالیت تخصیص داده شود و پس از اجرای فعالیت، منابع باقیمانده آزاد گردند. منابع مورد نظر نیز تجدیدشدنی هستند.

بطورکلی انجام پروژه به پنج فاز تقسیم می شود. فاز اول، تعربف پروژه است که بر چگونگی پیدایش دید نسبت به پروژه و تعیین اهداف تاكید دارد. در این فاز، برخی عناصر كلیدی مجزا گردهم آمده و به تخمین اینكه پروژه چه چیز را باید ارائه دهد، می­پردازد، فعالیتهای پروژه مشخص می­گردد و اهداف كلی پروژه تعریف می­شوند. فاز دوم، برنامه ریزی پروژه است که شامل تعیین منابع لازم برای انجام پروژه، برنامه ریزی، زمانبندی و تهیه بودجه پروژه است. در این مرحله اهداف به فعالیت های ملموس تبدیل می­گردند و گروه های كاری برای انجام این فعالیت­ها تشکیل می­شود. در این مرحله است که محدوده پروژه واقعی می­شود و توالی فعالیت­ها تعیین می­شوند و زمانبندی موقت انجام می­گیرد و برنامه تخصیص منابع به فعالیت­ها تهیه می­شود. این تحقیق نیز در این فاز انجام می­گیرد و به زمانبندی پروژه با توجه به محدودیت منابع می­پردازد و در تلاش است تا با استفاده از روشهای بهینه سازی و الگوریتم­های فراابتکاری[1] بهترین توالی انجام فعالیتها را که کمترین زمان اجرا دارند را تعیین کند. فاز سوم، اجرای پروژه است که فعالیت های هماهنگ سازی و راهبری تیم پروژه به سوی انجام موثر فعالیت های پروژه را شامل می­شود. نامین منابع مورد نیاز مانند پول، نیروی انسانی، تجهیزات در این مرحله انجام می­گیرد. فاز چهارم، هدایت و كنترل پروژه است که در آن بر چگونگی انجام پروژه نظارت می شود. مرحله سوم و چهارم همزمان انجام می­گیرند. تاكید این فاز بر روی چگونگی برخورد موثر مدیر با تاخیرات ناخواسته، تخطی از سقف بودجه یا تغییر محدوده پروژه است. ممکن است در این فاز پروژه دوباره برنامه ریزی و زمانبندی شود. آخرین فاز پروژه، بستن پروژه است؛ زمانی كه بازتاب همه فعالیت ها و تلاش های انجام شده را می توان دید بی شك مهم ترین فاز پروژه ، بستن و اتمام آن است. فازهای دو تا چهار یعنی برنامه ریزی، اجرا و كنترل در یك چرخه قرار دارند؛ این به دلیل ماهیت وابستگی درونی این فازها به یكدیگر است. مثلا گاهی لازم است تا برنامه پروژه با توجه به تجربیات بدست آمده در حین اجرا، یا بواسطه تغییرات پدیدآمده در طول پروژه، اصلاح شود و نتایج اصلاح مجددا برای اجرا ارسال گردد.